Class 6

Telangana SCERT 6th Class Hindi Study Material Telangana Pdf 11th Lesson उद्यान Textbook Questions and Answers.

TS 6th Class Hindi 11th Lesson Questions and Answers Telangana उद्यान

सुनो-बोलो :

प्रश्न 1.
पेड़-पैधों से हमें क्या-क्या मिलते हैं ?
उत्तर :
पेड-पौधों से हमें कई प्रकार के फूल-फल मिलते हैं। पेड हमें छाया देते हैं। ठंडी हवा देते हैं। वर्षा देते हैं। इंधन मिलता है। अनेक उद्योगों के लिए कच्चा माल मिलता है। पर्यावरण प्रदूषण को दूर करने में सहायता कग्ते हैं।

प्रश्न 2.
अपने मनपसंद पेड़ के बारे में बताओ।
उत्तर :
मुझे नारियल का पेड पसंद है। वह बहुत बडा होता है। नारियल का पानी स्वास्थ्य के लिए अच्छा है। कई पकवानों में नारियल का उपयोग करते हैं। केरल में यह बहुत मिलता है।

प्रश्न 3.
उद्यान की सुंदरता के बारे में बताओ।
उत्तर :
उद्यान का मुख्य द्वार बहुत सुन्दर है। यहाँ रंग – बिरंगे फूल हैं। कई प्रकार के वृक्ष हैं। इन पेडों पर तोते, मैना और कई पक्षी आकर बैठते हैं। उद्यान के बीच में एक फव्वारा भी है।

पढो :

अ. पढ़िए और समझिए।

आ. शब्दों का उच्चारण करो।

इ. नीचे दिये गये शब्द पढ़ो और सही शब्द के नीचे रेखा खींचिए।

उत्तर :

ई. शब्द पढ़ो। संयुक्ताक्षर वाले शब्दों पर ‘◯’ लगाओ। द्वित्वाक्षर वाले शब्दों पर ‘▢’ लगाओ।

उत्तर :

लिखो :

अ. नीचे दिये गये वाक्यों में रेखांकित शब्दों को सही करके लिखिए।

उदयान हरा – भरा होता है।
उत्तर :
उद्यान

भारत महान राषटर है।
उत्तर :
राष्ट्र

वह हवाई अडडा है।
उत्तर :
अड्डा

आ. नीचे दिये गये अक्षरों से बननेवाले संयुक्ताक्षर शब्द लिखिए।

उत्तर :

इ. अपने बारे में कुछ वाक्य लिखिए।
उत्तर :
मेरा नाम गोपाल है। मैं छटी कक्षा पढ़ रहा हूँ। मेरे पिताजी सरकारी दफ़्तर में नोकरी करते हैं। मेरी माँ अध्यापिका है। मेरे घर के पीछे एक बगीचा है। मैं रोज़ अपने दोस्तों के साथ उस बगीचे में खेलता हूँ।

ई. अपनी पाठशाला के बारे में लिखिए।
उत्तर :
हमारी पाठशात्ना का नाम महात्मा गाँधी हाईस्कूल है। इसमें पाँच सौ लडके और लडकियाॅ पढ़ती हैं। पाठशाला के पीछे बड़ा मैदान है। वहाँ हमें खेलते हैं। हमारे प्रथानाध्यापक बड़े अच्छे आदमी हैं। वे हमें प्यार करते हैं। हम भी उनके प्रति श्रद्धा रखते हैं।

अभ्यासकार्य :

1. निम्नलिखित गद्यांश का वाचन कीजिए। प्रश्नों के जवाब दीजिए।
క్రింది గద్యభాగాన్ని చదవండి. ఫ్రశ్నలకు జవాబులు వ్రాయండి.
एक लोमडी थी। एक दिन उसको बहुत भूख लगी थी। वह खाने के लिए कुछ ढूँढ रही थी। उसने एक बाग में अंगूर देखे। वाह! कितने बढिया अंगूर हैं। चलूँ, आज ये अंगूर खाकर भूख मिटाऊँ। ऐसा सोचकर लोमडी बाग में गयी। वह अंगूर तोडने के लिए उछली।

प्रश्न 1.
किसको बहुत भूख लगी थी?
1) शेर
2) कौआ
3) लोमडी
उत्तर :
3) लोमडी

प्रश्न 2.
वह खाने के लिए क्या कर रही थी?
1) ढूँढ
2) खोज
3) खोना
उत्तर :
1) ढूँढ

प्रश्न 3.
उसको बाग में एक दिखाई पडी?
1) आम
2) अंगूर
3) केला
उत्तर :
2) अंगूर

प्रश्न 4.
अंगूर कैसे हैं?
1) अच्छा
2) बढिया
3) ताजा
उत्तर :
2) बढिया

प्रश्न 5.
ऐसा सोचकर लोमडी कहाँ गयी?
1) बाजाए में
2) घर में
3) बाग में
उत्तर :
3) बाग में

2. शब्द पढ़ो । संयुक्ताक्षर वाले शब्द पहचानकर गोला लगाओ ।

उत्तर :

3. नीचे दिये गये शब्दों में अंतर समझकर पढ़ो । सही शब्द का चयन करो ।

दवार – द्वार उदयान – उद्यान गडढ़े – गड्ढे परकार – प्रकार सुनदर – सुन्दर
उत्तर :

सारांश-సారాంశం :

शब्दार्थ (అర్ధములు) (Meanings) :

वचन :

एकवचन – बहुवचन

1. पत्ती – पत्तियाँ
2. डाली – डालियाँ
3. गड़ढा – गड़ढे
4. तोता – तोते
5. पौधा – पौधे

వర్షం TS 6th Class Telugu 3rd Lesson Questions and Answers Telangana

బొమ్మను చూడండి – ఆలోచించండి – మాట్లాడండి

ప్రశ్నలు

ప్రశ్న 1.
బొమ్మలో ఎవరెవరున్నారు? ఏం చేస్తున్నారు ?
జవాబు.
బొమ్మలో ఇద్దరు ఆడపిల్లలు, ఇద్దరు మగపిల్లలు ఉన్నారు. వాళ్ళు వాన చినుకులతో ఆడుకుంటున్నారు.

ప్రశ్న 2.
బాలిక మబ్బును చూస్తూ ఏం పాట పాడుతున్నదో ఊహించండి.
జవాబు.
బాలిక మబ్బును చూస్తూ
వానావానా వల్లప్పా వానలు కురిసే వల్లప్పా
బావులు నిండే చెరువులు నిండే
వాగులు పొంగి పరుగులు తీసే ॥ వానావానా వల్లప్పా||
అనే పాట పాడుతున్నది.

ప్రశ్న 3.
వానపడుతుంటే మీరేం చేస్తారు ? మీకేం చేయాలనిపిస్తుంది ?
జవాబు.
వానపడుతుంటే మనసుకు ఎంతో హాయిగా ఉంటుంది. శరీరానికి ఎంతో చల్లగా ఉంటుంది. అప్పుడు నాకు పాటలు పాడాలనిపిస్తుంది చురుక్కుమంటూ మీదపడే చినుకులతో ఆడుకోవాలని అనిపిస్తుంది.

ఆలోచించండి – చెప్పండి (TextBook Page No.22)

ప్రశ్న 1.
మేఘాన్ని నడుమంతరపు సిరికి మిడిసిపడే వారితో కవి ఎందుకు పోల్చి ఉంటాడు?
జవాబు.
నడుమంతరపు సరి అంటే మొదటి నుంచీ లేకుండా మధ్యలో అనుకోకుండా వచ్చి చేరిన సంపద అని అర్థం. మేఘాలు వర్షాకాలంలో మాత్రమే నీటితో నిండి ఉంటాయి. వర్షాకాలం పూర్తి కాగానే తేలికైపోతాయి. అందువల్ల అన్నివేళల్లోనూ లేకుండా మధ్యలో వచ్చి మధ్యలో పోయే మేఘాన్ని నడుమంతరపు సిరికి మిడిసిపడే వారితో కవి పోల్చాడు.

ప్రశ్న 2.
వర్షం పడడాన్ని కవి వర్ణించాడు కదా! జోరువాన పడుతుంటే మీకెట్లా అనిపిస్తుంది ?
జవాబు.
మొదట హాయిగా అనిపిస్తుంది. వినసొంపైన లయతో పడే వాన చినుకుల శబ్దాలకు అనుగుణంగా పాటలు పాడాలని అనిపిస్తుంది. వాన చినుకులతో ఆడుకోవాలని కూడా అనిపిస్తుంది. కానీ అదేపనిగా ఎండ రాకుండా ఎడతెరపి లేకుండా రోజూ వర్షం పడుతూనే ఉంటే విసుగొస్తుంది. వర్షానికి ఇళ్ళ మట్టిగోడలు పడిపోయి, పై కప్పులు ఎగిరిపోయి బాధలుపడే పేదలను చూస్తే బాధేస్తుంది.

ఆలోచించండి – చెప్పండి (TextBook Page No.23)

ప్రశ్న 1.
ప్రజలందరు ఛత్రపతులైనారని కవి ఎందుకన్నాడు ?
జవాబు.
ఛత్రం అంటే గొడుగు. ఛత్రపతి అంటే గొడుగు కలిగినవాడు. వర్షంలో తడవకుండా జాగ్రత్త కోసం గొడుగును ఉపయోగిస్తున్నారు. జోరుగా కురిసే వానలో తడవకుండా ప్రజలందరూ గొడుగులు పట్టుకున్నారు అని చెప్పడం కోసం కవి ఈ మాటలు అన్నాడు.

ప్రశ్న 2.
‘భూసతి రామచిలుకయయ్యె’ అని కవి ఎందుకన్నాడు ?
జవాబు.
భూసతి అంటే ‘భూమి’ అనే స్త్రీ. రామచిలుక ఆకుపచ్చగా ఉంటుంది. రామచిలుకయయ్యె అంటే రామచిలుక రంగులాగా ఆకుపచ్చగా మారింది అని తాత్పర్యం. వర్షానికి పులకరించిన నేలంతా పచ్చదనంతో రామచిలుక వలె కనిపిస్తున్నది అని చెప్పడానికి కవి ఈ మాటలు అన్నాడు.

ప్రశ్న 3.
వానలు పడడం వల్ల వాతావరణం ఎట్లా మారుతుంది ? ఏమేం జరుగుతుంది ?
జవాబు.
వానలు పడడం వల్ల వాతావరణం చల్లబడుతుంది. కారుమబ్బులతో అంతా చీకటైపోతుంది. నేలంతా ఎటుచూసినా వాన నీళ్ళే కనిపిస్తాయి. అజాగ్రత్తగా నడిస్తే కాలు జర్రున జారుతుంది. వానల వల్ల బావులు, చెరువులు నిండుతాయి. వాగులు, వంకలు పొంగి ప్రవహిస్తాయి. జలాశయాలు కళకళలాడతాయి. వర్షానికి పులకరించి నేలంతా పచ్చదనంతో రామచిలుకవలె కనిపిస్తుంది. రైతులు నాగలిపట్టి వ్యవసాయానికి సిద్ధపడతారు.

ప్రశ్న 4.
మబ్బులను చూసి గుడిసెల కప్పులు, గుంజలు ఎందుకు గడగడలాడినాయి?
జవాబు.
గుడిసెల కప్పులు ఎండలకు వాడిపోయి వేగంగా వీచే గాలులకు పట్టుతప్పిపోయాయి. వాటి గుంజలు ఊగులాడుతున్నాయి. ఆకాశంలో నల్లని మబ్బులను చూడగానే వాటికి భయమేసింది. వాన అప్పటికే వాడిపోయిన, పట్టుతప్పిన తమను కూల్చేస్తుందేమోనని గుడిసెల కప్పులూ, వాటి గుంజలు గడగడలాడినాయి.

ప్రశ్న 5.
“శరీరములను రిపులకు అప్పజెప్పడం” అంటే నీకేమి అర్థమయింది ?
జవాబు.
రిపులు అంటే శత్రువులు. అంటే దోమలు, తేళ్ళు, పాములు మొదలైనవి అని భావం. పేదలు పూరిగుడిసెల్లో నేలమీద పడుకొని నిద్రపోతారు. వర్షంపడినప్పుడు కలుగుల్లోకి, పుట్టల్లోకి నీరు చేరడం వల్ల తేళ్ళు, పాములు బయటికి వస్తాయి. అలాగే అనుకూలమైన వాతావరణం వల్ల దోమలు ఇబ్బడిముబ్బడిగా పెరుగుతాయి. ఇటువంటి ప్రమాదకర పరిస్థితులలో కూడా పేదలు వాటినుంచి రక్షణకోసం తగిన జాగ్రత్తలు తీసుకోలేరు. వారి ప్రాణాలు దైవాధీనాలు అని అర్థమైంది.

ప్రశ్న 6.
పుడిసెడు పేదకాపురము అని కవి అన్నాడు కదా! పేదల కాపురాలు ఎట్లా ఉంటాయి ?
జవాబు.
కూడు, గూడు, గుడ్డ అనే కనీసావసరాల కోసం ప్రతిరోజూ తిప్పలు పడేవారు పేదవారు. ఏరోజుకారోజు కష్టించి పనిచేస్తేనే గానీ వారి కాపురాలు గడవవు. వారు నివసించే గుడిసెలు ఎండకూ, వానకూ, గాలికీ తట్టుకొని నిలబడేటంత బలంగా ఉండవు. చేతినిండా పని దొరకక, కంటినిండా నిద్రలేక, వంటినిండా కప్పుకునే గుడ్డలేక పేదల కాపురాలు అంతంతమాత్రంగా అతుకుల బొంతలా ఉంటాయి.

ఇవి చేయండి

I. విని, అర్థం చేసుకొని, ఆలోచించి మాట్లాడడం

1. నీకు ఏ కాలం అంటే చాలా ఇష్టం ? ఎందుకు ?
జవాబు.
నాకు వర్షాకాలం అంటే చాలా ఇష్టం. వర్షం పడుతున్నప్పుడు వాన ధారలను మా కిటికీలోనుంచి చూస్తే బలే సరదాగా ఉంటుంది. వాన చినుకులలో తడిస్తే జలుబు చేసి జ్వరం వస్తుందని భయమే గానీ చిరుజల్లుల్లో ఆడుకుంటే ఎంత బాగుంటుందో. మా పాఠశాల ఆటస్థలంలో మేం ఆడుకుంటున్నప్పుడు అప్పుడప్పుడూ అనుకోకుండా వానజల్లు పడుతుంది. అప్పుడు చురుకు చురుకుమంటూ చెంపలను కొడుతున్నట్లు పడే చిరుజల్లు ఎంతో బాగుంటుంది. అందుకే నాకు వానాకాలం అంటే చాలా ఇష్టం.

2. పాఠం చదివారు కదా! కవికి వర్షం గురించి ఉన్న అభిప్రాయాన్ని మీరు సమర్థిస్తారా ? విభేదిస్తారా ? ఎందుకు ?
జవాబు.
పరిచయం : కవికి వర్షం గురించి ఉన్న అభిప్రాయాన్ని సమర్థిస్తాను. కవి వర్షం గురించి చెప్పిన విషయాలు అన్నీ సరైనవే.

అ) మేఘం గర్వం : వసంత, గ్రీష్మ, వర్ష, శరత్, హేమంత, శిశిర అనే ఆరు ఋతువులలో వర్ష ఋతువు మధ్యలో
వస్తుంది మధ్యలోనే పోతుంది. ఎండాకాలంలో భూమిమీద నీరే ఆవిరి రూపంలో ఆకాశంలోకి వెళ్ళి మేఘాలై కురుస్తాయి. అందువల్ల మేఘం హఠాత్తుగా ఏర్పడినట్లు అనిపిస్తుంది. నల్లని మబ్బు మీసాలు దువ్విన ఆకారంలో కనిపిస్తుంది. ఇంత మిడిసిపడిన మేఘం కూడా నీరైపోయి చివరకి సముద్రం పాలౌతుంది.

ఆ) వర్షధార : చిన్నచిన్న చినుకులతో మొదలయ్యే వాన ఒక్కసారిగా ఉరుములతో, వడగండ్లతో కుండపోతగా మారడం మనం నిత్యం చూస్తున్నదే.

ఇ) ప్రజలు – ఛత్రపతులు : వానలో నేలపై అజాగ్రత్తగా నడిస్తే కాలు జారుతుంది. వానకు తడవకుండా ప్రతి ఒక్కరూ గొడుగు పట్టుకుంటారు. నేలంతా ఎటుచూసిన వాననీళ్ళే. భూమి అంతా వాననీళ్ళవల్ల పచ్చదనంతో నిండిపోయింది. వర్షం పడ్డాక రైతులు వ్యవసాయం మొదలుపెడతారు.

ఈ) వానదాడి: వాన తన ప్రతాపాన్ని భవంతులమీద కాక పేదల గుడిసెల మీద చూపుతుంది. మేడలు, మిద్దెలు వానకు తట్టుకుంటాయి. కానీ ఎండకు ఎండి, గాలికి పట్టుతప్పి ఉన్న పేదల గుడిసెలే వానకు తేలికగా కూలిపోతాయి. ముగింపు : ఈ పాఠంలో కవి వర్షం గురించి చెప్పిన విషయాలు అన్నీ ప్రతిసారీ మన అందరి అనుభవంలోకి వచ్చేవే. చక్కని పరిశీలన దృష్టి కలిగిన కవి కనుక పల్లా దుర్గయ్య ఈ అంశాలను మనోహరంగా వర్ణించారు.

II. ధారాళంగా చదువడం – అర్థం చేసుకొని, ప్రతిస్పందించడం

1. కింది భావం వచ్చే వాక్యాలను పాఠంలో వెతికి రాయండి.

అ. నడుమంత్రపు సిరికి గర్వపడే వారి గర్వం నీరై సముద్రంలో కలిసిపోతుంది.
జవాబు.
“నడుమంతరపున్ సిరి కుబ్బు వారి గ
ర్వోన్నతి నిల్వునీరయి మహెూదధి పాలయి పోదె”

ఆ. నెర్రెలిచ్చిన నేలంతా అద్దంవలె మారి నీడలు కనిపిస్తున్నాయి.
జవాబు.
“నెఱియలు వాఱిన నేలనంతట నద్ద
ములు దాపినట్లు నీడలు కనబడె”

ఇ. పటపటమని వడగండ్లు నేలమీద పడినాయి.
జవాబు.
“పటపట వడగండ్లు పుడమిపై బడె”

ఈ. సంపన్నులు మేడల్లో హాయిగా గుర్రుపెట్టి నిద్రపోతున్నారు.
జవాబు.
“ఉన్నత సౌధ గోపురపు టుయ్యెల మంచములందు తిన్నగా
కన్నులు మూసి గుఱ్ఱుమని గాఢసుషుప్తిని మునియుండు సంపన్నుల”

ఉ. నల్లని మబ్బులను చూడగానే గుడిసెలు, గుంజలు గడగడలాడుతున్నాయి.
జవాబు.
“గుడిసెల కప్పులొప్పెడలె, గుంజలు పాదుల నూగులాడెడిన్,
గడగడలాడుచున్నయవి కారుమొగుళ్లను గాంచినంత”

2. కింది కవితను చదివి, ప్రశ్నలకు జవాబులు రాయండి.

చిటపట చినుకుల వాన – చిరుజల్లై కురిసేనా
నేలంతా తడిపే వాన – హరివిల్లై విరిసేనా
జలజల గలగల పారే – సవ్వడి ఈ వాన
చెరువులు బావులు నిండుగ – నింపే ఈ వాన
పసిడి పంటలను ఇవ్వగా పరుగెత్తే ఈ వాన
పరిసరాలను పచ్చదనంతో నింపేటి ఈ వాన.

ప్రశ్నలు:

అ. వాన ఎట్లా కురిసింది ?
జవాబు.
చిటపట చినుకుల వాన చిరుజల్లై కురిసింది.

ఆ. వాన వేటిని నింపడానికి కురిసింది ?
జవాబు.
వాన చెరువులు, బావులు నింపడానికి కురిసింది.

ఇ. వానవల్ల కలిగే లాభమేమిటి?
జవాబు.
పసిడి పంటలను ఇవ్వడం, పరిసరాలను పచ్చదనంతో నింపడం అనే రెండూ వాన వల్ల కలిగే లాభాలు.

ఈ. “పసిడి పంటలు” అనే పదంలో పసిడి అనే పదానికి సమానార్థక పదం ఏది?
జవాబు.
పసిడి అనే పదానికి సమానార్థక పదం బంగారం.

ఉ. పై కవితలో ఉన్న జంటపదాలు ఏవి ?
జవాబు.
జలజల, గలగల అనేవి పై కవితలో ఉన్న జంట పదాలు.

III. స్వీయ రచన

1. కింది ప్రశ్నలకు ఐదేసి వాక్యాల్లో జవాబులు రాయండి.

అ. వర్షాల వల్ల ఏం జరుగుతుందో తెలుసుకున్నారు కదా! మరి శీతకాలంలో ఎట్లా ఉంటుంది ?
జవాబు.
శీతకాలంలో చలి ఎముకలు కొరికేస్తుంది. ఈ చలి బాధ కూడా భవనాలలో ఉండే వారికంటే సౌకర్యవంతంగా లేని గుడిసెలలో ఉండే వారికి ఎక్కువ. ఈ కాలంలో కూడా ఉన్నవారు ముసుగుదన్ని పడుకుంటే, లేని వారు, నిరుపేదలు కడుపు నింపుకోడానికి కష్టపడుతూనే ఉంటారు. శీతాకాలంలో పగటి పొద్దు తక్కువ. రాత్రిపొద్దు ఎక్కువ. సాయంత్రం తొందరగా చీకటిపడుతుంది. అంతకు ముందునుంచే మంచు కురవడం మొదలవుతుంది. రాత్రంతా కురుస్తూనే ఉంటుంది. తెల్లవారిన చాలాసేపటికి గానీ సూర్యుడు కనబడడు. పొగమంచు తొలగే వరకూ ప్రజలు చలికి వణుకుతూనే ఉంటారు.

ఆ. “చిన్ని చొప్ప కప్పు గుడిసెల్ వడికూలగ దాడిచేతువా ?” అని కవి ఎందుకు అని ఉంటాడు ?
జవాబు.
సాధారణంగా వర్షం పడినప్పుడు బలమైన పునాదులతో, ఇనుము, సిమెంటులతో నిర్మించిన భవనాలకు పెద్ద ప్రమాదం ఉండదు. కానీ తాటాకులతోనో, జొన్న చొప్పతోనో కప్పిన గుడిసెలకు మాత్రం ప్రమాదమే. అవి వర్షం జల్లులకు నానిపోయి కూలిపోతాయి కూడా. అందువల్లనే కవి ఓ వానదేవుడా! ఎత్తైన మేడలలో ఉండేవారి ఇళ్లను ఏమీ చేయలేక జొన్నచొప్పతో కప్పిన పేదల ఇళ్ళపై దాడి చేస్తావా ? చేయవద్దు సుమా! అని కవి అని ఉంటాడు

ఇ. వర్షాల కోసం ఎవరెవరు ఎదురుచూస్తారు ? ఎందుకు ?
జవాబు.
వర్షాల కోసం భూమిపై ఉండే ప్రతి జీవి ఎదురుచూస్తుంది. మండే ఎండలతో బాధలు పడుతూ తాగడానికి గుక్కెడు నీళ్ళైనా లేని పరిస్థితులలో దాహం తీర్చుకోవడానికి ప్రతి జీవి ఎదురుచూస్తుంది. వర్షంపడితే బావులు, చెరువులూ నిండుతాయి. వాగులు, నదులు ఉప్పొంగి ప్రవహిస్తాయి. పశువులకూ, పక్షులకూ, మనుషులకూ మంచినీరు బాగా లభిస్తుంది. ఆబోతులైతే హుంకారంతో రంకెలు వేస్తాయి. వర్షం వస్తేనే రైతులు నాగలిపట్టి వ్యవసాయపు పనులు మొదలుపెడతారు. వర్షం వల్లనే నేలంతా పులకరించి పచ్చని పైర్లతో సస్యశ్యామలమవుతుంది.

ఈ. డా॥ పల్లా దుర్గయ్య గురించి రాయండి.
జవాబు.
పల్లా దుర్గయ్య వరంగల్ అర్బన్ జిల్లా మడికొండ గ్రామంలో జన్మించాడు. ఈయన తల్లిదండ్రులు నర్సమ్మ, పాపయ్యశాస్త్రి. ఈయనకు ‘సంస్కృతం, తెలుగు, ఆంగ్ల భాషలలో పాండిత్యం ఉన్నది. ఉస్మానియా విశ్వవిద్యాలయం నుంచి తెలుగులో మొట్టమొదటి ఎం.ఎ. పట్టా అందుకున్నాడు. ’16 వ శతాబ్దియందలి ప్రబంధ వాఙ్మయం-తద్వికాసం’ అనే అంశంపైన పరిశోధన చేశాడు. పాలవెల్లి, గంగిరెద్దు మొదలైనవి ఈయన రచనలు. ఈయన శైలి తెలంగాణ పదజాలంతో సున్నితమైన హాస్యంతో సాగుతుంది. ప్రస్తుత పాఠ్యభాగమైన ‘వర్షం’ ఆయన రచించిన ‘పాలవెల్లి’ అనే ఖండకావ్యంలోది.

2. కింది ప్రశ్నకు పది వాక్యాల్లో జవాబు రాయండి.

అ. పాఠ్యభాగ సారాంశాన్ని సొంతమాటల్లో రాయండి.
జవాబు.
1. పరిచయం : ‘వర్షం’ అనే పాఠ్యభాగం డా॥ పల్లా దుర్గయ్య రచించిన ‘పాలవెల్లి’ అనే ఖండకావ్యం నుంచి గ్రహించబడింది. ఇందులో కవి మేఘం యొక్క గర్వం, వర్ష విజృంభణ, నేలపులకింత, విన్నపం అనే అంశాలను మనోహరంగా వర్ణించారు.

2. మేఘం గర్వం : మేఘం పుట్టీ పుట్టకుండానే ఆకాశంలోకి ఎగబాకింది. నల్లమేఘాలకొసలు మీసాలు దువ్వుతూ నవ్వుతున్నట్టున్నాయి. మధ్యలో వచ్చి మధ్యలోనేపోయే నీరు అనే సంపదతో మిడిసిపడినా మేఘం కరిగి నీరయి నేలపైపడి చివరికి సముద్రం పాలు కావలసిందే.

3. వర్ష విజృంభణ: చిటపట చినుకులతో వాన మొదలైంది. పటపటమని వడగండ్లు భూమిమీద పడ్డాయి. చూస్తుండగానే కుండలతో ధారలు పోసినట్టుగా పెద్ద పెద్ద శబ్దాలతో వర్షం విజృంభించింది.

4. నేల పులకింత : వేసవి ఎండలకు నెర్రెలిచ్చిన నేలంతా నీటితో నిండి అద్దాలు తాపినట్టయి నీడలు కనిపిస్తున్నాయి. ప్రజలందరూ గొడుగులు అంటే ఛత్రాలు పట్టుకొని ఛత్రపతులు అయ్యారు. వర్షం అన్ని జీవుల్లో

5. ఆశలు నింపింది. విన్నపం : వానతో పూరిగుడిసెలలో ఉండే పేదలను ఇబ్బంది పెట్టవద్దని కవి వానదేవుణ్ణి ప్రార్థించాడు.

IV. సృజనాత్మకత/ప్రశంస

1. మీకు నచ్చిన ప్రకృతి దృశ్యాన్ని వర్ణిస్తూ వ్యాసం రాయండి.
జవాబు.
ప్రకృతిలోని ప్రతి దృశ్యమూ మనసుకు ఎంతో ఆనందాన్నిచ్చేదే. పున్నమి వెన్నెల, ఇంద్రధనుస్సు, లేగదూడల పరుగులు, నదిలో తిరిగే పడవులు, పక్షుల కిలకిలరావాలు, సెలయేళ్ళ, జలపాతాల చప్పుడు ఇలా ప్రకృతి దృశ్యాలు మనలను ఎక్కడికో తీసికొని వెళతాయి. ముఖ్యంగా సూర్యాస్తమయ సమయంలో పక్షులు గూళ్ళకు చేరేటప్పుడు చేసే కూతల గురించి ఎంతైనా చెప్పవచ్చు. అది కూడా ఏదైనా ప్రశాంత వాతావరణంలో ఏ మామిడి తోటలోనో, నది ఒడ్డున కూర్చుని వింటే, ఆ పక్షుల కిలకిల రావాలు ఎంత కాలమైనా మరచిపోలేము. కోకిల కుహూ కుహూ రావాలు, పిచ్చుకమ్మల కిచకిచలు, చిలుకమ్మల, కాకమ్మల కూతలు భాషకందని అనుభూతులు.

2. ఎండాకాలంలో వాతావరణాన్ని, ప్రజల స్థితిగతులను వర్ణిస్తూ వ్యాసం రాయండి.
జవాబు.
1. పరిచయం : గ్రీష్మఋతువులో ఎండలు మెండుగా ఉంటాయి. అంటే ఏప్రిల్, మే నెలల్లో కాసే ఎండలను తట్టుకోవడానికి ప్రజలు ఎన్నో ముందుజాగ్రత్తలు తీసుకోవాలి. ఈ కాలంలో ఎండలు, ఉక్కపోత, తీరని దాహం, వడగాలులు ముఖ్య లక్షణాలు.

2. ఎండలు : ఎండాకాలంలో పగటి పొద్దు ఎక్కువగా ఉంటుంది. తెలతెలవారుతూనే సూర్యుడు పరుగులు తీస్తూ పైపైకి వస్తూంటాడు. పొద్దున్నుంచే ఎండతీవ్రత పెరుగుతూ ఉంటుంది. మిట్టమధ్యాహ్నం తలపైన గొడుగు లేకుండా కాలికి చెప్పులు లేకుండా నడవలేం.

3. ఉక్కపోత: ఎండాకాలంలో విపరీతంగా చెమట పడుతుంది. ప్రతి ఒక్కరూ విసనకర్రలతోనో, పంకాలతోనో, చలిమరలతోనో సేదతీరవలసిందే.

4. తీరని దాహం : విపరీతమైన చెమట వల్లనే గొంతు తడి ఆరిపోయి ఎక్కువ దాహం వేస్తుంది. ఎన్ని నీళ్ళు తాగినా ఆ దాహం తీరదు. అందువల్ల ద్రవ పదార్థాలు ఎక్కువ తీసుకోవాలి.

5. వడగాలులు : సాయంత్రం పూట మొదలై అర్ధరాత్రి వరకూ వీచే వడగాలులు చాలా ప్రమాదకరమైనవి. ఈ గాలులు వడదెబ్బకూ, ప్రాణాపాయానికీ ముఖ్యకారణాలు. అందుకోసం చల్లని నీడలో సేదతీరాలి.

6. ముగింపు : ప్రజలు ఎక్కువ ద్రవపదార్థాలు తీసుకోవడం, ఎక్కువగా ఎండలో తిరగకపోవడం, చల్లని నీడలో సేదదీరడం వంటి జాగ్రత్తలతో ఎండాకాలంలో ఇబ్బందుల నుంచి బయటపడవచ్చు.

V. పదజాల వినియోగం:

1. ముందు చదివిన పాఠాల నుండి కింది గుణింతాలతో కూడిన పదాలను వెతికి పట్టిక ఆధారంగా రాయండి.

జవాబు.

2. కింది వాక్యాల్లో గీత గీసిన పదాలకు అర్థాలు రాయండి.

అ. సోమనాద్రిరాజు కిరీటం వజ్రాలతో తాపడం చేయబడి ఉండేది.
జవాబు.
అతికించడం

ఆ. కృషికులు పొద్దస్తమానం కష్టపడి పంటలు పండిస్తారు.
జవాబు.
రైతులు

ఇ. ఎండాకాలం మిద్దెపై పడుకుంటే పయ్యెర హాయిగా వీస్తుంది.
జవాబు.
గాలి

ఈ. తొందరగా చేరుకోవాలంటే వడిగా నడవాలి.
జవాబు.
వేగం

3. కింది వాక్యాలు చదువండి. ఒకే అర్థం వచ్చే పదాల కింద గీత గీయండి.

అ. సముద్రం నీరు ఉప్పగా ఉంటుంది. కాని ఆ ఉదధి రత్నాలకు నిలయం. పయోధి దాటాలంటే ఓడ కావాలి.
జవాబు.
సముద్రం,ఉదధి, పయోధి

ఆ. నింగిలోని చంద్రుడు వెన్నెల కురిపిస్తున్నాడు. అంబరమంతా నక్షత్రాలు పరుచుకున్నాయి.
జవాబు.
నింగి ,అంబరం

ఇ. మనం భూమిని తల్లిగా భావిస్తాం. ఎందుకంటే అవని మనం పుట్టడానికి, నివసించడానికి ఆధారం కనుక. అటువంటి పుడమిని మన స్వార్థం కోసం కలుషితం చేయకూడదు.
జవాబు.
భూమి , అవని, పుడమి

4. కింది పదాలతో సొంతవాక్యాలు రాయండి.

అ. బొబ్బలెక్కు : ___________
జవాబు.
శరీరం కాలి బొబ్బలెక్కినప్పుడు బర్నాల్ గానీ, తేనెగానీ రాసి ప్రథమ చికిత్స చేయాలి.

ఆ. అశ్రద్ధ : ___________
జవాబు.
ఒక్కోసారి చిన్నపాటి అశ్రద్ధ వల్ల పెద్ద అవకాశాన్ని కోల్పోతాం.

ఇ. పటపట : ___________
జవాబు.
కోపంలో కొంతమంది పళ్ళు పటపటలాడిస్తారు. దీనివల్ల పళ్ళు దెబ్బతింటాయి.

ఈ. ఆశలుప్పొంగు : ___________
జవాబు.
భవిష్యత్తుపై ఎన్నో ఆశలుప్పొంగే లేత వయసులో ఏ నిర్ణయానికైనా పెద్దల సలహాలు తీసుకోవాలి.

ఉ. పులకరించు : ___________
జవాబు.
రామాయణంలో హనుమంతుడి సాహస ఘట్టాలు వింటూ ఉంటే ఒడలు పులకరిస్తుంది.

VI. భాషను గురించి తెలుసుకుందాం

1. నాల్గవ పద్యాన్ని చదివి అందులో ఉన్న సరళాక్షరాలను, పరుషాక్షరాలను, మహాప్రాణాలను, అనునాసికాలను గుర్తించి రాయండి.

నాల్గవ పద్యం :
ఉన్నత సౌధ గోపురపు టుయ్యెలమంచములందు తిన్నగా
కన్నులు మూసి గుఱ్ఱుమని గాఢ సుషుప్తిని మునియుండు సం
పన్నుల మీదికిన్ జనగ వాటము కామిని వానదేవుడా!
చిన్నని చొప్పకప్పు గుడిసెల్ వడి కూలగ దాడిచేతువా !”

సరళాక్షరాలు (గ, జ, డ, ద, బ అనే అక్షరాలతో వచ్చేవి) : ధ, గో, గా, గు, గా, ఢ, (న్)గి, డు, ది, జ, గ, దే, డా, గు, డి, డి, గ, దా, డి.
పరుషాక్షరాలు (క, చ, ట, త, ప అనే అక్షరాలతో వచ్చేవి) : త, పు, పు, టు, చ, తి, క, ప్ (తి), ప, కి, ట, కా, చి, చొ, ప్ప, క, ప్పు, కూ, చే, తు.
మహాప్రాణాలు : ధ, ఢ
అనునాసికాలు (ముక్కుతో పలికేవి న, మలు) : న్న, మ, ము, న్న, న్ను, మూ, ను, ని, ని, మున్ (గి), న్ను, మీ, (కి) న్, న, ము, మి, ని, న, న్న, ని.

లలింగములు :

కింది వాక్యాలను చదువండి.

గీత, లత కూరగాయలు తేవడానికి అంగడికి బయలుదేరారు.
ప్రదీప్, సందీప్ లు వాళ్ళ నాన్నతో కలిసి పట్నం వెళ్ళారు.
పిల్లి, ఎలుకను వెంబడించింది.
చెట్టు మీద కోతులు దుంకుతున్నాయి.

పై వాక్యాలలో గీత, లత, ప్రదీప్, సందీప్, నాన్న, పిల్లి, ఎలుక, చెట్టు, కోతులు మొదలైన పదాలను పరిశీలించండి. గీత, లత – అనేవి స్త్రీలకు చెందిన పదాలు. ఇట్లాంటి పదాలను స్త్రీలింగ పదాలు అంటారు.
ప్రదీప్, సందీప్, నాన్న – అనేవి పురుషులకు (మగవారికి) చెందిన పదాలు. ఇట్లాంటి పదాలను ‘పుంలింగ పదాలు’ అంటారు.
పిల్లి, ఎలుక, చెట్టు, కోతులు మొదలైన పదాలు పురుషులను కానీ, స్త్రీలను కానీ సూచించవు. ఇట్లాంటి పదాలను నపుంసక లింగ పదాలు అంటారు.

దీని ప్రకారం పురుష వాచక శబ్దాలను పుంలింగాలనీ స్త్రీ వాచక శబ్దాలను స్త్రీలింగాలనీ పై రెండు కానటువంటి (మానవ సంబంధం కాని) వాటిని అనగా వస్తు, పక్షి, జంతు వాచక శబ్దాలను నపుంసకలింగ పదాలని చెప్పవచ్చు.

2. కింది పేరాలోని పుంలింగ, స్త్రీ లింగ, నపుంసకలింగ పదాలను గుర్తించి రాయండి.

సునీత ఉదయాన్నే నిద్రలేచి బడికి వెళ్ళింది. బడిలో సురేష్ తాను రాసిన కథను సునీతకు వినిపించాడు. ఆ కథలో కుందేలు చెట్టు తొర్రలో తన పిల్లలతో ఆడుకునే సన్నివేశం సునీతకు బాగా నచ్చింది. కుందేలు, ముంగీసతో స్నేహం చేయడం కూడ బాగా నచ్చిందని, సునీత పూజితతో చెప్పింది. కథను గోపాల్కు కూడ వినిపించింది. అందరూ బాగుందని సురేశ్ను మెచ్చుకున్నారు.

స్త్రీ లింగ పదాలు:
1) సునీత
2) పూజిత

పుంలింగ పదాలు:
1) సురేష్
2) గోపాల్

నపుంసకలింగ పదాలు :
1) కథ
2) కుందేలు
3) ముంగీస

ప్రాజెక్టు పని

వానాకాలాన్ని వర్ణించే రెండు మూడు పాటలు లేదా కవితలు సేకరించండి. వాటిని రాసి, చదివి వినిపించండి.

1. ప్రాజెక్టు శీర్షిక : : వానా కాలాన్ని వర్ణించే రెండు పాటలు / కవితలు సేకరించడం, నివేదిక రాయడం.
2. సమాచార సేకరణ : అ) సమాచారం సేకరించిన తేది: ఆ) సమాచార వనరు : అంతర్జాలం
3. సేకరించిన విధానం : నేను అంతర్జాలం నుండి ఈ క్రింది పాటలను సేకరించాను.
4. నివేదిక :

పాట 1 :
వచ్చెను వచ్చెను వర్షాలు మా వసుధారాణికి తలబ్రాలు
విచ్చిన పూలై ప్రజాముఖమ్మున వెల్లివిరిసెను మురిపాలు
కత్తులు కత్తులు కలిసిన యట్టుల
ఉత్తర దిక్కున ఉరిమింది, కనుపాపల చెక్కని మెరిసింది.
గడగడ గడగడ దివి ఉరిమింది.
చకచక చకచక దిశ మెరిసింది
చలిగాడుపు రివరివ విసిరింది.
పాడు కరవులకు బాణాలు మా
పంట చేలకివి ప్రాణాలు మా ॥ వచ్చెను ॥
కాపు కన్నులకు ముత్యాలు వరి
కర్రల నోళ్ళకు చనుబాలు ॥ వచ్చెను ॥
కోడెనాగులై ఉరికే వాగులు
క్షీరధారలై పారే తోగులు
భూసతి వానల తానములాడి
పచ్చిక కోకల పైట సవరించె ॥ వచ్చెను ॥

పాట 2:
వానల్లు కురువాలె వానదేవుడా!
వరిచేలు పండాలె వానదేవుడా!!
నల్లాని మేఘాలు వానదేవుడా!
సల్లంగ కురువాలె వానదేవుడా!!
తూరుపు దిక్కున వానదేవుడా!
తుళ్ళితుళ్ళి కురువాలె వానదేవుడా!!
చాటంత మబ్బుపట్టి వానదేవుడా!
వర్షంగా మారాలె వానదేవుడా!!
చుక్కచుక్క నీరు చేరి వానదేవుడా!
మాకు ఆసరవ్వాలె వానదేవుడా!!
మావూరి కుంటల్లు వానదేవుడా!
మత్తడై దుంకాలె వానదేవుడా!!
చెరువులన్ని నిండాలె వానదేవుడా!
అలుగులై పారాలె వానదేవుడా!!

పాట 3 :
వానలు జోరుగ కురవాలోయ్
బాగా పంటలు పండాలోయ్
బిడ్డల బొజ్జలు నిండాలోయ్
రైతుల రాజ్యం రావాలోయ్
అందరి మిత్రత అల్లాలోయ్
స్వతంత్ర పాలన కావాలోయ్
స్వర్ణయుగమని చాటాలోయ్
భారత్ జగతిలో వెలగాలోయ్

5. ముగింపు : వర్షాలు కురవడం వల్ల సమస్త ప్రాణి కోటికి నీరు లభిస్తుంది. పంటలు బాగా పండుతాయి. పశుపక్ష్యాదులకు మేత దొరుకుతుంది. ప్రజలు సుఖంగా, సంతోషంగా ఉంటారని తెలుసుకున్నాను.

TS 6th Class Telugu 3rd Lesson Important Questions వర్షం

ప్రశ్న 1.
మేఘం గర్వం గురించి కవి చేసిన వర్ణనను వివరించండి.
జవాబు.
గ్రీష్మ ఋతువులో కాసిన మండుటెండల తరువాత ఆకాశంలో మబ్బులు పట్టి వర్షాలు కురుస్తాయి. ఎండ నుండి జీవులకు ఈ వర్షాలు కొంత ఉపశమనం కలిగిస్తాయి. ఎండవేడికి నేలమీద ఉన్న నీరు ఆకాశంలోకి వెళ్ళి వాతావరణం చల్లబడ్డాక వర్షంగా కురుస్తుంది. అందువల్లనే మేఘం పుట్టుకను మనం గమనించలేం. ఆవిరిరూపంలో ఆకాశంలోకి వెళ్ళి మేఘం రూపంగా మనకు కనబడుతుంది. వర్షించే మేఘం నల్లగా ఉంటుంది.

దాని రూపం దువ్విన మీసాల ఆకారంలో ఉంటుంది. వసంత, గ్రీష్మ, వర్ష, శరత్, హేమంత, శిశిరం అనే ఆరు ఋతువులలో వర్షఋతువు మధ్యలో వస్తుంది. మళ్ళీ మధ్యలోనే పోతుంది. అలాగే మేఘాలకు సాధారణంగా వర్షించే సామర్థ్యం వర్షాకాలంలోనే ఉంటుంది. ఇంత మిడిసిపడే మేఘమైనా కరిగి నీరై నేలమీద పడి చివరికి సముద్రం పాలుకావలసిందే అంటూ కవి మేఘం గర్వం గురించి వివరించాడు.

ప్రశ్న 2.
వర్షం వలన ప్రజలు ఎలా ఇబ్బందులు పడతారో వివరించండి.
(లేదా)
పేదలపై ప్రతాపాన్ని చూపించకు వానదేవుడా ? అని కవి ఎందుకన్నాడు ?
జవాబు.
పేదల ఇళ్ళు చిన్నవిగా ఉంటాయి. వాటిని వారు జొన్న చొప్పతో కప్పుకుంటారు. అవి ఎండలకు ఎండిపోయి ఉంటాయి. అంతేగాక వేగమైన గాలులకు పట్టుతప్పి ఉంటాయి. ఆ ఇళ్ళ గుంజలు పాదుల నుంచి ఊగిసలాడుతూ ఉంటాయి. అటువంటి ఆ కప్పులూ, గుంజలూ ఆకాశంలో కనిపించే కారుమబ్బులను చూసి గజగజలాడతాయి. అసలే అంతంతమాత్రంగా బలహీనంగా ఉన్న తమ మీద వాన పడితే ఎక్కడ నాశనమైపోతామో అని అవి భయపడతాయి. అటువంటి పూరిగుడిసెలలో పేదలు నేలమీదే పడుకుంటారు. కలుగుల్లోనూ, పుట్టల్లోనూ వాన నీరు చేరడం వల్ల బయటకు వచ్చే పాములు, తేళ్ళు వంటి శత్రువులనుంచి వారికి ప్రమాదం పొంచి ఉంటుంది.

ప్రశ్న 3.
‘వర్షం’ ను వర్ణిస్తూ గేయం/కవిత రాయండి.
జవాబు.
వర్షాలు కురవాలి వానదేవుడా
వాగులు పారాలి వానదేవుడా
వంకలు సాగాలి వానదేవుడా
చెరువులు నిండాలి వానదేవుడా
కరువంతా పోవాలి వానదేవుడా
పుడమి పులకించాలి వానదేవుడా
చిగురులే తొడగాలి వానదేవుడా
పువ్వులే పూయాలి వానదేవుడా
పంటలు పండాలి వానదేవుడా
కష్టాలు తొలగాలి వానదేవుడా
ప్రజలంతా మురవాలి వానదేవుడా

అర్థాలు

• మిన్ను = ఆకాశం
• ఉబ్బు = పొంగిపోవు
• ఉదధి = సముద్రం
• వడగండ్లు = వానరాళ్లు
• పుడమి = నేల
• పాలితులు = పాలింపబడేవారు (ప్రజలు)
• ఛత్రపతి = రాజలాంఛనంగా గొడుగును ధరించిన వాడు (రారాజు)
• నెఱియలు = నేల పగుళ్ళు
• సౌధం = భవనం, మేడ
• గోపురం = దేవాలయ వాకిలి ద్వారం
• సుషుప్తి = ఒళ్ళు మరచిన గాఢనిద్ర
• వాటము = వీలు
• వడ = ఎండ
• కారు మొగుళ్ళు = నల్ల మబ్బులు
  రిపులు = శత్రువులు

I. క్రింది పద్యానికి భావం రాయండి.

1. వడలకు వాడిపోయి వడి పయ్యెర యూపుకు పట్టువీడి యీ
గుడిసెల కప్పు లొప్పెడలె, గుంజలు పాదులు నూగులాడెడిన్,
గడగడలాడుచున్నయవి కారుమొగుళ్లను గాంచినంత, నీ
పుడిసెడు పేదకాపురము పొల్లొనరింపకు వానదేవుడా!
జవాబు.
గుడిసెల కప్పులు ఎండలకు వాడిపోయి, వేగంగా వీచే గాలులకు పట్టుతప్పిపోయాయి. వాటి గుంజలు ఊగులాడుతున్నాయి. నల్లని మబ్బులను చూడగానే అవి భయంతో గడగడలాడుతున్నాయి. ఓ వానదేవుడా! ఈ పేద సంసారాన్ని నాశనం చేయకు.

II. ఈ క్రింది పద్యాన్ని పాదభంగం లేకుండా పూరించండి.

2. ఉన్నత సౌధ గోపురపు ………….. దాడి చేతువా!
జవాబు.
ఉన్నత సౌధ గోపురపు టుయ్యెల మంచములందు తిన్నగా
కన్నులు మూసి గుఱ్ఱుమని గాఢసుషుప్తిని మున్గియుండు సం
పన్నుల మీదికిన్ జనగ వాటముకామిని వానదేవుడా !
చిన్నవి చొప్పుకప్పు గుడిసెల్ వడి కూలగ దాడి చేతువా !

III. ఈ క్రింది గద్యాన్ని చదివి 5 ప్రశ్నలు తయారు చేయండి.

చిత్ర లేఖనం, సంగీతం, శిల్పం, నృత్యం, కవిత్వం వంటివి లలితకళలు. భావం మనస్సుకు హత్తుకునే విధంగా బొమ్మలు గీయడం చిత్రలేఖనం. వీనుల విందుగా ఉండే గాన కళ సంగీతం. మనలను కదలకుండా అనేక భావాలను మనస్సుకు అందించే కళ శిల్పకళ. రాగ, తాళ, లయలకు తగినవిధంగా అభినయం చేయడం నృత్యకళ. ఒక భావాన్ని సూటిగా చెప్పకుండా మాటల వెనుక మరుగుపరచి మనసుకు ఉల్లాసం కలిగించే విధంగా పదాలను కూర్చి చెప్పేదే కవిత్వం.

ప్రశ్నలు:

1. వేటిని లలిత కళలు అంటారు ?
2. మనస్సుకు హత్తుకునే విధంగా బొమ్మలు గీయడం ఏ కళ ?
3. సంగీతం ఏ విధంగా ఉంటుంది ?
4. ఏ కళలో రాగ, తాళ, లయలకు అనుగుణంగా అభినయం ఉంటుంది ?
5. పదాలను అందంగా కూర్చి చెప్పేది ఏది ?

IV. పదజాలం/వ్యాకరణం:

సరైన సమాధానాన్ని గుర్తించండి.

8. ఎండాకాలం మిద్దెపై పడుకుంటే ‘పయ్యెర హాయిగా వీస్తుంది. గీతగీసిన పదానికి అర్థం ?
a) గాలి
b) నీరు
c) విసనకర్ర
d) వింజామర
జవాబు.
a) గాలి

9. వేసవికాలంలో వడగాలులలో తిరగకూడదు. గీతగీసిన పదానికి అర్థం.
a)వాన
b) దుమ్ము
c) వేడి
d) ఆవిరి
జవాబు.
c) వేడి

10. వాతావరణ కాలుష్యం పెరగడం వల్లనే పుడమిపై ఎన్నో అనర్థాలు జరుగుతున్నాయి. గీత గీసిన పదానికి అర్థం
a) సముద్రం
b) భూమి
c) ఆకాశం
d) గాలి
జవాబు.
b) భూమి

11. పాలితులే పాలకులు కావడం ప్రజాస్వామ్య వ్యవస్థలో ఉన్న గొప్పదనం. – గీత గీసిన పదానికి అర్థం
a) పాలించేవారు
b) అణగదొక్కేవారు
c) రాజులు
d) పాలింపబడేవారు
జవాబు.
d) పాలింపబడేవారు

12. మబ్బులు ఎంతగా కురిసినా ఆకాశం మాత్రం తడవదు. గీత గీసిన పదానికి పర్యాయపదాలు
a) నింగి, గగనం
b) నీరు, జాలరి
c) నిప్పు, మంట
d) నేల, ధరణి
జవాబు.
a) నింగి, గగనం

13. ప్రాణికోటికి మంచినీటికి వారిదమే ఆధారం. – గీత గీసిన పదానికి పర్యాయపదాలు
a) కొళాయి, పంపు
b) నది, ఏరు
c) సముద్రం, కడలి
d) మేఘం, మబ్బు
జవాబు.
d) మేఘం, మబ్బు

14. ‘వసుధ’ అను పదానికి పర్యాయ పదాలు
a) పుృధ్వి, జలధి
b) అవని, పుడమి
c) ముత్యము, ముక్తి
d) అడవి, వనము
జవాబు.
b) అవని, పుడమి

15. వర్షం పదానికి నానార్థాలు
a) బాష్పం, నీరు
b) వాన, వృష్టి
c) సృష్టి, హర్షం
d) వాన, సంవత్సరం
జవాబు.
d) వాన, సంవత్సరం

16. ఇందులో ద్విత్వాక్షరాన్ని గుర్తించండి.
a) ట్లో
b) క్క
c) ద్యు
d) ంటే
జవాబు.
b) క్క

17. వడలకు వాడిపోయి వడి పయ్యెర యూపుకు పట్టువీడి – ఇందులో ఉన్న అంతస్థాలను గుర్తించండి.
a) య్యె, ర, ల, వ
b) శ, ష, స, హ
c) క, చ, ట, త, ప
d) అ, ఆ, ఇ, ఈ
జవాబు.
a) య్యె, ర, ల, వ

18. రాముడు సీతకోసం వానరులతో కలిసి లంకకుచేరి రావణుణ్ణి జయించాడు. ఇందులో పుంలింగ పదాలను గుర్తించండి.
a) వానరులు, లంక
b) సీత, రాముడు
c) రాముడు, రావణుడు
d) సీత, లంక
జవాబు.
c) రాముడు, రావణుడు

19. సంపన్నుల మీదికిన్ జనగ వాటము కామిని – గీతగీసినది ఏ విభక్తికి చెందింది ?
a) ప్రథమా
b) ద్వితీయా
c) చతుర్థీ
d) షష్టీ
జవాబు.
d) షష్టీ

20. అర్జునుడు విలువిద్యలో శ్రీరాముడంతటివాడు. గీతగీసిన పదం ఏ భాషా భాగం ?
a) నామవాచకం
b) సర్వనామం
c) విశేషణ
d) క్రియ
జవాబు.
a) నామవాచకం

21. శ, ష, స, హ లను ఏమంటారు ?
a) ఊష్మాలు
b) అంతస్థాలు
c) సరళాలు
d) అనునాసికాలు
జవాబు.
a) ఊష్మాలు

22. క, చ, ట, త, ప లను ఏమంటారు ?
a) సరళాలు
b) వర్గయుక్కులు
c) పరుషాలు
d) అంతస్థాలు
జవాబు.
c) పరుషాలు

23. ‘అంతస్థాలు’ అని వేటినంటారు ?
a) అ, ఆ, ఇ, ఈ
b) ‘అ’ నుండి ‘ఔ’ వరకు గల అక్షరాలు
c) ‘క-ఱ’ మధ్యగల అక్షరాలు
d) య, ర, ల, వ
జవాబు.
d) య, ర, ల, వ

24. గ, జ, డ, ద, బ లకు గల పేరు
a) సరళాలు
b) పరుషాలు
c) అంతస్థాలు
d) అచ్చులు
జవాబు.
a) సరళాలు

పద్యాలు – ప్రతిపదార్థాలు – తాత్పర్యాలు

1వ పద్యం :

ఉ. నిన్నటిదాక లేవుకద నింగిని, పుట్టియు పుట్టకుండనే
మిన్నెగ బ్రాకినాననుచు మీసలు దువ్వుచు నవ్వుచుంటివే
మన్న! యిదేమినీతి, నడుమంతరపున్ సిరి కుబ్బువారి గ
ర్వోన్నతి నిల్వునీరయి మహెూదధి పాలయి పోదె మేఘమా?

ప్రతిపదార్థం:

మేఘమా = ఓ మేఘమా!
నిన్నటిదాక = నిన్నటివరకు
నింగిని = ఆకాశంలో
లేవుకద = లేవు కదా!
పుట్టియు పుట్టకుండనే = పుట్టీ పుట్టకుండానే
మిన్న = ఆకాశానికి
ఎగబ్రాకినానను + అనుచు = ఎగబాకానని (అంత ఎత్తుకు చేరుకున్నానని)
మీసలు = మీసాలు
దువ్వుచు = దువ్వుకుంటూ
నవ్వుచు + ఉంటివి = నవ్వుతున్నావు
ఏమి + అన్న = ఎందుకన్నా!
ఇది + ఏమి = ఇది ఎక్కడి
నీతి = నీతి (నీతికాదు అని భావం)
నడుమంతరపు = మొదటి నుంచీ లేకుండా
సిరికిన్ = సంపదను చూసుకొని
ఉబ్బువారి = మిడిసిపడేవారి
గర్వ + ఉన్నతి = గొప్ప గర్వం
నిల్వు = నిలువునా
నీరు + అయి = నీరై
మహా + ఉదధి = సముద్రం
పాలు + అయిపోదె = పాలు + అయిపోదు + ఎ = పాలైపోదా ? (అవుతుందని భావం)

తాత్పర్యం :
ఓ మేఘమా! నిన్నటివరకు ఆకాశంలో లేనేలేవు కదా! పుట్టీ పుట్టకుండానే ఆకాశానికి ఎగబాకినానని మీసాలు దువ్వుతూ గర్వంతో నవ్వుతున్నావెందుకు? ఇది నీతి కాదు. నడుమంత్రపు సిరికి మిడిసిపడేవారి గర్వం నిలువునా నీరై సముద్రం పాలౌతుందని తెలుసుకో!

2వ పద్యం :

కం. చిటపట చినుకులు రాలెను
పటపట వడగండ్లు పుడమిపై బడె, ధారల్
పుటపుటనై కుండలతో
నటునిటు దొరలించినట్టులై కనుపట్టెన్.

ప్రతిపదార్థం:

చిటపట = చిటపట అనే శబ్దాలతో
చినుకులు = చినుకులు
రాలెను = రాలాయి
పటపట = పటపట అనే శబ్దాలతో
వడగండ్లు = వానరాళ్ళు
పుడమిపై = నేలమీద
పడె = పడ్డాయి
పుటపుట = చూస్తుండగానే (తక్కువ వ్యవధిలోనే)
ధారల్ = పెద్ద ధారలను
కుండలతోన్ = కుండలతో
అటునిటు = అన్ని వైపులలోనూ
దొరిలించినట్టులు + ఐ = గుమ్మరించి నాట్లుగా అయి
కనుపట్టెన్ = కనపడింది

తాత్పర్యం :
చిటపట చినుకులతో వాన మొదలైంది. పటపటమని వడగండ్లు భూమిమీద పడ్డాయి. చూస్తుండగానే కుండలతో ధారలు పోసినట్టుగా పెద్దపెద్ద శబ్దాలతో వర్షం విజృంభించింది.

3వ పద్యం :

సీ. నేలపై మోపిన కాలు చుఱుక్కని
బొబ్బ లెక్కెడి దినమ్ములు గతించె,
నించుక యశ్రద్ధ నుంచిన పాదమ్ము
జఱుకుజఱుక్కని జాఱదొడగె
పగలు రాత్రి యనక ప్రభు పాలితులనక
ప్రజలందఱును ఛత్రపతులె యైరి
నెఱియలు వాఱిన నేలనంతట నద్ద
ములు దాపినట్లు నీడలు కనబడె

తే.గీ. పులకరించి భూసతి రామచిలుకయయ్యె
హుంకరించి యాబోతులు అంకెవేసె
నాగలిని బట్టి కృషికుడు నడుముగట్టె
నాశ లుప్పొంగి పాతె వర్షాగమమున

ప్రతిపదార్థం:

నేలపై = నేలమీద
కాలు మోపిన = కాలుపెట్టగానే
చుఱుక్కని = చుఱుక్కుమని కాలి
బొబ్బలు + ఎక్కెడి = బొబ్బలు ఎక్కించే (వేసవి)
దినమ్ములు = రోజులు
గతించెన్ = వెళ్ళిపోయాయి
ఇంచుక = కొంచెం (ఏ మాత్రం)
అశ్రద్ద నుంచిన = అజాగ్రత్తగా నడిచినా
జఱుకు జఱుక్కని =
పాదమ్ము = కాలు
జర్రున = జారుతున్నది
పగలు రాత్రి+అనక = పగలు రాత్రి తేడా లేకుండా ఎడతెరిపి లేకుండా కురిసే వర్షంలో
ప్రభుపాలితులు + అనక = ప్రభువులు, పాలితులు (ధనికులు, పేదలు) అనే తేడా లేకుండా
ప్రజలు + అందరూ = ప్రజలందరూ
ఛత్రపతులు + ఎ = గొడుగులు ధరించిన వారే
ఐరి = అయ్యారు.
నెఱియలు + పాఱిన = వేసవికాలంలో బీటలువారిన
నేలనంతటన్ = నేలమొత్తము
అద్దము + తాపిన + అట్లు = అద్దాలు అతికించినట్లుగా
నీడలు = ఛాయలు
కనన్ + పడె = కనిపిస్తున్నాయి
భూసతి = భూమి అనెడి స్త్రీ (నేలంతా)
పులకరించి = వర్షానికి గగుర్పాటుచెంది
రామచిలుక + అయ్యె = పచ్చదనంతో రామచిలుకవలె కనిపిస్తున్నది
ఆబోతులు = ఎద్దులు
హుంకరించి = కృషికుడు
ఱంకెవేసే = కేక వేస్తున్నాయి, అఱుపు
హుంకరించి = హుంకారంతో
కృషికుడు = రైతు
నాగలిని + పట్టి = నాగలి చేతబట్టి
నడుము + కట్టె = వ్యవసాయానికి సిద్ధపడ్డాడు.
వర్ష + ఆగమమున = ఇట్లా వర్షం రావడంతో
ఆశలు = కోరికలు
ఉప్పొంగి = ఉబికి
పాఱే = పరుగుతీశాయి (ఉరకలెత్తాయి)

తాత్పర్యం: కాళ్ళు నేలపై పెట్టినంతనే బొబ్బలెక్కించే ఎండాకాలం వెళ్ళిపోయింది. అజాగ్రత్తగా నడిస్తే జర్రున కాలు జారుతున్నది. ఎడతెరిపి లేకుండా కురిసే వర్షంలో తడువకుండా ఉండేందుకు అందరు ఛత్రీలు పట్టు కోవడంతో ప్రభువులు పాలితులు (రాజు-పేద) అనే తేడా లేకుండా అందరూ ఛత్రపతులే అయ్యారు. వేసవికాలంలో నెర్రెలిచ్చిన నేలంతా నీటితో నిండి అద్దాలు తాపినట్టయి నీడలు కనిపిస్తున్నాయి.

వర్షానికి పులకరించిన నేలంతా పచ్చదనంతో రామచిలుకవలె కనిపిస్తున్నది. ఆబోతులు హుంకారంతో రంకెలు వేస్తున్నాయి. రైతులు నాగలిపట్టి వ్యవసాయానికి సిద్ధపడ్డారు. ఇట్లా అన్ని జీవుల్లో ఆశలు నింపుతూ వర్షాకాలం వచ్చింది.

4వ పద్యం : 

ఉ. ఉన్నత సౌధ గోపురపు టుయ్యెలమంచములందు తిన్నగా
కన్నులు మూసి గుఱ్ఱుమని గాఢసుషుప్తిని మున్గియుండు సం||
పన్నుల మీదికిన్ జనగ వాటముకామిని వానదేవుడా!
చిన్నని చొప్పకప్పు గుడిసెల్ వడి కూలగ దాడిచేతువా!

ప్రతిపదార్థం :

వానదేవుడా! = ఓ వానదేవుడా!
ఉన్నత = ఎత్తైన
సౌధ = మేడల యొక్క
గోపురపు = శిఖరాల మీద
ఉయ్యెలమంచములు + అందు = ఉయ్యాల మంచాలలో
తిన్నగా = హాయిగా
కన్నులు మూసి = కళ్ళు మూసుకొని
గుఱ్ఱుమని = గురకలు పెడుతూ
గాఢ = గాఢమైన (ఒళ్ళు మరచిన)
సుషుప్తిని = నిద్రలో
మున్గి+ ఉండ = మునిగి ఉన్న
సంపన్నుల మీదికిన్ = ధనవంతుల మీదికి
చనగ = పోవడం
వాటము కామిని = వీలు కాదని
చిన్నని = పేదవారిపైన
చొప్పకప్పు = జొన్నచొప్పుతో కప్పుకున్న
గుడిసెల్ = గుడిసెలను
వడి = గభాలున (వేగంగా)
కూలగ = కూలిపోయేటట్లుగా
దాడిచేతువా! = దాడి చేస్తావా! (చేయవద్దని భావం)

తాత్పర్యం : ఓ వానదేవుడా! ఎత్తైన మేడలమీద, ఉయ్యాల మంచాలలో, గుఱకలు పెడుతూ, గాఢనిద్రలో ఉన్న ధనవంతుల మీదికి పోవడం వీలుకాదని, పేద వాళ్ళు జొన్నచొప్పతో కప్పులు వేసుకున్న గుడిసెలు గభాలున కూలిపోయేటట్లుగా దాడిచేస్తావా ? వద్దు అట్లా చేయకు.

5వ పద్యం : 

చం. వడలకు వాడిపోయి వడి పయ్యెర యూపుకు పట్టువీడి
గుడిసెల కప్పు లొప్పెడలె, గుంజలు పాదుల నూగులాడెడిన్,
గడగడలాడుచున్నయవి కారుమొగుళ్లను గాంచినంత, నీ
పుడిసెడు పేదకాపురము పొల్లొనరింపకు వానదేవుడా!

ప్రతిపదార్థం :

వానదేవుడా! = ఓ వానదేవుడా!
గుడిసెల = గుడిసెల యొక్క
కప్పులు = కప్పులు
వడలకు = ఎండలకు
వాడిపోయి = ఎండిపోయి
వడి = వేగంగా వీచే
పయ్యెర = గాలుల
ఊపుకు = కదలికకు
పట్టు = పట్టుతప్పి
ఒప్పు + ఎడలె = పోయాయి
గుంజలు = వాటి స్తంభాలు
పాదులన్ = పాదాల దగ్గర నుంచీ
ఊగులాడెడిన్ = ఊగిసలాడుతున్నాయి
కారు మొగుళ్ళను = నల్లని మబ్బులను
కాంచిన + అంత = చూడగానే
గడగడలాడుచున్న + అవి = అవి భయపడుతున్నాయి.
ఈ = అటువంటి
పుడిసెడు = అల్పమైన (చిన్నదైన)
పేద కాపురము = పేద సంసారాన్ని
పొల్లు+ఒనరింపకు = నాశనం చేయకు

తాత్పర్యం: గుడిసెల కప్పులు ఎండలకు వాడిపోయి, వేగంగా వీచే గాలులకు పట్టుతప్పిపోయాయి. వాటి గుంజలు ఊగులాడుతున్నాయి. నల్లని మబ్బులను చూడగానే అవి భయంతో గడగడలాడుతున్నాయి. ఓ వానదేవుడా! ఈ పేద సంసారాన్ని నాశనం చేయకు.

6వ పద్యం :

చం. గపగప చొచ్చివచ్చు చలిగాలికి కప్పులు లేని దీపముల్
ఱేపఱేపలాడిపోయెన, చెలరేగిన చీకటిలో శరీరముల్
రిపులకు నప్పజెప్పిన దరిద్రులు నిద్రలుపోయినారు, నీ
విపుడె సవారిచేసి యలయింపకు వారిని వానదేవుడా!

ప్రతిపదార్థం :

వానదేవుడా! = ఓ వానదేవుడా!
గపగప = వేగంగా
చొచ్చివచ్చు = చొచ్చుకొని వచ్చే
చలిగాలికి = చల్లని గాలికి
కప్పులు లేని = పైకప్పులు సరిగ్గా లేని
దీపముల్ = దీపాలు
ఱేపఱేపలాడిపోయెను = రెపరెపలాడి ఆరిపోయాయి
చెలరేగిన = దట్టంగా కమ్ముకున్న
చీకటిలో = చీకట్లో
శరీరముల్ = తమ శరీరాలను
రిపులకు = శత్రువులకు (దోమలు, తేళ్ళు, పాములు మొదలైన శత్రువులకు)
అప్పన్ + చెప్పిన = అప్పజెప్పిన (తగిన రక్షణ లేకుండా)
నిద్రలు పోయినారు = నిద్రపోయారు.
నీవు = నువ్వు
ఇప్పుడు + ఎ = ఈ సమయంలోనే
సవారి చేసి = నీ ప్రతాపాన్ని చూపించి
వారిని = వారిని
అలయింపకు = బాధపెట్టకు

తాత్పర్యం : పై కప్పులు సరిగ్గాలేని గుడిసెలలోనికి హఠాత్తుగా గాలి చొరబడగానే దీపాలు రెపరెపలాడి ఆరిపోయాయి. పేదలు ఆ చీకట్లోనే శత్రువులకు (దోమలు, తేళ్ళు, పాములు మొదలైనవాటికి) శరీరాలు అప్పగించి పడుకున్నారు. ఓ వానదేవుడా! ఇక నీవు కూడా ప్రతాపాన్ని చూపించి వారిని బాధపెట్టకు.

పాఠం/ఉద్దేశం

పొగలు సెగలు కక్కే వేసవికాలం వెళ్ళిపోయింది. అంతవరకు వేడెక్కిన భూమిని చల్లబరుస్తూ వర్షాకాలం ప్రవేశించింది. అటువంటి వర్షాకాలపు సొగసును, సామాన్యులపై ఆ వర్ష ప్రభావాన్ని తెలియజేయడం ఈ పాఠ్యభాగం ఉద్దేశం.

పాఠ్యభాగ వివరాలు

ఈ పాఠ్యభాగం ‘ఖండకావ్యం’ ప్రక్రియకు చెందినది. వస్తు వైవిధ్యం కలిగిన ఖండికలతో కూడి ఉన్న కావ్యం ఖండకావ్యం. ఈ పాఠ్యభాగం డా॥ పల్లా దుర్గయ్య రచించిన “పాలవెల్లి” అనే ఖండకావ్యం నుంచి తీసుకోబడింది.

కవి పరిచయం

ప్రశ్న
‘వర్షం’ పాఠం రచించిన కవిని గురించి రాయండి.
జవాబు.
డా॥ పల్లా దుర్గయ్య వరంగల్ అర్బన్ జిల్లా మడికొండ గ్రామంలో జన్మించాడు. ఈయన తల్లిదండ్రులు నర్సమ్మ, పాపయ్యశాస్త్రి. ఈయనకు సంస్కృతం, తెలుగు, ఆంగ్ల భాషలలో పాండిత్యం ఉన్నది. ఉస్మానియా విశ్వవిద్యాలయం నుంచి తెలుగులో మొట్టమొదటి ఎం.ఎ. పట్టా అందుకున్నాడు. పాలవెల్లి, గంగిరెద్దు మొదలైనవి ఈయన రచనలు. ’16 వ శతాబ్దియందలి ప్రబంధ వాఙ్మయం-తద్వికాసం’ అనే అంశంపైన పరిశోధన చేశాడు. ఈయన శైలి తెలంగాణ పదజాలంతో, సున్నితమైన హాస్యంతో సాగుతుంది.

ప్రవేశిక

వర్షాకాలం వచ్చిందంటే, వర్షాలు పడుతుంటే ఆబాలగోపాలం సంతోషిస్తారు. పశుపక్ష్యాదులు ఆనందపడుతాయి. ప్రకృతి పులకరిస్తుంది. అందరికీ మేలు జరుగుతుంది. అయితే ఆ వర్షాలు కొంతమందికి కొన్ని ఇబ్బందులనూ కలిగించవచ్చు. అట్లాంటి ఇబ్బందులను కలిగించవద్దని వర్షాన్ని కోరుకుంటూ పల్లా దుర్గయ్య రాసిన పాఠాన్ని ఇప్పుడు చదువుదాం.

నేనివి చేయగలనా?

• నాకు ఇష్టమైన కాలం గురించి చెప్పగలను. – అవును/ కాదు
• అపరిచితమైన కవితను చదివి ప్రశ్నలకు జవాబులు రాయగలను. – అవును/ కాదు
• పాఠ్యభాగ సారాంశాన్ని సొంతమాటల్లో రాయగలను. – అవును/ కాదు
• నాకు నచ్చిన ప్రకృతి దృశ్యాన్ని వర్ణిస్తూ వ్యాసం రాయగలను. – అవును/ కాదు

TS 6th Class Telugu Study Material Guide Pdf Download Telangana

6th Class Telugu Question Bank Pdf Telangana

• 1st Lesson అభినందన
• 2nd Lesson స్నేహబంధం
• 3rd Lesson వర్షం
• 4th Lesson లేఖ
• 5th Lesson శతకసుధ
• 6th Lesson పోతన బాల్యం
• 7th Lesson ఉడుత సాయం
• 8th Lesson చెరువు
• 9th Lesson చీమలబారు
• 10th Lesson బాలనాగమ్మ
• 11th Lesson పల్లెటూరి పిల్లగాడా!
• 12th Lesson కాపాడుకుందాం

Telangana SCERT Class 6 Telugu Solutions ఉపవాచకం

• 1st Lesson సోమనాద్రి
• 2nd Lesson మన జాతర-జన జాతర
• 3rd Lesson ఎలుకమ్మ పెళ్ళి
• 4th Lesson తెలంగాణ పల్లెలు-సంస్కృతి
• 5th Lesson వాగ్గేయకారుడు రామదాసు

TS 6th Class Study Material

స్నేహబంధం TS 6th Class Telugu 2nd Lesson Questions and Answers Telangana

బొమ్మను చూడండి – ఆలోచించండి – మాట్లాడండి

ప్రశ్నలు

ప్రశ్న 1.
బొమ్మలో ఎవరెవరున్నారు ?
జవాబు.
ఉపాధ్యాయురాలు, విద్యార్థులు ఉన్నారు.

ప్రశ్న 2.
ఆ పిల్లలు ఏం చేస్తున్నారు? ఏం మాట్లాడుతున్నారు ?
జవాబు.
ఉపాధ్యాయిని చెప్పే మాటలు వింటూ, స్నేహం విలువను తెలుసుకున్నారు. టీచరు గారు ముగ్గురు పిల్లలకు నచ్చజెప్పగా ఆ ముగ్గురు నాలుగో విద్యార్థికి తమ దగ్గరున్న డబ్బులలో వాటా ఇచ్చారు.

ప్రశ్న 3.
పై బొమ్మ చూస్తే మీకే భావన కలిగింది ?
జవాబు.
అందరూ స్నేహంగా ఉండాలని, కష్టాల్లో పాలు పంచుకోవాలనే భావన కలిగింది.

ఆలోచించండి – చెప్పండి (TextBook Page No.12)

ప్రశ్న 1.
తాబేలు కొత్తగా వచ్చిన జింకతో మాట్లాడిన మాటలు విన్నారుకదా. మీరు మీతో కలిసిన కొత్త స్నేహితులతో ఎట్లా మాట్లాడుతారో చెప్పండి.
జవాబు.
మేము మాతో కలిసిన కొత్త స్నేహితులతో మాట్లాడేటప్పుడు వారిని జాగ్రత్తగా పరిశీలిస్తాము. వారు మంచివారా ? చెడ్డవారా ? అని గమనిస్తాము. వారి పనులు, మాటలు, ఆలోచనలు మంచివి అని నిర్ణయించుకున్నాకే వారితో మాటలు కొనసాగిస్తాము.

ప్రశ్న 2.
కలిసిమెలిసి ఉండడం వలన కలిగే లాభం ఏమిటి ?
జవాబు.
కలిసిమెలిసి ఉండడం వలన చాలా లాభాలు ఉన్నాయి. ఒకరి అవసరాలకు మరొకరు సాయం చేసుకొనవచ్చు. ఆనందంలో, కష్టాల్లో తోడునీడగా నిలువవచ్చు. కలిసి ఉంటే కలదు సుఖం.

ఆలోచించండి – చెప్పండి (TextBook Page No.14)

ప్రశ్న 1.
కన్నవాళ్ళకు, స్నేహితులకు దూరంగా ఉంటే కలిగే బాధ ఎట్లాంటిదో చెప్పండి.
జవాబు.
కన్న తల్లిదండ్రులకు, ఇష్టమైన స్నేహితులకు దూరంగా ఉంటే ఒంటరిగా ఉన్నట్లు అనిపిస్తుంది. ఏదో పోగొట్టుకున్నట్లు, బెంగగా ఉంటుంది. తన కష్టసుఖాలు, సుఖసంతోషాలు చెప్పుకొనడానికి ఎవరూ లేరని బాధతో గడుపుతాము.

ప్రశ్న 2.
రాజకుమారుడు చేసిన పని మంచిదా ? చెడ్డదా ? వివరించండి.
జవాబు.
జింక తనలో తాను తన వాళ్ళతో కలిసి ఉంటే బాగుండును అనుకొన్న మాటలు రాజకుమారుడు విన్నాడు. జింకను మళ్ళీ అడవిలో విడిచిపెట్టాడు. రాజకుమారుడు చేసిన పని మంచిదే! మూగ జంతువులు కూడా తన వాళ్ళకు దగ్గరగా ఉండాలనే ఆలోచనతో ఉంటాయని దీనినిబట్టి అర్థమైంది.

ప్రశ్న 3.
ఎలుక తాబేలును ఎందుకు కోప్పడి ఉండవచ్చు?
జవాబు.
తాబేలు వెంటనే ఎటుపడితే అటు వెళ్ళలేదు. స్నేహితులు కాకి, ఎలుక, జింకల లాగ ఆపద వస్తే తాబేలు తప్పించుకోలేదు. అందుకే ఎలుక తాబేలును కోప్పడి ఉండవచ్చు.

ప్రశ్న 4.
ఉపాయంతో అపాయాన్ని తప్పించుకోవచ్చు. ఎట్లాగో చెప్పండి.
జవాబు.
అడవిలో వేటగాడికి తాబేలు చిక్కింది. చిత్రాంగుడు, హిరణ్యకం, లఘుపతనకం వెంటనే ఒక ఆలోచన చేశాయి. వేటగాడి మార్గంలో చెరువు వద్ద జింక చచ్చినదానిలా పడి ఉండగా కాకి దాని మీద వాలి కళ్ళు పొడుచుకొని తింటున్నట్లు నటించింది. వేటగాడు తాబేలును క్రింద పెట్టి జింకకోసం వెళ్ళినంతలో ఎలుక తాళ్ళను కొరగ్గానే తాబేలు మడుగులోకి, జింక అడవిలోకి, కాకి ఆకాశంలోకి, ఎలుక కన్నంలోకి పారిపోయి తమను తాము రక్షించుకున్నాయి. దీనివలన ఉపాయంతో ఎలాంటి అపాయాన్నైనా తప్పించుకోవచ్చని అర్థమైంది.

ఇవి చేయండి

1. విని అర్థం చేసుకొని, ఆలోచించి మాట్లాడడం

1. ఈ కథను సొంతమాటల్లో చెప్పండి.
జవాబు.
ఒక అడవిలో స్నేహంగా ఉంటున్న ఎలుక, తాబేలు, కాకి దగ్గరకు ఒక జింక వచ్చింది. భయంతో వణికిపోతోంది. ఏమైందని అడిగితే బోయవాడు తరుముకొచ్చాడని చెప్పింది. ఆ ముగ్గురూ జింకను కూడా స్నేహితునిగా చేసుకున్నారు. ఒకసారి జింక ఎంతకూ రాకపోయేసరికి కాకి ఎగురుతూ పోయి అది వలలో చిక్కుకోడం చూసింది. ఎలుకను తన రెక్కలపై ఎక్కించుకొని తెచ్చింది. ఎలుక వల తాళ్ళు కొరికి జింకను విడిపించింది. అంతలో తాబేలు కూడా వచ్చింది. నలుగురూ కలిసి నివాసానికి పోతుంటే వేటగాడు కనిపించాడు.

తాబేలు తప్ప తక్కిన ముగ్గురూ తప్పించుకున్నారు. వేటగాడు తాబేలును వింటికి కట్టేసి తీసుకుపోతున్నాడు. మిగిలిన ముగ్గురు స్నేహితులూ వెంటనే ఉపాయం ఆలోచించారు. ఆ ఉపాయం ప్రకారం వేటగాడు వెళ్ళేదారిలో ఒక మడుగు దగ్గర జింక చచ్చినట్లు పడి ఉంది. దాన్ని పట్టుకుందామని వేటగాడు విల్లుకింద పెట్టి పోగానే ఎలుక వింటితాడు కొరికి తాబేలును విడిపించింది. తాబేలు మడుగులోకి, ఎలుక కన్నంలోకి పారిపోయాయి. కాకి ఎగిరిపోయింది. వేటగాడు రాకముందే జింక దూకుతూ పారిపోయింది.

2. మీరు మీ స్నేహితులకు ఎప్పుడైనా సాయపడ్డారా ? ఏ విధంగా సాయం చేశారు ?
జవాబు.
ఒకసారి నా స్నేహితుడి తల్లికి జబ్బు చేసింది. అప్పుడు ఇంట్లో అతని దగ్గర ఎవరూ తోడులేరు. అమ్మను ఆసుపత్రికి ఎలా తీసుకెళ్ళాలో తెలియక భయంతో ఏడుస్తూ కూర్చున్నాడు. బడికి వెళుతూ కలిసిపోదామని నేను వాళ్ళింటికి వచ్చాను. వెంటనే ఒక ఆటో పిలిచి నేను నా స్నేహితుడికి సాయంపట్టి వాళ్ళమ్మను ఆసుపత్రికి చేర్చాను. అతడెంత ఆనందించాడో! నాకు కూడా అలా సాయం చేసినందుకు ఎంతో తృప్తి కలిగింది.

II. ధారాళంగా చదవడం – అర్థం చేసుకొని, ప్రతిస్పందించడం

1. కింది పదాలు చదవండి. అవి పాఠంలో ఎక్కడున్నాయో వెతికి వాటికింద గీత గీయండి.

అ. మడుగు
ఆ. రొప్పుతూనె
ఇ. ఉరుక్కుంటూ
ఈ. గబగబ
ఉ. కానుక
ఊ. గబుక్కున
ఋ. కంచె
ౠ. అంతఃపురం
ఎ. కుండపోత
ఏ. ఊపిరిపీల్చుకుంది
ఐ. వడివడిగా
ఒ. నివ్వెరపోయారు
జవాబు.

1.  ఒక అడవిలో ఒక కాకి, ఎలుక, తాబేలు స్నేహంగా ఉండేవి. కాకి పేరు లఘుపతనకం, ఎలుక పేరు హిరణ్యకం, తాబేలు పేరు మంథరకం. ఇవి ఎప్పుడూ కలిసిమెలిసి ఉండేవి. ఒకరోజు ఒక జింక భయంతో పరుగెత్తుతూ ఈ స్నేహితుల దగ్గరికి వచ్చింది. ఆ జింక ఎవరో, ఎందుకు పరుగెత్తుకుంటూ వచ్చిందో ఈ స్నేహితులకు అర్థం కాలేదు. ఎందుకైనా మంచిదని తాబేలు నీటి మడుగులోకి జారుకుంది. ఎలుక కలుగులోకి దూరింది. కాకి చెట్టుమీది కెగిరింది. ఒక కొమ్మమీద వాలి చుట్టూరా చూసింది. భయపడవలసిన పరిస్థితి ఏదీ లేదని నిశ్చయించుకొని, స్నేహితులను బయటకు రమ్మని పిలిచింది కాకి. మడుగులోనుంచి వచ్చిన తాబేలుజింక దగ్గరకు పాకుతూ వెళ్ళింది. ఎలుక కలుగులో నుండి బయటికి వచ్చింది. కాకి నేలపైకి వచ్చి వాలింది. “నువ్వువరివి ? ఎందుకు పరుగెత్తుకుంటూ వచ్చావు ? ఎందుకు భయపడుతున్నావు ?” అని తాబేలు జింకను అడిగింది. జింక ఇంకా రొప్పుతూనే ఉన్నది.

జింక మెల్లగా గొంతు సవరించుకొని “నేను చిత్రాంగుణ్ణి,” అన్నది. “ఒక వేటగాడు నన్ను తరుముకుంటూ రాగా, నేను భయపడి ఇటువైపు వచ్చాను. దారి తప్పాను. మీరిక్కడ దేవుడిలా కనిపించారు. మీరే నన్ను కాపాడాలి. మీతో కలిసి ఇక్కడే ఉంటాను. మీ స్నేహం నాకు కావాలి. కాదనకండి” అని వేడుకొన్నది. అప్పుడు తాబేలు, “చిత్రాంగా! భయపడకు, ఇప్పటి వరకు మేము ముగ్గురం స్నేహితులం. ఇప్పుడు నువ్వు కూడా కలిశావు. నువ్వు కూడా మాతోనే ఉండు. ఒకరికొకరం సహాయపడుతూ కలిసిమెలిసి ఉందాం. ఈ పక్కన్ను పొదే నీ ఇల్లనుకో! నీకు కావలసినంత పచ్చిక ఈ చుట్టుపక్కల ఉన్నది. తియ్యటి మడుగు నీళ్లు ఇక్కడే ఉన్నాయి. ఇక్కడ నీకు ఏలోటూ ఉండదు. అందరం హాయిగా ఉందాం,” అన్నది.
ఎలుక, కాకి, “ఔనౌను,” అని అన్నాయి. చిత్రాంగుడు ఎంతో సంతోషించాడు. అప్పటి నుండి అవన్నీ స్నేహంగా ఉన్నాయి.

2.  ఒకనాడు పొద్దు వాలుతున్న వేళకు, తాబేలు, కాకి, ఎలుక ఒక చోటికి చేరాయి. కాని, మేతకు వెళ్లిన జింక ఇంకా రాలేదు. ఎందుకు రాలేదో తెలియక మిత్రుడి కోసం కలతపడుతున్నాయి. ఏం చేయాలో తెలియలేదు. త్వరత్వరగా చీకటి ముసురుతూ ఉన్నది. తాబేలు గబగబాపాకి వెళ్ళలేదు. చిత్రాంగుణ్ణి ఎటుపోయి వెదకాలో ఎలుకకు తెలియడం లేదు. కాకి మనసులో తళుక్కున ఒక ఉపాయం మెరిసింది. అప్పుడది రెక్కలు విప్పింది. చటుక్కున లేచింది. గబుక్కున పైకి చూసింది. రివ్వున ఎగిరింది. ఎగురుతూ, కళు ఎ) విప్పార్చి ఇటూ, అటూ చూస్తూనే ఉన్నది. ఒక చోట దాని చూపు నిలిచింది. హఠాత్తుగా కిందికి దిగింది. వలలో చిక్కుకున్న జింకను చూసింది. బయటకు రాలేక అల్లాడిపోతున్న నేస్తాన్ని చూసి దుఃఖించింది. చిత్రాంగుడి దగ్గరకు వెళ్ళింది.

“ఎంత ప్రమాదం జరిగింది చిత్రాంగా! నీలాంటి మంచివాడికి రావలసిన అపాయం కాదిది. కానీ, ముందుగా నువ్వు ఈ ఆపద నుంచి బయటపడాలి” అన్నది. వెంటనే జింక, “ఎలుక ఇక్కడికి వచ్చి ఈ వలను కొరికేస్తే నేను బయటపడతాను,” అన్నది. “ఔను! వేటగాడు రాకముందే ఎలుకను తీసుకురావాలి. నువ్వు బయటపడాలి. నేనిప్పుడే పోయి ఎలుక నేస్తాన్ని తీసుకొస్తాను” అని వెంటనే ఎగిరిపోయింది. చిత్రాంగుడు ఎక్కువ సేపు ఎదురుచూసే అవసరం లేకుండానే లఘుపతనకం తిరిగి వచ్చి వలదగ్గర వాలింది. దాని వీపుమీది నుండి హిరణ్యకం గబుక్కున కిందికి ఉరికి వలతాళ్ళు కొరికింది. ఒక వైపు తాళ్ళు కొరకగానే జింక బయటికి వచ్చింది.

సంతోషంగా స్నేహితులు ముగ్గురూ తిరుగు ప్రయాణం సాగించారు” ఇంత పెద్ద ఆపదలో నువ్వెందుకు చిక్కుకున్నావు? కొంచెం జాగ్రత్తగా ఉండాలి కదా!” అని అన్నది ఎలుక. ఆ మాటకు జింక, “ఎంత జాగ్రత్తగా ఉన్నా ఒక్కొక్కప్పుడు అపాయం తప్పదు మిత్రమా! నా జీవితంలో ఇంతవరకు ఎన్నో అపాయాలు వచ్చాయి. నాకు ఆరునెలలు వయస్సున్నప్పుడు ఒక వేటగాడి ఉచ్చులో చిక్కుకున్నాను. వాడు నన్ను ఆ దేశు రాజకుమారునికి కానుకగా ఇచ్చాడు. రాజుగారి కోటలో నన్నందరూ ముద్దుచేసేవారు. నాకెంతో స్వేచ్ఛనిచ్చారు. నేను నా ఇష్టం వచ్చినచోటికి తిరిగేదాన్ని, నలుగురు కూర్చుని మాట్లాడుకుంటున్నప్పుడు పక్కన కూర్చొని వినేదాన్ని. నేను కూడా వాళ్ళలాగే ‘ మాట్లాడడానికి ప్రయత్నం చేసేదాన్ని.

“ఒకనాడు నేను రాజభవనంలో నుంచి బయటకు వచ్చి వీథిలో తిరుగుతూ ఉంటే, కొంతమంది పిల్లలు నా వెంటపడి నన్ను ముందుకు తరిమారు. నేనెంతో భయపడ్డాను. ఒక పూలతోట కంచెమీది నుంచి లోపలికి దూకాను. ఆ తోటలో ఆ సమయంలో అంతఃపుర స్త్రీలు విహరిస్తున్నారు. వాళ్లు నన్ను పట్టుకొని రాజకుమారుని పడకటింటికి దగ్గరగా స్తంభానికి కట్టేశారు. ఆనాటి రాత్రి కళ్ళు మిరుమిట్లు గొలిపే మెరుపులతో చెవులు బద్దలయ్యేటంత ఉరుములతో కుండపోత వాన కురిసింది. నా మీద కూడా వాన చినుకులు పడ్డాయి. చల్లని గాలి వీస్తూ ఉన్నది. అప్పుడు నా చిన్నప్పుడు పరుగులు తీసిన అడవి గుర్తుకు వచ్చింది. నన్ను కన్నవాళ్ళు, నా స్నేహితులు గుర్తుకు వచ్చారు. ఇలాంటప్పుడు నేను వాళ్ళతో కలసి ఉంటే ఎంత బాగుండునో అనుకున్నాను.

ఆ మాట నేను నేర్చిన మానవ భాషలో అన్నాను. నన్ను పెంచుకున్న రాజకుమారుడు నా మాటలు విన్నాడు. ఆశ్చర్యపోయాడు. ఈ వింతను కొలువు కూటంలో చెప్పాడు. పెద్దల సూచన ప్రకారంగా నన్ను అడవిలో విడిచిపెట్టమని తన సేవకులకు చెప్పాడు. ఈ విధంగా మళ్ళీ నేను పుట్టిన అడవికి వచ్చాను. స్వేచ్ఛగా బతికాను. ఒక వేటగాడు తరుముతుండగా బెదిరి మీ దగ్గరికి వచ్చాను. తరువాత సంగతి అంతా మీకు తెలిసింది”.

3. చిత్రాంగుడు, హిరణ్యకం, లఘుపతనకం మాట్లాడుకుంటూ మెల్లగా తిరిగివస్తూ ఉండగా మంథరకం ఎదురుపడింది. స్నేహితులను చూసి ఊపిరి పీల్చుకుంది. కానీ ఎలుక మాత్రం తాబేలును కోప్పడింది. “ఏం కొంప మునిగిపోయిందని వచ్చావు. నువ్వు ? మేం వస్తూనే ఉన్నాం గదా?” అన్నది. వీళ్ళ సంభాషణ ఇట్లా సాగుతుండగానే వేటగాడు అటువైపు రావడం కాకి చూసింది. వేటగాడు వస్తున్నాడు, వడివడిగా నడువండని స్నేహితులను కాకి తొందరపెట్టింది. ఇంతలో వేటగాడు రానే వచ్చాడు. ఎలుక కలుగులోకి దూరింది. జింక దాక్కున్నది. తాబేలు మాత్రం భయంతో నిలిచిపోయింది. వేటగాడు దగ్గరకు వచ్చాడు. దాని పట్టుకొని వింటికి కట్టుకున్నాడు. ఉ న్నట్టుండి ఇంకో ఉపద్రవం వచ్చినందుకు స్నేహితులంతా నివ్వెరపోయారు.

మిగిలిన ముగ్గురు స్నేహితులు వెంటనే చురుగ్గా ఆలోచించారు. ఎలుక ఒక ఉపాయం చెప్పింది. ఆ ఉపాయం ప్రకారం కొంతదూరంలో, వేటగాడు వెళ్ళే దారిలో ఒక చెరువు దగ్గర జింక చచ్చినదానిలా పడి ఉంటే కాకి జింకమీద వాలి దాని కళ్ళు పొడుచుకొని తింటున్నట్టు నటిస్తూ ఉన్నది. వేటగాడది చూసి ఎదురుగా జింక దొరికినందుకు మురిశాడు. జింకను భుజానికెత్తుకుందామని తాబేలును కింద పెట్టి జింకవైపు నడిచాడు. అది చూసి ఎలుక తాళ్ళను కొరికింది. తాబేలు మడుగులోకి జారింది. ఎలుక కలుగులో దూరింది. కాకి కావ్ మంటూ ఎగిరింది. జింక చెంగున ఉరికింది.

2. కింది పేరా చదువండి. ప్రశ్నలకు జవాబులు రాయండి.

హెలెన్ హృదయం కరుణరసభరితమయినది. దీనులను, దుఃఖితులను తలచుకొంటేనే ఆమె మనసు కరిగిపోయేది. ప్రకృతిలోని ప్రతి అణువూ ఆమెను పరవశింపజేసేది. మామూలు మనుషులకు కళ్ళు రెండే కాని ఆమె శరీరమంతటా స్పర్శరూప నేత్రాలున్నాయి. ప్రతి స్పర్శకూ ఆమె మనసారా అనుభూతిపొంది, తన భావాల్ని అనర్గళంగా ప్రకటించేది. తనలాంటివాళ్ళ జీవితాల్లో వెలుగులు నింపేందుకే జీవితాన్ని అంకితం చేసిన ఉన్నత వ్యక్తిత్వం హెలెన్ కెల్లర్. ప్రపంచమంతా తిరిగి ‘ప్రత్యేకావసరాలున్న’ పిల్లలను కలిసి, వాళ్ళలో ఆత్మవిశ్వాసాన్ని నింపింది. ఈ నేపథ్యంలో ఇంగ్లండు, అమెరికా, ఆఫ్రికా దేశాలు పర్యటిస్తూ భారతదేశానికి కూడా వచ్చింది. ఆమె జీవితం, సాహిత్యం అందరికీ ఆదర్శప్రాయమైనాయి.

ప్రశ్నలు:

అ. హెలెన్ ఎటువంటిది ?
జవాబు.
హెలెన్ కరుణరసభరితమైన హృదయం కలది.

ఆ. హెలెన్ ను పరవశింపజేసేది ఏది ?
జవాబు.
ప్రకృతిలోని ప్రతి అణువూ ఆమెను పరవశింపజేసేది.

ఇ. ఎవరి జీవితాల్లో ఆమె ఆత్మవిశ్వాసాన్ని నింపింది ?
జవాబు.
ప్రత్యేకావసరాలున్న పిల్లలను కలిసి వాళ్ళలో ఆత్మవిశ్వాసాన్ని నింపింది.

ఈ. హెలెన్ ఏయే దేశాలను పర్యటించింది ?
జవాబు.
హెలెన్ ఇంగ్లండు, అమెరికా, ఆఫ్రికా దేశాలను పర్యటించింది.

III. స్వీయ రచన

1. కింది ప్రశ్నలకు ఐదేసి వాక్యాల్లో జవాబులు రాయండి.

అ. ఎలుక, తాబేలు, కాకి మంచి మిత్రులని ఎలా చెప్పగలరు ? వివరించండి.
జవాబు.
ఒక అడవిలో ఎలుక, తాబేలు, కాకి స్నేహంగా జీవిస్తుండేవి. ఎవరికి ఆపద కలిగినా తక్కినవి ఆలోచన చేసి వాటిని రక్షిస్తుండేవి. పరిచయం లేని జింకను సైతం ఆపద నుండి రక్షించి మంచి మిత్రులుగా నిలిచాయి.

ఆ. ఈ కథవల్ల మీరు గ్రహించిన మంచి విషయాలు ఏవి ?
జవాబు.
మంచివారితో స్నేహం చేయాలి. స్నేహితులు ఆపదలలో ఉంటే ప్రాణానికి తెగించైనా కాపాడాలి. జంతువుల పట్ల స్నేహం, ప్రేమ, దయ కలిగి ఉండాలి. జంతువులను హింసించకూడదు, వేటాడకూడదు. ఆపద వచ్చినపుడు ధైర్యంగా ఉపాయం ఆలోచించాలి. ఎన్ని కష్టాలు వచ్చినా మిత్రులను వదులుకోకూడదు.

ఇ. సాధారణంగా పిల్లలు ఎలాంటి అపాయాలు / ఆపదలు ఎదుర్కొంటారు ? ఇందుకోసం ఎలాంటి జాగ్రత్తలు తీసుకోవాలి ?
జవాబు.
సాధారణంగా పిల్లలు ఆరుబయట, పాఠశాల వాతావరణంలో ఆడుకునే సందర్భాల్లో అపాయాలను ఎదుర్కొంటారు. వీధుల్లో వెళ్ళేటప్పుడు కుక్కల బారినపడే అవకాశముంటుంది. అలాగే దీపావళి వంటి పండుగ దినాల్లో చేతులు కాల్చుకునే ప్రమాదం ఉంటుంది. అందుకోసం పెద్దల సంరక్షణలో వారు ఆడుకునేలా చూడాలి. ప్రమాదాలు సంభవించినప్పుడు తీసుకోవాల్సిన జాగ్రత్తలు వారికి తెలియజేయాలి.

ఈ. ఈ కథకు ఇంకే పేరు పెట్టవచ్చు? ఎందుకు ?
జవాబు.
ఈ కథకు మిత్రలాభం అని పేరు బాగుంటుంది. ఎందుకంటే ఇందులోని మిత్రులందరూ ఒకరికొకరు సాయం చేసుకుంటూ ఒకరి వలన మరొకరు లాభం పొందారు. మిత్రుల వలన లాభం కనుక మిత్రలాభం అనే పేరు పెట్టవచ్చు.

2. కింది ప్రశ్నకు పది వాక్యాల్లో జవాబు రాయండి.

అ. ‘స్నేహబంధం’ కథను క్లుప్తంగా సొంతమాటల్లో రాయండి.
జవాబు.
ఒక అడవిలో స్నేహంగా ఉంటున్న ఎలుక, తాబేలు, కాకి దగ్గరకు ఒక జింక వచ్చింది. భయంతో వణికిపోతోంది. ఏమైందని అడిగితే బోయవాడు తరుముకొచ్చాడని చెప్పింది. ఆ ముగ్గురూ జింకను కూడా స్నేహితునిగా చేసుకున్నారు. ఒకసారి జింక ఎంతకూ రాకపోయేసరికి కాకి ఎగురుతూ పోయి అది వలలో చిక్కుకోడం చూసింది. ఎలుకను తన రెక్కలపై ఎక్కించుకొని తెచ్చింది. ఎలుక వల తాళ్ళు కొరికి జింకను విడిపించింది.

అంతలో తాబేలు కూడా వచ్చింది. నలుగురూ కలిసి నివాసానికి పోతుంటే వేటగాడు కనిపించాడు. తాబేలు తప్ప తక్కిన ముగ్గురూ తప్పించుకున్నారు. వేటగాడు తాబేలును వింటికి కట్టేసి తీసుకుపోతున్నాడు. మిగిలిన ముగ్గురు స్నేహితులూ వెంటనే ఉపాయం ఆలోచించారు. ఆ ఉపాయం ప్రకారం వేటగాడు వెళ్ళే దారిలో ఒక మడుగు దగ్గర జింక చచ్చినట్లు పడిఉంది. దాన్ని పట్టుకుందామని వేటగాడు విల్లుకింద పెట్టి పోగానే ఎలుక వింటితాడు కొరికి తాబేలును విడిపించింది. తాబేలు మడుగులోకి, ఎలుక కన్నంలోకి పారిపోయాయి. కాకి ఎగిరిపోయింది. వేటగాడు రాకముందే జింక దూకుతూ పారిపోయింది.

IV. సృజనాత్మకత/ప్రశంస

1. జంతువులను, పక్షులను పాత్రలుగా ఉపయోగించి సొంతంగా ఒక కథ రాయండి.
జవాబు.
పూర్వం ఒక అడవిలో ఒక చెరువు గట్టుమీద పెద్ద చెట్టు ఉండేది. ఆ చెట్టు కొమ్మలలో ఒక దానిమీద హంస, మరొక దానిమీద కాకి ఉండేవి. ఒకరోజు ఒక బాటసారి ఆ దారినపోతూ తన అలసట తీర్చుకోవడానికి వచ్చి ఆ చెట్టుక్రింద నిద్రపోయాడు. కొద్దిసేపటికి సూర్యుని ఎండ ఆ బాటసారిపై పడింది. అది చూసి హంస బాటసారిపై జాలిపడి, సూర్యునికి ఎదురుగా రెక్కలు పరచి బాటసారిమీద ఎండపడకుండా చేసింది. ఇంతలో కాకి వచ్చి ఆ బాటసారి ముఖంపైన రెట్టవేసి పోయింది. బాటసారి ఉలిక్కిపడి లేచి, ఎవరు రెట్టవేసిరా అని కోపంతో చుట్టుప్రక్కల చూశాడు. హంస కనబడింది. ఆ హంసే తనపై రెట్ట వేసిందనుకొని ఆ హంసను చంపాడు.
నీతి: చెడ్డవారితో స్నేహం చేటు తెస్తుంది. .

(లేదా)

2. కథలో జింక మానవ భాషలో మాట్లాడింది కదా! ఇలాగే అడవిలోని జంతువులు మనలాగే మాట్లాడితే మన గురించి అవి ఏం మాట్లాడుకుంటాయో ఊహించి రాయండి.
జవాబు.
జింక : ఇది వరకు పచ్చని గడ్డిమేస్తూ తియ్యటి నీళ్ళు తాగుతూ చెట్ల నీడలలో ఆడుకుంటూ ఉండేవాళ్లం. ఇప్పుడు ఎక్కడా కాస్త నీడ కూడా కనబడటం లేదు.
పావురం : నీకు నీడా లేదు. మాకు గూడూ లేదు.
కోతి : చెట్లన్నీ మనిషి నరికి పారేస్తుంటే నీడా గూడూ ఎక్కడి నుంచి వస్తాయి ? ఎంచక్కా కొమ్మలు పట్టుకు దూకేవాళ్ళం. చెట్టే లేకపోతే కొమ్మలెక్కడ ?
కాకి : మాకేమో మెతుకు విసిరెయ్యటం చేతకాదు గాని మన సుఖాలన్నీ లాక్కోడానికి ఈ మనిషికెట్లా మనసొప్పుతుందో!
నక్క : ఏదో ఉపాయం పన్ని ఈ మనిషి ఆగడాలు ఆపాలి.

V. పదజాల వినియోగం

1. కింద గీత గీసిన పదాలకు సమానమయిన అర్థాలతో ఉన్న పదాలను పాఠం ఆధారంగా రాయండి.

అ కృష్ణకుచేలుర చెలిమి గొప్పది.
జవాబు.
స్నేహం

ఆ. తామరలు కొలనులో పూస్తాయి.
జవాబు.
మడుగు

ఇ. ఎలుక కన్నంలో నివసిస్తుంది.
జవాబు.
కలుగు

ఈ. మహావిష్ణువు ఎత్తిన అవతారాలలో కూర్మ అవతారం ఒకటి.
జవాబు.
తాబేలు

ఉ. నిప్పుతో చెలగాటం అపాయకరం.
జవాబు.
ప్రమాదం

2. కింది పట్టికలోని ప్రకృతి – వికృతి పదాలను జతపరుచండి. అలా జతపరిచిన ప్రకృతి, వికృతులను పట్టిక రూపంలో రాయండి.

జవాబు.

3. కింది వాక్యాలను చదువండి. ప్రతి వాక్యంలోను ఒక పదానికి అదే అర్థంవచ్చే మరొక పదం ఉన్నది. ఆ పదాలకింద గీత గీయండి.

అ. ఎలుక కన్నం నుంచి బయటకు వచ్చి, రంధ్రం వైపు తొంగిచూసి, బిలంలో దూరింది.
జవాబు.
కన్నం, బిలం

ఆ. కొలనులో కమలం వికసించింది. తాబేలు సరస్సు నుంచి పైకి వచ్చింది.
జవాబు.
కొలను, సరస్సు.

ఇ. కాకి చెట్టుపై నుంచి చుట్టూ చూసింది. భయమేమీ లేదని వాయసం మిత్రులకు చెప్పింది.
జవాబు.
కాకి, వాయసం

ఈ. కాకి, తాబేలు, ఎలుకల సఖ్యం గొప్పది. ఇప్పుడు వాటికి జింకతో నెయ్యం కుదిరింది.
జవాబు.
సఖ్యం, నెయ్యం.

4. కింది పదాలు చదువండి. వీటిని ఉపయోగించి సొంతవాక్యాలు రాయండి.

అ. గబుక్కున : ____________
జవాబు.
కుక్కను చూసి పిల్లి గబుక్కున పారిపోయింది.

ఆ. తళుక్కున : ____________
జవాబు.
“ఆకాశంలో మెరుపు తళుక్కున మెరిసింది.

ఇ. చటుక్కున : ____________
జవాబు.
పిల్లిని చూసి ఎలుక చటుక్కున పారిపోయింది.

ఈ. మిరుమిట్లు గొలిపే : ____________
జవాబు.
మిరుమిట్లు గొలిపే మెరుపులతో పెద్ద గాలివాన వచ్చింది.

ఉ. మురిసిపోవడం : ____________
జవాబు.
చిన్న పిల్లలు చిన్న చిన్న బహుమతులకే మురిసిపోవడం జరుగుతుంది.

ఊ. వడివడిగా : ____________
జవాబు.
కొందరు నెమ్మదిగాను, మరికొందరు వడివడిగాను నడుస్తారు.

ఋ. నివ్వెరపోయి : ____________
జవాబు.
బాగా చదివే నా మిత్రుడు పరీక్షలో తప్పినందుకు నివ్వెరపోయాను.

VI. భాషను గురించి తెలుసుకుందాం.

తెలుగుభాషలోని వర్ణాలను మూడు విధాలుగా విభజించారు.
అవి : 1. అచ్చులు 2. హల్లులు 3. ఉభయాక్షరాలు

అచ్చులు:
అ – ఆ – ఇ – ఈ – ఉ – ఊ – ఋ – ౠ – ఎ – ఏ – ఐ – ఒ – ఓ – ఔ
ఈ అచ్చులు హ్రస్వాలు, దీర్ఘాలు అని రెండు విధాలు.

అ) హ్రస్వాలు : ఒక మాత్రకాలంలో ఉచ్చరించే అచ్చులను ‘హ్రస్వాలు’ అంటారు.
అవి : అ – ఇ – ఉ – ఋ – ఎ – ఒ (మాత్ర అంటే కనురెప్ప పాటు కాలం)

ఆ) దీర్ఘాలు : రెండు మాత్రల కాలంలో ఉచ్చరించే అచ్చులను ‘దీర్ఘాలు’ అంటారు.
అవి : ఆ – ఈ – ఊ – ౠ – ఏ – ఐ – ఓ

హల్లులు :
క ఖ గ ఘ ఙ
చ చ ఛ జ జ ఝ ఞ
ట ఠ డ ఢ ణ
త థ ద ధ న
ప ఫ బ భ మ
య ర ల
శ ష స హ ళ ఱ

ఉచ్చారణ విధానాన్ని బట్టి హల్లులను ఈ కింది విభాగాలు చేశారు.
అ) క, చ, ట, త, ప – పరుషాలు } వీటిని అల్పప్రాణాలు అని కూడా అంటారు.
ఆ) గ, జ, డ, ద, బ – సరళాలు }

ఇ) ఖ, ఘ, ఛ, ఝ, ఠ, ఢ, థ, ధ, ఫ, భ లు మహాప్రాణాలు, వర్గయుక్కులు అని అంటారు.
ఈ) ఙ, ఞ, ణ, న, మ – అనునాసికాలు.
ఉ) య, ర, ల, వ – అంతస్థాలు.
ఊ) శ, ష, స, హ – ఊష్మాలు.

సూచన : “ఱ” అక్షరాన్ని ఆధునిక వ్యవహార భాషలో ఉపయోగించడం లేదు. దీనికి బదులు ఇప్పుడు ‘ర’ను వాడుతున్నారు. అట్లే చ, జే లు వాడుకలో లేవు. వీటికి బదులుగా చ, జ లను వాడుతున్నారు.

ఉభయాక్షరాలు : మూడు. అవి సున్న ‘మ్’ (పూర్ణబిందువు), అరసున్న ‘C’, విసర్గ ”. ఈ మూడింటిని అచ్చులతోను, హల్లులతోనూ ఉపయోగించడంవల్ల వీటిని ‘ఉభయాక్షరాలు’ అని వ్యవహరిస్తారు.
సూచన : అరసున్నకు గ్రాంథికభాషలో ప్రాధాన్యమున్నది. విసర్గ సంస్కృతపదాలకు మాత్రమే చేరుతుంది.

1. కింది వాక్యంలో పరుషాలను గుర్తించి, వాటి కింద గీత గీయండి.

కష్టపడి చదివితే ఫలితం తప్పక ఉంటుంది.
జవాబు.
కష్టపడి చదివితే ఫలితం తప్పక ఉంటుంది.
పరుషాలు : క, చ, ట, త, ప

2. కింది మాటల్లో సరళాలతో మొదలయిన మాటలను గుర్తించండి.

బలం, కలం, గాలి, జలం, దళం, తళుకు, కాలు, డబ్బు, గళం
జవాబు.
బలం, కలం, గాలి, జలం, దళం, తళుకు, కాలు, డబ్బు, గళం
బలం, గాలి, జలం, దళం, డబ్బు, గళం
సరళాలు : గ, జ, డ, ద, బ

3. కింది మాటల్లో అంతస్థాలను గుర్తించండి.

యమున, కారం, పాలు, వంకర, వేళ, కల
జవాబు.
యమున, కారం, పాలు, వంకర, వేళ, కల
అంతస్థాలు : య, ర, ల, ళ, వ

4. కింది వాక్యంలో ఊష్మాలను గుర్తించండి.

భాష మనిషికి సహజమైన శక్తి.
జవాబు.
భాష మనిషికి సహజమైన శక్తి.
ఊష్మాలు : శ, ష, స, హ

ప్రాజెక్టు పని

పాఠశాల గ్రంథాలయంలోని పంచతంత్రం కథల పుస్తకం చదవండి. దాంట్లో మీకు నచ్చిన కథను రాసి, తరగతిగదిలో ప్రదర్శించండి.

1. ప్రాజెక్టు శీర్షిక : పాఠశాల గ్రంథాలయంలోని పంచతంత్రం కథల పుస్తకం లో నచ్చిన కథ రాసి ప్రదర్శించడం.

2. సమాచార సేకరణ :

• సమాచారం సేకరించిన తేదిః
• సమాచార వనరు : గ్రంధాలయం
• చదివిన పుస్తకం : పంచతంత్రం

3. సేకరించిన విధానర: మా పాఠశాల గ్రంథాలయంలో పంచతంత్రం కథల పుస్తకం నుండి నాకు నచ్చిన కథను సేకరించాను

4. నివేదిక : ఒక చెరువులో ఒక తాబేలు ఉంది. అది రోజూ ఒడ్డుకు వచ్చి అటూ ఇటూ తిరిగి మళ్ళీ నీళ్ళలోకి వెళ్ళిపోయేది. ఎక్కడి నుంచో రెండు హంసలు అక్కడికి వచ్చి చేరాయి. తాబేలుతో వాటికి మంచి స్నేహంకుదిరింది. రోజూ ఆ రెండు హంసలు వచ్చి తాబేలుతో కబుర్లు చెబుతూ ఉండేవి. అలా ఆ మూడు బాగా స్నేహంగా ఉండేవి. ఒకసారి వానలు లేక చెరువు ఎండిపోసాగింది. తాబేలుకు ఏం చెయ్యాలో తెలియక దిగులుగా కూర్చుంది.

హంసలు తాబేలును వేరొక చెరువులోకి చేరుస్తామన్నాయి. ఒక పెద్దకర్ర తెచ్చి హంసలు వాటి ముక్కుతో పట్టుకున్నాయి. తాబేలును గట్టిగా కరిచి పట్టుకోమన్నాయి. తాబేలు అలాగే చేసింది. హంసలు ఎగురుతూ ఒక ఊరిలో నుండి పోతూ ఉంటే ఊళ్ళోని వారు తాబేలును చూసి నవ్వసాగారు. అది చూసి తాబేలు “ఎందుకీ మూర్ఖులు ఇలా నవ్వుతారు?” అంటూ నోరు తెరిచింది. అంతే కర్ర నుంచి జారి నేలమీద పడిపోయింది. అంత ఎత్తు నుంచి పడడం వల్ల చనిపోయింది.

నీతి :

•  చేసే పనిమీద ధ్యాస ఉండాలి.
• కోపం వల్ల ప్రమాదం కలుగుతుంది.

5. ముగింపు : పంచతంత్రం కథల్లో చిన్న చిన్న జంతువులు, పక్షులు పాత్రలుగా ఉండి అనేక నీతులను మనకు బోధిస్తాయి.

TS 6th Class Telugu 2nd Lesson Important Questions స్నేహబంధం

ప్రశ్న 1.
ఎంత జాగ్రత్తగా ఉన్నా ఒక్కొక్కసారి అపాయంలో పడతామని జింక ఎందుకు అన్నది ?
జవాబు.
ఎంత జాగ్రత్తగా ఉన్నా అపాయాలు ఎదురౌతాయి. చిన్నప్పటి నుంచి జింకకు అలా అపాయాలు కలుగుతూనే ఉన్నాయి. ఆర్నెల్ల వయసులో వేటగాడి ఉచ్చులో చిక్కుకొని రాజభవనానికి చేరింది. వీధుల్లో తిరుగుతూ పిల్లలు తరిమితే ఉద్యానవనంలోకి దూకి కట్టివేయబడింది. రాజకుమారుడు విడిచి పెట్టగా అడవిలోకి చేరుకుని తన వారితో కలిసుందామనుకుంటే వేటగాడు తరిమాడు. ఎలాగో తప్పించుకొని కాకి, ఎలుక, తాబేలుతో స్నేహం సంపాదిస్తే మళ్ళీ వేటగాడి వలలో చిక్కుకుంది.

ప్రశ్న 2.
స్నేహానికున్న గొప్పతనాన్ని వివరించే సంఘటనలు మీ పాఠంలో ఏమేమి ఉన్నాయి ?
జవాబు.

• జింక భయంతో వచ్చినపుడు స్నేహితులు ముగ్గురూ ఒక మాటపై నిలబడి జింకను తమ మిత్రునిగా చేసుకున్నాయి. ఆపదలో ఉన్న జింక రక్షింపబడటం స్నేహానికున్న గొప్పతనాన్ని తెలుపుతోంది.
• జింకను వేటగాడి నుండి రక్షించటానికి కాకి, ఎలుక కలిసి ప్రయత్నించటం స్నేహం గొప్పదని తెలుపుతోంది.
• తాబేలు వేటగాడికి చిక్కగానే తక్కిన ముగ్గురూ ఉపాయం ఆలోచించి విడిపించడం కూడా స్నేహం యొక్క గొప్పతనమే.

ప్రశ్న 3.
“తిరిగి అడవికి వచ్చాను. స్వేచ్ఛగా బతికాను” అని జింక అన్నది కదా! దీనివల్ల మీరేం తెలుసుకున్నారు ?
జవాబు.
జంతువులు గాని, పక్షులుగాని తమ జాతి వారితో కలిసి ఉంటేనే ఆనందంగా ఉంటాయి. మనుషులు తమ స్వార్థం కోసం, సంతోషం కోసం వాటిని ఇళ్ళలో బంధించి ఉంచటం తప్పు. వాటిని ఎంత ప్రేమగా చూసినా కూడా అవి స్వేచ్ఛను కోరుకుంటాయని తెలుసుకున్నాను.

ప్రశ్న 4.
చిత్రాంగుడి వృత్తాంతాన్ని పది వాక్యాల్లో రాయండి.
జవాబు.
చిత్రాంగుడు ఒక జింక. దాని ఆర్నెల్ల వయసులో ఒక వేటగాడి ఉచ్చులో చిక్కుకుంది. వాడు దానిని ఒక రాకుమారుడికి uగా ఇచ్చాడు. రాకుమారుడు దాన్ని తన ఇంట్లో స్వేచ్ఛగా తిరగనిస్తూ ఎంతో ప్రేమగా చూసుకునేవాడు. ఒకనాడు జింక వీథుల్లో తిరుగుతుంటే పిల్లలు వెంటపడ్డారు. భయంతో పక్కనున్న గోడ దూకగానే అంతఃపుర స్త్రీలు పట్టుకొని రాకుమారుడి పడక గది బయట కట్టేశారు.

అంతలో ఉరుములు మెరుపులతో పెద్దవాన రాగానే దానికి తనవారు, తానుండే అడవి గుర్తుకొచ్చాయి. మళ్ళీ అడవిలోకెళితే ఎంత బాగుంటుందో అని మానవ భాషలో అనుకొన్నది. వెంటనే అది విన్న రాకుమారుడు దానిని అడవికి పంపివేశాడు. కొన్నాళ్ళకు ఒక వేటగాడు తరుముతుంటే పారిపోయి కాకి, ఎలుక, తాబేలు ఉన్న చోటికి వచ్చింది. వారితో స్నేహం కలిసింది. ఒకనాడు అడవిలో వేటగాడి వలలో చిక్కుకుంది. ఎలుక వలను కొరికి చిత్రాంగుడిని రక్షించింది.

ప్రశ్న 5.
జింకను స్నేహితులు రక్షించిన తీరును సొంత మాటల్లో రాయండి?
(లేదా)
వలలో చిక్కుకున్న జింకను వేటగాడి నుండి మిత్రులు ఎలా రక్షించాయి ?
జవాబు.
ఒక నాడు పొద్దు వాలుతున్న వేళ స్నేహితులు ఒక చోటికి చేరాయి. కాని మేతకు వెళ్ళిన జింక రాలేదు. ఎందుకు రాలేదో తెలియలేదు. ఏం చేయాలో అర్ధం కాలేదు. కాకి మనసులో ఒక ఉపాయం మెరిసింది. అది గాలిలో ఎగురుతూ అడవిలో అటు ఇటూ చూస్తున్నది. అంతలో ఒక చోట వలలో చిక్కుకున్న జింకను చూసింది. స్నేహితున్ని చూసి దుఃఖించింది. ఎంత ప్రమాదం జరిగింది చిత్రాంగా! నీవు ఈ ఆపదనుండి బయట పడాలి అన్నది కాకి. వెంటనే జింక, ఎలుక వచ్చి వలను కొరికేస్తే నేను బయటపడతను అన్నది. కాకి వెంటనే గాలిలో ఎగిరి హిరణ్యకం (ఎలుకు) ను వీపు మీద తీసుకొచ్చింది. వెంటనే ఎలుక వల తాళ్ళను కొరికింది. జింక బయటికి వచ్చింది. ఈ విధంగా స్నేహితులు జింకను రక్షించారు

పర్యాయపదాలు

• అడవి = వనం, అరణ్యం, కాననం
• కాకి = వాయసము, బలిభుక్కు, కరటం
• ఎలుక = మూషికము, ఆఖువు, ఆఖనికం
• తాబేలు = కమఠము, కూర్మము, కచ్ఛపం
• నేల = ధరణి, భూమి
• వేటగాడు = మృగయుడు, వేటరి, షికారి
• వేడుకొను = ప్రార్థించు, బ్రతిమాలు
• గాలి = వాయువు, పవనము
• నారి = స్త్రీ ,ఇంతి, వనిత
• విల్లు = ధనుస్సు, శరాసనం, చాపం
• జింక = హరిణము, లేడి
• స్నేహితులు = మిత్రులు, నేస్తాలు
• చెట్టు = వృక్షము, తరువు
• కలుగు = కన్నము, బిలము, రంధ్రము
• ప్రమాదం = అపాయం, ఉపద్రవం, ఆపద
• స్నేహం = మైత్రి, చెలిమి, నేస్తం
• మడుగు = కొలను, సరస్సు
• వింత = చోద్యం, విచిత్రం
• కళ్ళు = నయనాలు, నేత్రాలు

ప్రకృతులు – వికృతులు

ప్రకృతి- వికృతి

• స్తంభము – కంబము
• ప్రయాణం – పయనం, పైనం
• రాజు – రాయలు (ఱేడు కాదు)
• అంతఃపురం – అంతిపురం
• ఆశ్చర్యము – అచ్చెరువు
• స్త్రీ – ఇంతి
• భాష – బాస
• భుజం – బుజం
• బ్రధ్నడు – పొద్దు
• దవీయము – దవ్వు
• గ్రా సము – గ్రా సము

సంధులు

పదాలు – విడదీసిన రూపాలు:

• ఎందుకైనా = ఎందుకు + ఐనా
• లేదని = లేదు + అని
• రమ్మని = రమ్ము + అని
• నువ్వెవరివి – నువ్వు + ఎవరివి
• మీరిక్కడ = మీరు + ఇక్కడ
• మంచిదని = మంచిది + అని
• మీదికెగిరింది = మీదికిన్ + ఎగిరింది
• అవన్నీ = అవి + అన్నీ
• పక్కనున్న = పక్క + ఉన్న
• కావలసినంత = కావలసిన + అంత
• ఒక్కొక్కప్పుడు = ఒక్కొక్క + అప్పుడు
• చిన్నప్పుడు = చిన్న + అప్పుడు

I. అ) కింది ఆహ్వాన పత్రికను చదివి దిగువ ప్రశ్నలకు సమాధానములు రాయండి.

ఆహ్వానం
జిల్లా పరిషత్ ఉన్నత పాఠశాల, చర్లపల్లి, వరంగల్ గ్రామీణ
క్రీడా దినోత్సవము.

x x ఫిబ్రవరి x x x x బుధవారం సాయంత్రం 5 గం॥ 30 ని॥ లకు మా పాఠశాల ప్రాంగణంలో నిర్వహించబడే “క్రీడాదినోత్సవ” కార్యక్రమానికి రావలసిందిగా మనవి.

అధ్యక్షులు : గౌ|| ప్రకాశరావు, పాఠశాల ప్రధానోపాధ్యాయులు గారు
ముఖ్య అతిధి : శ్రీమతి గద్దల పద్మ గారు, జడ్పి చైర్పర్సన్
ఆత్మీయ అతిధి : గౌ|| నారాయణరెడ్డి, జిల్లా విద్యాశాఖాధికారి
ప్రత్యేక ఆహ్వానము కార్యక్రమం : శ్రీ వెంకటనారాయణ, వాలీబాల్ క్రీడాకారులు

కార్యక్రమం :
జ్యోతి ప్రజ్వలన
అతిధుల సందేశాలు
విద్యార్థులకు బహుమతి
సాంస్కృతిక కార్యక్రమాల ప్రదర్శన
వందన సమర్పణ

సూచన : దూరప్రాంతం వెళ్లవలసిన విద్యార్థులకు, తల్లిదండ్రులకు రాత్రి భోజనం, వసతి ఏర్పాటు ఉంది. గమనించగలరు

ఇట్లు
ప్రధానోపాధ్యాయులు, ఉపాధ్యాయులు, విద్యార్థులు,
పాఠశాల యాజమాన్య కమిటీ,
జి.ప.ఉ.పా. చర్లపల్లి, వరంగల్

ప్రశ్నలు:

పై ఆహ్వాన పత్రికను చదివి ఇచ్చిన ప్రశ్నలకు జవాబులు రాయండి.

1. పై ఆహ్వాన పత్రిక ఏ వేడుకకు సంబంధించినది ?
జవాబు.
క్రీడాదినోత్సవ వేడుకకు సంబంధించినది

2. పై వేడుకకు ముఖ్య అతిధి ఎవరు ?
జవాబు.
శ్రీమతి గద్దల పద్మగారు (జడ్పి చైర్పర్సన్)

3. పై కార్యక్రమానికి అధ్యక్షత వహించినదెవరు ?
జవాబు.
గౌ|| ప్రకాశరావు గారు (పాఠశాల ప్రధానోపాధ్యాయులు)

4. వేడుకకు ఆహ్వానించు వారెవరు ?
జవాబు.
ప్రధానోపాధ్యాయులు, ఉపాధ్యాయులు, విద్యార్థులు, పాఠశాల యాజమాన్య కమిటీ.

5. వేడుక నిర్వహించు స్థలం ఏది ?
జవాబు.
జిల్లా పరిషత్ ఉన్నత పాఠశాల, చర్లపల్లి, వరంగల్ గ్రామీణం

ఆ) కింది అపరిచిత గద్యాన్ని చదివి ప్రశ్నలకు జవాబులు వ్రాయండి.

తోలుబొమ్మల ఆట వలెనే బహుళ ప్రచారము పొందినవి యక్షగానాలు అనే వీథి నాటకాలు. ఈ నాటకాలను ఆడేవారిని జక్కులు అని పిలుస్తారు. భాగవతములోని కృష్ణలీలలు మొదలైన వాటిని ఆడేవారిని భాగోతులని పిలుస్తారు. కొన్ని సంవత్సరముల క్రిందటి వరకు మన పల్లెటూళ్ళలో ఈ భాగోతుల ఆటలు విరివిగా జరుగుతూ ఉండేవి. చాలాకాలం నుండి యక్షగానాలు, తోలుబొమ్మలాటలతో పాటు భాగోతాలు మన పల్లెటూళ్ళ ప్రజలను రంజింపచేస్తున్న వినోదాలు, వేడుకలు.

ప్రశ్నలు

1. వీధినాటకాలను ఆడేవారిని ఏమని పిలుస్తారు ?
జవాబు.
వీథి నాటకాలు ఆడేవారిని జక్కులు అని పిలుస్తారు.

2. భాగోతులని ఎవరిని పిలుస్తారు ?
జవాబు.
భాగవతంలోని కృష్ణలీలలు మొదలైన వాటిని ఆడేవారిని భాగోతులు అని పిలుస్తారు.

3. తోలుబొమ్మల ఆట వలెనే బహుళ ప్రచారము పొందినవి ఏవి ?
జవాబు.
తోలుబొమ్మలాట వలెనే బహుళ ప్రచారం పొందినవి యక్షగానాలు.

4. పల్లెటూళ్ళలో విరివిగా జరిగేవి ఏవి ?
జవాబు.
పల్లెటూళ్ళలో విరివిగా జరిగేవి భాగోతుల ఆటలు.

5. యక్షగానాలకు మరొక పేరు ?
జవాబు.
యక్షగానాలకు మరొక పేరు వీథి నాటకాలు.

II. పదజాలం:

సరైన సమాధానాన్ని గుర్తించండి.

1. ‘ఒక అడవిలో ఒక కాకి, ఎలుక ఉండేవి. అదే వనంలో జింక కూడా ఉంది.’
ఈ వాక్యాల్లో ఒకే అర్థానిచ్చే పదాలు
a) ఎలుక, జింక
b) అడవి, వనం
c) వనం, ఎలుక
d) అడవి, జింక
జవాబు.
b) అడవి, వనం

2. మిత్రుని కోసం కాకి, ఎలుక కలత పడ్డాయి. నేస్తం కనిపించింది వాటికి.
ఈ వాక్యాల్లో సమానమైన అర్థాన్నిచ్చే పదాలు
a) మిత్రుడు, నేస్తం
b) ఎలుక, నేస్తం
c) మిత్రుడు, కాకి
d) కాకి, ఎలుక
జవాబు.
a) మిత్రుడు, నేస్తం

3. ఎవరికైనా ఆపద వస్తుంటుంది. అపాయాన్ని ఉపాయంతో తప్పించుకోవాలి.
ఈ వాక్యాల్లోని పర్యాయ పదాలు
a) ఆపద, ఉపాయం
b) ఆపద, అపాయం
c) ఉపాయం, తప్పించుకోవడం
d) ఎవరు, తప్పించుకొను
జవాబు.
b) ఆపద, అపాయం

4. ‘ఆకాశం’ అనే పదానికి వికృతి
a) ఆకాష
b) ఆశాకం
c) ఆకసం
d) అక్షం
జవాబు.
c) ఆకసం

5. ‘సహాయం’ అనే పదానికి వికృతి
a) సాయం
b) సహనం
c) సమం
d) సహ్యం
జవాబు.
a) సాయం

6. ‘నెయ్యం’ అనే వికృతి పదానికి తగిన ప్రకృతి పదం
a) నెయ్యి
b) నేహ
c) నయం
d) స్నేహం
జవాబు.
d) స్నేహం

7. ‘ఆశ్చర్యం’ అనే పదానికి వికృతి
a) అచ్చెరువు
b) అచ్చరము
c) అచ్చర
d) ఆసరము
జవాబు.
a) అచ్చెరువు

8. ‘బాస’ అనే వికృతి పదానికి ప్రకృతి
a) బాస్
b) భాస
c) భాష
d) 20
జవాబు.
c) భాష

III. వ్యాకరణం :

1. ‘నీకు కావలసినంత పచ్చిక ఇక్కడ ఉంది’.
a)వ, ది, త
b) నీ, సి, ఇ, ఉ
c) న, క, ఉ, ల
d)కు, కా, త, ప, చ్చి, క, క్క
జవాబు.
d)కు, కా, త, ప, చ్చి, క, క్క

2. కింది వాటిలో సరళంతో మొదలైన పదం
ఈ వాక్యంలో ఉన్న పరుషాలు
a) బయటకు
b) రాలేని
c) చిత్రాంగుడు
d) కలవరపడ్డాడు
జవాబు.
a) బయటకు

3. కింది వానిలో అంతస్థాలు
a) శ, ష, స, హ
b) క, చ, ట, త, ప
c) య, ర, ల, వ
d) గ, జ, డ, ద, బ
జవాబు.
c) య, ర, ల, వ

4. కింది వానిలో ఊష్మాలు
a) హ, స, శ, ష
b) య, వ, ర, ల
c) ళ, క్ష, ఱ
d) ఞ, న, ఙ, ణ, మ
జవాబు.
a) హ, స, శ, ష

5. కింది వానిలో వేటిని అనునాసికాలంటారు ?
a)న, మ, హ
b) ఙ, ఞ, ణ, న, మ
c) గ, జ, ద, డ, బ
d)క, చ, ట, త, ప
జవాబు.
b) ఙ, ఞ, ణ, న, మ

అర్దాలు

• అంతఃపురస్త్రీలు = రాణులూ వారి పరివారము
• అపాయం = ప్రమాదం, ఆపద
• మడుగు = కొలను
• కలుగు = కన్నం, బొర్రె/బొరియ
• ఉరుకు = పరుగెత్తు, దూకు
• రొప్పు = ఆయాసపడు, కేకవేయు, అరచు
• కలత = బాధ, ఆందోళన, కలవరం
• వీధి = రెండు ఇళ్ళ వరుసల మధ్య నుంచి సాగేదారి
• లఘుపతనకం = లఘుపతనకం అంటే సులువుగా వాలేది అని అర్థం. పాఠంలోని కాకి పేరు.
• హిరణ్య = హిరణ్యకం అంటే బంగారం కోసం ఆశ అని అర్థం పాఠంలో ఎలుక పేరు
• గబుక్కున = వెంటనే, ఉన్నట్టుండి
• విహరించు = ఆనందంగా తిరుగు
• కొలువుకూటం = రాజ దర్బారు
• బెదరు = భయపడు, భయము
• ఉపద్రవం = ఆపద, కష్టం

పాఠం ఉద్దేశం

స్నేహమమనేది చాలా విలువైనది. మంచి మిత్రులతో స్నేహం చేయడం చాలా అవసరం. స్నేహం యొక్క గొప్పదనాన్ని తెలియజేయడం, విద్యార్థులలో స్నేహభావాన్ని పెంపొందింపజేయడం ఈ పాఠం ఉద్దేశం.

పాఠ్యభాగ వివరాలు

ఈ పాఠం ‘కథ’ అనే ప్రక్రియకు చెందినది. ఆకట్టు కొనే కథనం, సరళత, పాత్రలకు తగిన సంభాషణలతో కూడుకొని ఉన్నదే కథ. విష్ణుశర్మ ‘పంచతంత్రం’ ఆధారంగా చిన్నయసూరి తెలుగులోనికి అనువదించిన ‘మిత్రలాభం’లోని కథకు సరళ వచన రూపమే ఈ పాఠ్యభాగం.

ప్రవేశిక

“చిత్రాంగా! భయపడకు, ఇప్పటివరకు మేము ముగ్గురం స్నేహితులం. ఇప్పుడు నువ్వుకూడ కలిశావు. నువ్వు కూడా మాతోనే ఉండు. ఒకరికొకరం సహాయపడుతూ కలిసిమెలిసి ఉందాం” అంటూ మంథరకం అన్నది. ఈ మంథరకం ఎవరు ? చిత్రాంగుడు ఎవరు ? ఈ మాటలను మంథరకం ఎందుకు అనాల్సి వచ్చింది ? మొదలైన విషయాలను ఈ పాఠం చదివి తెలుసుకుందాం.

“చిత్రాంగా! భయపడకు, ఇప్పటివరకు మేము ముగ్గురం స్నేహితులం. ఇప్పుడు నువ్వుకూడ కలిశావు. నువ్వు కూడా మాతోనే ఉండు. ఒకరికొకరం సహాయపడుతూ కలిసిమెలిసి ఉందాం” అంటూ మంథరకం అన్నది. ఈ మంథరకం ఎవరు ? చిత్రాంగుడు ఎవరు ? ఈ మాటలను మంథరకం ఎందుకు అనాల్సి వచ్చింది ? మొదలైన విషయాలను ఈ పాఠం చదివి తెలుసుకుందాం.

నేనివి చేయగలనా?

• కథను సొంతమాటలలో చెప్పగలను. అవును/ కాదు
• పాఠం చదివి పాఠంలోని కీలకాంశాలను గుర్తించగలను. అవును/ కాదు.
• కథను సొంతమాటలలో రాయగలను. అవును/ కాదు.
• జంతువులు, పక్షులను పాత్రలుగా ఉపయోగించి సొంతంగా కథ రాయగలను. అవును/ కాదు.

Telangana SCERT Class 6 Maths Solutions | TS 6th Class Maths Solutions Study Material Pdf

TS 6th Class Maths Guide Pdf Chapter 1 Knowing Our Numbers

• Chapter 1 Knowing Our Numbers Ex 1.1
• Chapter 1 Knowing Our Numbers Ex 1.2
• Chapter 1 Knowing Our Numbers Ex 1.3
• Chapter 1 Knowing Our Numbers Ex 1.4
• Chapter 1 Knowing Our Numbers Ex 1.5
• Chapter 1 Knowing Our Numbers InText Questions

Telangana 6th Class Maths Textbook Solutions Pdf Chapter 2 Whole Numbers

• Chapter 2 Whole Numbers Ex 2.1
• Chapter 2 Whole Numbers Ex 2.2
• Chapter 2 Whole Numbers Ex 2.3
• Chapter 2 Whole Numbers InText Questions

TS 6th Class Maths Solutions Chapter 3 Playing with Numbers

• Chapter 3 Playing with Numbers Ex 3.1
• Chapter 3 Playing with Numbers Ex 3.2
• Chapter 3 Playing with Numbers Ex 3.3
• Chapter 3 Playing with Numbers Ex 3.4
• Chapter 3 Playing with Numbers Ex 3.5
• Chapter 3 Playing with Numbers Ex 3.6
• Chapter 3 Playing with Numbers Ex 3.7
• Chapter 3 Playing with Numbers InText Questions

SCERT Telangana Class 6 Maths Solutions Chapter 4 Basic Geometrical Ideas

• Chapter 4 Basic Geometrical Ideas Ex 4.1
• Chapter 4 Basic Geometrical Ideas Ex 4.2
• Chapter 4 Basic Geometrical Ideas Ex 4.3
• Chapter 4 Basic Geometrical Ideas Ex 4.4
• Chapter 4 Basic Geometrical Ideas Ex 4.5
• Chapter 4 Basic Geometrical Ideas InText Questions

TS 6th Class Maths Textbook Pdf Chapter 5 Measures of Lines and Angles

• Chapter 5 Measures of Lines and Angles Ex 5.1
• Chapter 5 Measures of Lines and Angles Ex 5.2
• Chapter 5 Measures of Lines and Angles Ex 5.3
• Chapter 5 Measures of Lines and Angles InText Questions

TS 6th Class Maths Study Material Pdf Chapter 6 Integers

• Chapter 6 Integers Ex 6.1
• Chapter 6 Integers Ex 6.2
• Chapter 6 Integers Ex 6.3
• Chapter 6 Integers Ex 6.4
• Chapter 6 Integers InText Questions

TS SCERT Class 6 Maths Solutions Chapter 7 Fractions and Decimals

• Chapter 7 Fractions and Decimals Ex 7.1
• Chapter 7 Fractions and Decimals Ex 7.2
• Chapter 7 Fractions and Decimals Ex 7.3
• Chapter 7 Fractions and Decimals Ex 7.4
• Chapter 7 Fractions and Decimals Ex 7.5
• Chapter 7 Fractions and Decimals InText Questions

Telangana 6th Class Maths Solutions Pdf Chapter 8 Data Handling

• Chapter 8 Data Handling Ex 8.1
• Chapter 8 Data Handling Ex 8.2
• Chapter 8 Data Handling Ex 8.3
• Chapter 8 Data Handling InText Questions

SCERT Telangana 6th Maths Solutions Chapter 9 Introduction to Algebra

• Chapter 9 Introduction to Algebra Ex 9.1
• Chapter 9 Introduction to Algebra Ex 9.2
• Chapter 9 Introduction to Algebra Ex 9.3
• Chapter 9 Introduction to Algebra InText Questions

TS SCERT 6th Class Maths Solutions Chapter 10 Perimeter and Area

• Chapter 10 Perimeter and Area Ex 10.1
• Chapter 10 Perimeter and Area Ex 10.2
• Chapter 10 Perimeter and Area InText Questions

Telangana SCERT 6th Class Maths Solutions Chapter 11 Ratio and Proportion

• Chapter 11 Ratio and Proportion Ex 11.1
• Chapter 11 Ratio and Proportion Ex 11.2
• Chapter 11 Ratio and Proportion Ex 11.3
• Chapter 11 Ratio and Proportion Ex 11.4
• Chapter 11 Ratio and Proportion InText Questions

6th Class Maths Textbook Telangana Chapter 12 Symmetry

• Chapter 12 Symmetry Ex 12.1
• Chapter 12 Symmetry Ex 12.2
• Chapter 12 Symmetry InText Questions

6th Class Maths Solutions Telangana Chapter 13 Practical Geometry

• Chapter 13 Practical Geometry Ex 13.1
• Chapter 13 Practical Geometry Ex 13.2
• Chapter 13 Practical Geometry Ex 13.3
• Chapter 13 Practical Geometry Ex 13.4
• Chapter 13 Practical Geometry Ex 13.5
• Chapter 13 Practical Geometry InText Questions

Telangana 6th Class Maths Textbook Pdf Chapter 14 Understanding 3D and 2D Shapes

• Chapter 14 Understanding 3D and 2D Shapes Ex 14.1
• Chapter 14 Understanding 3D and 2D Shapes Ex 14.2
• Chapter 14 Understanding 3D and 2D Shapes InText Questions

TS 6th Class Maths Important Bits | TS 6th Class Maths Bit Bank

• 1st Lesson Knowing Our Numbers Bits
• 2nd Lesson Whole Numbers Bits
• 3rd Lesson Playing with Numbers Bits
• 4th Lesson Basic Geometrical Ideas Bits
• 5th Lesson Measures of Lines and Angles Bits
• 6th Lesson Integers Bits
• 7th Lesson Fractions and Decimals Bits
• 8th Lesson Data Handling Bits
• 9th Lesson Introduction to Algebra Bits
• 10th Lesson Perimeter and Area Bits
• 11th Lesson Ratio and Proportion Bits
• 12th Lesson Symmetry Bits
• 13th Lesson Practical Geometry Bits
• 14th Lesson Understanding 3D and 2D Shapes Bits

TS 6th Class Study Material

Solving these TS 6th Class Maths Bits with Answers 14th Lesson Understanding 3D and 2D Shapes Bits for 10th Class will help students to build their problem-solving skills.

TS 6th Class Maths Bits Chapter 14 Understanding 3D and 2D Shapes

Choose the correct answer and write it in the brackets.

Question 1.
Identify the regular polygons

a)

Answer:

b)

Answer:

C)

c)

Answer:

Question 2.
Statement (G) : No. of Faces of a triangular prism are 4
Statement (H) : No. of Vertices of a square pyramid are 6
A) Both G & H are true
B) G is true, H is false
C) G is false, H is true
D) Both G & H are false
Answer:
D) Both G & H are false

Question 3.
Statement (L) : A polygon is closed figure made up of line segments
Statement (M): All sides and angles of a regular polygon are equal
Statement (N) : A cube has 8 edges
A) L is true, M is false, N is true
B) L is false, M is true, N is false
C) L and M are true, N is false
D) L, M, N are true
Answer:
C) L and M are true, N is false

Question 4.
Statement (S): The shape of face of a cube is square
Statement (T): The shape of face of a cuboid is a rectangle
A) S, T are true
B) ‘S’ is true and T is false
C) ‘S’ is false and T is true
D) S & T are false
Answer:
A) S, T are true

Question 5.
Statement (X) : 9 sided polygon is a Decagon
Statement (Y) : is an open polygon
Statement (Z) : No. of vertices of a cuboid are 8
A) X, Y are false & Z is true
B) X is false, Y & Z are true
C) X, Y are true and Z is false
D) X, Y, Z are false
Answer:
B) X is false, Y & Z are true

Question 6.
A pentagon has ______ sides.
A) 4
B) 5
C) 6
D) 7
Answer:
B) 5

Question 7.
A septagon has ______ sides.
A) 5
B) 6
C) 7
D) 8
Answer:
C) 7

Question 8.
Which of the following is a nine sided polygon ?
A) Nanogon
B) Decagon
C) Octagon
D) Hexagon
Answer:
A) Nanogon

Question 9.
Number of Edges of a triangular pyramid ______?
A) 4
B) 5
C) 8
D) 6
Answer:
D) 6

Question 10.
Number of vertices of a square pyramid ______?
A) 3
B) 4
C) 5
D) 6
Answer:
C) 5

Question 11.
Number of faces of a square pyramid ______
A) 5
B) 8
C) 4
D) 6
Answer:
A) 5

Question 12.
Number of plane surfaces of a cylinder ______
A) 2
B) 1
C) 0
D) 3
Answer:
A) 2

Question 13.
Number of faces of a triangular prism ______.
A) 1
B) 2
C) 3
D) 4
Answer:
D) 4

Question 14.
Number of edges of a triangular prism ______.
A) 0
B) 7
C) 2
D) 9
Answer:
D) 9

Question 15.
The name of a pyramid is depend on the ______.
A) number of vertices
B) shape of its base
C) number of edges
D) shape of its surface
Answer:
B) shape of its base

Question 16.
The shape of the face of a cube is ______.
A) square
B) rectangle
C) circle
D) triangular
Answer:
A) square

Answer 17.
A cuboid has ______ vertices.
A) 6
B) 12
C) 8
D) 10
Answer:
C) 8

Question 18.
Which the following is in conical shape ?

Answer:
B)

Question 19.
Which of the following is not a 3D shape?
A) cylinder
B) cone
C) pyramid
D) circle
Answer:
D) circle

Question 20.
Which of the following is not a 2D shape ?
A) triangle
B) hexagon
C) square
D) sphere
Answer:
D) sphere

Question 21.
Which of the following is not a

Answer:

C)

Question 22.
Regular polygon means ______.
A) all sides are equal
B) all angles are equal
C) both A & B
D) none
Answer:
C) both A & B

Question 23.
The name of the figure is ______.
A) Hexagon
B) Pentagon
C) Quadrilateral
D) Octagon
Answer:
B) Pentagon

Question 24.
Example for a cylinder is ______.
A) oil drum
B) candles
C) wooden logs
D) fill the above
Answer:
D) fill the above

Question 25.
Example for a conical shape ______.
A) candle
B) laddu
C) match box
D) joker’s cap
Answer:
D) joker’s cap

Question 26.
The shape of the vertical cross – section of a cylinder is ______.
A) circle
B) rectangle
C) square
D) triangle
Answer:
B) rectangle

Question 27.
The shape of the horizontal cross – section of a cylinder is ______.
A) rectangle
B) square
C) parallelogram
D) circle
Answer:
D) circle

Question 28.
The shape of vertical cross – section of a cone is ______.
A) isosceles triangle
B) right angled triangle
C) circle
D) square
Answer:
A) isosceles triangle

Question 29.
In the below figure, \(\overline{\mathbf{A C}}\) denotes the ______ of the cone.
A) vertical height
B) slant height
C) radius
D) base
Answer:
B) slant height

Question 30.
Cricket ball is in the shape of a ______.
A) sphere
B) cylinder
C) cone
D) circle
Answer:
A) sphere

Question 31.
A match box is an example for a ______
A) cube
B) cylinder
C) cuboid
D) rectangle
Answer:
C) cuboid

Question 32.
A candle is an example for a ______
A) cuboid
B) cube
C) sphere
D) cylinder
Answer:
D) cylinder

Question 33.
A closed figure formed with a definite number of straight lines is a ______
A) polygon
B) circle
C) dice
D) ball
Answer:
A) polygon

Question 34.
Number of vertices of a cuboid ______
A) 12
B) 6
C) 8
D) 4
Answer:
C) 8

Question 35.
One of the seven wonders of the world in Egypt is ______.
A) Taj Mahal
B) Regular polygon
C) Pyramid
D) Prism
Answer:
C) Pyramid

Question 36.
Number of faces of a brick is ______
A) 8
B) 4
C) 6
D) 12
Answer:
C) 6

Question 37.
Number of the edges of a dice is ______.
A) 12
B) 9
C) 8
D) 6
Answer:
A) 12

Question 38.
Joker’s cap is in the shape of a ______.
A) prism
B) cylinder
C) circle
D) cone
Answer:
D) cone

Identify the names of the following figures:

Question 39.

A) cube
B) cuboid
C) cone
D) cylinder
Answer:
A) cube

Question 40.

A) cube
B) cuboid
C) cone
D) cylinder
Answer:
B) cuboid

Question 41.

A) Sphere
B) prism
C) pyramid
D) triangle
Answer:
B) prism

Question 42.

A) open curved figure
B) polygon
C) open polygon
D) closed figure
Answer:
A) open curved figure

Question 43.

A) pentagon
B) hexagon
C) septagon
D) octagon
Answer:
D) octagon

Solving these TS 6th Class Maths Bits with Answers 12th Lesson Symmetry Bits for 10th Class will help students to build their problem-solving skills.

TS 6th Class Maths Bits Chapter 12 Symmetry

Choose the correct answer and write it in the brackets:

Question 1.
Which of the following has a line symmetry ?

Answer:
A)

Question 2.
Which of the following has no line of symmetry ?
A) A
B) B
C) Q
D) D
Answer:
C) Q

Question 3.
Which of the following figure has line of symmetry ?

Answer:
D)

Question 4.
Number of lines of symmetry of the letter ‘O’ ?
A) 1
B) 2
C) 4
D) infinite
Answer:
D) infinite

Question 5.
Number of lines of symmetry of the letter ‘H’?
A) 1
B) 2
C) 3
D) 4
Answer:
B) 2

Question 6.
The letter ‘Z’ has _______
A) vertical line of symmetry
B) horizontal line of symmetry
C) both
D) no line of symmetry
Answer:
D) no line of symmetry

Question 7.
The letter ‘M’ has _______
A) vertical line of symmetry
B) horizontal line of symmetry
C) both
D) no line of symmetry
Answer:
A) vertical line of symmetry

Question 8.
The figure has _______.
A) vertical line of symmetry
B) horizontal line of symmetry
C) both
D) no line of symmetry
Answer:
B) horizontal line of symmetry

Question 9.
The figure has _______
A) vertical line of symmetry
B) horizontal line of symmetry
C) both
D) no line of symmetry
Answer:
C) both

Question 10.
The mirror image of ?

Answer:
D)

Question 11.
Number of possible lines of symmetry for the figure

A) 4
B) 5
C) 6
D) 7
Answer:
C) 6

Question 12.
Number of lines of symmetry for ?
A) 1
B) 2
C) 3
D) 4
Answer:
B) 2

Question 13.
If the figure is folded along the given dotted line each part coincides with other part exactly, it is called _______ ?
A) Point symmetry
B) Line of symmetry
C) Axis symmetry
D) None of these
Answer:
B) Line of symmetry

Question 14.
Match the no. of lines of symmetry of the following.

A) 1 – c, 2 – a, 3 – e, 4 – a
B) 1 – a, 2 – a, 3 – c, 4 – e
C) 1 – b, 2 – a, 3 – c, 4 – d
D) 1 – c, 2 – a, 3 – d, 4 – a
Answer:
A) 1 – c, 2 – a, 3 – e, 4 – a

Question 15.
Match the no. of lines of symmetry of the following.

A) 1 – a, 2 – b, 3 – c, 4 – d
B) 1 – b, 2 – a, 3 – c, 4 – e
C) 1 – b, 2 – a, 3 – c, 4 – d
D) 1 – a, 2 – b, 3 – c, 4 – d
Answer:
B) 1 – b, 2 – a, 3 – c, 4 – e

Question 16.
Match the no. of lines of symmetry of the following.

A) 1 – a, 2 – b, 3 – c, 4 – d
B) 1 – b, 2 – d, 3 – c, 4 – d
C) 1 – d, 2 – b, 3 – c, 4 – a
D) 1 – c, 2 – a, 3 – b, 4 – d
Answer:
C) 1 – d, 2 – b, 3 – c, 4 – a

Question 17.
Statement (L) : Symmetry is used in paper cuttings
Statement (M) : The Letter ‘X’ has vertical, horizontal and diagonal line of symmetry is there
A) Both L and M are true
B) L is true, M is false
C) L is false, M is true
D) Both L & M are false
Answer:
A) Both L and M are true

Question 18.
Statement (X): Every figure / letter has no need of image mirror
Statement (Y): The letter ’D’ has no line of symmetry
A) Both X and Y are true
B) X is true, Y is false
C) X is false, Y is true
D) Both X & Y are false
Answer:
D) Both X & Y are false

Question 19.
Statement (V): The letter ‘Y’ has no line of symmetry
Statement (W) : The letter ‘E’ has Horizontal line of symmetry
A) Both V and W are true
B) V is true and W is false
C) V is false and W is true
D) Both V & W are false
Answer:
A) Both V and W are true

Question 20.
Number of lines of symmetry for an equilateral triangle has _______?
A) 1
B) 2
C) 3
D) 4
Answer:
C) 3

Question 21.
Number of lines of symmetry for an isosceles triangle has _______?
A) 1
B) 2
C) 3
D) 4
Answer:
B) 2

Question 22.
Number of lines of symmetry for a scalene triangle has ?
A) 0
B) 1
C) 2
D) 3
Answer:
A) 0

Question 23.
Number of lines of symmetry for a circle has _______?
A) 1
B) 2
C) 3
D) infinite
Answer:
D) infinite

Question 24.
Any line along which can fold a figure so that the two parts of it coincide exactly is called a _______
A) point of symmetry
B) line of symmetry
C) edge symmetry
D) none
Answer:
B) line of symmetry

Question 25.
A line of symmetry can be
A) horizontal
B) vertical
C) diagonal
D) all the above
Answer:
D) all the above

Question 26.
Which triangle has 3 lines of symmetry ?
A) Right angled triangle
B) Isosceles triangle
C) Equilateral triangle
D) Scalene triangle
Answer:
C) Equilateral triangle

Question 27.
Number of lines of symmetry for a scalene triangle ?
A) 1
B) no lines of symmetry
C) 2
D) 4
Answer:
B) no lines of symmetry

Question 28.
A square has lines of symmetry.
A) 1
B) 2
C) 3
D) 4
Answer:
D) 4

Question 29.
Which triangle has one line of symmetry?
A) Equilateral triangle
B) Scalene triangle
C) Isosceles triangle
D) Acute angled triangle
Answer:
C) Isosceles triangle

Question 30.
The set square in your instrumental box has the following angles of measure
A) 60°, 45°, 75°
B) 30°, 60°, 90°
C) 1009, 50°, 30°
D) 45°, 45°, 90°
Answer:
B) 30°, 60°, 90°

Question 31.
Which of the following letter of alphabet has a line of symmetry ?
A) G
B) P
C) Q
D) X
Answer:
D) X

Question 32.
Which of the following letter of alphabet has horizontal line of symmetry ?
A) S
B) M
C) B
D) A
Answer:
C) B

Question 33.
Which of the following letter of alphabet has vertical line of symmetry ?
A) V
B) K
C) E
D) R
Answer:
A) V

Question 34.
Which of the following figure has countless lines of symmetry ?

Answer:
D)

Solving these TS 6th Class Maths Bits with Answers 11th Lesson Ratio and Proportion Bits for 10th Class will help students to build their problem-solving skills.

TS 6th Class Maths Bits Chapter 11 Ratio and Proportion

Choose the correct answer and write it in the brackets.

Question 1.
The ratio of Rs. 1.50 to Rs. 2 is
A) 3 : 4
B) 4 : 3
C) 1 : 2
D) 3 : 2
Answer:
A) 3 : 4

Question 2.
The ratio of 7.5 litres to 15 litres is
A) 5 : 1
B) 7 : 15
C) 1 : 2
D) 1 : 5
Answer:
C) 1 : 2

Question 3.
Rafi has 16 red marbles and 4 blue marbles. The ratio of blue marbles to the total number of marbles is
A) 4 : 1
B) 4 : 5
C) 1 : 5
D) 1 : 4
Answer:
C) 1 : 5

Question 4.
5 ml of water is added to 15 ml of medicine. The ratio of water to medicine is
A) 3 : 1
B) 1 : 3
C) 1 : 4
D) 4 : 1
Answer:
B) 1 : 3

Question 5.
In the below figure, the ratio of the shaded parts to unshaded parts is

A) 1 : 2
B) 8: 5
C) 3 : 5
D) 5 : 3
Answer:
C) 3 : 5

Question 6.
Equivalent ratio to 2 : 3 is
A) 8 : 9
B) 6 : 12
C) 4 : 6
D) 10 : 12
Answer:
B) 6 : 12

Question 7.
Equivalent ratio to a : b is
A) b : a
B) 2a : 2b
C) a : 2b
D) 2a : b
Answer:
B) 2a : 2b

Question 8.
The simplest form of 16 : 20 is
A) 4 : 5
B) 5 : 4
C) 8 : 10
D) 32 : 40
Answer:
A) 4 : 5

Question 9.
The simplest form of 24 : 30 is
A) 12 : 15
B) 8 : 10
C) 4 : 5
D) 2 : 3
Answer:
C) 4 : 5

Question 10.
\(\overline{\mathbf{A B}}\) is divide at ‘X’ in the ratio 3 : 7. If AB = 10 cm, thren length of \(\overline{\mathbf{X B}}\) =

A) 6 cm
B) 7 cm
C) 3 cm
D) 3.5 cm
Answer:
B) 7 cm

Question 11.
An ornament weighs 45 gms. It is a mixture of gold and copper in the ratio 7 : 2. The weight of copper is
A) 10 gm
B) 35 gm
C) 14 gm
D) 8 gm
Answer:
A) 10 gm

Question 12.
The cost of 5 kg of tomatoes is Rs. 40. Then the cost of 3 kg of tomatoes is
A) Rs. 24
B) Rs. 8
C) Rs. 200
D)Rs. 122
Answer:
A) Rs. 24

Question 13.
Raju and Bharat bought 30 pencils. Out of them, Bharat took 10 pencils. The ratio of Bharat’s pencils and Raju’s pencils is
A) 2 : 1
B) 1 : 2
C) 3 : 1
D) 1 : 3
Answer:
B) 1 : 2

Question 14.
If three apples cost Rs. 36, then the cost of 5 apples is
A) Rs. 12
B) Rs. 24
C) Rs. 48
D) Rs. 60
Answer:
D) Rs. 60

Question 15.
21 : 6 =
A) 42 : 18
B) 21 : 12
C) 7 : 2
D) 21 : 27
Answer:
C) 7 : 2

Question 16.
5 times of 2 : 5 =
A) 4 : 10
B) 10 : 25
C) 6 : 15
D) 8 : 20
Answer:
B) 10 : 25

Question 17.
The simplest foim of 96 : 120 is
A) 6 : 8
B) 4 : 5
C) 8 : 10
D) 1 : 4
Answer:
B) 4 : 5

Question 18.
Twenty pens are divided between Sheela and Sangeeta in the ratio of 3 : 2. Then the number of pens that Sheela got is
A) 8
B) 4
C) 12
D) 16
Answer:
C) 12

Question 19.
The sum of two numbers is the greatest second digit number. If the numbers are in the ratio 1 : 2, then the smaller number is
A) 66
B) 36
C) 33
D) 63
Answer:
C) 33

Question 20.
Present age of father is 42 years and that of his son is 14 years. The ratio of the present age of son to that father is
A) 1 : 3
B) 3 : 1
C) 2 : 3
D) 3 : 2
Answer:
A) 1 : 3

Question 21.
If the cost of 8 pens is ₹ 96 then find the cost of 15 such pens ?
A) ₹ 192
B) ₹ 180
C) ₹ 160
D) ₹ 150
Answer:
B) ₹ 180

Question 22.
If the cost of 10 note books is ₹ 250 what is the cost of one book ?
A) ₹ 25
B) ₹ 20
C) ₹ 28
D) ₹ 30
Answer:
A) ₹ 25

Question 23.
Kiran runs 12 kms in 45 minutes, then he runs number of kms in 15 minutes
A) 9 cm
B) 5 km
C) 4 km
D) 6 km
Answer:
C) 4 km

Question 24.
The cost of 7 green leaf tea is 105. If my friend and I want to drink that tea we have to pay ₹ ______
A) ₹ 35
B) ₹ 25
C) ₹ 30
D) ₹ 32.50
Answer:
C) ₹ 30

Question 25.
In a map if 1 cm = 300 km then 15 cm = ______ kms.
A) 4500
B) 4200
C) 4800
D) 3500
Answer:
A) 4500

Question 26.
In a map if 1 cm = 50 runs then 755 runs = ______ cms.
A) 15.1
B) 13.5
C) 15.5
D) 15
Answer:
A) 15.1

Question 27.
What is the ratio between 24 red balls and 27 blue balls ?
A) 9 : 8
B) 8 : 9
C) 6 : 7
D) 6 : 3
Answer:
B) 8 : 9

Question 28.
The ratio between 5 kg and 750 gms is ______.
A) 1 : 1.6
B) 21 : 4
C) 20 : 3
D) 1 : 6.3
Answer:
C) 20 : 3

Question 29.
The ratio between 4.5 km to 1250 mts is
A) 18 : 6
B) 17 : 6
C) 16 : 5
D) 18 : 5
Answer:
D) 18 : 5

Question 30.
The ratio between 2750 ml to 1.5 ltrs is
A) 11 : 6
B) 12 : 5
C) 6 : 11
D) 10 : 7
Answer:
A) 11 : 6

Question 31.
One litre of milk, 25 ml of water is added then the ratio of milk to water is ______
A) 8 : 3
B) 7 : 2
C) 40 : 1
D) 9 : 1
Answer:
C) 40 : 1

Question 32.
From the figure given find the ratio between shaded and unshaded parts.

A) 1 : 5
B) 3 : 1
C) 1 : 3
D) 1 : 4
Answer:
C) 1 : 3

Question 33.
From the above figure the ratio between unshaded and total parts is ______?
A) 5 : 4
B) 3 : 4
C) 3 : 1
D) 4 : 1
Answer:
B) 3 : 4

Question 34.
30 mm : 1 cm = ______
A) 3 : 5
B) 15 : 7
C) 10 : 3
D) 3 : 1
Answer:
D) 3 : 1

Question 35.
1 hr : 45 min = ______
A) 5 : 4
B) 4 : 2
C) 4 : 3
D) 3 : 2
Answer:
C) 4 : 3

Question 36.
The simplest form of 162 : 45 is ______
A) 18 : 5
B) 17 : 5
C) 16 : 5
D) 17 : 9
Answer:
A) 18 : 5

Question 37.
From the below figure BC : AB = ______?

A) 16 : 15
B) 5 : 6
C) 15 : 14
D) 15 : 17
Answer:
B) 5 : 6

Question 38.
From the above figure find the ratio of AC & BC.
A) 2 : 5
B) 5 : 1
C) 1 : 5
D) 3 : 5
Answer:
C) 1 : 5

Question 39.
Weight of Gayatri is 14 kgs Kiran weight Is thrice that of Gayatri. The ratio of weight of Gayatri and Kiran is ______
A) 1 : 4
B) 1 : 3
C) 1 : 5
D) 1 2
Answer:
B) 1 : 3

Question 40.
A goldsmith mixes gold and copper in the ratio of 9 : 2 to prepare an oranament of 55 gins. What Is weight of gold in that ornament?
A) 49 gm
B) 48 gm
C) 40 gm
D) 45 gm
Answer:
D) 45 gm

Question 41.
The ratio of shares of R : S = 2 : 1. If the total amount is ₹9,00,000 then ‘R’ share is
A) ₹ 6,00,000
B) ₹ 3,00,000
C) ₹ 5,00,000
D) ₹ 8,00,000
Answer:
A) ₹ 6,00,000

Question 42.
Laxmi earns ₹ 42,000 per month. If her expenditure is 28,000 per month, then what is the ratio of her savings
and expenditure?
A) 2 : 1
B) 1 : 2
C) 2 : 3
D) 1 : 3
Answer:
B) 1 : 2

Question 43.
In a class of 39 students no of girls are 9. Then find the ratio of number of boys to that of gir is
A) 9 : 4
B) 2 : 5
C) 3 : 10
D) 10: 3
Answer:
D) 10: 3

Question 44.
From the above sum the ratio of total strength to boys is ______
A) 10 : 11
B) 13 : 10
C) 10 : 13
D) 13 :11
Answer:
C) 10 : 13

Question 45.
Match the following:

A) 1 – c, 2 – b, 3 – a, 4 – d
B) 1 – a, 2 – b, 3 – c, 4 – d
C) 1 – c, 2 – a, 3 – e, 4 – d
D) 1 – c, 2 – b, 3 – e, 4 – d
Answer:
A) 1 – c, 2 – b, 3 – a, 4 – d

Question 46.
Match the following.

A) 1 – a, 2 – c, 3 – d, 4 – e
B) 1 – d, 2 – a, 3 – e, 4 – c
C) 1 – e, 2 – d, 3 – c, 4 – b
D) 1- c, 2 – d, 3 – e, 4 – b
Answer:
B) 1 – d, 2 – a, 3 – e, 4 – c

Question 47.
Which of the following are in proportion?
A) 1, 2, 3, 4
B) 4, 5, 6, 7
C) 11, 9, 16, 7
D) 3, 6, 4, 8
Answer:
D) 3, 6, 4, 8

Question 48.
Which of the following are not in proportion?
A) 2, 3, 12, 18
B) 3, 6, 4, 8
C) 4, 3, 16, 12
D) 9, 15, 8, 16
Answer:
C) 4, 3, 16, 12

Question 49.
If \(\frac{15}{18}=\frac{x}{6}\) ⇒ x = ______.
A) 4
B) 3
C) 5
D) 2
Answer:
C) 5

Question 50.
If \(\frac{10}{x}=\frac{2}{3}\) ⇒ x = ______
A) 20
B) 30
C) 15
D) 40
Answer:
B) 30

Question 51.
If 4, x, 8, 24 are in proportion then x = ………………. ?
A) 12
B) 6
C) 24
D) 16
Answer:
A) 12

Question 52.
If 2, x, x, 32 are in proportion then r = ______?
A) 18
B) 8
C) 4
D) 16
Answer:
B) 8

Question 53.
A point P on xy = 36 cm divides it in the ratio of 5 : 7 the length of A = ______ cms.
A) 15
B) 20
C) 10
D) 25
Answer:
A) 15

Question 54.
Which of the following quantities are in proportion?
A) 4, 16, 3, 12
B) 16, 3, 12, 4
C) 12, 4, 3, 16
D) 3, 4, 16, 12
Answer:
A) 4, 16, 3, 12

Question 55.
Which of the following quantities are not in proportion?
A) 10, 25, 2, 5
B) 8, 16, 6, 12
C) 16, 24, 8, 12
D) 9, 3, 12, 2
Answer:
D) 9, 3, 12, 2

Question 56.
Statement (P) : The ratio of 6 minutes to 1 hour is 1 : 10
Statement (Q) : The simplest form of \(\frac{42}{24}\) is \(\frac{7}{4}\).
A) Both P and Q are true
B) Only P is true, Q is false
C) Only Q is true P is false
D) Both P & Q are false
Answer:
A) Both P and Q are true

Question 57.
Statement (F) : Symbolic form of ratio of a to b is a : b
Statement (Q): Fractional form is a/b.
Statement (R) : Verbal form is a to b.
A) P, Q and R are true
B) P is true, Q is false, R is true
C) P is false, Q is true, R is false
D) P is true, Q is false, R is false
Answer:
A) P, Q and R are true

Question 58.
From the adjacent figure.
Statement (S) : The ratio of shaded to unshaded region is 1 : 3
Statement (T) : The ratio of unshaded to total parts is 3 : 4
Statement (U) : The ratio of total parts to shaded is 3 : 2
A) S, T, U are true
B) S is true, T is true and U is false
C) S is false, T is true and U is false
D) S ¡s true, T is false and U is true
Answer:
B) S is true, T is true and U is false

Question 59.
Statement (X) : 1, 2, 3, 12 are in proportion
Statement (Y) : If 1, x, x, 9 are in proportion then x = 3
Statement (Z) : If 3, 6, 9, x are in proportion x = 15.
A) X, Y, Z are true
B) X is true, Z Is true, Y is false
C) X is false, Y is true, Z is false
D) X is true, Y is false, Z is true
Answer:
C) X is false, Y is true, Z is false

Question 60.
Statement (P): The length of AB = 15cm and the point X divides A, B in the ratio of 2 : 3, then XA = 6 cm
Statement (Q) : Also XB – XA = 3 cm
Statement (R): \(\frac{\mathrm{AB}}{\mathrm{XB}}=\frac{5}{3}\)
A) P, Q, R are true
B) P is true, Q is true, R is false
C) P is false, Q is true, R is false
D) P is false, Q is false, R is true
Answer:
A) P, Q, R are true

Question 61.
In \(\frac{a}{b}\) is called ______
A) consequent
B) antecedent
C) diridend
D) none
Answer:
B) antecedent

Question 62.
If a, b, c, d are four numbers and ad = bc then a, b, C, d are said to be in ______.
A) inversion
B) ratio
C) proportion
D) none
Answer:
C) proportion

Question 63.
The ratio of two quantities ‘a’ and ‘b’ then the symbolic form is ______.
A) a/b
B) is to b
C) a : b
D) None
Answer:
C) a : b

Question 64.
We compare quantities by
A) Division
B) Addition
C) Multiplication
D) Observation
Answer:
A) Division

Question 65.
If a : b : : c : d, then a, b, c, d are said to be in
A) proportion
B) equality
C) ratio
D) distribution
Answer:
A) proportion

Find the ratio between shaded and unshaded regions.

Question 66.

A) 3 : 10
B) 10 : 3
C) 3 : 5
D) 3 : 7
Answer:
D) 3 : 7

Question 67.

A) 2 : 8
B) 1 : 3
C) 1 : 4
D) 2 : 5
Answer:
B) 1 : 3

Question 68.

A) 1 : 4
B) 4 : 1
C) 1 : 5
D) 5 : 1
Answer:
A) 1 : 4

Question 69.

A) 25: 24
C) 27 : 22
B) 26: 23
D) 24 : 25
Answer:
A) 25: 24

Solving these TS 6th Class Maths Bits with Answers 13th Lesson Practical Geometry Bits for 10th Class will help students to build their problem-solving skills.

TS 6th Class Maths Bits Chapter 13 Practical Geometry

Choose the correct answer and write it in the brackets.

Question 1.
\(\overline{\mathrm{AB}}\) = 4.6 cm. \(\overline{\mathrm{MN}}\) is constructed such that the length of \(\overline{\mathrm{MN}}\) is twice that of \(\overline{\mathrm{AB}}\). Then the length of \(\overline{\mathrm{MN}}\) is
A) 13.8 cm
B) 9.2 cm
C) 2.3 cm
D) 6.4 cm
Answer:
B) 9.2 cm

Question 2.
Line segment AB is denoted by
A) \(\overline{\mathrm{AB}}\)
B) \(\overrightarrow{\mathrm{AB}}\)
C) \(\stackrel{\leftrightarrow}{\mathrm{AB}}\)
D) AB
Answer:
A) \(\overline{\mathrm{AB}}\)

Question 3.
A line segment has _______ end points.
A) 0
B) 1
C) 2
D) 3
Answer:
C) 2

Question 4.
\(\overline{\mathrm{AB}}\) = 9 cm ’P’ is the mid point of \(\overline{\mathrm{AB}}\) then \(\overline{\mathrm{AP}}\) = _______ cm.
A) 13.5
B) 4.5
C) 4
D) 5
Answer:
B) 4.5

Question 5.
If the diameter of a circle 10 cm then its radius is _______ cms.
A) 4.5
B) 5.5
C) 20
D) 5
Answer:
D) 5

Question 6.
A circle divides the plane into _______ parts.
A) 1
B) 2
C) 3
D) 4
Answer:
C) 3

Question 7.
From the given figure which points lie inside the circle ______.

A) O, A
B) C
C) B
D) B, P
Answer:
A) O, A

Question 8.
From the above the points which lie on the circle
A) O, A
B) C
C) B
D) P
Answer:
B) C

Question 9.
From the given figure \(\overline{\mathbf{x y}}-\overline{\mathbf{z w}}\) = ______?

A) 3 cm
B) 4 cm
C) 4 cm
D) 5 cm
Answer:
D) 5 cm

Question 10.
From the above sum \(2 \overline{x y}+\overline{w y}-3 \overline{x z}\) = ?
A) 9 cm
B) 11 cm
C) 12cm
D) 10 cm
Answer:
B) 11 cm

Question 11.
What is the angular bisector of 90° ?
A) 45°
B) 60°
C) 50°
D) 55°
Answer:
A) 45°

Question 12.
Protractor is used to measure _______.
A) lengths of line segments
B) angles
C) to make equal line segments
D) to mark points on a line
Answer:
B) angles

Question 13.
Any two circles can be constructed as follows ?
A) concentric circles
B) Intersecting circles
C) Circles touch each other externally at a point
D) All the above
Answer:
D) All the above

Question 14.
Statement (X) : If two circles are congruent their radii are equal
Statement (Y): Length of a line segment is measured by a ruler
Statement (Z): If two line segments are equal then their lengths are need not to be equal
A) X, Y, Z are true
B) X is true Y is false, Z is true
C) X is false, Y is true, Z is false
D) X, Y are true, Z is false
Answer:
D) X, Y are true, Z is false

Question 15.

Statement (P) : Points O, S, R are lie inside the circle
Statement (Q): points M, N, L are on the circle
Statement (R) : Q, P points lie outside the circle
A) P, Q, R are true
B) P is true, Q is false, R is true
C) P, Q are true, R is false
D) P is true, Q, R are false
Answer:
A) P, Q, R are true

Question 16.

From the adjacent figure \(\overline{\mathbf{O N}}\) is the angular bisector of ∠LOM
Statement (L) : ∠LON = ∠MON
Statement (M) : 1/2 ∠MON = ∠LOM
Statement (N): ∠LON + ∠MON = ∠LOM
A) L, M and N are true
B) L is true M is false, N is true
C) L and M are, N is false
D) L and are false, N is true
Answer:
B) L is true M is false, N is true

Question 17.
Construction of 40° with theprotractor
Step (1) : Mark a point P at 40°
Step (2) : Place the centre point of the protractor at Q and the line aligned with \(\overline{\mathrm{QR}}\).
Step (3): Joint QP. ∠RPQ is the required angle
Step (4) : Draw a ray of an length \(\overline{\mathrm{QR}}\).
A) (4) – (2) – (1) – (3)
B) (4) – (3) – (2) – (1)
C) (4) – (1) – (2) – (3)
D) (4) – (2) – (3) – (1)
Answer:
A) (4) – (2) – (1) – (3)

Question 18.
Construction to bisect a given angle ∠MON
Step (1) : With P as centre draw any radius more than half of PQ in the interior of ∠MON
Step (2) : With Q as centre without altering radius draw another arc in the interior of ∠MON
Step (3) : With ’O’ as centre and any convenient radius, draw an arc \(\overparen{P Q}\) cutting OM and ON at P and Q resp.
Step (4): Draw ray \(\overline{\mathrm{OZ}}\). Then \(\overline{\mathrm{OZ}}\) is the designed bisector of ∠MON
∴ ∠MOZ = ∠ZON
A) (1) – (2) – (3) – (4)
B) (1) – (3) – (2) – (4)
C) (3) – (1) – (2) – (4)
D) (3) – (2) – (1) – (4)
Answer:
C) (3) – (1) – (2) – (4)

Question 19.
Which of the following instrument is not used to construct the shapes ?
A) the compass
B) the divider
C) the protractor
D) barometer
Answer:
D) barometer

Question 20.
Using ruler and compass which of the following construction can be made ?
A) A circle, with given radius
B) A line segment, with given length
C) Perpendicular bisector of a line segment
D) All the above
Answer:
D) All the above

Question 21.
The line segment MN is denoted by
A) \(\stackrel{\leftrightarrow}{\mathrm{MN}}\)
B) \(\overrightarrow{\mathrm{MN}}\)
C) \(\overleftarrow{\mathrm{MN}}\)
D) \(\overline{\mathrm{MN}}\)
Answer:
D) \(\overline{\mathrm{MN}}\)

Question 22.
The instrument used to measure an angle is a
A) Protractor
B) Compasses
C) Ruler
D) Divider
Answer:
A) Protractor

Question 23.
The instrument used to measure a line segment is
A) Compasses
B) Divider
C) Ruler
D) Protractor
Answer:
C) Ruler

Question 24.
The instrument used to mark points on a line is a
A) Protractor
B) Divider
C) Compasses
D) Ruler
Answer:
B) Divider

Question 25.
Which of the following is a divider ?

Answer:
C)

Question 26.
Which of the following is a protractor?

Answer:

D)

Question 27.
Which of the following is a compass?

Answer:
D)

Question 28.
Which of the following circles intersect at two points ?

Answer:
D)

Question 29.
The instruments needed to draw the perpendicular bisector of a line segment are
A) Ruler and compasses
B) Protractor and ruler
C) Compasses and protractor
D) Divider and ruler
Answer:
A) Ruler and compasses

Solving these TS 6th Class Maths Bits with Answers 10th Lesson Perimeter and Area Bits for 10th Class will help students to build their problem-solving skills.

TS 6th Class Maths Bits Chapter 10 Perimeter and Area

Choose the correct answer and write it in the brackets.

Question 1.
The perimeter of a square Is ‘m’. Then its side is
A) m²
B) \(\frac{m}{2}\)
C) 4m
D) \(\frac{m}{4}\)
Answer:
D) \(\frac{m}{4}\)

Question 2.
The side of a square is 3x. Then its perimeter is
A) 6x
B) 9x
C) 12x
D) 9x²
Answer:
C) 12x

Question 3.
In the below figure, if AB = 20 m and BC = 12 m, then its perimeter is

A) 240 m²
B) 64 m
C) 32 m
D) 64 m²
Answer:
B) 64 m

Question 4.
In the below figure, If BC = 6.5 m, then AC + BC =

A) 13 m
B) 19.5 m
C) 26 m
D) 65 m
Answer:
A) 13 m

Question 5.
In the below figure, If PQ = 18 cm, then its perimeter is

A) 72 cm
B) 36 cm
C) 54 cm
D) 54 cm²
Answer:
C) 54 cm

Question 6.
The perimeter of the triangle with sides 3 cm, 4 cm and 5 cm is
A) 7 cm
B) 9 cm
C) 8 cm
D) 12 cm
Answer:
D) 12 cm

Question 7.
The side of a square is 12.5 cm. Then its perimeter is
A) 25 cm
B) 50 cm
C) 125 cm
D) 37.5 cm
Answer:
B) 50 cm

Question 8.
The perimter of a square is 100 cm. Then its side is
A) 25 cm
B) 50 cm
C) 400 cm
D) 200 cm
Answer:
A) 25 cm

Question 9.
A piece of wire of length 60 cm is used to form a regular hexagon. Then the length of each of its sides is
A) 15 cm
B) 20 cm
C) 10 cm
D) 12 cm
Answer:
C) 10 cm

Question 10.
A piece of wire of length 45 cm is used to form a regular pentagon. Then the length of each of its sides is
A) 15 cm
B) 9 cm
C) 5 cm
D) 4.5 cm
Answer:
B) 9 cm

Question 11.
A piece of wire of length 40 cm is used to form a square. Then the length of the side of the square is
A) 10 cm
B) 8 cm
C) 4 cm
D) 5 cm
Answer:
A) 10 cm

Question 12.
A piece of wire of length 18 cm is used to form an equilateral triangle. Then the length of the side of the triangle so formed is
A) 9 cm
B) 4.5 cm
C) 6 cm
D) 3 cm
Answer:
C) 6 cm

Question 13.
The perimeter of a regular pentagon of side 7 cm is
A) 28 cm
B) 35 cm
C) 42 cm
D) 21 cm
Answer:
B) 35 cm

Question 14.
The perimeter of a regular hexagon of side 8 cm is
A) 40 cm
B) 32 cm
C) 48 cm
D) 56 cm
Answer:
C) 48 cm

Question 15.
The perimeter of a regular pentagon is 13 cm. Then the length of its side is
A) 2.6 cm
B) 6.5 cm
C) 4.33 cm
D) 3.25 cm
Answer:
A) 2.6 cm

Question 16.
What is the perimeter of a square whose side is ‘a’ ?
A) 4a
B) 2a
C) a²
D) 6a²
Answer:
A) 4a

Question 17.
What is the area of a square, whose side is ‘a’ units ?
A) \(\frac{a^2}{2}\)
B) 6a²
C) 4a²
D) a²
Answer:
D) a²

Question 18.
What is the perimeter of a square, whose side is 27cm is
A) 54
B) 108
C) 729
D) 162
Answer:
B) 108

Question 19.
What is the area of a square, whose side is 2.5 cms (in sq cms) ?
A) 7.25
B) 5.75
C) 6.25
D) 5.25
Answer:
C) 6.25

Question 20.
What is the perimeter of the given figure ?

A) 11x + y
B) 10x + y
C) 10x + 3y
D) 11x + 2y
Answer:
D) 11x + 2y

Question 21.
What is the perimeter of the given figure ?`

A) 57
B) 67
C) 68
D) 76
Answer:
C) 68

Question 22.
The perimeter of the given figure is

A) 34 cm
B) 35cm
C) 33 cm
D) 32 cm
Answer:
A) 34 cm

Question 23.
The perimeter of a rectangle whose length & breadth are l, b is ?
A) l + b
B) 2 (l + b)
C) l × b
D) None
Answer:
B) 2 (l + b)

Question 24.
Area of rectangle is _______ (sq. units)
A) lb
B) \(\frac{l}{b}\)
C) \(\frac{b}{l}\)
D) l²b²
Answer:
A) lb

Question 25.
Perimeter of a rectangle whose l = 3.5 cm, b = 2.5 cm is _______
A) 24 cm
B) 6 cm
C) 12 cm
D) 12.5cm
Answer:
C) 12 cm

Question 26.
Perimeter of the given figure is

A) 4x – 2y
B) 4x + 2y
C) 3x
D) 4x
Answer:
D) 4x

Question 27.
Perimeter of the given figure obtained by

A) AB + BC + CD + DE + AE
B) AB + BC + CD + DE
C) AC + BC + CD
D) AC + BD + AD
Answer:
A) AB + BC + CD + DE + AE

Question 28.
Perimeter of a regular 5 sided polygon is _______
A) 4 × length of the side
B) 5 × length of the side
C) 6 × length of the side
D) 10 × length of the side
Answer:
B) 5 × length of the side

Question 29.
Area of a rectangle whose l = 30 cm, b = 20 cm is _______ sq.cms.
A) 600
B) 240
C) 60
D) 100
Answer:
A) 600

Question 30.
Area of a rectangle whose l = x + y, b = x – y is _______ sq.units.
A) 2x
B) x² – y²
C) 2y
D) x² + y²
Answer:
B) x² – y²

Question 31.
The perimeter of a regular Hexagon of side 7cm is _______ cms.
A) 56
B) 49
C) 42
D) 35
Answer:
C) 42

Question 32.
What is the side of an equilateral triaiigle, whose perimeter is 18 cm?
A) 9 cm
B) 3 cm
C) 5 cm
D) 6 cm
Answer:
D) 6 cm

Question 33.
Find the cost of fencing a square field of side 110 m at the rate of ₹ 20 per mt is
A) ₹ 8800
B) ₹ 880
C) ₹ 8808
D) ₹ 4400
Answer:
A) ₹ 8800

Question 34.
A piece of wire 60 cm long is used to form a regular pentagon then what is its side ……….. cm.
A) 10
B) 6
C) 12
D) 15
Answer:
C) 12

Question 35.
Area of a square whose side is 27 cm is sq.cms
A) 829
B) 729
C) 929
D) 749
Answer:
B) 729

Question 36.
Number of tiles with dimensions 12 cm, 5 cm will be needed to fit a region whose length and breadth are 144 cm and 100 cm respectively
A) 120
B) 240
C) 280
D) 360
Answer:
B) 240

Question 37.
Area of rectangular frame is 1125 sq cm. If its length is 25cm, then its breadth is _______ cuis.
A) 49
B) 35
C) 55
D) 45
Answer:
D) 45

Question 38.
Area of a rectangular field is 800 sq mts. If its length is twice of its breadth then find its length and breadth is
= _______
A) 40, 20
B) 20, 40
C) 30, 50
D) 30, 60
Answer:
A) 40, 20

Question 39.
Around a rectangular park of sides 110 mts and 80 mts a wire has to be put. The costof thewire Is l5permt.
What is the total cost of the wire?
A) ₹ 5900
B) ₹ 5700
C) ₹ 5600
D) ₹ 5500
Answer:
B) ₹ 5700

Question 40.

A) 22 cm
B) 28 cm
C) 20 cm
D) 18 cm
Answer:
B) 28 cm

Question 41.

A) 56 cm
B) 49 cm
C) 42 cm
D) 63 cm
Answer:
A) 56 cm

Question 42.
Estimate the perimeters of the following figures.

A) 1 – d, 2 – e, 3 – a, 4 – b
B) 1 – d, 2 – c, 3 – a, 4 – b
C) 1 – a, 2 – b, 3 – c, 4 – e
D) 1 – a, 2 – b, 3 – e, 4 – c
Answer:
A) 1 – d, 2 – e, 3 – a, 4 – b

Question 43.
The change in the area of a square if its side is doubled ?
A) 2 times
B) 3 times
C) 4 times
D) 8 times
Answer:
C) 4 times

Question 44.
If length is doubled, breadth is tripled then the area of a rectangle is
A) 3 times
B) 6 times
C) 12 times
D) remain same
Answer:
B) 6 times

Question 45.
Which of the following is true ?
A) Area of a rectangle = l × b
B) Perimeter of an equilateral triangle = 3 × side
C) Perimeter of a square = 4 × side
D) All the above
Answer:
D) All the above

Question 46.
If l : b = 2 : 1 of a rectangle, its area is 72 sq cms, then its perimeter = ?
A) 12
B) 54
C) 18
D) 36
Answer:
D) 36

Question 47.
Which of the following is not true about its perimeter ?
A) Perimeter of an equilateral triangle is 3 × side
B) Perimeter of a pentagon is 5 × side
C) Perimeter of a Hexagon is 7 × side
D) Perimeter of a square is 4 × side
Answer:
C) Perimeter of a Hexagon is 7 × side

Question 48.
Which of the following is not true about their area ?
A) Area of a square = (side)sup>2
B) Area of a rectangle = l × b
C) Area of an equilateral triangle = 3 × side
D) None
Answer:
C) Area of an equilateral triangle = 3 × side

Question 49.
Number of different rectangles with integral measurements can be taken with perimeter as 24 cm
A) 6
B) 5
C) 4
D) 7
Answer:
A) 6

Question 50.
Statement (P) : Length and breadth are doubled then its area will become 4 times the original one.
Statement (Q) : The length is doubled and breadth is halved then remains the area of a rectangle will be same.
A) Both P, Q are true
B) P – is true and Q – is false
C) P – is false, Q – is true
D) Both P and Q are false
Answer:
A) Both P, Q are true

Question 51.
Statement (L) : The side of a square is doubled then its area will become 8 times the original one.
Statement (M) : The side of a square is halved then its area will become half of its original one.
A) Both ‘L’ and ‘M’ are true
B) L – is true & M – is false
C) L – is false & M – is true
D) Both L and M are false
Answer:
D) Both L and M are false

Question 52.
Statement (I): Figures in which all sides and angles are equal are called regular closed figures.
Statement (II) : The amount of surface enclosed by a closed figure is called its area.
Statement (III): The area of a square is less than the area of any other rectangle having the same perimeter.
A) only II and III are true, I is false
B) only I and II are true, III is false
C) I – is true,, II – is false, III – is true
D) I, II and III are false
Answer:
B) only I and II are true, III is false.

Question 53.
Statement (X) : Area of a adjacent rectangle is (x² – 1) sq units

Statement (Y): Perimeter of a square is 49 sq cms.

A) X, Y are true
B) X is true, Y is false
C) X is false Y is true
D) X, Y are false
Answer:
B) X is true, Y is false

Question 54.
Formula for area of a square (A) = _______?
A) s²
B) 4s
C) l × b
D) 3s
Answer:
A) s²

Question 55.
Formula for area of a rectangle (A) = _______
A) l/b
B) l + b
C) l × b
D) 3 × s
Answer:
C) l × b

Question 56.
Formula for perimeter of an equilateral triangle is ?
A) 4s
B) 3s
C) 2 (l + b)
D) 5s
Answer:
B) 3s

Question 57.
Formula for perimeter of a rectangle is _______
A) 2 (l + b)
B) 4s
C) 3s
D) 5s
Answer:
A) 2 (l + b)

Question 58.
If the length and breadth of a rectangular field are equal, then it is called a _______
A) Hexagon
B) Parallelogram
C) Rectangle
D) Square
Answer:
D) Square

Question 59.
The amount of surface enclosed by a closed figure is called _______
A) Area
B) Perimeter
C) Half section area
D) None
Answer:
A) Area

Question 60.
A regular octagon has _______ sides.
A) 6
B) 5
C) 8
D) 10
Answer:
C) 8

Question 61.
Which formula is used to find the area of a carrom board?
A) A = s²
B) A = l × b
C) p = 4s
D) p = 2(l + b)
Answer:
A) A = s²

Question 62.
The formula used to find the area of the floor of your classroom is
A) A = \(\frac{1}{2}\) bh
B) A = l × b
C) P = 4s
D) A = s²
Answer:
B) A = l × b

Question 63.
The formula used to find the perimeter of the door in your house
A) P = 2 (l + b)
B) P = 4s
C) A = l × b
D) A = s²
Answer:
A) P = 2 (l + b)

Question 64.
The formula used to find the perimeter of a square flower bed is
A) P = 4/s
B) P = 2(l + b)
C) A = \(\frac{1}{2}\) lb
D) P = 4s
Answer:
D) P = 4s