TS Inter 2nd Year

Telangana TSBIE TS Inter 2nd Year Accountancy Study Material 5th Lesson భాగస్తుని ప్రవేశం ఖాతాలు Textbook Questions and Answers.

TS Inter 2nd Year Accountancy Study Materia 5th Lesson భాగస్తుని ప్రవేశం

అతిస్వల్ప సమాధాన ప్రశ్నలు:

ప్రశ్న 1.
భాగస్తుని ప్రవేశం సందర్భంలో తెలుసుకోవలసిన ముఖ్యాంశాలు ఏమిటి ?
జవాబు.
ఇతర భాగస్తుల అంగీకారంతో కొత్త వ్యక్తిని, సంస్థలో భాగస్తునిగా చేర్చుకోవచ్చు.

1. ఒక వ్యక్తి భాగస్వామ్య సంస్థలో భాగస్తునిగా చేరినప్పుడు అతనికి సంస్థ ఆస్తులలో, భవిష్యత్తు లాభాలలో వాటా పొందే హక్కు సంక్రమిస్తుంది.
2. కొత్త భాగస్థుడు, సంస్థ భవిష్యత్తు లాభాలలో వాటా పొందడం వల్ల, పాత భాగస్తులు వారి వాటా లాభాల్లో కొంత నష్టపోవడం / త్యాగం చేయడం జరుగుతుంది.
3. కొత్త భాగస్తుడు’ సంస్థలో చేరినప్పుడు, తనవంతు వాటా మూలధనాన్ని, తన ప్రవేశంవల్ల పాత భాగస్తులకు జరిగిన నష్టాన్ని భర్తీ చేయడానికిగాను కొంత మొత్తాన్ని అదనంగా ప్రీమియమ్ రూపంలో తీసుకొస్తాడు. ఈ ప్రీమియంను గుడ్విల్గా అంటారు.
4. సంస్థలో కొత్త భాగస్తుడు చేరినప్పుడు పాత భాగస్తుల మధ్య ఉన్న భాగస్వామ్య ఒప్పందం రద్దయి, కొత్త భాగస్వామ్య ఒప్పందం అమలులోకి వస్తుంది.
5. కొత్త లాభనష్టాల నిష్పత్తి భాగస్వామ్య సంస్థలో కొత్త భాగస్తుడు చేరినప్పుడు, కొత్త భాగస్తునితో సహా, అందరి భాగస్తుల కొత్త లాభనష్టాల నిష్పత్తి కనుక్కోవడం అవసరమవుతుంది.

ప్రశ్న 2.
పునర్మూల్యాంకన ఖాతా అంటే ఏమిటి ?
జవాబు.

1. ఆస్తి-అప్పులను పునర్మూల్యాంకనం చేయడానికి, వ్యవహారాలు నమోదు చేయడానికి తయారుచేసే ఖాతాను పునర్మూల్యాంకన ఖాతా అంటారు.
2. పునర్మూల్యాంకన ఖాతా నామమాత్రపు ఖాతా.

ప్రశ్న 3.
పునర్మూల్యాంకన ఖాతా ఎందుకు తయారుచేస్తారు ?
జవాబు.

1. భాగస్వామ్య సంస్థలో కొత్త భాగస్తుడు చేరినప్పుడు, ఆస్తి-అప్పుల యొక్క వాస్తవ విలువలు నిర్ధారించడానికి వాటి విలువలను తిరిగి మూల్యాంకనం చేయడం అవసరం అవుతుంది.
2. ఆస్తి-అప్పుల విలువలో పెరుగుదల వలన గాని తరుగుదల వలన గాని కొత్త భాగస్తుడు లాభపడటం కాని, నష్టపడటం కాని జరగకుండా ఉండేందుకు ఆస్తి-అప్పుల పునర్మూల్యాంకనం చేస్తారు. దీనికోసం పునర్మూల్యాంకన ఖాతాను తయారుచేస్తారు.

ప్రశ్న 4.
గుడ్విల్ అంటే ఏమిటి ?
జవాబు.

1. గుడ్విల్ కనిపించని ఆస్తి. ఇది వినియోగదారులకు ఆకర్షించే శక్తి.
2. ఇది సంస్థకు సాధారణ లాభాలు కంటే భవిష్యత్తులో అత్యధిక లాభాలను ఆర్జిస్తుంది.

ప్రశ్న 5.
గుడ్విల్ ముఖ్య లక్షణాలు తెలపండి ?
జవాబు.
గుడ్విల్ ప్రధాన లక్షణాలు :

1. ఇది కనిపించని ఆస్తి.
2. ఇది సాధారణ లాభం కంటే అధిక లాభార్జనకు సహకరిస్తుంది.
3. దీన్ని వ్యాపారం నుంచి వేరుచేయలేం. ఇది వ్యాపారంలో కలిసిపోతుంది. దీనిని ఇతర కనిపించే ఆస్తిలాగా విడగొట్టి అమ్మలేరు.
4. దీని విలువ, భవిష్యత్ లాభార్జనలు, వినియోగదారుని సంతృప్తి, వస్తుసేవల నాణ్యత ప్రమాణాలు, వ్యాపార పరిమాణం, స్వభావం మొదలైన అంశాలపై ఆధారపడి ఉంది.

ప్రశ్న 6.
త్యాగాల నిష్పత్తి అంటే ఏమిటి ?
జవాబు.

1. కొత్త భాగస్తుడు భాగస్వామ్య సంస్థలో చేరినప్పుడు, పాత భాగస్తుల వారి వాటా లాభాల్లో కొంత భాగాన్ని కొత్త భాగస్తుని కోసం వదులుకొని నష్టపోతారు. ఆ విధంగా, పాత భాగస్తులు నష్టపోయిన లాభాల నిష్పత్తి త్యాగాల నిష్పత్తి అంటారు.
2. త్యాగ నిష్పత్తి = పాత నిష్పత్తి – కొత్త నిష్పత్తి.

ప్రశ్న 7.
X, Yలు 3 : 2 నిష్పత్తిలో లాభనష్టాలను పంచుకొంటున్న భాగస్తులు. సంస్థ లాభాలలో 1/5 వంతు వాటా ఇచ్చి ‘Z’ ను భాగస్తునిగా చేర్చుకోవడానికి నిర్ణయించారు. X, Y, Z ల కొత్త లాభనష్టాల నిష్పత్తిని కనుక్కోండి.
సాధన.
X, Y ల పాత నిష్పత్తి 3 : 2.
వారు Z కి ఇచ్చిన వాటా వంతు
మొత్తం లాభాలు ‘1’ అనుకొనుము
మొత్తం లాభాలలో (‘Z’ వాటా పోను) మిగిలినది 1 – \(\frac{1}{5}\) = \(\frac{4}{5}\)
మిగిలిన దానిలో ‘X’ కొత్త వాటా = \(\frac{4}{5} \times \frac{3}{5}=\frac{12}{25}\)
మిగిలిన దానిలో Y కొత్త వాటా = \(\frac{4}{5} \times \frac{2}{5}=\frac{8}{25}\)
మిగిలిన దానిలో ‘Z’ కొత్త వాటా = \(\frac{1}{5} \times \frac{5}{5}=\frac{5}{25}\)
∴ X, Y, Z ల కొత్త నిష్పత్తి = \(\frac{12}{25}: \frac{8}{25}: \frac{5}{25}\)
= \(\frac{12: 8: 5}{25}\)
= 12 : 8 : 5.

ప్రశ్న 8.
రామ్, రహీమ్లు భాగస్తులు. వారు లాభనష్టాలను 5 : 3 నిష్పత్తిలో పంచుకొంటున్నారు. వారు రాబర్టు 2/8వ వంతు వాటా ఇచ్చి భాగస్తునిగా చేర్చుకోవడానికి నిశ్చయించారు. కొత్త లాభనష్టాల నిష్పత్తిని కనుక్కోండి.
సాధన.
రామ్, రహీంల పాత నిష్పత్తి 5 : 3
రాబర్ట్కు ఇచ్చిన వాటా \(\frac{2}{8}\)
మొత్తం లాభాలు 1 అనుకోండి
మిగిలినది = 1 – \(\frac{2}{8}\) = \(\frac{6}{8}\)
మిగిలిన దానిలో రామ్ వాటా = \(\frac{6}{5} \times \frac{5}{8}=\frac{30}{64}\)
రహీమ్ వాటా = \(\frac{6}{8} \times \frac{3}{8}=\frac{18}{64}\)
రాబర్ట్ వాటా = \(\frac{2}{8} \times \frac{8}{8}=\frac{16}{64}\)
కొత్త నిష్పత్తి = \(\frac{30}{64}: \frac{18}{64}: \frac{16}{64}\)
= 30 : 18 : 16 (లేదా) = 15 : 9 : 8.

ప్రశ్న 9.
A, B లు సమభాగస్తులు, వారు 1/5 వంతు వాటా ఇచ్చి ‘C’ ని భాగస్వామ్య వ్యాపారంలో చేర్చుకొన్నారు. A, B, C ల కొత్త లాభనష్టాల నిష్పత్తిని కనుక్కోండి.
సాధన.
A, B ల పాత నిష్పత్తి 1 : 1, మొత్తం లాభాన్ని ‘1’ అనుకోండి.
‘C’ కు ఇచ్చిన వాటా \(\frac{1}{5}\) వంతు
మిగిలిన లాభం = 1 – \(\frac{1}{5}\) = \(\frac{4}{5}\)
మిగిలిన లాభంలో ‘A’ కొత్త వాటా = \(\frac{4}{5} \times \frac{1}{2}=\frac{4}{10}\)
మిగిలిన లాభంలో ‘B’.కొత్త వాటా = \(\frac{4}{5} \times \frac{1}{2}=\frac{4}{10}\)
మిగిలిన లాభంలో ‘C’ కొత్త వాటా = \(\frac{1}{5} \times \frac{2}{2}=\frac{2}{10}\)
A, B, C ల కొత్త నిష్పత్తి = \(\frac{4}{10}: \frac{4}{10}: \frac{2}{10}=\frac{4: 4: 2}{10}\)
= 2 : 2 : 1.

ప్రశ్న 10.
రాధ, రాణీలు 4 : 3 నిష్పత్తిలో లాభనష్టాలను పంచుకొంటున్నారు. వారు 1/8 వంతు వాటాను ఇచ్చి ‘మమత’ను భాగస్వామ్య వ్యాపారంలో చేర్చుకొన్నారు. కొత్త లాభనష్టాల నిష్పత్తిని కనుక్కోండి.
సాధన.
రాధ, రాణిల పాత నిష్పత్తి = 4 : 3
మమతకు ఇచ్చిన వాటా \(\frac{1}{8}\) వంతు
మిగిలినది = 1 – \(\frac{1}{8}\) = \(\frac{7}{8}\)
రాధ కొత్త వాటా = \(\frac{7}{8} \times \frac{4}{7}=\frac{28}{56}=\frac{4}{8}\)
రాణి కొత్త వాటా = \(\frac{7}{8} \times \frac{3}{7}=\frac{21}{56}=\frac{3}{8}\)
మమత వాటా = \(\frac{1}{8}\)
కొత్త నిష్పత్తి = \(\frac{4}{8}: \frac{3}{8}: \frac{1}{8}\)
= 4 : 3 : 1.

ప్రశ్న 11.
X, Yలు భాగస్తులు. వారు వరసగా 3/5, 2/5 నిష్పత్తిలో లాభనష్టాలను పంచుకొంటున్నారు. వారు 3/7 వంతు వాటాను ఇచ్చి Zని భాగస్తునిగా చేర్చుకోవడానికి నిర్ణయించారు. దీన్ని Z2/7వంతు వాటాను X నుంచి 1/7 వంతు వాటా Y నుంచి పొందుతాడు. X, Y, Z ల కొత్త లాభనష్టాల నిష్పత్తిని కనుక్కోండి.
సాధన.
X, Y ల పాత నిష్పత్తి = \(\frac{3}{5}: \frac{2}{5}\)
Z కు ఇచ్చిన వాటా = \(\frac{3}{7}\)
X కొత్త వాటా = \(\frac{3}{5}-\frac{2}{7}=\frac{21-10}{35}=\frac{11}{35}\)
Y కొత్త వాటా = \(\frac{2}{5}-\frac{1}{7}=\frac{14-5}{35}=\frac{9}{35}\)
X, Y, Z ల కొత్త నిష్పత్తి = \(\frac{11}{35}: \frac{9}{35}: \frac{3}{7}\)
= \(\frac{11: 9: 15}{35}\) = 11 : 9 : 15.

ప్రశ్న 12.
A, B లు లాభనష్టాలను 5 : 3 నిష్పత్తిలో పంచుకొంటున్నారు. వారు 3/8 వంతు వాటాను వారు ‘C’ని భాగస్తునిగా చేర్చుకొన్నారు. C 2/8 వంతు A నుంచి, 1/8 వంతు B నుంచి వాటాను పొందాడు. కొత్త లాభనష్టాల నిష్పత్తిని కనుక్కోండి.
సాధన.
A, B ల పాత నిష్పత్తి = 5 : 3
‘C’ కు ఇచ్చిన వాటా వంతు
A కొత్త వాటా = \(\frac{5}{8}-\frac{2}{8}=\frac{5-2}{8}=\frac{3}{8}\)
B కొత్త వాటా = \(\frac{3}{8}-\frac{1}{8}=\frac{3-1}{8}=\frac{2}{8}\)
A, B, C కొత్త నిష్పత్తి = \(\frac{3}{8}: \frac{2}{8}: \frac{3}{8}\)
= 3 : 2 : 3.

ప్రశ్న 13.
అక్బర్ మరియు ఆంధోని 3 : 2 నిష్పత్తిలో లాభనష్టాలను పంచుకొంటున్నారు. వారు అమరు భాగస్వామ్యంలో చేర్చుకొన్నారు. అక్బర్, ఆంధోని మరియు ‘అమర్’ ల కొత్త లాభనష్టాల పంపిణీ నిష్పత్తి వరసగా 5 : 3 : 2 పాత భాగస్తుల త్యాగాల నిష్పత్తిని కనుక్కోండి.
సాధన.
అక్బర్, ఆంధోనిల పాత నిష్పత్తి = 3 : 2
= \(\frac{3}{5}: \frac{2}{5}\)
కొత్త నిష్పత్తి = 5 : 3 : 2
పాత భాగస్తుల త్యాగ నిష్పత్తి = పాత నిష్పత్తి – కొత్త నిష్పత్తి
అక్బర్ త్యాగం చేసింది = \(\frac{3}{5}-\frac{5}{10}=\frac{6-5}{10}=\frac{1}{10}\)
ఆంధోని త్యాగం చేసింది = \(\frac{2}{5}-\frac{3}{10}=\frac{4-3}{10}=\frac{1}{10}\)
త్యాగ నిష్పత్తి = 1 : 1.

ప్రశ్న 14.
సీత, గీత వరసగా 4 : 3 నిష్పత్తిలో లాభనష్టాలను పంచుకొంటున్నారు. కవితను కొత్త భాగస్తురాలిగా చేర్చుకొన్నారు. సీత, గీత, కవితల కొత్త లాభనష్టాల పంపిణీ నిష్పత్తి వరసగా 7 : 4 : 3. సీత, గీత ల త్యాగాల నిష్పత్తిని కనుక్కోండి.
సాధన.
సీత, గీతల పాత నిష్పత్తి = 4 : 3
సీత, గీత, కవితల కొత్త నిష్పత్తి = 7 : 4 : 3
పాత భాగస్తుల త్యాగ నిష్పత్తి = పాత నిష్పత్తి – కొత్త నిష్పత్తి
సీత త్యాగం చేసింది = \(\frac{4}{7}-\frac{7}{14}=\frac{8-7}{14}=\frac{1}{14}\)
గీత త్యాగం చేసింది = \(\frac{3}{7}-\frac{4}{14}=\frac{6-4}{14}=\frac{2}{14}\)
త్యాగ నిష్పత్తి = 1 : 2.

ప్రశ్న 15.
గుడ్విల్ను నగదులో తెచ్చినప్పుడు, చిట్టా పద్దు రాయండి.
సాధన.
చిట్టా పద్దులు:

ప్రశ్న 16.
సాధారణనిధి లేదా రిజర్వును పాతభాగస్తులకు పంచినప్పుడు, చిట్టా పద్దు రాయండి.
సాధన.
చిట్టా పద్దు:

ప్రశ్న 17.
పంచని లాభాలను పాత భాగస్తులకు పంపిణీ చేయడానికి చిట్టా పద్దు రాయండి.
సాధన.

ప్రశ్న 18.
గుడ్విల్న పుస్తకాలలో సృష్టించినప్పుడు, చిట్టా పద్దు రాయండి.
సాధన.
చిట్టా పద్దు

ప్రశ్న 19.
గుడ్విల్ను పుస్తకాలలో రద్దు చేసినప్పుడు, చిట్టా పద్దు రాయండి.
సాధన.
చిట్టా పద్దు

ప్రశ్న 20.
X, Y లు భాగస్తులు. వారు వరసగా 2 : 3 నిష్పత్తిలో లాభాలను పంచుకొంటున్నారు. వారు 1/4 వంతు వాటాను ఇచ్చి ‘Z’ ను భాగస్తునిగా చేర్చుకొన్నారు. ‘Z’ ప్రవేశం సందర్భంగా సంస్థ గుడ్విల్ను సంస్థ గత ‘5’ సంవత్సరాల సగటు లాభానికి ‘3’ రెట్లు గా విలువ కట్టారు. గత ‘5’ సంవత్సరాల ₹ 30,000, ₹ 40,000, ₹ 35,000, ₹ 45,000, ₹ 50,000 గుడ్విల్ను విలువ లాభాలు వరసగా కట్టండి.
సాధన.
గుడ్వెల్ = సగటు లాభం × కొనుగోలు చేసిన సం॥ సంఖ్య
సగటు లాభం = \(\frac{30,000+40,000+35,000+45,000+50,000}{5}=\frac{2,00,000}{5}\)
= ₹ 40,000
గుడ్విల్ = 40,000 × 3
= ₹ 1,20,000.

ప్రశ్న 21.
A, B లు భాగస్తులు. వారు లాభనష్టాలను వరసగా 5 : 3 నిష్పత్తిలో పంచుకొంటున్నారు. వారు 31-3-2015 న ‘C’ ని భాగస్తునిగా చేర్చుకొన్నారు. ఆ తేదీన సాధారణ రిజర్వు ఖాతా క్రెడిట్ నిల్వ ₹ 16,000, లాభనష్టాల ఖాతా క్రెడిట్ నిల్వ ₹ 24,000 చూపిస్తున్నవి. అవసరమైన చిట్టాపద్దులు
సాధన.
చిట్టా పద్దులు

ప్రశ్న 22.
రామ్, రావణ్ లు భాగస్తులు. వారు వరసగా 4 : 3 నిష్పత్తిలో లాభనష్టాలను పంచుకొంటున్నారు. వారు భవిష్యత్లో లాభాలలో 1/4వ వంతు వాటా ఇచ్చి విభీషణ్ను భాగస్తునిగా చేర్చుకొన్నారు. విభీషణ్ మూలధనంగా ₹ 40,000, గుడ్విల్ ₹ 28,000 నగదులో తెచ్చాడు. గుడ్విల్ మొత్తం సంస్థలోనే ఉంటుంది. అవసరమైన చిట్టాపద్దులు రాయండి.
సాధన.
చిట్టా పద్దులు

ప్రశ్న 23.
A, B లు భాగస్తులు. వారి లాభనష్టాల పంపిణీ నిష్పత్తి వరసగా 3 : 2. వారు ‘C’ ని కొత్త భాగస్తునిగా చేర్చుకొన్నారు. అతడు గుడ్విల్ కోసం ₹ 40,000 నగదు తెచ్చాడు. గుడ్విల్ మొత్తాన్ని A, B లు సంస్థ నుంచి ఉపసంహరించారు. అవసరమైన చిట్టా పద్దులు రాయండి.
సాధన.
చిట్టా పద్దులు

ప్రశ్న 24.
రామ్, సీతలు భాగస్తులు. వారు వరసగా 5 : 3 నిష్పత్తిలో లాభనష్టాలను పంచుకొంటున్నారు. వారు లక్ష్మణ్కు 1/5 వంతు వాటా ఇచ్చి భాగస్తునిగా చేర్చుకొన్నారు. సంస్థ యొక్క గుడ్విల్ను ₹ 80,000 గా లెక్కకట్టారు. అవసరమైన చిట్టా పద్దులు రాయండి.
సాధన.

ప్రశ్న 25.
సరిత, కవితలు సమాన భాగస్తులు. వారు ‘లలిత’ ను కొత్త భాగస్తురాలిగా చేర్చుకొన్నారు. సరిత, కవిత, ‘లలిత’ ల కొత్త లాభనష్టాల పంపిణీ నిష్పత్తి 2 : 2 : 1. సంస్థ యొక్క గుడ్విల్ ₹ 1,00,000 గా విలువ కట్టారు. గుడ్విల్మొత్తాన్ని సృష్టించి, వెంటనే రద్దు పరచాలని భాగస్తులు నిర్ణయించారు. అవసరమైన చిట్టా పద్దులు రాయండి.
సాధన.
చిట్టా పద్దులు

Textual Problems:

అభ్యాసాలు:

ప్రశ్న 1.
రామ్, రహీమ్ భాగస్తులు వారు లాభనష్టాలను వరసగా 2 : 3 నిష్పత్తిలో పంచుకొంటున్నారు. తేదీ 31-03-2019న వారి ఆస్తి అప్పుల పట్టీ కింది విధంగా ఉంది.

తేదీ 01-04-2019 నాడు కింది షరతులతో వారు 1/5 వంతు వాటాను ఇచ్చి ‘పీటర్’ను భాగస్తునిగా చేర్చుకొన్నారు.
(a) పీటర్ తన మూలధనంగా కౌ 40,000, గుడ్విల్గా 20,000 నగదులో తేవాలి.
(b) ఫర్నీచర్పై 5%, మరియు సరుకుపై 10% తరుగుదల లెక్కించండి.
(c) భవనాల విలువను 15% పెంచాలి.
(d) రుణగ్రస్తులపై 5% రానిబాకీలపై ఏర్పాటు చేయండి.
సాధన.
అవసరమైన చిట్టా పద్దులు రాసి, ఖాతాలను తయారు చేసి కొత్త ఆస్తి అప్పుల పట్టీని చూపండి. రామ్, రహీమ్ భాగస్వామ్య పుస్తకాలలో చిట్టా పద్దులు

ప్రశ్న 2.
అమర్, అక్బర్ భాగస్తులు. వారు లాభనష్టాలను వరసగా 4 : 3 నిష్పత్తిలో పంచుకొంటున్నారు. తేదీ 31-3-2020 నాటి వారి ఆస్తి అప్పుల పట్టీ కింది విధంగా ఉంది.

వారు పై తేదీన భవిష్యత్ సంస్థ లాభాలలో 1/4వంతు వాటాను ఇస్తూ కింది షరతులకు లోబడి ‘ఆంథోని’ని భాగస్తునిగా చేర్చుకొన్నారు.
(a) ఆంథోని మూలధనంగా ₹ 35,000, గుడ్విల్గా ₹ 28,000 నగదులో తేవాలి.
(b) భూమి విలువ ₹ 20,000 లుగా లెక్కకట్టారు.
(c) యంత్రాలు ₹ 23,000 లుగా లెక్కకట్టారు.
(d) సరుకుపై 10% తరుగుదల లెక్కించండి.
(e) రానిబాకీలకై ₹ 1,300 గా ఏర్పాటు చేయండి. అవసరమైన చిట్టా పద్దులు రాసి, ఖాతాలను తయారు చేసి నూతన ఆస్తి అప్పుల పట్టీని చూపండి.
సాధన.
భాగస్వామ్య సంస్థ పుస్తకాలలో చిట్టా పద్దులు:

ప్రశ్న 3.
నరేష్, రమేష్లు భాగస్తులు. వారు లాభనష్టాలను వరసగా 2 : 1 నిష్పత్తిలో పంచుకొంటున్నారు. తేదీ 31-03-2019న వారి ఆస్తి అప్పుల పట్టీ కింది విధంగా ఉంది.

తేది 01-04-2019 నాడు వ్యాపార సంస్థ లాభాలలో 1/6 వంతు వాటాను ఇచ్చి సురేషన్ను భాగస్తునిగా చేర్చుకున్నారు.
(a) సురేష్ తన వంతుగా ₹ 30,000 మూలధనం తేవాలి.
(b) సరుకుపై 5% తరుగుదల ఏర్పాటు చేయండి.
(c) యంత్రాల విలువ ₹ 50,000 లుగా లెక్క కట్టారు.
(d) రుణగ్రస్తులపై 8% రానిబాకీల కోసం ఏర్పాటు చేయండి.
(e) చెల్లింపు బిల్లులు ₹ 2,000 చెల్లించవలసిన అవసరం లేదు.
(f) సురేష్ గుడ్వెల్గా ₹ 15,000 నగదును నరేష్, రమేష్లకు ప్రైవేటుగా చెల్లించినాడు. అవసరమైన చిట్టా పద్దులు రాసి, ఆవర్జా ఖాతాలు, నూతన ఆస్తి అప్పుల పట్టీ తయారు చేయండి.
సాధన.
భాగస్వామ్య పుస్తకాలలో చిట్టా పద్దులు

ప్రశ్న 4.
రాజు, రావు భాగస్తులు. వారు వరసగా 3 : 2 నిష్పత్తిలో లాభనష్టాలు పంచుకుంటున్నారు. తేదీ 31 మార్చి 2020 నాటి వారి ఆస్తి అప్పుల పట్టీ కింది విధంగా ఉంది.

భవిష్యత్ సంస్థ లాభంలో 1/4 వంతు వాటాను ఇచ్చి కింది షరతులలో వారు ‘Mr. రెడ్డి’ని భాగస్తునిగా చేర్చుకొన్నారు.
(a) ‘రెడ్డి’ మూలధనంగా ₹ 2,50,000 గుడ్వెల్గా ₹ 1,00,000 నగదులో తేవాలి.
(b) సరుకు, ఫర్నీచర్పై 10% తరుగుదల ఏర్పాటు చేయాలి.
(e) రుణగ్రస్తులపై 5% రానిబాకీల కోసం ఏర్పాటు చేయండి.
(d) భూమి, భవనాలు విలువలను 20% పెంచండి.
అవసరమైన ఖాతాలను తయారు చేసి, కొత్త ఆస్తి అప్పుల పట్టీని చూపండి.
సాధన.
పునర్మూల్యాంకన ఖాతా

ప్రశ్న 5.
Mr. X, Y లు భాగస్తులు వారు లాభనష్టాలు వరసగా 4: 1 నిష్పత్తిలో పంచుకుంటున్నారు. 31 మార్చి 2020 నాటి వారి ఆస్తి అప్పుల పట్టీ కింది విధంగా ఉంది.

1 ఏప్రిల్ 2010న కింది షరతులతో వారు Zను భాగస్తునిగా చేర్చుకోవడానికి అంగీకరించారు.
(a) Z గుడ్విల్ ₹ 40,000, మూలధనంగా ₹ 60,000 తీసుకురావాలి.
(b) ఆస్తులను ఈ విధంగా మూల్యాంకనం చేశారు.
ఫర్నీచర్ ₹ 50,000
సరుకు ₹ 78,000
రుణగ్రస్తులు ₹ 58,000
(c) గుడ్విల్ మొత్తం సంస్థలోనే ఉంటుంది.
అవసరమైన చిట్టాపద్దులను రాసి, ఆవర్జా ఖాతాలను తయారుచేసి నూతన ఆస్తి అప్పుల పట్టీని చూపండి.
సాధన.
భాగస్వామ్య సంస్థ పుస్తకాలలో చిట్టా పద్దులు

ప్రశ్న 6.
వాసు, దాసు భాగస్తులు. వారు లాభనష్టాలను సమానంగా పంచుకొంటున్నారు. వారి ఆస్తి అప్పుల పట్టీ మార్చి 2015న కింది విధంగా ఉంది.

1 ఏప్రిల్ 2020న వారు కింది షరతులతో “సోను”ను భాగస్తునిగా చేర్చుకోవడానికి అంగీకరించారు.
(a) భవిష్యత్ లాభాల కోసం సోను 1/4 వంతు వాటాకు గాను ₹ 1,25,000. మూలధనంగా తీసుకురావాలి.
(b) సోను గుడ్వెల్గా ₹ 30,000 నగదులో చెల్లించాలి.
(c) యంత్రాలపై 10% తరుగుదల.
(d) భవనాల విలువను 20% పెంచాలి.
(e) రుణగ్రస్తులపై 6% రానిబాకీల కోసం ఏర్పాటు చేయండి.
పై సర్దుబాట్లకు అవసరమైన చిట్టాపద్దులు రాసి, వాసు, దాసు, సోనుల నూతన ఆస్తి అప్పుల పట్టీ తయారుచేయండి.
సాధన.

ప్రశ్న 7.
గణేష్, శంకర్లు భాగస్తులు. వారు లాభనష్టాలను వరసగా 3 : 2 నిష్పత్తిలో పంచుకుంటున్నారు. 31-3-2020 నాటి వారి ఆస్తి అప్పుల పట్టీ కింది విధంగా ఉంది.

సంస్థ భవిష్యత్ లాభాలలో 1/4 వంతు వాటాకు గాను కింది షరతులకు లోబడి 01-04-2020న వారు బాలును భాగస్తునిగా చేర్చుకొన్నారు.
(a) బాలు మూలధనంగా 75,000, గుడ్విల్ 40,000 నగదు రూపంలో తీసుకురావాలి.
(b) గుడ్వెల్గా వచ్చిన మొత్తాన్ని పాతభాగస్తులు సంస్థ నుంచి ఉపసంహరించుకొంటారు.
(c) భవనాల విలువను 20% పెంచండి.
(d) ఫర్నీచర్, సరుకు విలువను 5% తగ్గించండి.
(e) కార్మికుల నష్టపరిహారం కోసం చెల్లించవలసిన బాధ్యత 3,000 పుస్తకాలలో నమోదు కాలేదు. అవసరమైన చిట్టాపద్దులు రాసి, ఆవర్జా ఖాతాలను తయారుచేసి, నూతన ఆస్తి అప్పుల పట్టీని చూపండి.
సాధన.
భాగస్వామ్య సంస్థ పుస్తకాలలో చిట్టా పద్దులు

ప్రశ్న 8.
గంగా, యమున భాగస్తులు. వారు లాభనష్టాలను వరసగా 3 : 2 నిష్పత్తిలో పంచుకొంటున్నారు. 31-03-2015న వారి ఆస్తి అప్పుల పట్టీ కింది విధంగా ఉంది.

పై తేదీన కింది షరతులలో 2/9 వంతు వాటాకు గాను వారు సరస్వతిని భాగస్తురాలిగా చేర్చుకోవడానికి అంగీకరించారు.
(a) సరస్వతి మూలధనంగా ₹ 50,000, గుడ్విల్గా ₹ 20,000 తేవాలి.
(b) భూమి, భవనాల విలువను 20% పెంచాలి.
(c) ఫర్నీచర్పై 5%, సరుకుపై 10% తరుగుదల ఏర్పాటు చేయాలి.
(d) నమోదు చేయని పెట్టుబడుల విలువ ₹ 3,000 లెక్కలోకి తీసుకోవాలి.
(e) గుడ్వెల్ మొత్తాన్ని సంస్థలోనే ఉంచాలి. గంగ, యమున, సరస్వతిల కొత్త లాభనష్టాల పంపిణీ నిష్పత్తి వరసగా 4 : 3 : 2.
అవసరమైన చిట్టాపద్దులు రాసి, ఖాతాలను తయారు చేసి గంగా, యమున, సరస్వతీల నూతన ఆస్తి అప్పుల పట్టీని చూపండి.
సాధన.
భాగస్వామ్య సంస్థ పుస్తకాలలో చిట్టా పద్దులు

Working Notes :
గంగ, యమున త్యాగ నిష్పత్తిని లెక్కించడం : త్యాగ నిష్పత్తి = పాత నిష్పత్తి – కొత్త నిష్పత్తి
పాత నిష్పత్తి (గంగా, యమున) 3 : 2 : కొత్త నిష్పత్తి (గంగ, యమున, సరస్వతి) 4 : 3 : 2
గంగ త్యాగ నిష్పత్తి = \(\frac{3}{5}-\frac{4}{9}=\frac{27-20}{45}=\frac{7}{45}\)
యమున త్యాగ నిష్పత్తి = \(\frac{2}{5}-\frac{3}{9}=\frac{18-15}{45}=\frac{3}{45}\)
త్యాగ నిష్పత్తి = \(\frac{7}{45}: \frac{3}{45}\) లేదా 7: 3.

ప్రశ్న 9.
P, Qలు భాగస్తులు. వారు లాభనష్టాలను సమానంగా పంచుకొంటున్నారు. 31 మార్చి 2020న వారి ఆస్తి అప్పుల పట్టీ కింది విధంగా ఉంది.

పై తేదీన కింది షరతులకు లోబడి 2/9 వంతు వాటాను ఇచ్చి, వారు R ను భాగస్తునిగా చేర్చుకొన్నారు.
(a) R మూలధనంగా 40,000, గుడ్విల్గా ₹ 16,000 తీసుకురావాలి.
(b) గుడ్విల్ మొత్తంలో సగభాగాన్ని పాత భాగస్తులు సంస్థ నుంచి ఉపసంహరించుకొంటారు.
(C) రుణగ్రస్తులపై 5% రానిబాకీలపై ఏర్పాటు చేయాలి.
(d) భవనాల విలువ ₹ 50,000.
(e) P, Q, R ల కొత్త లాభనష్టాల పంపిణీ నిష్పత్తి వరసగా 4 : 3 : 2.
చిట్టాపద్దులు రాసి, అవసరమైన ఆవర్జా ఖాతాలను మరియు P, Q, R ల యొక్క నూతన ఆస్తి అప్పుల పట్టీని తయారుచేయండి.
సాధన.
చిట్టా పద్దులు

Working Note:
P త్యాగం చేసినది = \(\frac{1}{2}-\frac{4}{9}=\frac{9-8}{18}=\frac{1}{18}\)
Q త్యాగం చేసినది = \(\frac{1}{2}-\frac{3}{9}=\frac{9-6}{18}=\frac{3}{18}\)
P, Q ల త్యాగ నిష్పత్తి = \(\frac{1}{18}: \frac{3}{18}\) = 1 : 3.

ప్రశ్న 10.
వాణి, రాణిలు భాగప్పులు. వారు వరసగా లాభనష్టాలను 1 : 2 నిష్పత్తిలో పంచుకొంటున్నారు. 31-3-2020న వారి ఆస్తి అప్పుల పట్టీ కింది విధంగా ఉంది.

ఏప్రిల్ 1, 2020న కింది షరతులకు లోబడి 1/4వంతు వాటాకు గాను వారు మణిని భాగస్తురాలిగా చేర్చుకొన్నారు.
(a) మణి మూలధనంగా ₹ 30,000, గుడ్విల్గా ₹ 21,000 నగదులో తేవాలి.
(b) ఆస్తుల విలువను ఈ కింది విధంగా లెక్కకట్టారు.
యంత్రాలు ₹ 47,000; భవనాలు ₹ 25,000 సరుకు ₹ 38,000.
(c) గుడ్విల్ మొత్తం సంస్థలోనే ఉంచాలి.
(d) వాణి, రాణి, మణీల కొత్త లాభనష్టాల పంపిణీ నిష్పత్తి వరసగా 1 : 2 : 1. అవసరమైన ఆవర్జా ఖాతాలను తయారు చేసిన నూతన ఆస్తి అప్పుల పట్టీని చూపండి.
[సూచన : వాణి, రాణిల త్యాగాల నిష్పత్తి 1 : 2, గుడ్విల్ ₹ 21,000 లను ₹ 7,000, ₹ 14,000 గా పంపిణీ చేయాలి.]
సాధన.

Working Note:
వాణి, రాణిల త్యాగ నిష్పత్తిని లెక్కించడం :
త్యాగ నిష్పత్తి = పాత నిష్పత్తి – కొత్త నిష్పత్తి
వాణి త్యాగ నిష్పత్తి = \(\frac{1}{3}-\frac{1}{4}=\frac{4-3}{12}=\frac{1}{12}\)
రాణి త్యాగ నిష్పత్తి = \(\frac{2}{3}-\frac{2}{4}=\frac{8-6}{12}=\frac{2}{12}\)
రాణి, వాణిల త్యాగ నిష్పత్తి = 1 : 2.

గుడ్విల్ను సృష్టించడం :

ప్రశ్న 11.
వాణి, శారదలు భాగస్తులు. వారు లాభనష్టాలను సమానంగా పంచుకొంటున్నారు. 31 మార్చి 2020న వారి ఆస్తి అప్పుల పట్టీ కింది విధంగా ఉంది.

సంస్థ భవిష్యత్ లాభాలలో 1/4 వంతు వాటాకు గాను కింది షరతులకు లోబడి వారు నీరజను భాగస్తురాలిగా చేర్చుకొన్నారు.
(a) నీరజ మూలధనంగా ₹ 50,000 తీసుకురావాలి.
(b) సంస్థ గుడ్విల్ విలువను ₹ 40,000 గా నిర్ణయించారు.
(c) సరుకును ₹ 58,000, భవనాలను 40,000 గా విలువ కట్టడమైంది.
(d) రుణదాతలను ₹ 3,000 పెంచాలి.
అవసరమైన చిట్టాపద్దులు రాసి, ఖాతాలను తయారుచేసి, నూతన ఆస్తి అప్పుల పట్టీని చూపండి.
సాధన.
భాగస్వామ్య సంస్థ పుస్తకాలలో చిట్టా పద్దులు:

ప్రశ్న 12.
A, B లు భాగస్తులు. వారు లాభనష్టాలను వరసగా 3 : 2 నిష్పత్తిలో పంచుకొంటున్నారు. 31 మార్చి 2020 నాటి వారి ఆస్తి అప్పుల పట్టీ ఈ కింది విధంగా ఉంది.

సంస్థ భవిష్యత్ లాభాలలో 1/5వ వంతు వాటాకు గాను C అనే భాగస్తుని చేర్చుకొన్నారు.
(a) C తన వంతు వాటాకు గాను ₹ 60,000 లు మూలధనంగా తీసుకురావాలి.
(b) గుడ్విల్ విలువను ₹ 40,000 గా నిర్ణయించడమైంది.
(c) ప్లాంటు, యంత్రాలపై 5% తరుగుదలను లెక్కించాలి.
(d) రుణగ్రస్తులపై 5% తరుగుదలను లెక్కించాలి.
(e) భవనాల విలువ ₹ 40,000.
అవసరమైన చిట్టాపద్దులు రాసి, అవసరమైన ఆవర్జా ఖాతాలను తయారుచేసి A, B, C నూతన ఆస్తి అప్పుల పట్టీని చూపండి.
సాధన.
భాగస్వామ్య సంస్థ పుస్తకాలలో చిట్టా పద్దులు వివరాలు

ప్రశ్న 13.
ప్రవీణ్, నవీన్ లు భాగస్తులు. వారు వరసగా 3 : 1 నిష్పత్తిలో లాభనష్టాలను పంచుకొంటున్నారు. 31 మార్చి 2020న వారి ఆస్తి అప్పుల పట్టీ కింది విధంగా ఉంది.

వారు కింద షరతులతో కిరణ్ను భాగస్తునిగా చేర్చుకోవడానికి అంగీకరించారు.
(a) కిరణ్ 1/5 వంతు వాటాకు గాను ₹ 25,000 మూలధనంగా తీసుకురావాలి.
(b) యంత్రాలు, ఫర్నీచర్పై 10% తరుగుదల లెక్కించాలి.
(c) భవనాలు, సరుకు విలువలను వరసగా 20%, 10% పెంచాలి.
(d) సంస్థ గుడ్విల్ విలువను ₹ 20,000గా లెక్కకట్టారు.
(e) వర్తక రుణగ్రస్తులపై 5% రానిబాకీల కోసం ఏర్పాటు చేయాలి.
అవసరమైన ఆవర్జా ఖాతాలను, నూతన ఆస్తి అప్పుల పట్టీని తయారుచేయండి.
సాధన.

ప్రశ్న 14.
X, Y లు భాగస్తులు. వారు మూలధన నిష్పత్తిలో లాభనష్టాలను పంచుకొంటున్నారు. 31-03-2019 నాటి వారి ఆస్తి అప్పుల పట్టీ కింది విధంగా ఉంది.

1/3 వంతు వాటాను ఇచ్చి వారు Z ను భాగస్తునిగా కింది షరతులతో చేర్చుకొన్నారు.
(a) Z మూలధనంగా 20,000 తీసుకురావాలి.
(b) సరుకును ₹ 11,000, భూమి ₹ 30,000 గా విలువ కట్టారు.
(c) ఫర్నీచర్పై 5% తరుగుదల
(d) రుణగ్రస్తులపై 5% రానిబాకీల కోసం ఏర్పాటు చేయండి.
(e) గత 3 సంవత్సరాల సరాసరి లాభానికి 2 రెట్లు గుడ్వెల్గా లెక్కించి, సంస్థ పుస్తకాలలో నమోదు చేయండి. గత 3 సంవత్సరాల లాభాలు వరసగా ₹ 5,000, ₹ 11,000, ₹ 8,000 అవసరమైన ఖాతాలు తయారు చేసి కొత్త ఆస్తి అప్పుల పట్టీని తయారు చేయండి.
సాధన.
X, Y భాగస్తుల లాభనష్టాల నిష్పత్తి = 30,000 : 20,000 = 3 : 2

Working Note:
To తెచ్చిన నిల్వ = ₹ 20,000
గుడ్విల్ విలువ లెక్కించడం :
గుడ్విల్ = సగటు లాభం × 2; సగటు లాభం
= \(\frac{5000 + 11000+8000}{3}\)
= \(\frac{24000}{3}\) = 8,000
గుడ్విల్ = 8,000 × 2 = 16,000.

ప్రశ్న 15.
నాయుడు, శేఖర్ భాగస్తులు. వారు వరసగా 3 : 2 నిష్పత్తిలో లాభనష్టాలను పంచుకొంటున్నారు. 31-03-2015న వారి ఆస్తి అప్పుల పట్టీ కింది విధంగా ఉంది.

భవిష్యత్ లాభాలలో 1/6 వంతు వాటాను ఇచ్చి వారు హరీష్ ను భాగస్తునిగా కింది షరతులతో చేర్చుకొన్నారు.
(a) హరీష్ మూలధనంగా ₹ 2,00,000 తీసుకురావాలి.
(b) సరుకు విలువను ₹ 20,000 పెంచండి.
(c) యంత్రాలపై ₹ 26,000 తరుగుదల ఏర్పాటు చేయండి.
(d) చెల్లించవలసిన ఖర్చులలో ₹ 10,000 చెల్లించవలసిన అవసరం లేదు.
(e) ₹ 60,000 గుడ్వెల్ను సృష్టించి, వెంటనే రద్దు పర్చండి.
(f) నాయుడు, శేఖర్, హరీష్ కొత్త లాభనష్టాల నిష్పత్తి వరసగా 3 : 2 : 1. అవసరమైన ఖాతాలను తయారు చేసి, కొత్త ఆస్తి అప్పుల పట్టీని చూపండి.
సాధన.

1-4-2020 న నాయుడు, శేఖర్, హరీష్ ల ఆస్తి అప్పుల పట్టీ

మూలధనం సర్దుబాట్లు:

ప్రశ్న 16.
రాజేష్, రమేష్లు భాగస్తులు. వారు వరసగా 3 : 1 నిష్పత్తిలో లాభాలను పంచుకొంటున్నారు. 31-3-2020న వారి ఆస్తి అప్పుల పట్టీ కింది విధంగా ఉంది.

భవిష్యత్ లాభాలలో 1/5 వంతు వాటాకు గాను కింది షరతులకు లోబడి వారు “సురేష్”ని భాగస్తునిగా చేర్చుకొన్నారు.
(a) సురేష్ 20,000 మూలధనంగా నగదు తేవాలి.
(b) ఫర్నీచర్, సరుకుపై 10% తరుగుదలను లెక్కించాలి.
(c) భూమి, భవనాల విలువను 20% పెంచాలి.
(d) సంస్థ గుడ్విలు కౌ8,000 గా విలువ కట్టారు.
(e) రుణగ్రస్తులపై 5% రానిబాకీలకై ఏర్పాటు చేయండి.
(f) కొత్త లాభనష్టాల నిష్పత్తి అనుగుణంగా పాత భాగస్తుల మూలధన ఖాతాల నిల్వలను నగదు రూపంలో సర్దుబాటు చేయండి. అవసరమైన ఖాతాలను, కొత్త ఆస్తి అప్పుల పట్టీని తయారు చేయండి.
సాధన.

కొత్త లాభనష్టాల నిష్పత్తి, కొత్త మూలధనాలను కనుగొనుట :
రాజేష్, రమేష్ పాత నిష్పత్తి = 3 : 1
సురేష్కి ఇచ్చినది = \(\frac{1}{5}\)
మిగిలింది = 1 – \(\frac{1}{5}\) = \(\frac{4}{5}\)
రాజేష్ వాటా = \(\frac{4}{5} \times \frac{3}{4}=\frac{12}{20}\)
రమేష్ వాటా = \(\frac{4}{5} \times \frac{1}{4}=\frac{4}{20}\)
సురేష్ వాటా = \(\frac{1}{5} \times \frac{4}{4}=\frac{4}{20}\)
రాజేష్, రమేష్, సురేష్ కొత్త నిష్పత్తి = \(\left(\frac{12}{20}: \frac{4}{20}: \frac{4}{20}\right)\)
= 12 : 4 : 4 (లేదా) 3 : 1 : 1
సురేష్ తన వాటా నిమిత్తం తెచ్చింది = 20,000
రాజేష్ కొత్త మూలధనం = \(\frac{20,000}{1}\) × 3 = 60,000
రమేష్ కొత్త మూలధనం \(\frac{20,000}{1}\) × 1 = 20,000.

ప్రశ్న 17.
X, Y లు భాగస్తులు. వారు లాభనష్టాలను వరసగా 3 : 2 నిష్పత్తిలో పంచుకొంటున్నారు. 31-3-2015న వారి ఆస్తి అప్పుల పట్టీ కింది విధంగా ఉంది.

భవిష్యత్ లాభాలలో 1/5 వంతు వాటాకు గాను కింది షరతులకు లోబడి వారు Z భాగస్తునిగా చేర్చుకొన్నారు.
(a) Z ₹ 40,000 మూలధనంగా, గుడ్విల్ ₹ 10,000 నగదులో తేవాలి.
(b) భవనాల విలువను ₹ 10,000 పెంచండి.
(c) యంత్రాలపై ₹ 8,000, ఫర్నీచర్పై ₹ 2,000 లు తరుగుదలను ఏర్పాటు చేయండి.
(d) X, Y, Z ల కొత్త లాభనష్టాల నిష్పత్తి వరసగా 12 : 8 : 5.
(e) కొత్త లాభనష్టాల నిష్పత్తికి అనుగుణంగా భాగస్తుల మూలధనఖాతాల నిల్వలను సర్దుబాటు చేయండి. అవసరమైన ఖాతాలు, నూతన ఆస్తి అప్పుల పట్టీని తయారు చేయండి.
సాధన.

త్యాగ నిష్పత్తిని కనుగొనుట :
త్యాగ నిష్పత్తి = పాత నిష్పత్తి – కొత్త నిష్పత్తి
పాత నిష్పత్తి (X, Y) = 3:2
కొత్త నిష్పత్తి (X, Y, Z) = 12 : 8 : 5
X త్యాగ నిష్పత్తి = \(\frac{3}{5}-\frac{12}{25}=\frac{15-12}{25}=\frac{3}{25}\)
Y త్యాగ నిష్పత్తి = \(\frac{2}{5}-\frac{8}{25}=\frac{10-8}{25}=\frac{2}{25}\)
X, Y త్యాగ నిష్పత్తి = \(\frac{3}{25}=\frac{2}{25}\) లేదా 3 : 2.

X Y కొత్త మూలధనాలను కనుగొనుట :
సంస్థ మొత్తం మూలధనం 40,000 × \(\frac{25}{5}\) = 2,00,000
‘X’ మూలధనం= 2,00,000 × \(\frac{12}{25}\) = 96,000
‘Y’ మూలధనం = 2,00,000 × \(\frac{8}{25}\) = 64,000
‘Z’ మూలధనం = 2,00,000 x \(\frac{5}{25}\) = 40,000
కొత్త నిష్పత్తి = 12 : 8 : 5.

Textual Examples:

ప్రశ్న 1.
A, B భాగస్తులు, లాభాలను వరసగా 3 : 2 నిష్పత్తిలో పంచుకొంటున్నారు. C ని కొత్త భాగస్తునిగా చేర్చుకొని అతనికి సంస్థ భవిష్యత్తు లాభాలలో 1/5 వాటా ఇవ్వడమైంది.
A, B, C ల యొక్క కొత్త లాభనష్టాల నిష్పత్తి 1/5 లెక్కించండి.
సాధన.
సంస్థ మొత్తం లాభం 1. ఇందులో 1/5వ వంతు C కి ఇవ్వడమైంది. మిగిలిన లాభం 4/5 వంతు (1 – \(\frac{1}{5}\) = \(\frac{4}{5}\)). ఈ మిగిలిన 4/5 వ వంతు లాభాన్ని A, B లకు వారి పాత లాభనష్టాల నిష్పత్తిలో పంపిణీ చేయాలి. అంటే 3 : 2 నిష్పత్తిలో పాత భాగస్తుల కొత్త లాభనష్టాల నిష్పత్తి = మిగిలిన లాభం × భాగస్తుని పాత లాభనష్టాల నిష్పత్తి.
A యొక్క కొత్త లాభనష్టాల నిష్పత్తి = \(\frac{4}{5} \times \frac{3}{5}=\frac{12}{25}\)
B యొక్క కొత్త లాభనష్టాల నిష్పత్తి = \(\frac{4}{5} \times \frac{2}{5}=\frac{8}{25}\)
C యొక్క కొత్త లాభనష్టాల నిష్పత్తి (ఇవ్వడమైంది) = \(\frac{1}{5}\) లేక \(\frac{5}{25}\)
కాబట్టి A, B, C ల కొత్త లాభనష్టాల నిష్పత్తి = \(\frac{12}{25}: \frac{8}{25}: \frac{5}{25}\) లేదా 12 : 8 : 5.

ప్రశ్న 2.
X, Y అనే భాగస్తులు లాభనష్టాలను 2 : 3 నిష్పత్తిలో పంచుకొంటున్నారు. వారు 2 ను 1/5వ వంతు లాభానికి చేర్చుకొన్నారు. Z కి ఇచ్చిన 1/5వ వంతు వాటా మొత్తాన్ని Y ఒక్కడే ఇచ్చాడు. కొత్త లాభనష్టాల నిష్పత్తిని కనుక్కోండి.
సాధన.
X, Y ల పాత లాభనష్టాల నిష్పత్తి = 2 : 3
Y వాటా నుంచి 1/5వ వంతు వాటా Zకి ఇవ్వడమైంది.
X వాటాలో మార్పులేదు.
కొత్త లాభనష్టాల నిష్పత్తిని కనుక్కోవడం
Y యొక్క కొత్త లాభనష్టాల నిష్పత్తి పాత నిష్పత్తి – కొత్త భాగస్తునికి (Z) ఇచ్చిన వాటా
= \(\frac{3}{5}-\frac{1}{5}=\frac{2}{5}\)
X యొక్క కొత్త నివృత్తి = \(\frac{2}{5}\) (మార్పులేదు)
Z యొక్క నిష్పత్తి = \(\frac{1}{5}\)
కాబట్టి X, Y, Z ల కొత్త లాభనష్టాల నిష్పత్తి వరసగా 2 : 2 : 1 లేదా \(\frac{2}{5}\), \(\frac{2}{5}\), \(\frac{1}{5}\).

ప్రశ్న 3.
A, B లు భాగస్తులు, లాభాలను వరసగా 3 : 2 నిష్పత్తిలో పంచుకొంటున్నారు. Cని కొత్త భాగస్తునిగా చేర్చుకొని, అతనికి 1/5 వ వంతు వాటా ఇచ్చారు. దీన్ని C, \(\frac{2}{25}\) 1/5వ వంతు వాటా A నుంచి, \(\frac{3}{25}\) వ వంతు వాటా B నుంచి కొనుగోలు చేసాడు.
A, B, C ల యొక్క కొత్త లాభనష్టాల నిష్పత్తిని కనుక్కోండి.
సాధన.
కొత్త లాభ నష్టాల నిష్పత్తి = పాత నిష్పత్తి – కొత్త భాగస్తునికి ఇచ్చిన వాటా నిష్పత్తి
A యొక్క కొత్త లాభ నిష్పత్తి = \(\frac{3}{5}-\frac{2}{25}=\frac{15-2}{25}=\frac{13}{25}\)
B కొత్త వాటా నిష్పత్తి = \(\frac{2}{5}-\frac{3}{25}=\frac{10-3}{25}=\frac{7}{25}\)
C కొత్త వాటా నిష్పత్తి (ఇవ్వబడినది) = \(\frac{1}{5}=\frac{5}{25}\)
A, B, C ల కొత్త వాటా నిష్పత్తి = \(\frac{13}{25}: \frac{7}{25}: \frac{1}{5}=\frac{13}{25}: \frac{7}{25}: \frac{5}{25}\) = 13 : 7 : 5.

ప్రశ్న 4.
రామ్, రాబర్ట్ భాగస్తులు. లాభనష్టాలను 7: 3 నిష్పత్తిలో పంచుకొంటున్నారు. వారు రహీమ్ను కొత్త భాగస్తునిగా చేర్చుకొన్నారు. రహీమ్ కోసం, రామ్ తన వాటాలో 1/7వ వంతును, రాబర్ట్ తన వాటాలో 1/3వ వంతును వదులుకొన్నారు. కొత్త లాభనష్టాల నిష్పత్తిని కనుక్కోండి.
సాధన.
రామ్, రాబర్ట్ పాత లాభనష్టాల నిష్పత్తి = 7 : 3 లేదా
రామ్ తన వాటాలో \(\frac{1}{7}\) వ వంతు రహీమ్ కోసం వదులుకొన్నాడు.
రాబర్ట్ తన వాటాలో \(\frac{1}{3}\) వ వంతు రహీమ్ కోసం వదులుకొన్నాడు.
రామ్ వదులుకొన్న వాటా = \(\frac{7}{10}\) లో \(\frac{1}{7}\) వ వంతు.
= \(\frac{7}{10} \times \frac{1}{7}=\frac{1}{10}\)
రాబర్ట్ వదులుకొన్న వాటా = \(\frac{3}{10}\) లో \(\frac{1}{3}\) వ వంతు.
= \(\frac{3}{10} \times \frac{1}{3}=\frac{1}{10}\)
కొత్త వాటా = పాత నిష్పత్తి – కొత్త భాగస్తునికై వదులుకొన్నది.
రామ్ కొత్త వాటా = \(\frac{7}{10}-\frac{1}{10}=\frac{6}{10}\)
రాబర్ట్ కొత్త వాటా = \(\frac{3}{10}-\frac{1}{10}=\frac{2}{10}\)
రహీమ్ కొత్త వాటా (ఇవ్వబడినది) = \(\frac{1}{10}+\frac{1}{10}=\frac{2}{10}\)
రామ్, రాబర్ట్, రహీమ్ కొత్త నిష్పత్తి = \(\frac{6}{10}: \frac{2}{10}: \frac{2}{10}\)
= 6 : 2 : 2 లేక 3 : 1 : 1.

ప్రశ్న 5.
P, Q లు భాగస్తులు. వారు లాభనష్టాలను వరసగా 9 : 7 నిష్పత్తిలో పంచుకొంటున్నారు. వారు R ను కొత్త భాగస్తునిగా చేర్చుకొన్నారు. R తన 1/8 వాటాను P, Q ఇద్దరి నుంచి సమానంగా పొందాడు. P, Q, R ల కొత్త లాభనష్టాల నిష్పత్తిని కనుక్కోండి.
సాధన.
P, Q ల పాత నిష్పత్తి : 9 : 7 లేదా R వాటా \(\frac{1}{8}\)వ వంతు
R తన 1/8 వ వంతును, సమానంగా P, Q నుంచి పొందుతాడు
అంటే P నుంచి \(\frac{1}{16}\)వ వంతు, Q నుంచి \(\frac{1}{16}\)వ వంతు
\(\left(\frac{1}{16}+\frac{1}{16}=\frac{2}{16} \text { (or } \frac{1}{8}\right)\)
P కొత్త చాటా = \(\frac{9}{16}-\frac{1}{16}=\frac{8}{16}\)
Q కొత్త నాటా = \(\frac{7}{16}-\frac{1}{16}=\frac{6}{16}\)
R కొత్త వాటా (ఇవ్వబడినది) = \(\frac{1}{8}\) లేదా \(\frac{2}{16}\)
P, Q, R ల కొత్త నిష్పత్తి = 8 : 6 : 2 లేదా \(\frac{8}{16}: \frac{6}{16}: \frac{2}{16}\)

ప్రశ్న 6.
గంగ యమున భాగస్తులు. వారు లాభనష్టాలను వరసగా 3 : 2 నిష్పత్తిలో పంచుకొంటున్నారు. వారు సరస్వతిని, కొత్త భాగస్వామిగా చేర్చుకొన్నారు. ఇక మీదట గంగ, యమున, సరస్వతులు లాభాలను వరసగా 4 : 3 : 2 నిష్పత్తిలో పంచుకొంటారు. త్యాగాల నిష్పత్తిని కనుక్కోండి.
సాధన.
గంగ, యమున పాత నిష్పత్తి = 3 : 2 (లేదా) \(\frac{3}{5}: \frac{2}{5}\)
గంగ, యమున, సరస్వతుల కొత్త నిష్పత్తి = 4 : 3 : 2 = \(\frac{4}{9}: \frac{3}{9}: \frac{2}{9}\)
త్యాగ నిష్పత్తి = పాత నిష్పత్తి – కొత్త నిష్పత్తి
గంగ = \(\frac{3}{5}-\frac{4}{9}=\frac{27-20}{45}=\frac{7}{45}\)
యమున = \(\frac{2}{5}-\frac{3}{9}=\frac{18-15}{45}=\frac{3}{45}\)
గంగ, యమునలు వారి మధ్య వరసగా 7 : 3 నిష్పత్తిలో త్యాగం చేశారు.
దీని అర్థం, పాత భాగస్తులు, గంగ, యమునలకు నష్టం, సరస్వతికి లాభం అంటే : \(\frac{7}{45}+\frac{3}{45}=\frac{10}{45}=\frac{2}{9}\).

ప్రశ్న 7.
A, B భాగస్తులు, లాభనష్టాలను వరసగా 7 : 3 నిష్పత్తిలో పంచుకొంటున్నారు. 31 మార్చి 2020 నాటి వారి ఆస్తి అప్పుల పట్టీ ఈ విధంగా ఉంది.

పై తేదీనాడు, ఆస్తి అప్పులు ఈ కింది విధంగా పునర్మూల్యాంకనం చేయబడ్డాయి.
(a) యంత్రాలపై తరుగుదల 10%.
(b) సరుకు విలువ 5% తగ్గించాలి.
(e) రుణగ్రస్తులపై 5% రానిబాకీలకై ఏర్పాటు చేయాలి.
(d) భవనాల విలువ 20% పెంచాలి.
(e) రుణదాతలు కౌ 1,000 పెంచాలి.
ఆస్తి అప్పుల విలువలలో మార్పులకు అవసరమైన చిట్టాపద్దులు నమోదు చేసి, పునర్మూల్యాంకనం ఖాతా, భాగస్తుల మూలధనం ఖాతాలు చూపించండి.
సాధన.
AB పుస్తకాలలో చిట్టా పద్దులు

ప్రశ్న 8.
రామ్, రహీమ్ భాగస్తులు. వారు లాభనష్టాలను వరసగా 2 : 1 నిష్పత్తిలో పంచుకొంటున్నారు. 31 మార్చి 2020 నాటి వారి ఆస్తి అప్పుల పట్టీ ఈ విధంగా ఉంది.

1-4-2020 నాడు, వారు రాబర్టును కొత్త భాగస్తుడుగా, 1/5 వంతు లాభానికి చేర్చుకొన్నారు. సాధారణ నిధిని, లాభనష్టాల ఖాతా నిల్వలను పంచడానికి అవసరమైన చిట్టాపద్దులు రాసి, కొత్త ఆస్తి అప్పుల పట్టీ తయారు చేయండి.
సాధన.
రామ్, రాబర్ట్ పుస్తకాలలో చిట్టా పద్దులు:

ప్రశ్న 9.
ఒక సంస్థ గత నాలుగు సంవత్సరాల నికర లాభాలు వరసగా 40,000, 38,000, 50,000, కే 52,000. గుడ్విల్ విలువ 2 సంవత్సరాల సరాసరి లాభాల కొనుగోలుగా తీసుకోవాలి.
గుడ్విల్ విలువను కనుక్కోండి.
సాధన.
సరాసరి లాభం = ‘గత నాలుగు సంవత్సరాల మొత్తం లాభం / 4 సంవత్సరాలు
= (40,000 + 38,000 + 50,000 + 52,000) / 4 సంవత్సరాలు
= \(\frac{1,80,000}{4}\) = ₹ 45,000.
గుడ్విల్ = సరాసరి లాభం × 2 సంవత్సరాల కొనుగోలు
= 45,000 × 2 = 90,000.

ప్రశ్న 10.
పరిశ్రమలోని వినియోగించిన మూలధనం (పెట్టుబడి) మీద సాధారణ రాబడి రేటు 20 శాతం. సంస్థలో వినియోగించిన మూలధనం (పెట్టుబడి) ₹ 2,00,000. సంస్థ సరాసరి వాస్తవ లాభం ₹ 60,000. సంస్థ గుడ్విల్ విలువను 4 సంవత్సరాల అధిక లాభం కొనుగోలుగా నిర్ణయించారు. గుడ్విల్ విలువను కనుక్కోండి.
సాధన.
వినియోగించిన మూలధనం = ₹ 2,00,000
వినియోగించిన మూలధనం మీద రాబడి రేటు = 20%
వాస్తవ సగటు లాభం = ₹ 60,000
గుడ్విల్ = అధిక లాభం × 4 సంవత్సరాల అధిక లాభం కొనుగోలు
అధిక లాభం = వాస్తవ సగటు లాభం వినియోగించిన మూలధనం మీద రాబడి / లాభం
సాధారణ రాబడి / లాభం = వినియోగించిన మూలధనం × సాధారణ రాబడి రేటు
సాధారణ రాబడి / లాభం = ₹ 2,00,000 × \(\frac{20}{100}\)
= ₹ 40,000
అధిక లాభం = ₹ 60,000 – ₹ 40,000 = ₹ 20,000
గుడ్విల్ = ₹ 20,000 × 4 సంవత్సరాల కొనుగోలు = ₹ 80,000.

ప్రశ్న 11.
ఒక సంస్థ సగటు లాభం ₹ 20,000. ఈ రకమయిన వ్యాపారంలో మూలధనం మీద ఆర్జించే సాధారణ రాబడి రేటు 10 శాతం. సంస్థలో వాస్తవంగా వినియోగించిన మూలధనం లేదా కనబడే నికర ఆస్తులు ₹ 1,50,000. సగటు లాభాలను మూలధనీకరించే పద్ధతి ద్వారా గుడ్విల్ విలువను కనుక్కోండి.
సాధన.
సంస్థ మూలధనీకరణ విలువ = సగటు లాభం × 100 / సాధారణ రాబడి రేటు
= 20,000 × \(\frac{100}{10}\)
= ₹ 2,00,000.
వాస్తవంగా వినియోగించిన మూలధనం (లేదా) కనిపించే నికర ఆస్తులు = ₹ 1,50,000 (ఇవ్వబడినది)
గుడ్విల్ = సంస్థ మూలధనీకరణ విలువ – వాస్తవంగా వినియోగించిన మూలధనం
= ₹ 2,00,000 – ₹ 1,50,000 = ₹ 50,000.
గుడ్విల్ = ₹ 50,000
సూచన : మూలధనం మీద 10 శాతం ఆర్జన రేటు ఉన్నప్పుడు, ₹ 20,000 లాభం సంపాదించడానికి కావలసిన మూలధనం ₹ 2,00,000 (20,000 × \(\frac{100}{10}\)) కానీ, ఈ సంస్థ కేవలం, ₹ 1,50,000 మూలధనం వినియోగించి, వాస్తవంగా ₹ 20,000 లాభం ఆర్జిస్తుంది. కాబట్టి ఈ సంస్థ సమర్థవంతమైంది. అందువల్ల గుడ్విల్ కలిగి ఉంది.

ప్రశ్న 12.
ఒక సంస్థ సగటు లాభం ₹ 18,000. సాధారణ లాభం ₹ 12,000 లు. సాధారణ రాబడి రేటు 12%. గుడ్విల్ను లెక్కించండి.
సాధన.
గుడ్విల్ = అధిక లాభం × (100 / సాధారణ రాబడి రేటు)
అధికలాభం = సగటు లాభం – సాధారణ లాభం
= ₹ 18,000 – ₹ 12,000 = ₹ 6,000
గుడ్విల్ = ₹ 6,000 × \(\frac{100}{12}\) = ₹ 50,000.

ప్రశ్న 13.
రాము, సోము భాగస్తులు. లాభనష్టాలను వరసగా 2 : 3 నిష్పత్తిలో పంచుకొంటున్నారు. వారు మంగల్ను కొత్త భాగస్తునిగా 1/5వ వాటా లాభానికి చేర్చుకొన్నారు. అతను గుడ్విల్ ₹ 30,000 నగదు తెచ్చాడు. రాము, సోము లాభనష్టాల నిష్పత్తి గతంలో లాగానే ఉంటుంది. చిట్టాపద్దులు రాయండి.
సాధన.
చిట్టా పద్దులు

ప్రశ్న 14.
A, B భాగస్తులు లాభనష్టాలను వరసగా 3 : 1 నిష్పత్తిలో పంచుకొంటున్నారు. వారు C ని కొత్త భాగస్తునిగా చేర్చుకొని, అతనికి లాభాలలో 1/4 వంతు వాటాను, A, B లు తమ పాత లాభనష్టాల నిష్పత్తిలో ఇచ్చారు. C తన వాటా గుడ్విల్కై ₹ 16,000 నగదుగా తెచ్చాడు. A, B లు వారి వాటా గుడ్విల్ మొత్తాన్ని సంస్థ నుంచి పూర్తిగా ఉపసంహరించుకొన్నారు. అవసరమైన చిట్టా పద్దులు నమోదు చేయండి.
సాధన.
చిట్టా పద్దులు

సూచన : చివరి రెండు చిట్టా పద్దులు కలిపి ఒకే చిట్టా పద్దుగా కూడా రాయవచ్చు.

ప్రశ్న 15.
A, B భాగస్తులు, లాభాలను వరసగా 3 : 2 నిష్పత్తిలో పంచుకొంటున్నారు. వారు Cని 1/4 వంతు వాటా లాభానికి, కొత్త భాగస్తునిగా చేర్చుకొన్నారు. ఇందుకోసం C, ₹ 30,000 లు గుడ్విల్ కోసం తెచ్చాడు. పాత భాగస్తులు తమ వాటా గుడ్విల్లో సగభాగాన్ని సంస్థ నుంచి ఉపసంహరించుకొన్నారు. ఇక మీదట A, B, C లు సంస్థ లాభాలను వరసగా 2 : 1 : 1 నిష్పత్తిలో పంచుకొంటారు. చిట్టా పద్దులు రాయండి..
సాధన.
పాత భాగస్తుల త్యాగాల నిష్పత్తిని లెక్కించడం
త్యాగాల నిష్పత్తి = పాత నిష్పత్తి – కొత్త నిష్పత్తి
3 2 12-10 2
A = \(\frac{3}{5}-\frac{2}{4}=\frac{12-10}{20}=\frac{2}{20}\)
B = \(\frac{2}{5}-\frac{1}{4}=\frac{8-5}{20}=\frac{3}{20}\)
A = \(\frac{2}{20}\); B = \(\frac{3}{20}\) వ వంతు వారి వాటాలను C కోసం త్యాగం చేశారు.
అంటే C, A నుంచి \(\frac{2}{20}\), B నుంచి \(\frac{3}{20}\) వ వంతు పొందాడు.
C వాటా = \(\left(\frac{2}{20}+\frac{3}{20}=\frac{5}{20}=\frac{1}{4}\right)\) (ఇవ్వబడింది)
C తెచ్చిన గుడ్విల్ 30,000, A, B లు వారి త్యాగాల నిష్పత్తి అంటే 2 : 3 నిష్పత్తిలో పంచుకొంటారు.

చిట్టా పద్దులు

ప్రశ్న 16.
P, Q భాగస్తులు. వారు లాభనష్టాలను వరసగా 2 : 1 నిష్పత్తిలో పంచుకొంటున్నారు. వారు R ను, కొత్త భాగస్తునిగా చేర్చుకొని, సంస్థ భవిష్యత్తు లాభాలలో 1/5వ వంతు వాటా ఇచ్చారు. ఈ సందర్భంలో సంస్థ గుడ్విల్ను ₹ 60,000 గా నిర్ణయించడమైంది. చిట్టా పద్దు రాయండి.
సాధన.

సూచన : గుడ్విల్ సృష్టించినప్పుడు దాని విలువ కొత్త సంస్థ ఆస్తి అప్పుల పట్టీలో ఆస్తుల వైపు కనిపిస్తుంది.

ప్రశ్న 17.
A, B లు భా. స్ర్తీలు. వారి లాభనష్టాలను వరసగా 3 : 2 నిష్పత్తిలో పంచుకొంటున్నారు. వారు Cని 1/5 వ వంతు లాభానికి, కొత్త భాగస్తునిగా చేర్చుకొన్నారు. C గుడ్విల్ కోసం నగదు తీసుకు రాలేనందువల్ల, గుడ్విల్ను సృష్టించి, రద్దు చేయడానికి నిర్ణయించడమైంది. A, B, C ల కొత్త లాభనష్టాల నిష్పత్తి వరసగా 2 : 2 : 1. సంస్థ గుడ్విల్ విలువ ₹ 60,000.
సాధన.

ప్రశ్న 18.
రామ్, శంకర్ భాగస్తులు వారు లాభనష్టాలను వరసగా 2 : 1 నిష్పత్తిలో పంచుకొంటున్నారు. వారు రంగాను కొత్త భాగస్తుడుగా 1/4వ వంతు లాభంలో వాటా ఇచ్చి చేర్చుకొన్నారు. అతను ₹ 40,000 తన వాటా మూలధనం కోసం నగదు తెచ్చాడు. చిట్టా పద్దు నమోదు చేయండి.
సాధన.
చిట్టా పద్దులు

ప్రశ్న 19.
A, B లు భాగస్తులు. వారు లాభనష్టాలను 3 : 2 నిష్పత్తిలో పంచుకొంటున్నారు. వారు Cని కొత్త భాగస్తునిగా, లాభాలలో 1/5 వ వాటా ఇచ్చి చేర్చుకొన్నారు. దీనికి గాను 20,000 తన వాటా మూలధనంగా సమకూర్చాడు. ఆ రోజున A, Bల మూలధనం ఖాతాలో వరసగా ₹ 45,000, ₹ 30,000 నిల్వలు ఉన్నాయి. భాగస్వామ్య ఒప్పందం ప్రకారం భాగస్తుల మూలధనాలను వారి కొత్త లాభాల పంపిణీ నిష్పత్తి ప్రకారం సర్దుబాటు చేయాలి. A, B, C ల కొత్త లాభనష్టాల నిష్పత్తి వరసగా 2 : 2 : 1. అధికంగా లేదా తక్కువగా ఉన్న మూలధనాన్ని పాత భాగస్తులు నగదు రూపంలో సర్దుబాటు చేస్తారు. అవసరమైన చిట్టా పద్దులను రాయండి.
సాధన.
సంస్థ యొక్క మొత్తం మూలధనం కనుక్కోవడం :
1/5వ వాటా లాభానికి మూలధనం ₹ 20,000
సంస్థ మొత్తం మూలధనం = ₹ 20,000 × \(\frac{5}{1}\) = ₹ 1,00,000
ఈ మొత్తం మూలధనాన్ని భాగస్తులందరు, వారి కొత్త లాభనష్టాల పంపిణీ నిష్పత్తిలో సమకూర్చాలి.
A = ₹ 1,00,000 × \(\frac{2}{5}\) = ₹ 40,000
B = ₹ 1,00,000 × \(\frac{2}{5}\) = ₹ 40,000
C = ₹ 1,00,000 × \(\frac{1}{5}\) = ₹ 20,000
మొత్తం మూలధనం = ₹ 1,00,000

A మూలధనం ఖాతా నిల్వ ₹ 45,000, సమకూర్చవలసిన మూలధనం ₹ 40,000. కాబట్టి, A విషయంలో ₹ 5,000. అధికంగా ఉంది. దీన్ని A కి చెల్లించాలి.
ఇక B విషయంలో, అతని మూలధనం ఖాతాలో నిల్వ ₹ 30,000 సమకూర్చవలసిన మూలధనం ₹ 40,000 కాబట్టి ఇతను ₹ 10,000 తీసుకురావాలి.

గుడ్విల్ను నగదుగా తెచ్చినప్పుడు :

ప్రశ్న 20.
రామ్, లక్ష్మణ్లు భాగస్తులు. లాభనష్టాలను వరసగా 3 : 2 నిష్పత్తిలో పంచుకొంటున్నారు. 31 మార్చి 2020 నాటి వారి ఆస్తి అప్పుల పట్టీ ఈ విధంగా ఉంది.

1 ఏప్రిల్ 2020 నాడు, వారు భరత్ను 1/5 వ వంతు వాటాకుగాను భాగస్తునిగా కింది షరతులతో చేర్చుకొన్నారు.
(a) భరత్ 20,000 మూలధనంగాను, ₹ 10,000 గుడ్విల్గా తీసుకురావాలి.
(b) ఫర్నీచరు విలువను 1,000 తగ్గించాలి.
(c) రుణగ్రస్తులపై ₹ 1,500 రానిబాకీలకై ఏర్పాటు చేయాలి.
(d) భవనాల విలువను ₹ 5,000 పెంచాలి.
అవసరమైన చిట్టా పద్దులు రాసి, ఆవర్జా ఖాతాలు తయారుచేసి, కొత్త సంస్థ యొక్క ఆస్తి అప్పుల పట్టీని చూపండి.
సాధన.

ఆవర్జా ఖాతాలు

ప్రశ్న 21.
ఫణి, మణిలు భాగస్తులు. వారు లాభనష్టాలను వరసగా 3 : 2 నిష్పత్తిలో పంచుకొంటున్నారు. 31 మార్చి 2015 నాటి వారి ఆస్తి అప్పుల పట్టీ కింద ఇవ్వడమైంది.

1 ఏప్రిల్ 2015 నాడు వారు క్రిష్ణ ని భాగస్తుని చేర్చుకొని అతనికి లాభాల్లో 1/5 వంతు వాటా ఇచ్చారు. ఈ షరతులు వర్తిస్తాయి.
(a) క్రిష్ణ ₹ 30,000 లు మూలధనం కోసం ₹ 20,000 గుడ్విల్ కోసం తీసుకురావాలి.
(b) సరుకును 5% తగ్గించవలెను.
(c) యంత్రాలను ₹ 28,000 కు తగ్గించాలి.
(d) వివిధ రుణదాతలను ₹ 2,000 లు పెంచండి.
ఫణి, మణి, క్రిష్ణ, B, C కొత్త లాభనష్టాల నిష్పత్తి వరసగా 2 : 2 : 1.
అవసరమైన చిట్టా పద్దులు రాసి, ఆవర్జా ఖాతాలను తయారుచేసి, సంస్థ ప్రారంభపు ఆస్తి అప్పుల పట్టీని చూపండి.
సాధన.
త్యాగాల నిష్పత్తిని కనుక్కోవడం
త్యాగ నిష్పత్తి = పాత నిష్పత్తి – కొత్త నిష్పత్తి
ఫణి త్యాగాల నిష్పత్తి = \(\frac{3}{2}-\frac{2}{5}=\frac{1}{5}\)
మణి త్యాగాల నిష్పత్తి = \(\frac{2}{5}-\frac{2}{5}=\frac{1}{5}\) = 0

ఆవర్జా ఖాతాలు

ప్రశ్న 22.
X, Y భాగస్తులు. వారు లాభనష్టాలను వరసగా 4 : 3 నిష్పత్తిలో పంచుకొంటున్నారు. 31 మార్చి 2020 నాటి వారి ఆస్తి అప్పుల పట్టీ ఈ విధంగా ఉంది.

ఏప్రిల్ 1, 2020 నాడు వారు, Z ను కొత్త భాగస్తునిగా 1/5 వంతు వాటా లాభం ఇచ్చి, ఈ కింది షరతులతో
చేర్చుకొన్నారు.
(a) Z, ₹ 40,000 మూలధనంగాను,
21,000 లు గుడ్విల్గా తేవాలి.
(b) సరుకును 10%, యంత్రాలను ₹ 1,700 తగ్గించాలి.
(c) రుణగ్రస్తులపై 5% రానిబాకీలకై ఏర్పాటు చేయాలి.
(d) నమోదు కాని చెల్లించవలసిన అద్దెశౌ 1,000. నమోదు కాని పెట్టుబడులు (ఆస్తి); ₹ 2,000 రెండింటిని పుస్తకాలలో నమోదు చేయాలి.
(e) భూమికి ₹ 25,000 లు విలువ కట్టడమైంది.
(f) X, Y, Z ల కొత్త లాభనష్టాల నిష్పత్తి వరసగా 2 : 2 : 1.
అవసరమైన చిట్టా పద్దులు రాసి, ఆవర్జా ఖాతాలను, కొత్త సంస్థ ఆస్తి అప్పుల పట్టీని తయారుచేయండి.
సాధన.
త్యాగాల నిష్పత్తిని కనుక్కోవడం
త్యాగాల నిష్పత్తి = పాత నిష్పత్తి – కొత్త నిష్పత్తి
X త్యాగ నిష్పత్తి = \(\frac{4}{7}-\frac{2}{5}=\frac{20-14}{35}=\frac{6}{35}\)
Y త్యాగ నిష్పత్తి = \(\frac{3}{7}-\frac{2}{5}=\frac{15-14}{35}=\frac{1}{35}\)
X, Y లు వరసగా 6 : 1 నిష్పత్తిలో త్యాగం చేస్తున్నారు. అంటే Z, \(\frac{6}{35}\) వ వంతు X నుంచి, \(\frac{1}{35}\) వ వంతు Y నుంచి పొందుతున్నాడు,
\(\frac{6}{35}+\frac{1}{35}=\frac{7}{35}=\frac{1}{5}\) Z వాటా.
కొత్త సంస్థలో Z వాటా \(\frac{1}{5}\) వ వంతు.

ఆవర్జా ఖాతాలు

ప్రశ్న 23.
అమర్, అక్బర్ భాగస్తులు. వారు లాభనష్టాలను వరసగా 3 : 1 నిష్పత్తిలో పంచుకొంటున్నారు. 31 మార్చి 2020 నాటి వారి ఆస్తి అప్పుల పట్టీ ఈ విధంగా ఉంది.

ఏప్రిల్ 1, 2020 నాడు, వారు ఆంటోనీని 1/4 వంతు వాటాకు ఈ కింది షరతులతో సంస్థలో కొత్త భాగస్తునిగా చేర్చుకొన్నారు.
(a) ఆంటోనీ, ₹ 40,000 లు మూలధనంగా, ₹ 20,000 గుడ్వెల్గా తీసుకురావాలి.
(b) అమర్, అక్బర్ వారి వాటా గుడ్విల్ను సంస్థ నుంచి ఉపసంహరించుకొంటారు.
(c) సరుకు, యంత్రాలను 10% తగ్గించాలి.
(d) భవనాల విలువను 25% పెంచాలి.
అవసరమైన చిట్టాపద్దులు రాసి, ఆవర్జా ఖాతాలు తయారుచేసి, కొత్త సంస్థ యొక్క ఆస్తి అప్పుల పట్టీని చూపండి.
సాధన.
చిట్టా పద్దులు

ఆవర్జా ఖాతాలు

గుడ్విల్ను సృష్టించినపుడు :

ప్రశ్న 24.
సీత, గీత భాగస్తులు వారు లాభనష్టాలను వరసగా 2 : 1 నిష్పత్తిలో పంచుకొంటున్నారు. 31 మార్చి 2020 నాటి వారి ఆస్తి అప్పులు ఈ విధంగా ఉన్నాయి.

ఏప్రిల్ 2020 నాడు వారు రాధను 1/4 వంతు లాభాల్లో వాటా ఇచ్చి ఈ కింది షరతులతో భాగస్తునిగా చేర్చుకొన్నారు.
(a) రాధ మూలధనం కోసం ₹ 20,000 లు తీసుకురావాలి.
(b) సంస్థ గుడ్విల్ను, ₹ 15,000 గా విలువ కట్టి సృష్టించడానికి నిర్ణయించారు.
(c) వర్తక రుణదాతలు ₹ 2,000 తగ్గించాలి.
(d) భవనాలను ₹ 10,000 లు పెంచాలి.
చిట్టాపద్దులు నమోదు చేసి, ఆవర్జా ఖాతాలను మరియు కొత్త సంస్థ ఆస్తి అప్పుల పట్టీని చూపండి.
సాధన.
చిట్టా పద్దులు

ఆవర్జా ఖాతాలు

గుడ్విల్ను సృష్టించి రద్దు చేయడం:

ప్రశ్న 25.
రామ్, శ్యామ్ భాగస్తులు. లాభనష్టాలను వరసగా 2 : 3 నిష్పత్తిలో పంచుకొంటున్నారు. 31 మార్చి 2020 నాటి వారి ఆస్తి అప్పుల పట్టీ కింద ఇవ్వడమైంది.

ఏప్రిల్ 1, 2020 నాడు వారు Cకి 1/4వ వంతు వాటా ఇచ్చి, కింద షరతులతో భాగస్తునిగా చేర్చుకొన్నారు.
(a) మాధవ్, ₹ 20,000 లు మూలధనం కోసం తీసుకురావాలి.
(b) సంస్థ గుడ్వెల్ను ₹ 30,000 లుగా నిర్ణయించి, దాన్ని సృష్టించి, రద్దు చేయడానికి నిర్ణయించారు.
(c) ఫర్నీచరుపై 5%, యంత్రాలపై 10% తరుగుదల ఏర్పాటు చేయాలి.
(d) భవనాల విలువను 20% పెంచాలి.
(e) A, B, C ల కొత్త లాభనష్టాల నిష్పత్తి వరసగా 1 : 2 : 1.
చిట్టా పద్దులు రాసి, అవసరమైన ఆవర్జా ఖాతాలు, కొత్త సంస్థ ఆస్తి అప్పుల పట్టీని తయారుచేయండి.
సాధన.
చిట్టా పద్దులు

గుడ్విల్ పుస్తకాలలో ఉన్నప్పుడు :

ప్రశ్న 26.
X, Y భాగస్తులు, లాభనష్టాలను వరసగా 2 : 1 నిష్పత్తిలో పంచుకొంటున్నారు. 31 మార్చి 2019 నాటి ఆస్తి అప్పుల పట్టీ ఈ విధంగా ఉంది.

ఏప్రిల్ 2019న Z ను 1/4వ వంతు వాటా లాభానికి, ఈ కింది షరతులతో భాగస్తునిగా చేర్చుకొన్నారు.
(a) 2 సె 30,000 లు మూలధనం కోసం తీసుకురావాలి.
(b) సంస్థ గుడ్వెల్ను కౌ 18,000 లు విలువ కట్టడమైంది. దీన్ని సృష్టించి రద్దు చేయడానికి నిర్ణయించారు.
(c) భవనాల విలువను 10% పెంచాలి.
(d) రుణగ్రస్తులపై 8% రానిబాకీలకై ఏర్పాటు చేయండి.
(e) యంత్రాలపై కౌ 5,000 లు తరుగుదలకై ఏర్పరచాలి.
(f) X, Y, Z ల కొత్త లాభనష్టాల నిష్పత్తి వరసగా 2 : 1 : 1.
చిట్టా పద్దులు నమోదు చేసి, అవసరమైన ఆవర్జా ఖాతాలను, కొత్త సంస్థల ఆస్తి అప్పుల పట్టీని తయారుచేయండి.
సాధన.
చిట్టా పద్దులు

ఆవర్జా ఖాతాలు

ప్రశ్న 27.
A, B లు భాగస్తులు, లాభనష్టాలను 3 : 1 నిష్పత్తిలో పంచుకొన్నారు. 31 మార్చి 2020 నాటి ఆస్తి అప్పుల పట్టీ ఈ విధంగా ఉంది.

01-04-2020 న వారు Cని 2/5వ వంతు లాభాల వాటా ఇచ్చి, ఈ కింది షరతులతో భాగస్తునిగా చేర్చుకొన్నారు.
(a) C, R ₹ 40,000 మూలధనం సమకూర్చాలి.
(b) స్థిరాస్తులను ₹ 35,000 గా విలువ కట్టడమైంది.
(c) సంస్థ గుడ్విల్ను ₹ 25,000గా నిర్ణయించారు.
(d) రానిబాకీలకై ఏర్పాటు ₹ 2,000 సరిపోతుంది.
చిట్టాపద్దులు రాసి, ఆవర్జా ఖాతాలు, ప్రారంభపు ఆస్తి అప్పుల పట్టీని తయారుచేయండి.
సాధన.
చిట్టా పద్దులు

ఆవర్జా ఖాతాలు

కొత్త లాభనష్టాల నిష్పత్తి ప్రకారం మూలధనాలను సవరించడం:

ప్రశ్న 28.
P, Q లు భాగస్తులు. వారు లాభనష్టాలను 3 : 2 నిష్పత్తిలో పంచుకొంటున్నారు. 31 మార్చి 2020 నాటి వారి ఆస్తి అప్పుల పట్టీ కింద ఇవ్వడమైంది.

01-04–2020 నాడు వారు R ను సంస్థలో 1/3వ వంతు లాభాన్ని ఇచ్చి, కింది షరతులతో భాగస్తునిగా చేర్చుకొన్నారు.
(a) R, ₹ 50,000 మూలధనంగా, ₹ 20,000 గుడ్విల్గా నగదు తేవాలి.
(b) యంత్రాలపై తరుగుదల ₹ 5,000 లు.
(c) రుణగ్రస్తులపై 5% రానిబాకీలకై ఏర్పాటు చేయాలి.
(d) భవనాల విలువను 20% పెంచాలి.
(e) రుణదాతలను ₹ 2,000 తగ్గించాలి.
కొత్త సంస్థలో P, Q, R లు లాభాలను సమానంగా పంచుకొంటారు. P, Q ల మూలధనాలను R మూలధనం ఆధారంగా నగదులో సవరించండి.
సాధన.
చిట్టాపద్దులు రాసి, అవసరమైన ఆవర్జా ఖాతాను, కొత్త సంస్థ ఆస్తి అప్పుల పట్టీని తయారుచేయండి.
చిట్టా పద్దులు

ఆవర్జా ఖాతాలు

1-4-2020 నాటి P, Q, R ల ఆస్తి అప్పుల పట్టీ

సూచనలు :
1. త్యాగాల నిష్పత్తిని కనుక్కోవడం :
త్యాగాల నిష్పత్తి = పాత నిష్పత్తి – కొత్త నిష్పత్తి
P త్యాగ నిష్పత్తి = \(\frac{3}{5}-\frac{1}{3}=\frac{9-5}{15}=\frac{4}{15}\)
Q త్యాగ నిష్పత్తి = \(\frac{2}{5}-\frac{1}{3}=\frac{6-5}{15}=\frac{1}{15}\)
గుడ్విల్ను P, Q లు 4 : 1 త్యాగాల నిష్పత్తిలో పంచుకొంటారు.
P = 20,000 × \(\frac{4}{5}[\) = ₹ 16,000
Q = 20,000 × \(\frac{1}{5}\) = ₹ 4,000

2. సంస్థ మొత్తం మూలధనం కనుక్కోవడం :
1/3 వ వంతు వాటా లాభానికి మూలధనం ₹ 50,000.
మొత్తం మూలధనం = 50,000 × \(\frac{3}{1}\)
= ₹ 1,50,000
కొత్త లాభ నిష్పత్తి = 1 : 1 : 1
P మూలధనం = 1,50,000 × \(\frac{1}{3}\) = ₹ 50,000,
Q మూలధనం = 1,50,000 × \(\frac{1}{3}\) = ₹ 50,000
R మూలధనం = 1,50,000 × \(\frac{1}{3}\) = ₹ 50,000 (ఇవ్వబడింది)
సంస్థ మొత్తం మూలధనం = ₹ 1,50,000
P మూలధన ఖాతా నిల్వ ₹ 83,800 సమకూర్చవలసిన మూలధనం ₹ 50,000 అదనంగా ఉంది. ₹ 33,800 వాపసు చేయబడింది. (83,800 – 50,000).
Q మూలధన ఖాతా నిల్వ ₹ 49,200 సమకూర్చవలసింది ₹ 50,000, తక్కువగా ఉన్న ₹ 800 నగదు తీసుకొని వచ్చాడు (50,000 – 49,200).

Here students can locate TS Inter 2nd Year Economics Notes Chapter 7 Tertiary Sector to prepare for their exam.

TS Inter 2nd Year Economics Notes Chapter 7 Tertiary Sector

→ Tertiary sector is the largest growing sector in economics all over the world. Jt.cpntrib- utes about 68 of output and more the 75 in the developed countries. It generates more employment.

→ Tertiary sector include both economic and social infrastructure.

→ Economic infrastructure includes transport, energy, communication etc. These services are directly used to facilitate production activities.

→ The social infrastructure includes health, education, sanitation etc.

→ Telecommunications I.T Science and Technology are the fast-changing areas based on inventions and innovations India has been placed top 5 science and technology countries in the world.

→ Tourism is an emerging sector with high revenue-earning capacity. It is a source of employment exchange and foreign exchange carrier.

TS Inter 2nd Year Economics Notes Chapter 7 తృతీయ రంగం

→ ఆర్థిక వ్యవస్థలో మూడవ ముఖ్య రంగం తృతీయరంగం. ఈ రంగం త్వరితగతిన వృద్ధి చెందుతూ స్థూల దేశీయోత్పత్తిలో గరిష్ఠ వాటా కలిగి అధిక శాతం శ్రామికులకు ఉపాధి కల్పిస్తోంది.

→ GDP లో తృతీయ రంగం వాటా ప్రపంచ ఆర్థిక వ్యవస్థలో 68% అభివృద్ధి చెందిన దేశాలలో 75% నుంచి 80%గా ఉంది.

→ తృతీయరంగం ప్రధానంగా ఆర్థిక మరియు సాంఘిక అవస్థాపనా సౌకర్యంను, సేవలను అందిస్తుంది.

→ ఆర్థిక అవస్థాపన ప్రత్యక్ష ఉత్పాదకత పెంచే రవాణా, ఇంధనం, సమాచారం మొ॥లైన మౌళిక సౌకర్యాలను అందిస్తుంది.

→ సాంఘిక అవస్థాపన పరోక్ష ఉత్పాదకతను పెంచే విద్య, వైద్యం, పారిశుద్ధ్యం సేవలందిస్తూ శ్రామిక ఉత్పాదకతను పెంచుతుంది.

→ నూతన ఉత్పత్తి పద్ధతులు, నవకల్పనలతో టెలికమ్యూనికేషన్లు, ఇన్ఫర్మేషన్ టెక్నాలజీ, శాస్త్ర, రంగాలు అభివృద్ధి చెందుతూ ఆర్థిక వ్యవస్థలో విప్లవాత్మక మార్పులు తెస్తున్నాయి.

→ సాంకేతిక బ్యాంకింగ్, ఇన్సూరెన్స్ రంగాలు ప్రజల పొదుపు సేకరించి ఆర్థికాభివృద్ధికి అవసరమైన పెట్టుబడులు సమకూరుస్తున్నాయి.

→ పర్యాటక రంగ అభివృద్ధి వ్యవసాయ, పారిశ్రామిక, సేవల రంగ అనుసంధానం పటిష్టం చేస్తుంది.

→ టెలికమ్యూనికేషన్స్, ఇన్ఫర్మేషన్ టెక్నాలజీ, శాస్త్ర, సాంకేతిక రంగాలు మనదేశానికి ఆవిర్భవిస్తున్న శక్తివంతమైన దేశంగా గుర్తింపు తెచ్చాయి.

→ తృతీయ రంగం అభివృద్ధి. ప్రజల తలసరి ఆదాయాలను పెంచి, జన నాణ్యతను పెంచుతుంది.

Telangana TSBIE TS Inter 2nd Year Commerce Study Material 6th Lesson వ్యాపారాన్ని నెలకొల్పడం Textbook Questions and Answers.

TS Inter 2nd Year Commerce Study Material 6th Lesson వ్యాపారాన్ని నెలకొల్పడం

వ్యాసరూప సమాధాన ప్రశ్నలు

ప్రశ్న 1.
వ్యాపారాన్ని నెలకొల్పడంలోని ప్రాథమిక స్థాయిలో తీసుకోవలసిన చర్యలు ఏమిటో వివరించండి.
జవాబు.
వ్యాపారాన్ని నెలకొల్పడం కోసం కేంద్ర ప్రభుత్వ, రాష్ట్ర ప్రభుత్వాలు రూపొందించిన అనేక లాంఛనాలు, నియమ నిబంధనలు అమలు చేయాల్సి ఉంటుంది.
సంస్థలను ఏర్పరచడంలో ప్రాథమిక స్థాయిలో తీసుకోవల్సిన చర్యలు:
1) 1వ దశ: స్వయం ఉపాధికై నిర్ణయం:

1. వ్యవస్థాపకుడు మొట్టమొదట తాను నిర్ణయించుకున్న వస్తువుల గురించి, ఆ వస్తువులను మార్కెట్లో స్పందన ఎలా ఉందో, ఒకవేళ కొత్త వస్తువును మార్కెట్లోకి పంపినప్పుడు వాటి వల్ల కలిగే లాభనష్టాలను, సంస్థను స్థాపించడానికి ముందుగానే సమగ్ర మార్కెట్ సర్వేను నిర్వహించి తెలుసుకోవాలి.
2. ఎంట్రప్రిన్యూర్ వ్యాపారాన్ని నెలకొల్పడానికి అనేక అంతర్గత మరియు బహిర్గత కారకాలు ప్రభావితం చేస్తాయి.

2) 2వ దశ: వ్యాపార పరిసరాల అవగాహన:
1) స్వయం ఉపాధి నిర్ణయం తీసుకున్న తర్వాత వ్యవస్థాపకుడు చిన్నతరహా పరిశ్రమలలో గల వ్యాపార పరిసరాలను కింది విధంగా పరిశీలించాలి.

• వ్యవస్థాపరమైన చట్రం – పరిశీలన
• విధాన నిర్ణయం
• నియమ నిబంధనలు.

2) ఔత్సాహికులకు తగిన ఆలోచనలు ఇవ్వడానికి ఆధారాలను నిర్వహణపరమైన చట్రం అందిస్తుంది. ఈ నిర్వహణ చట్రంలో అంతర్భాగాలు అభివృద్ధి కమీషనర్, అనుబంధ సంస్థలు మరియు రాష్ట్ర ప్రభుత్వాలు. సంబంధిత ప్రభుత్వాలు నియమ నిబంధనలు, మార్గదర్శక విధానాలను పొందుపరుస్తాయి.

3) 3వ దశ: ఆలోచనల ఎంపిక:

1. సరైన ప్రాజెక్టును ఎంచుకోవడానికి, సరైన వస్తువులను ఉత్పత్తి చేయడానికి, సేవలను అందించడానికి తద్వారా మంచి ఆలోచనల ఎంపికకు అవసరమైన కారకాలను పరిశీలించాలి.
2. ప్రతి వ్యవస్థాపకుడు తాను ఎంచుకున్న వస్తు మార్గం యొక్క మార్కెట్ సర్వేను పూర్తిగా వ్యవస్థను స్థాపించడానికి ముందే సమగ్రంగా పరిశీలించాలి. ఇది అతనికి తప్పక ‘ప్రస్తుత మార్కెట్ వివరాలు” మరియు “మార్కెట్లో కలిగే ప్రతిస్పందనలు గురించి పూర్తి అవగాహన”కు తోడ్పడుతుంది.

4) 4వ దశ: వ్యవస్థాపక నిర్మాణ నిర్ణయం: చిన్న తరహా సంస్థలు తమ వ్యవస్థ నిర్మాణాన్ని నిర్ణయించేందుకు గల అనేక అవకాశాలు కింది విధంగా ఉన్నాయి.

• సొంత యాజమాన్యం,
• భాగస్వామ్య సంస్థ,
• సహకార సంస్థ,
• హిందూ అవిభాజిత కుటుంబం,
• కంపెనీ (HUF).

ఎలాంటి సంస్థను చేపట్టాలో నిర్ణయించేందుకు కింది కారకాలను పరిశీలించాలి.
వ్యాపారం యొక్క పరిమాణం, మూలధన పెట్టుబడి, వ్యాపార స్వభావం, నియంత్రణ కోణం, పన్ను చెల్లింపు, ప్రభుత్వ ఆంక్షలు

5) 5వ దశ ప్రాజెక్టు తయారీ:

1. వస్తువును, వ్యాపార వ్యవస్థ అనే నిర్ణయించుకున్న తర్వాత వ్యవస్థాపకుడు అతని ఆలోచనలను కాగితంపై పెట్టి వివరించాలి. దీనినే ప్రాజెక్టు రిపోర్టు అంటారు. ప్రాజెక్టుకు సంబంధించిన అన్ని వివరాలు సంతృప్తికరంగా ఇందులో నిక్షిప్తం చేయాలి.
2. తదనుగుణంగా ప్రాజెక్టు రిపోర్టు తయారీలో అనేక శీర్షిక కింద వివరాలను విశదీకరించాలి. అవసరమైన డాక్యుమెంట్లు, కొటేషన్లు, ఎంక్వైరీలు ఇచ్చిన శీర్షిక కింద ప్రాజెక్టు రిపోర్టుకు జతపరచాలి.

6) 6వ దశ: ప్రాజెక్టు తులనాత్మక పరిశీలన:

1. ప్రతిపాదన యొక్క తుది నిర్ణయాన్ని సాంకేతిక, ఆర్థిక, వాణిజ్య నిర్వాహక మరియు ఆపరేటింగ్ కార్యకలాపాలను అన్నింటినీ అంచనా వేసి తీసుకోవడమవుతుంది.
2. ప్రాజెక్టులోని లోటుపాట్లను కనిష్టం చేయడానికిగాను వ్యవస్థాపకులు తగినంత జాగ్రత్తలు తీసుకోవాలి. సలహాలను, సూచనలను తగిన మేరకు తప్పక నిర్వర్తించాలి.

7) 7వ దశ: ప్రదేశ నిర్ణయం:
1) ప్రతీ పారిశ్రామిక ప్రాజెక్టుకు సరియైన ప్రదేశాన్ని ఎన్నిక చేసుకోవడం చాలా ముఖ్యం. ఇది అనేక కారణాలపై ఆధారపడి ఉంటుంది. అవసరమైన మేరకు కింది విషయాలకు లోబడి శోధించాలి:

• మార్కెట్కు, ముడిపదార్థాలకు దగ్గరగా ఉండటం
• పవర్ మరియు నీరు లభ్యతను చూసుకోవడం
• కావలసిన నైపుణ్యత లభ్యత, అమలులో ఉన్న వేతనపు రేట్లు
• పారిశ్రామికంగా వెనుకబడిన ప్రదేశాలకు వర్తించే రాయితీలు, ప్రోత్సాహకాలు.

2) సంస్థకు అవసరమైన ప్రదేశాన్ని ఎ) రాష్ట్ర ప్రభుత్వం – పారిశ్రామిక అభివృద్ధి సంస్థలు, బి) పారిశ్రామిక కొ ఆపరేటివ్ సొసైటీలు, సి) ప్రైవేటు వ్యక్తుల వద్ద నుంచి పొందవచ్చు.

8) 8వ దశ: తాత్కాలిక నమోదు:

1. తాత్కాలిక నమోదు, సంస్థను వెలుగులోకి తెచ్చేందుకు అవసరమైన చర్యలు చేపట్టేందుకు సహాయపడుతుంది. తాత్కాలిక నమోదు కోసం పారిశ్రామిక కేంద్రాలకు దరఖాస్తు చేసుకోవాలి.
2. తాత్కాలిక నమోదు పత్రాన్ని అంటే దరఖాస్తు చేసిన ఏడురోజులలోగా ఇవ్వడం జరుగుతుంది. తాత్కాలిక నమోదు యొక్క వ్యవధి కాలం సాధారణంగా ఆరు మాసాలు ఉంటుంది. ఈ వ్యవధి కాలాన్ని తగినంత ఆధారం చూపి అభ్యర్ధిస్తే మరొక ఆరు మాసాలను పొడిగించడం జరుగుతుంది.

9) 9వ దశ: యంత్ర పరికరాల మరియు సాంకేతికలపై విచారణ:
1) యంత్ర పరికరాలు, విడి పనిముట్ల అవసరాలను సరిగ్గా అంచనావేసి ప్లాంటు యంత్రాల సైజును నిర్ణయించుకోవాలి. ఎందుకంటే ఒకసారి స్థిరాస్తులను ఏర్పరచిన తరువాత మార్పు చేయడం చాలా కష్టం. కొన్ని సందర్భాలలో కొత్తగా యంత్రాలలో పెట్టుబడి పెట్టడం కంటే కొన్ని భాగాలను కొని లేదా బయటి వారిచే జాబ్వర్క్ చేయించుకోవడం తక్కువ వ్యయంతో కూడుకొని ఉంటుంది.

2) అవసరమైన యంత్రాలను ఉత్పత్తి చేసే అనేక ఉత్పత్తిదారులను గుర్తించి వారి వద్ద నుంచి కొటేషన్లను పొందాలి. ప్లాంటు, పరికరాలకు, వివరణాత్మకమైన కొటేషన్లను పేరుపొందిన సప్లయిదారుల వద్ద నుంచి పొందినట్లయితే ప్రాజెక్టు రిపోర్టుకు మరియు విత్త సహాయం పొందడానికి రాష్ట్ర విత్త కార్పొరేషన్లు లేదా బ్యాంకులకు వాటిని జతపరచడం సులభమవుతుంది.

ప్రశ్న 2.
వ్యాపారాన్ని నెలకొల్పడంలో ఆచరణ స్థాయిలో పాటించాల్సిన చర్యలను సవివరంగా తెలపండి.
జవాబు.
వ్యాపార సంస్థల స్థాపన ప్రక్రియలో రెండవదశ “అమలుపరిచే దశ” దీనినే “ఆచరణ దశ” అంటారు. ఆచరణ స్థాయిలో పాటించాల్సిన చర్యలు:
1) 1వ దశ: శాసనాత్మక పారిశ్రామిక లైసెన్స్ / క్లియరెన్స్ పొందడం:
1) మూలధన ఎక్విప్మెంట్ల దిగుమతి, విదేశీ ఒడంబడికలు మొదలైనవన్నీ పర్యవేక్షించడానికి అనేక నిర్వహణా బోర్డులను స్థాపించడం జరిగింది. ఈ బోర్డులు అనుమతించిన కాలపరిధిలోపు వచ్చిన వినతి పత్రాలను పరిశీలించి లైసెన్సును జారీ చేయాలి.

2) పారిశ్రామిక అభివృద్ధి, క్రమబద్ధీకరణ చట్టం 1951లో గల షెడ్యూల్ ప్రకారం జాబితాలో ఉన్న వస్తువుల ఉత్పత్తికి లైసెన్సులు తప్పనిసరిగా పొందాలి. ఉదా: లోహానికి సంబంధించిన పరిశ్రమలు, ఇంధనాలు, బాయిలర్లు మరియు ఆవిరి ఉత్పత్తి చేసే ప్లాంట్లు, విద్యుచ్ఛక్తి పరికరాలు, టెలికమ్యూనికేషన్స్, రవాణా, పారిశ్రామిక యంత్రాలు, ఎరువులు రసాయనాలు మొదలైనవి.

2) 2వ దశ: విత్త ఏర్పాట్లు: చిన్న తరహా సంస్థలు వాటి ప్రాజెక్టులకు విత్తమును మూడు విధాలుగా సమకూర్చుకోవచ్చు.

1. దీర్ఘకాలిక రుణం: స్థిరాస్తులైన ప్లాంటు, యంత్రాలు, భూమి, భవనాలు, సెక్యూరిటీ డిపాజిట్లు మొదలైన
   వాటి సేకరణ కోసం నిధులను సమకూర్చుకోవడానికి దీర్ఘకాలిక రుణాలను పొందుతారు.
2. వారధి రుణం: దీర్ఘకాలిక రుణం మంజూరు అయ్యే వరకు ప్రాజెక్టు నడిపించడానికి అయ్యే ఖర్చులను చెల్లించుకునేందుకు తీసుకునే రుణం. ఈ రుణాన్ని పొందడానికి ఆర్థిక సంస్థలకు దరఖాస్తు చేసుకోవాలి, మంజూరును
   దాలి.
3. నిర్వహణ మూలధనం రుణం: తనఖా, కుదువ, క్యాష్ క్రెడిట్ బిల్లు సౌకర్యంతో తీసుకునే అతి స్వల్పకాలిక ్వన్సులనే నిర్వహణ మూలధనం అంటారు.

3) 3వ దశ: విత్త సహాయానికి దరఖాస్తు పద్ధతి:
1) ప్రాజెక్టు నిర్ణయం తరువాత తాత్కాలిక రిజిస్ట్రేషన్ మరియు ఇతర లాంఛనాలు పూర్తి చేయడానికి వ్యవస్థాపకులు విత్తసహాయం కోసం దరఖాస్తును ప్రాజెక్టు రిపోర్టుతో జతపరచి విత్త సంస్థలకు లేదా బ్యాంకులకు కాల రుణాల కోసం సమర్పించాలి.

2) విత్త సంస్థలకు లేదా బ్యాంకులకు దరఖాస్తు చేసుకునేటప్పుడు కింది పత్రాలను జతపరచాలి.

• ప్రాజెక్టు రిపోర్టు ప్రతి
• భాగస్వామ్య ఒప్పందం లేదా సంస్థాపన పత్రం, కంపెనీ నియమావళి పత్రాలు.
• ప్లాంటు, యంత్రాల కొటేషన్లు
• భూమికి సంబంధించి లీజు ఒప్పందం లేదా భూమి స్వాధీన పత్రాలు.
• ఫ్యాక్టరీ భవనానికి ఆర్కిటెక్ట్ అంచనాలు.

4) 4వ దశ: భవనాల నిర్మాణం, సివిల్ పనులు:
విత్త సహాయక సంస్థ నుంచి మొదటి విడత రుణం మొత్తం పొందిన తరువాత, భవన నిర్మాణ పనులు మొదలవుతాయి. ఒకవేళ అంతకు ముందే రాష్ట్ర ప్రభుత్వపు పారిశ్రామిక వాడలలో నిర్మించబడిన ఫ్యాక్టరీ షెడ్ పొందిఉనట్లయితే, ఆ షెడ్ను తమ స్వాధీనంలోకి తీసుకురావడం ద్వారా ఈ పనిని పూర్తి చేయవచ్చు. అలాకాక ఫ్యాక్టరీ స్థలాన్ని మాత్రమే పొంది ఉన్నట్లయితే సివిల్ పనులు మొదలు పెట్టవచ్చు. వ్యవస్థాపకుడు ఫ్యాక్టరీ షెడ్ను నిర్మించడానికి పురపాలక లేదా కార్పొరేషన్ అధికారుల వద్ద నుంచి అవసరమైన లైసెన్స్ పొందాలి. ఇందుకోసం భవన ప్రణాళిక, ఫ్యాక్టరీల ఇన్స్పెక్టర్ ఇచ్చిన నియమ నిబంధనలకు లోబడి ఉండాలి.

5) 5వ దశ: ప్లాంటు, యంత్రాల కోసం, ఇతర స్థిరాస్తుల కోసం ఆర్డరు చేయడం, సేకరించడం:
స్థిరాస్తుల సేకరణకై ఆర్డర్లను, ఎంపిక చేసుకున్న సప్లయిదారులకు ఇవ్వడం జరుగుతుంది. డెలివరీ చేయవలసిన సమయాన్ని సప్లయిదారులతో చర్చించి ప్లాంటు, యంత్రాల సప్లయి మరియు భవన నిర్మాణ పనులు ఒకేసారి పూర్తి అయ్యేటట్లు చూసుకోవాలి.

6) 6వ దశ: విద్యుచ్ఛక్తి, నీటి కనెక్షన్లు:
విద్యుచ్ఛక్తి మరియు నీటి కనెక్షన్లకై అవసరమైన దరఖాస్తులను చేసుకొని అవసరమైన చర్యలను చేపట్టి కనెక్షన్లు పొందాలి. ఒక వినియోగదారునకు విద్యుచ్ఛక్తి కలుపబడిన లోడ్ ప్రకారం కనెక్షన్ తీసుకోవాలి.

7) 7వ దశ: సిబ్బందిని చేర్చుకోవడం మరియు వారి శిక్షణ:
1) సిబ్బంది సహకారం, ఉత్సుకత మరియు ప్రవర్తనలతో సాధారణ మరియు గణనీయమైన వ్యాపారాల మధ్య తేడాను చూపవచ్చు. సంపూర్ణ పోటీ పరిస్థితులలో ఉత్సాహం లేని లేదా శిక్షణ లేని సిబ్బంది, వ్యాపారానికి పూర్తి నష్టాన్ని తీసుకువచ్చే అవకాశం ఉంది. సిబ్బందిలో ముఖ్యంగా చూడవలసిన అర్హతలు, అతని ఉత్పాదకత మరియు నమ్మకం.’

2) ఈ దశలో వ్యాపారానికి సంబంధించిన సిబ్బంది విధానాలను నిర్ణయించుకోవాలి. అంటే ఎంత మందిని పూర్తిస్థాయి ఉద్యోగులుగా, లేదా పాక్షిక స్థాయి ఉద్యోగులుగా చేర్చుకోవాలి, అలాగే ఎంత మంది సాంకేతిక పరిజ్ఞానం కలవారిని, ఎంతమంది అకౌంటింగ్ నిపుణులను తీసుకోవాలి అని నిర్ణయించుకోవాలి.

3) సిబ్బంది నియామకానికి ముందుగా వ్యాపార అవసరాలను స్పష్టంగా గుర్తించి ప్రతి కొత్త ఉద్యోగికి అతన నెరవేర్చవలసిన నిర్దిష్ట బాధ్యతలు లిఖిత పూర్వకంగా తెలియపరచాలి. అంతేకాక వారికి ఇవ్వవలసిన జీతాలు కల్పించాలి. సదుపాయాలను వారి వారి నైపుణ్యత, అనుభవం మరియు స్థితిగతులను బట్టి నిర్ణయించాలి.

8) 8వ దశ: ముడిసరుకు సేకరణ:
కొత్త వస్తువులను మార్కెట్లో విడుదల చేయడానికి ముందుగా, తన అవసరాలకు సరిపడా ముడిసరుకు లభ్యతను సరైన కాలంలో కొత్త వ్యవస్థాపకులు లభింపచేసుకోవాలి. ఇందుకుగాను అతను ఒక సప్లయిదారుని నుంచి సరుకు సేకరించకుండా అనేక సప్లయిదారుల నుంచి సరుకును సేకరించాలి.

9) 9వ దశ: ప్లాంటు, యంత్రాలను స్థాపన ప్రారంభించడం:
1) కొత్త వ్యవస్థాపకుడు ఉత్పత్తి కార్యకలాపాలు సమర్ధవంతంగా కొనసాగించడానికి సరైన లేఅవుట్ను రూపొందించాలి. యంత్ర పరికరాలను నిర్వహించడానికి, ప్రతీ కార్మికుడు అతని కార్యకలాపాలను నిర్వహించడానికి వీలుగా ఉండే గదులు, వెలుతురు ఉన్న గదులను ఏర్పరచడం మొదలైన వాటిలో అతను తగిన శ్రద్ధ తీసుకోవాలి.

2) నిర్వాహకుడు ఫ్యాక్టరీ ఆవరణను, అందులో వివిధ పనులకై కేటాయించిన స్థలాలను, ఒక క్రమమైన పద్ధతిలో పొందుపరిచినట్లుగా బ్లూప్రింట్ను తయారు చేయించాలి.

10) 10వ దశ: మార్కెటింగ్:
1) మార్కెటింగ్ అంటే సంక్లిష్టమైన ప్రక్రియ. ఇది సంస్థ వస్తుసేవలకు వినియోగదారులకు ఏర్పరచుకునే ప్రక్రియ. ఈ ప్రక్రియలో వినియోగదారులను గుర్తించి, వారి అవసరాలను శ్రద్ధతో కనుగొని, ప్రతీసారి వారి అవసరాలను మెరుగైన సేవలతో అందించడం జరుగుతుంది.

2) ప్రతీ మార్కెటింగ్ ప్రణాళికలో ముఖ్యంగా పూర్తి స్థాయిలో ఉండవలసిన ధ్యేయాలు: వస్తు సేవల గురించి వినియోగదారునికి అవగాహన కల్పించడం, వస్తు సమాచారాన్ని సక్రమంగా అందించడం మరియు వినియోగదారులను వస్తువుల కొనుగోలుకై ప్రేరేపించడం.

3) వీటితో పాటుగా వ్యాపార ప్రకటనలు మరియు వస్తువుల ప్రమోషన్ మరియు దీర్ఘకాలిక వ్యూహాత్మక మార్కెటింగ్ గురించి కూడా సరియైన అవగాహన ఏర్పరచుకోవాలి.

11) 11వ దశ: శాశ్వతమైన నమోదు:
1) జిల్లా పారిశ్రామిక కేంద్రాల నుంచి శాశ్వతమైన నమోదును పొందవచ్చు. వ్యవస్థాపకుడు సంస్థను స్థాపించడానికి అవసరమైన అన్ని చర్యలు తీసుకున్న తరువాత అంటే ఫ్యాక్టరీ భవనం సిద్ధంగా ఉండి, విద్యుచ్ఛక్తి కనెక్షన్ను, యంత్ర పరికరాలను సిద్ధం చేసుకున్న తరువాత సంస్థ శాశ్వత నమోదుకై దరఖాస్తు చేసుకోవాలి.

2) అలాంటి దరఖాస్తును తీసుకున్న ఏడు రోజులలోగా, జిల్లా పారిశ్రామిక కేంద్రాధికారి లేదా తత్సమానమైన అధికారి సంస్థ యొక్క తనిఖీకి తేదీ, సమయాలను వ్యవస్థాపకునికి తెలియపరచాలి. తనిఖీలో సంస్థ ఉత్పత్తి సామర్ధ్యంతో అధికారులు సంతృప్తి చెందగానే, పరిశ్రమల డైరెక్టరేట్ వద్ద నుంచి శాశ్వత నమోదు పత్రం లభిస్తుంది.

12) 12వ దశ: లాభాలను ఆర్జించి అప్పును తిరిగి చెల్లించడం:
1) సఫలీకృతుడైన వ్యవస్థాపకుడు తప్పక ఉత్పత్తి వ్యయాలపై, లాభాలను పొందడంపై దృష్టిని సారించాలి. ఒకవేళ లాభాలు ఎక్కువగా లేకపోతే అందుకు తగిన కారణాలను వెతికి ఉత్పత్తి పరిమాణాన్ని సరిచేయాలి, కనిష్ట వ్యయం కోసం కృషి చేయాలి. అంతేకాక వృధాను తగ్గించడానికి వ్యయ నియంత్రణా చర్యలు చేపట్టాలి.

2) ప్రతి నెలకు అతను లాభాల నివేదికలను తయారు చేయాలి. సంవత్సరాంతంలో పెట్టుబడిపై వచ్చిన ఆదాయాన్ని “సౌభ నిష్పత్తులను మరియు అమ్మకాలపై లాభదాయక నిష్పత్తులను లెక్కించి చూడాలి. అంతేకాక భవిష్యత్తులో రాదగిన యాలు వేటికైనా ప్రణాళికలను తయారు చేయాలి. ఏవైనా అనుకోని పరిస్థితుల వల్ల లాభాలను సరైన స్థాయిలో, ఉత్పత్తి కందువల్ల రాబట్టలేకపోతే అందుకు స్పందించి తగిన చర్యలను వెంటనే తీసుకోవాలి.

ప్రశ్న 3.
తెలంగాణా రాష్ట్ర ప్రభుత్వం అందిస్తున్న వివిధ ఔత్సాహికత ప్రోత్సాహకాలు ఏమిటో చర్చించండి.
జవాబు.
తెలంగాణ ప్రభుత్వం అందించే అవకాశాలు, ఔత్సాహికులను ప్రేరేపించి తమ వ్యాపార సంస్థలను నెలకొల్పడానికి ఎక్కువగా దోహదపడతాయి. తెలంగాణా ప్రభుత్వం రూపొందించిన పారిశ్రామిక పాలసీ వల్ల తెలంగాణ ప్రాంతంలో పరిశ్రమలను నెలకొల్పడానికి ప్రాంతీయ, స్వదేశీ, విదేశీ పెట్టుబడిదారులకు ప్రోత్సాహకాలు లభిస్తున్నాయి. ఎందుకంటే అక్రమ లాభ రహిత, కష్టరహిత పరిస్థితులను ప్రభుత్వం, తమ పారిశ్రామిక పాలసీ ద్వారా ఔత్సాహికులకు కల్పించింది. తెలంగాణ ప్రభుత్వం ఔత్సాహికులకు అందిస్తున్న వివిధ అవకాశాలను కింద వివరించడమైనది.

1) తెలంగాణ ప్రభుత్వ రాష్ట్ర విభాగాలు తమ పనులను సరైన కాలంలో నిర్వర్తించకపోయినా, అవినీతిని ప్రోత్సహించిన సందర్భాలను ఔత్సాహికులు ఎదుర్కొన్నా, ప్రభుత్వం దృష్టికి తీసుకురావడానికి గాను ‘ఆన్లైన్ మరియు హెల్ప్ డెస్క్ గ్రివిన్స్ రిడెస్రల్ విధానాన్ని’ ప్రవేశపెట్టారు. దీని వల్ల పరిశ్రమల స్థాపన పనులు ప్రభుత్వ విభాగాలు త్వరితగతిన పూర్తి చేయాల్సి ఉంటుంది.

2) ప్రభుత్వ విభాగాలు ‘కనీస తనిఖీ విధానాన్నిపాటిస్తాయి. దీని వల్ల పారిశ్రామిక యూనిట్ను 3 లేదా 4 సంవత్సరాలలో ఒకసారి మాత్రమే తనిఖీ చేస్తారు. తనిఖీని ఎప్పుడు చేపడతారో కూడా ముందుగానే నిర్ణయిస్తారు.

3) పారిశ్రామిక యూనిట్లు తమంతట తాముగా ధ్రువీకరించుకునే ప్రక్రియను ప్రోత్సహించి, వాటి రిజిస్ట్రేషన్ రెనివల్స్న అమలుపరుస్తారు. హైదరాబాదు నగరంలో మరియు ఇతర జిల్లాలలో వెబ్ ఆధారిత ఎలక్ట్రానిక్ హెల్ప్ లైన్ సౌకర్యాలు మరియు భౌతికంగా హెల్ప్ డెస్క్లు ఏర్పరచి ఔత్సాహికుల పనిని సులభతరం చేయడమయింది.

4) తెలంగాణ రాష్ట్ర ప్రభుత్వం 14 రంగాలను ప్రముఖమైన రంగాలు అని సూటిగా పేర్కొన్నది. ఈ రంగాలలో పెట్టుబడి పెట్టే ఔత్సాహికులకు మిగతా పారిశ్రామిక రంగాల కంటే ప్రాముఖ్యతను కలిగిస్తారు.

5) తెలంగాణ ప్రభుత్వం సూక్ష్మ, చిన్న తరహా మరియు మధ్యతరహా పరిశ్రమలకు కింది ప్రత్యేక నిబంధనలను తమ పారిశ్రామిక విధానంలో రూపొందించింది.

• సూక్ష్మ, చిన్న తరహా, మధ్య తరహా పరిశ్రమల కోసం పారిశ్రామిక వాడలలో పార్కులలో సరిపడా స్థాయిలో చిన్న చిన్న ప్లాట్ల ఏర్పాటు, సూక్ష్మ యూనిట్లకై అభివృద్ధి పరచబడిన షెడ్స్ కేటాయింపు.
• ప్రారంభదశలోనే ఇబ్బందులకు గురి అయిన పరిశ్రమలను మెరుగుపరచడానికి ప్రత్యేకమయిన నిధిని ఏర్పరచడమైనది.
• స్వంత స్థలంలో ఔత్సాహికులు పరిశ్రమను నెలకొల్పదలచి, ఆ స్థలాన్నీ పరిశ్రమ అవసరాలకు అనువుగా మార్చడానికి సంబంధించి అయిన వ్యయాలను తిరిగి చెల్లించడానికి ప్రభుత్వం చేయూతనిచ్చింది.
• ఇండస్ట్రియల్ ప్రమోషనల్ ఆఫీసర్స్ స్థాయిలోనే సూక్ష్మ సంస్థలకు అనుమతులు ఇవ్వడానికి, లైసెన్స్లు జారీ చేయడానికి అధికార వికేంద్రీకరణ చేయడమైనది.

6) తెలంగాణా స్టేట్ ప్రోగ్రామ్ ఫర్ రాపిడ్ ఇన్కబేషన్ ఆఫ్ దళిత్ ఎంట్రప్రెన్యూర్స్ (TS-PRIDE) ద్వారా రాష్ట్ర ప్రభుత్వం SC/ST ఔత్సాహికులకు ప్రత్యేకమైన చేయూతను కలిగిస్తుంది. ఈ సంస్థ ద్వారా చేపట్టబడే కొన్ని ముఖ్యమైన వ్యాపకాలను కింద ఉదహరించడమైంది.

• SC/ST ఔత్సాహికులకు ఒక ప్రత్యేకమైన ప్రత్యక్ష ఫండింగ్ కార్యక్రమం ద్వారా ఆర్థిక సహాయాన్ని అందించడం.
• రాష్ట్ర ప్రభుత్వం మార్జిన్ మనీ రిఫండ్ స్కీము ఏర్పరచి గౌ 5 కోట్లను ఇందుకు గాను కల్పించి, SC/ST ఔత్సాహికులకు మార్జిన్ మనీని చెల్లించడం.
• పారిశ్రామిక పార్కులలో SC/ST ఔత్సాహికులకు ప్లాట్లు కేటాయింపు చేయడంలో ప్రాముఖ్యతను కల్పిస్తూ, వారికి ఆ పారిశ్రామిక వాడలలో 22% రిజర్వేషన్ సౌకర్యం ఏర్పరచింది.
• SC/ST అభ్యర్థులకు ప్రత్యేకంగా ఇంటెన్సివ్ ఎంట్రప్రిన్యూర్, స్కిల్ డెవలప్మెంట్ ప్రోగ్రామ్స్న నిర్వహించడం.
• SC/STల కోసం ప్రత్యేక కార్యక్రమాలను దళిత్ ఇండియా చాంబర్ ఆఫ్ కామర్స్ అండ్ ఇండస్ట్రీ లాంటి సంస్థలు చేపట్టి, వారి ఔత్సాహిక కార్యక్రమాల ప్రణాళికీకరణ అమలుపరచడం, నియంత్రించడం చేయూతను ఇవ్వడం.

7) నిర్మల్ పెయింటింగ్స్, డోక్రా మెటల్ వర్క్, బిద్రివేర్, పెంబర్తీ బ్రాస్వేర్, పోచంపల్లి ఇకత్ వస్త్రాలు, గద్వాల్ చీరలు, వరంగల్ కార్పెట్ లాంటి సాంప్రదాయక కళాత్మక మరియు హస్త కళల వస్తువుల ఉత్పాదకతను, ఆదాయాన్ని పెంచడానికి తెలంగాణ రాష్ట్ర ప్రభుత్వం వివిధ కార్యక్రమాలను తెలంగాణ స్టేట్ హాండిక్రాఫ్ట్స్ అండ్ ఆర్టిసాన్స్ రివైవల్ విత్ టెక్నాలజీ ప్రోగ్రామ్ (T – HART) వివిధ కార్యక్రమాలను చేపడుతుంది.

8) తెలంగాణ రాష్ట్రంలో వ్యవసాయానికి అనుకూలంగా లేని సుమారు 20 లక్షల ఎకరాల భూమిని గుర్తించడమైనది. దీన్ని పారిశ్రామికవాడలుగా ఏర్పరచడానికి గాను తెలంగాణ స్టేట్ ఇండస్ట్రియల్ ఇన్ఫ్రాస్ట్రక్చరల్ కార్పోరేషన్కు (TSIIC) మళ్ళించడమైంది. దీనివల్ల పారిశ్రామిక వాడల సంఖ్య గణనీయంగా పెరుగుతుంది.

9) TSIIC పారిశ్రామిక వాడలలో అవసరమైన అన్ని మౌళిక వస్తువులను కల్పిస్తుంది. అంటే రోడ్లు, నీటి సరఫరా, పారిశ్రామిక టవర్స్, వ్యర్థాలను శుద్ధిపరచే సౌకర్యాలు మొదలయినవి సులభంగా అందుబాటులో ఉంటాయి. దీనివల్ల ఔత్సాహికుడు తనకు యూనిట్ ఏర్పాటుకు అనుమతి వచ్చిన రోజునుంచే అవసరమైన షెడ్ నిర్మాణాన్ని చేపట్టవచ్చు.

10) TSIIC మరియు పరిశ్రమలు, వాణిజ్య విభాగాల వెబ్సైట్ల ద్వారా పారిశ్రామిక పార్క్లో లభించే భూమి వివరాలను అందరికి అందుబాటులో ఉంచుతారు. ఈ వెబ్సైట్ ద్వారా పారిశ్రామిక పార్కు సమీపంలోని హైవేకు / రైల్వే స్టేషన్కు / విమానాశ్రయానికి / పట్టణానికి ఎంత దూరంలో ఉన్నది, ఆ ప్లాటు యొక్క పరిమాణం ఎంత, ఆ స్థలం ఫోటోగ్రాఫ్స్, గూగుల్ మాప్స్ మొదలయిన వివరాలన్నీ ప్రదర్శిస్తారు.

11) యువకులైన ఔత్సాహికులకు ఉద్దేశించబడిన శిక్షణా కార్యక్రమాలు అంటే స్కిల్ డెవలప్మెంట్ ప్రోగ్రామ్స్న Telangana State Accelerated Small scale Industries Training Centres చేపడతాయి. ఇవి ప్రభుత్వం యొక్క Industries and Commerce Department అధీనంలో నిర్వహించబడతాయి.

12) పారిశ్రామిక పురోగతికి, ఆర్థిక వనరులను బలోపేతం చేసుకోవడానికి తెలంగాణ రాష్ట్ర ప్రభుత్వం సానుకూలమైన రాష్ట్రీయ పన్ను విధానాన్ని ప్రవేశపెట్టింది. తద్వారా ఔత్సాహికులకు పొరుగు రాష్ట్రాల నుంచి ఉత్పాదకాలను పొందాలన్నా, తుది వస్తువులను తరలించాలన్నా రాష్ట్రీయ పన్ను భారం సరళీకృతం అవుతుంది.

13) కేవలం మహిళా ఔత్సాహికులకు ప్రోత్సహించుటకై 2018 మార్చి 18వ తేదీన వీ-హబ్ (V-Hub) ను కౌ 15కోట్ల ఆరంభ నిధితో నెలకొల్పడం జరిగింది. రాష్ట్ర ప్రభుత్వం ఆధ్వర్యంలో కేవలం మహిళా ఔత్సాహికులను ప్రోత్సహించుటకు ఒక సంస్థను దేశంలోనే మొదటిసారిగా ఏర్పాటు చేసిన ఘనత తెలంగాణ రాష్ట్రానికి దక్కింది. ఈ విధంగా తెలంగాణ ప్రభుత్వం యొక్క కొత్త పారిశ్రామిక విధానం వల్ల పారిశ్రామికవేత్తలకు, పెట్టుబడిదారులకు మరియు ఔత్సాహికులకు అనేక అవకాశాలు కల్పించి, వారి ఔత్సాహికతను సంతృప్తిపరచడానికి చర్యలు సుముఖంగా ఉన్నాయని చెప్పవచ్చు.

ప్రశ్న 4.
అంకుర సంస్థను నిర్వచించి దాని ఆవశ్యకాలు ఏమిటో వివరించండి.
జవాబు.
అంకుర సంస్థలు: ప్రారంభదశలో ఉన్న సంస్థలను అంకుర సంస్థలు అంటారు.
అంకుర సంస్థల నిర్వచనం: ప్రారంభ దశలో ఉన్న సంస్థలనే అంకుర సంస్థలంటారు. ప్రభుత్వం అంకు సంస్థలకై రూపొందించిన ప్రోత్సాహక పథకాల కోసం ప్రారంభ దశ (Startup)లోని సంస్థలను కింద తెలిపిన విధంగా నిర్వచించడం జరిగింది.

2013లో ఆమోదించబడిన భారతీయ కంపెనీ చట్టం కింద నమోదైన కంపెనీగానీ, 1932లో ఆమోదించబడిన భాగస్వామ్య సంస్థల చట్టం కిందగానీ లేదా 2008లో ఆమోదించబడిన పరిమిత బాధ్యత భాగస్వామ్య చట్టం కిందగానీ లేదా ఏదైనా స్వంత వ్యాపార సంస్థగానీ, స్థాపించిన తరువాత పది సంవత్సరాలు గడవనట్టి, స్థాపించిన తరువాత పది సంవత్సరాల్లో ఏ సంవత్సరం కూడా వ్యాపార టర్నోవర్ 100 కోట్లు దాటనటువంటి, ఏదైనా సంస్థను విభజించిన కారణంగా కానీ, దాని పునర్నిర్మాణం వల్ల ఏర్పడనటువంటి సంస్థలు, భవిష్యత్తులో అభివృద్ధి, పెరుగుదలకు అవకాశం ఉన్న వ్యాపారాన్ని ప్రారంభించిన సంస్థలను అంకుర సంస్థలు (Startup) అని అనవచ్చు.

అంకుర సంస్థల ఆవశ్యకాలు: ప్రభుత్వం అంకుర సంస్థగా వారిచే గుర్తింపు పొందడానికి కింద ఆవశ్యకాలను పూర్తి చేయవలసి ఉంటుంది.

1. కంపెనీ వయోపరిమితి: స్థాపించిన తేదీ నుంచి పది సంవత్సరాలు పూర్తి అయి ఉండరాదు.
2. సంస్థ లక్షణం: ఇటువంటి సంస్థను, కంపెనీల చట్టం కింద ప్రైవేటు లిమిటెడ్ కంపెనీగా కానీ, నమోదు చేయబడిన భాగస్వామ్య సంస్థగా కానీ, పరిమిత బాధ్యతగల భాగస్వామ్య సంస్థగా గానీ ప్రారంభించబడి ఉండాలి.
3. వార్షిక వ్యాపార టర్నోవర్: సంస్థ ఏర్పడిన తరువాత పది సంవత్సరాలలోపు, ఏ సంవత్సరంలో కూడా కౌ 100 కోట్ల వ్యాపార టర్నోవర్ని మించి వ్యాపారం చేయని సంస్థలు.
4. నూతనంగా ప్రారంభించబడిన సంస్థ: ఇటువంటి సంస్థలు ప్రప్రథమంగా స్వంత ప్రతిపత్తితో స్థాపించబడి ఉండాలి. అంతేగానీ, ఇదివరకే పనిచేస్తున్న సంస్థలను విడగొట్టినందువల్ల గానీ లేదా పునర్నిర్మాణం చేసినందువల్ల గానీ ఏర్పడిన సంస్థలై ఉండరాదు.
5. నవకల్పన, వృద్ధి చెందుటకు అవకాశాలు: ఇటువంటి సంస్థలు చేపట్టిన వ్యాపారంగానీ, సేవల రూపకల్పనగానీ, భవిష్యత్తులో వృద్ధి చెందుటకు అవకాశాలు ఉండాలి. ఇదివరకే స్థాపించబడిన సంస్థలు అందిస్తున్న వస్తు సేవలకంటే భిన్నమైన వస్తుసేవలను అందించుటకు అవకాశం ఉండాలి.

ప్రశ్న 5.
విజయవంతమైన ఇద్దరు భారతీయ ఔత్సాహికుల గురించి వివరించండి.
జవాబు.
వ్యాపార రంగంలో ఘన విజయం పొందిన వ్యాపారదక్షులు:
భారతదేశం 130 కోట్ల జనాభా కలిగి జనసాంద్రత అధికంగా ఉన్న దేశం. ప్రతి సంవత్సరం సుమారు 1.2 కోట్ల మంది వివిధ విశ్వవిద్యాలయాల నుంచి శిక్షణ, సాంకేతిక సంస్థల నుంచి ఉత్తీర్ణులై ఉద్యోగ అర్హత పట్టాలు సాధిస్తున్నారు. ప్రభుత్వం వీరందరికి ఉద్యోగావకాశాలు కల్పించడం సాధ్యం కాని పని. అయితే కొందరు ఉద్యోగాలను ఆశించే బదులు, ఉద్యోగాలను కల్పించే ఆలోచనతో కష్ట, నష్టాలను ఓర్చి ముందడుగువేసి తమ తమ ప్రయత్నాల్లో విజయం సాధిస్తారు. అటువంటి వారి విజయవంతమైన గాథలను / విషయాలను విద్యార్థులు తెలుసుకుంటే స్ఫూర్తి పొందగలరనే ఉద్దేశం విజయం సాధించిన వ్యాపార ఔత్సాహికుల గురించి వివరించడం జరిగింది.

1) లక్ష్మీనివాస్ మిట్టల్: లక్ష్మీనారాయణ్ మిట్టల్ ప్రపంచ ఉక్కు దిగ్గజ ఉక్కు వ్యాపారవేత్త, రాజస్థాన్లోని సదుల్పూరు అనే గ్రామంలో 1950 జూన్ 15న జన్మించాడు. కలకత్తాలో విద్యనభ్యసించి ఇంగ్లాండ్ దేశం లండన్లో స్థిరపడిన మిట్టల్ ప్రపంచంలో, నాలుగవ ధనవంతుడు. ప్రపంచంలోని ఉక్కు ఉత్పత్తిలో ఈయన సంస్థ ఆర్సెల్లార్ మిత్తల్ మొదటి స్థానంలో ఉంది.

తన గ్రాడ్యుయేషన్ (1970)లో అభ్యసించిన తరువాత ఒక మిల్లులో ట్రైనీగా పని ప్రారంభించి, 1976లో ఇండోనేషియాలో స్వంతంగా ఒక స్టీల్ మిల్లుని ప్రారంభించాడు. ఒక పది సంవత్సరాల పాటు ఆ కంపెనీ ఎలా నడుస్తుంది. ఇందులోని లోటుపాట్లని క్షుణ్ణంగా గమనించి 1989 మిట్టల్ ట్రినికాడ్ అండ్ టొబాగోలో ఆ దేశ ప్రభుత్వం నడుపుతున్న స్టీల్ కంపెనీని కొనుగోలు చేసుకొని గత అనుభవంతో దానిని విజయవంతంగా నడిపించి, ఆ కంపెనీని గట్టెక్కించి విజయవంతమైన వ్యాపారవేత్తగా పేరు గడించాడు.

అదే నూపుణ్యంతో ప్రపంచంలో నష్టాల్లో కొట్టుమిట్టాడుతున్న బలహీనమైన, చిన్న చిన్న యూనిట్లుగా ఉన్న పరిశ్రమలను చేజిక్కించుకొని సమీకృతం చేసి బలపరిచి వ్యాపారాన్ని నడిపించి లాభం ఆర్జించాలనేది అతడి వ్యాపారతత్వం. కార్ల తయారీలో ఉపయోగించే ఇనుప రేకుల ఉత్పత్తిలో మిట్టల్ కంపెనీకి మార్కెట్లో 40% వాటా కలదు. మిట్టల్ తన ఓహియోలు కల తన ఇంటర్నేషనల్ స్టీల్ గ్రూప్లను 2004 ఏకీకృతం చేసాడు. వీటన్నింటిని కలిపి మిట్టల్ స్టీల్ కంపెనీ NV గా ఏర్పాటు చేశాడు.

మిట్టల్ గురించి ప్రస్తావించిన ముఖ్యాంశాలు:
1) ప్రపంచంలో అత్యంత ఆదాయాన్ని (70.6 బిలియన్ డాలర్ల) రాబడి కలిగిన ఆర్సెలార్ మిట్టల్ అనే దిగ్గజ కంపెనీకి మిట్టల్ చైర్మన్ గాను మరియు ముఖ్య నిర్వహణ అధికారిగా నిర్వహిస్తున్నారు.

2) తోబుట్టువులతో కలిపి వ్యాపారం ప్రారంభించిన మిట్టల్, ‘వారితో వేరుపడి 2006 సం॥లో ఫ్రాన్స్ యొక్క Arcelor కంపెనీని తను మిట్టల్ కంపెనీలో కలిపివేసాడు. స్టీలు ధరలు తగ్గడం వల్ల, ముడిసరుకు వ్యయం పెరగడం వల్ల 2019లో 2.5 బిలియన్ల నష్టం వచ్చినట్లు రికార్డులు వెల్లడిస్తున్నాయి.

3) భారతదేశ బిలియనీర్లు అయిన శశి, రవి రుయాలకి చెందిన ఎస్సార్ స్టీల్ కంపెనీకి లక్ష్మీ మిట్టల్ 5.9బి. బిలియన్ డాలర్ల మూల్యం చెల్లించి 2019లో తన అధీనంలోకి తెచ్చుకున్నాడు.

4) ఫోర్బ్స్ వారు విడతల చేసిన ప్రపంచంలో ఉన్న అత్యంత ప్రభావంగల వ్యక్తుల జాబితాలో 196వ ర్యాంకులో ప్రపంచంలోని అత్యంత ధనవంతుల్లో 9వ స్థానంలో భారతదేశంలో పదవ ర్యాంకులో ఉన్నాడు.

5) మిట్టల్ జులై 2020 కోవిడ్ 19 వ్యాక్సిన్ తయారీ పరిశోధన కోసం ఆక్స్ఫర్డ్ యూనివర్సిటీకి √ 3300 కోట్లను విరాళం ఇచ్చి తన సేవానిరతిని చాటుకున్నాడు.

2) రాధిక రాజోజు:
1.3 మిలియన్ జనాభా కలిగిన మనదేశంలో రెండు పూటలా ఆహారం లభించని కుటుంబాల సంఖ్య అపరిమితంగా ఉంటుంది. అయితే వారిలో కొందరికి ఏదో చేయాలని, ఏదో సాధించాలని తద్వారా తమ జీవితాన్ని మెరుగుపరుచుకోవాలనే సంకల్పం ఉంటుంది.

అటువంటి వారు ఎదురైన ఆటంకాలను ధైర్యంగా ఎదుర్కొంటూ తాము అనుకున్నది సాధించడానికి హసోపేతమైన నిర్ణయాలు తీసుకొని కష్టనష్టాలకు తెగువ చూపి విజయం సాధిస్తారు. అటువంటివారిలో వరంగల్ రల్ జిల్లా పరకాలకు చెందిన రాజోజు రాధికను చక్కని ఉదాహరణగా చెప్పుకోవచ్చు. ఒక బీద కుటుంబంలో జన్మించిన రాధిక, ఒకానొక సందర్భంలో ముగ్గురితో కూడిన కుటుంబాన్ని పోషించడానికి ఎంతో కష్టపడవలసి వచ్చేది. ఏదైనా మంచిపని దొరికితే కుటుంబ పోషణ సులువు అవుతుంది అనే ఉద్దేశంతో ఉండేది. స్వయం ఉపాధి కోసం ఏర్పాటు చేసుకున్న వ్యాపకాన్ని, ఒక వ్యాపార సంస్థగా మారడం అనే ప్రక్రియకి రాధిక రాజోజు వ్యాపార సంస్థను తార్కాణంగా తీసుకోవచ్చు. ప్రారంభంలో రాధిక జీవనం గడపడానికి దర్జీ (Tailoring) పనినేర్చుకుని కుటుంబాన్ని పోషించడం ప్రారంభించింది. అయితే అప్పుడు కూడా ఆమె బతుకు కష్టనష్టాలతో నడిచేది. తన కుటుంబాన్ని నడపడానికి చేతిలో కేవలం 7 20,000 మాత్రమే ఉన్నాయి. ఆ స్వల్ప మొత్తంతో తన స్వగ్రామంలోనే దర్జీ పనిని ప్రారంభించింది. అయితే ఆ వ్యాపకంలో కూడా ఎన్నో కష్టనష్టాలు ఎదురై చిక్కు పరిస్థితులు ఎదుర్కొంది. తన దర్జీ యూనిట్ గ్రామీణ ప్రాంతంలో పెట్టడం వల్ల, సరైన గిరాకీ (డిమాండ్) లేక ఆదాయం చాలా తక్కువగా వచ్చేది. ఎంతో కొంత ఆదాయం సంపాదించాలనే ఉద్దేశంతో కేవలం 3 20 చార్జికే ఒక జత పాఠశాల యూనిఫాం కుట్టడానికి ఒప్పుకొనేది. అయితే అటువంటి కష్టపరిస్థితుల్లో కూడా ఆమె మనసులో దుస్తుల తయారీ యూనిట్ ప్రారంభించాలనే ఆలోచన మెరిసింది. అదే సందర్భంలో రాధిక రాజోజుకి ‘తెలంగాణ ప్రభుత్వం’ వారి సారధ్యంలో నెలకొల్పబడి, కేవలం మహిళా ఔత్సాహిక వ్యాపారస్తులకు తోడ్పడుతున్న We – Hub (వీ – హబ్) గురించి తెలిసింది.

రాధిక రాజోజు We-Hub (వీ-హబ్)ని సంప్రదించడం, వారు ఆమెకి మార్గదర్శకత్వం చేసి, వ్యాపార మెలకువలు నేర్పి నిధులు సమకూర్చుకునే విషయంలో సహాయం చేయడం జరిగింది. ఆ క్రమంలో రాధికకు పెట్టుబడికోసం నాలుగు లక్షల రూపాయలు (4,00,000) నిధులు సమకూరినవి.

ఈ మొత్తంతో అవసరమైన ఎంబ్రాయిడరీ మెషిన్ ను, బట్టల దుకాణం కోసం అవసరమైన వస్త్ర నిల్వలను తెప్పించుకోవడం జరిగింది. ఇందువల్ల రాధికకు దుస్తుల తయారీ యూనిట్ని, ఏర్పాటు చేసుకోవాలనే సంకల్పం నెరవేరింది. తనతో పాటు మరో 6 గురికి ఉపాధి కల్పించడం జరిగింది. అందుకని ఈమెని, వ్యాపారసంస్థ నెలకొల్పి విజయం సాధించిన మహిళా ఔత్సాహికురాలిని పరిగణించవచ్చు.

రాధిక నెలకొల్పిన దుస్తుల తయారీ సంస్థ వివరాలు:

1. సంస్థలో ఉపాధి పొందుతున్న వారు తనతో కలిపి 7 గురు
2. వార్షిక టర్నోవర్ 7 10,00,000
3. లాభ శాతం: 35%
4. భవిష్యత్ లక్ష్యాలు: భారీ స్థాయిలో దుస్తుల తయారీ పరిశ్రమ యూనిట్ని నెలకొల్పి వందలమందికి ఉపాధి కల్పించడం.

తెలంగాణ ప్రభుత్వం వారి We-Hub (వీ-హబ్) వారు 2019-20 సంవత్సరానికి ఉత్తమ ఔత్సాహిక మహిళా వ్యాపారవేత్తలుగా ఎంపిక చేసిన ఐదుగురి పేర్లలో రాధిక పేరుండడం ఎంతో సబబు అనాలి.

ప్రశ్న 6.
అంకుర సంస్థలకు అవసరమైన నిధులను ఎలా సమకూర్చుకుంటుందో వివరించండి.
జవాబు.
అంకుర సంస్థలకు నిధులు: అంకుర సంస్థలకు నిధులు రకరకాల ఆధారాల ద్వారా సమకూర్చబడతాయి. కిఁ తెలిపినట్టి అనేక మూలాధారాల ద్వారా అంకుర (Startup) సంస్థలకు నిధులు సమకూరుతాయి.
1. స్వీయ నిధులు: సంస్థలు, తమ వ్యాపారం అభివృద్ధి చేసుకునే క్రమంలో సంపాదించే నిధులను తిరిగి సంస్థలోనే పెట్టుబడి పెట్టడంవల్ల బయట నుంచి నిధులను సేకరించుకునే అవసరం లేకుండా, స్వంత నిధులపై ఆధారపడే పరిస్థితి ఉంటుంది. అంటే, వ్యాపార టర్నోవర్ పెరుగుతున్నందువల్ల వసూలు అయ్యే మొత్తాల నుంచి ఏర్పడే మిగులు నిధులు, -సంస్థకు అదనపు నిధుల అవసరాన్ని భర్తీ చేస్తాయి.

2. ఆరంభ రుణాలు: కొత్తగా వ్యాపార సంస్థను ప్రారంభించిన ఔత్సాహికులకు లేదా రెండు సంవత్సరాలకు మించకుండా వ్యాపారం చేస్తున్న సంస్థల యజమానులకు ప్రభుత్వం ద్వారా అంకుర (Startup) సంస్థల కోసం ఉద్దేశించబడిన రుణ సౌకర్యం అందుతుంది. ఈ రుణ సౌకర్యం స్థిరవడ్డీ రేటుపై, ఎటువంటి పూచీ లేకుండా మంజూరు చేయబడతాయి.

3) స్నేహితులు, కుటుంబ సభ్యులు: అంకుర సంస్థ ఔత్సాహికులు తమ కుటుంబ సభ్యుల నుంచి గానీ, మిత్ర బృందం నుంచి గానీ నిధులను సమకూర్చుకుంటారు. ఇటువంటి నిధులను సమంజసమైన వడ్డీరేటుపై తిరిగి చెల్లింపు హామీగా ప్రామిసరీ నోటులను అందజేసి సేకరిస్తారు.

4) స్వంత పొదుపు మొత్తాలు: ఇటువంటి సంస్థల ఔత్సాహిక యజమానులు తాము పొదుపు చేసుకున్న మొత్తాలని కూడా సంస్థ కార్యకలాపాల కోసం వినియోగిస్తారు.

5) సప్లయిదారుని రుణ సౌకర్యం: ఇటువంటి సంస్థలకు సరుకు సరఫరా చేసేవారు సరుకు విలువను నిర్ణీత గడువులోపల చెల్లించే పద్ధతిపై సరుకుని అందజేస్తారు. సాధారణంగా ఇటువంటి గడువు సరుకు సరఫరా చేసిన రోజు నుంచి 30 రోజులు గానీ అంతకంటే ఎక్కువగా ఉంటుంది.

6) లీజింగ్: సాధారణంగా వ్యాపార సంస్థలకు స్థిరాస్తులను సరఫరా చేయువారు అద్దె కొనుగోలు పద్ధతిపై ఆస్తులను అందచేయుటవల్ల అంకుర సంస్థలకు అవసరమైన పెట్టుబడి మొత్తం తగ్గుతుంది.

7) కాలపరిమితి రుణాలు: ఇటువంటి రుణాలు నిర్ణీత కాలపరిమితి లోపల తిరిగి చెల్లించే విధంగా మంజూరు చేయబడతాయి. ఈ రుణాలు స్వల్పకాలిక లేదా దీర్ఘకాలిక రుణాలుగా మంజూరు చేయబడతాయి.

8) ఆస్తులపై రుణం: ఇది తనఖా అప్పులాంటిది. లాభార్జన ప్రారంభించని సంస్థలు తమ ముఖ్యమైన విలువైన ఆస్తులను హామీగా చూపి రుణాలు తీసుకుంటాయి. ఇటువంటి రుణాలు అంకుర సంస్థలు కూడా తీసుకునే అవకాశం ఉంటుంది.

9) సామాజిక వర్గాలకు చేయూతనిచ్చే పథకాలు: బ్యాంకుల నుంచి గానీ, ఇతర విత్త సహాయ సంస్థల నుంచి గానీ, రుణాలు పొందలేని సందర్భాలలో ఇటువంటి పథకాల కింద రుణ సహాయం లభిస్తుంది. ఇటువంటి రుణాలు అవసరమైన ఆస్తులు, పరికరాలు సమకూర్చుకోవడానికి ఉపయోగపడతాయి.

10) క్రెడిట్ కార్డులు: అంకుర సంస్థలు నిధుల అవసరాల కోసం ఈ పద్ధతిని కూడా ఉపయోగించుకోవచ్చు. అయితే వీటిపై ప్రతినెల వాయిదాలు క్రమంగా చెల్లించవలసి ఉంటుంది. లేని యెడల వడ్డీ రేటుతోపాటు, ఆలస్యంగా, గడువులోపల చెల్లించనందుకు జరిమానా (Penalty) కూడా విధిస్తారు.

11) ప్రభుత్వ సహాయంతో పొందే రుణాలు: ప్రభుత్వం వారు స్వయంగా గానీ లేదా చిన్న సంస్థలకు వారు తీసుకునే గ్యారంటీ ఇవ్వడం ద్వారా గానీ అంకుర సంస్థలకు నిధులు అందడానికి తోడ్పడతారు.

అంకుర సంస్థలు వివిధ మూలాధారాల నుంచి తమకు అవసరమైన నిధులను సేకరించవచ్చు. అలాగే ప్రభుత్వం రు ప్రోత్సాహక పథకాల కింద అందించే నిధులను కూడా పొందే అవకాశం ఉంటుంది.

స్వల్ప సమాధాన ప్రశ్నలు

ప్రశ్న 1.
అంకుర సంస్థను ఎలా నమోదు చేస్తారు.
జవాబు.
అంకుర సంస్థను నమోదు చేసే ప్రక్రియ:
1. వ్యాపార సంస్థను నమోదు చేయించడం: సంస్థలను ‘ప్రైవేటు లిమిటెడ్’ గానీ, పరిమిత ఋణ బాధ్యతగల భాగస్వామ్య సంస్థగా గానీ, భాగస్వామ్య సంస్థగానీ నమోదు చేయించాలి.

2. అంకుర సంస్థను నమోదు చేయించడం: అంకుర సంస్థగా నమోదు చేయించడానికి అవసరమైన వివరాలను ఆన్లైన్లో సూచించబడినటువంటి దరఖాస్తులను Startup India Website మరియు తెలంగాణ రాష్ట్ర ప్రభుత్వం వారి Website లోని దరఖాస్తులో అవసరమైన వివరాలను నింపి నమోదు చేయించుకోవాలి.

3. పత్రాలను అప్లోడ్ చేయడం: దరఖాస్తుల్లో అవసరమైన వివరాలను పొందుపరచి తరువాత, అవసరమైనటువంటి దస్తావేజుల కాపీలను (Online) ద్వారా నమోదు చేయాలి. అప్లోడ్ చేయాల్సిన ముఖ్యమైన పత్రాలు:

• సిఫారసు లేఖ
• సంస్థను నమోదు చేసినట్టు జారీ అయిన ధ్రువపత్రం
• భాతస్వామ్య సంస్థ అయినట్టయితే, నమోదు కాబట్టినట్టు జారీ అయిన ధ్రువపత్రం
• సంస్థ చేపట్టబోయే వ్యాపార లక్షణాల గురించి వివరణ, భవిష్యత్తులో వృద్ధి చెందగల అవకాశాల వివరణ /అంచనాలు.

‘స్టార్టప్ ఇండియా’ పథకం కింద నమోదు కాబడినటువంటి సంస్థలు అంకుర సంస్థలుగా గుర్తించబడతాయి. కేంద్ర ప్రభుత్వం, రాష్ట్ర ప్రభుత్వాలు అందచేస్తున్న సహాయ, సహకారాలను, రాయితీలను పొందుతున్న కారణంగా, అనేక సంస్థలు అంకుర సంస్థలుగా (Startup) నమోదు కావడానికి ఆసక్తి చూపిస్తున్నాయి. దీనివల్ల ఉద్యోగావకాశాలు పెరిగి కొత్తగా ఉద్యోగాలు సృష్టించబడుతున్నాయి.

ప్రశ్న 2.
అంకుర సంస్థ నిధులు ఎలా పొందగలుగుతుంది?
జవాబు.
అంకుర సంస్థలకు నిధులు: అంకుర సంస్థలకు నిధులు రకరకాల ఆధారాల ద్వారా సమకూర్చబడతాయి. కింద తెలిపినట్టి అనేక మూలధారాల ద్వార అంకుర (Start up) సంస్థలకు నిధులు సమకూరుతాయి.
1) స్వీయ నిధులు: సంస్థలు, తమ వ్యాపారం అభివృద్ధి చేసుకునే క్రమంలో సంపాదించే నిధులను తిరిగి సంస్థలోనే పెట్టుబడి పెట్టడం వల్ల బయట నుంచి నిధులను సేకరించుకునే అవసరం లేకుండా, స్వంత నిధులపై ఆధారపడే పరిస్థితి ఉంటుంది. అంటే, వ్యాపార టర్నోవర్ పెరుగుతున్నందువల్ల వసూలు అయ్యే మొత్తాల నుంచి ఏర్పడే మిగులు నిధులు, సంస్థకు అదనపు నిధుల అవసరాన్ని భర్తీ చేస్తాయి.

2) ఆరంభ రుణాలు: కొత్తగా వ్యాపార సంస్థను ప్రారంభించిన ఔత్సాహికులకు లేదా రెండు సంవత్సరాలకు మించకుండా వ్యాపారం చేస్తున్న సంస్థల యజమానులకు ప్రభుత్వం ద్వారా అంకుర (Startup) సంస్థల కోసం ఉద్దేశించబడిన రుణ సౌకర్యం అందుతుంది. ఈ రుణ సౌకర్యం స్థిరవడ్డీ రేటుపై, ఎటువంటి పూచీ లేకుండా మంజూరు చేయబడతాయి.

3) స్నేహితులు, కుటుంబసభ్యులు: అంకుర సంస్థ ఔత్సాహికులు తమ కుటుంబసభ్యుల నుంచి గానీ, మిత్ర బృందం నుంచి గానీ నిధులను సమకూర్చుకుంటారు. ఇటువంటి నిధులను సమంజసమైన వడ్డీరేటుపై తిరిగి చెల్లింపు హామీగా ప్రామిసరీ నోటులను అందజేసి సేకరిస్తారు.

4) స్వంత పొదుపు మొత్తాలు: ఇటువంటి సంస్థల ఔత్సాహిక యజమానులు తాము పొదుపు చేసుకున్న మొత్తాలని కూడా సంస్థ కార్యకలాపాల కోసం వినియోగిస్తారు.

5) కాలపరిమితి రుణాలు: ఇటువంటి రుణాలు నిర్ణీత కాలపరిమితి లోపల తిరిగి చెల్లించే విధంగా ‘మంజూరు చేయబడతాయి. ఈ రుణాలు స్వల్పకాలిక లేదా దీర్ఘకాలిక రుణాలుగా మంజూరు చేయబడతాయి.

6) ప్రభుత్వ సహాయంతో పొందే రుణాలు: ప్రభుత్వం వారు స్వయంగా గానీ లేదా చిన్న సంస్థలకు వారు తీసుకునే గ్యారంటీ ఇవ్వడం ద్వారా గానీ అంకుర సంస్థలకు నిధులు అందడానికి తోడ్పడతారు.

ప్రశ్న 3.
ఏ కారకాలు ఒక వ్యక్తిని ఔత్సాహికుడిగా మారడానికి దోహదపడతాయి?
జవాబు.
ఔత్సాహికుడుగా మారడానికి ప్రభావితం చేసే కారకాలు రెండు విధాలుగా వర్గీకరించారు. అవి: 1) అంతర్గత కారకాలు 2) బహిర్గత కారకాలు.
1. అంతర్గత కారకాలు:

1. విద్యార్హతలు
2. వృత్తిపరమైన అనుభవం
3. ఉత్పత్తి మార్గంలో స్వతంత్రంగా పనిచేయాలనే ఆసక్తి
4. కుటుంబ చరిత్ర
5. ఉత్పత్తిని వేరుగా చేయాలనే ఆసక్తి
6. ఇతర కారకాలు.

2. బహిర్గత కారకాలు:

1. ప్రభుత్వం నుంచి సహాయం
2. ఆర్థిక సంస్థల నుంచి సహాయం
3. లభ్యమయ్యే సాంకేతిక పరిజ్ఞానం మరియు ముడిసరుకు
4. మిగులు నిధులను వినియోగించుకోవడం
5. ఇతర కారకాలు.

ప్రశ్న 4.
వ్యాపార ఆలోచనను ఎంపిక చేయడానికి ఏయే అంశాలను పరిగణించాల్సి ఉంటుంది.
జవాబు.
సరైన ప్రాజెక్టును ఎంచుకోవడానికి, సరైన వస్తువులను ఉత్పత్తి చేయడానికి, సేవలను అందించడానికి మంచి ఆలోచనల ఎంపికకు అవసరమైన క్రింది కారకాలను పరిశీలించాలి.

1. ఎంచుకున్న ఆలోచనలు నూతన పంథా కలవా?
2. ఆ ప్రదేశంలో పోటీ తక్కువగా ఉందా?
3. ముడిపదార్థాలు సులభంగా దొరుకుతాయా?
4. మౌళిక వసతులు, భూమి, నీరు, విద్యుత్ లభ్యమగునా?
5. వ్యవస్థాపకునికి ఆ రంగంలో తగినంత అనుభవం, విజ్ఞానం ఉందా?
6. అనుకున్న వస్తువు ఇంతకుముందే ఉత్పత్తి చేయబడుతున్నదా? వాటి సప్లయి డిమాండ్ మధ్య అంతరం ఎక్కువగా ఉందా?
7. ప్రభుత్వ విధానాలు అలాంటి వస్తుత్పత్తికి సౌకర్యాలు కల్పిస్తున్నాయా?
8. అలాంటి వస్తుఉత్పత్తిలో లాభ మార్జినీ ఎంత ఉండవచ్చు?

ప్రశ్న 5.
ప్రాజెక్టు నివేదికలో పొందుపరచవలసిన వివిధ అంశాల జాబితాను ఇవ్వండి.
జవాబు.
ప్రాజెక్టు సఫలీకృతం కావడానికి ప్రాజెక్టు రిపోర్టులో ఈ క్రింది అంశాలు తెలపాలి:

1. ప్రతిపాదించిన ప్రాజెక్టు గురించి క్లుప్తమైన పరిచయం
2. వ్యవస్థాపకుడు ఈ ప్రాజెక్టునే ఎన్నుకున్నందుకు ఉన్న చరిత్ర తెల్పడం
3. వ్యవస్థ స్వరూపం
4. వ్యవస్థాపకులు, ముఖ్యసిబ్బంది
5. వస్తువులు, వస్తు ఉత్పత్తి గురించి వివరాలు
6. మార్కెటింగ్ మరియు పోటీ
7. ఉత్పత్తి విధానం
8. యంత్రాలు, ప్లాంటు సామర్థ్యాలు
9. ముడిపదార్థాలు
10. భవనాలు,. భూమి
11. సాధారణ నిర్వహణ, సాంకేతిక సిబ్బంది
12. ప్రాజెక్టు వ్యయం
13. విత్త మార్గాలు
14. నిర్వహణ మూలధనం
15. ఉత్పత్తి వ్యయం మరియు లాభదాయికత
16. లాభదాయకత మరియు లాభనష్టరహిత బిందువు
17. ప్రాజెక్టు అమలుపరిచే విధానం షెడ్యూలు
18. వ్యవస్థాపకుని ఇష్ట ప్రకారం తిరిగి చెల్లింపు విధానం
19. ప్రతిపాదించిన సెక్యూరిటీ వివరాలు
20. ఇతర వివరాలు

ప్రశ్న 6.
ఒక వ్యాపార సంస్థ కేంద్రాన్ని, స్థలాన్ని ఎంపిక చేయడంలో పరిగణించాల్సిన ముఖ్యమైన అంశాలు ఏమిటో తెలియపరచండి.
జవాబు.
ప్రతి పారిశ్రామిక సంస్థ సరిఅయిన ప్రదేశం ఎన్నుకోవడం చాలా ముఖ్యం. అందువల్ల ఈ క్రింది అంశాలు ద్వారా సరియైన ప్రదేశాలు ఎంపికను తెలియపరచవచ్చును.

1. మార్కెట్కు, ముడిపదార్థాలకు దగ్గరగా ఉండటం.
2. పవర్ మరియు నీరు లభ్యత చూసుకోవడం.
3. ముడిపదార్థాల కొనుగోలుకు, ఉత్పత్తి అయిన వస్తువుల రవాణా సౌకర్యాలు.
4. పవర్, నీరు వృధాను బయటికి పోయే మార్గాలు.
5. కావల్సిన నైపుణ్యత, అమలు ఉన్న వేతనరేట్లు.
6. పరిశ్రమలపై ప్రభావం చూపే వాతావరణ పరిస్థితులు, పరిసరాల ప్రభావం.
7. పారిశ్రామిక వెనుకబడిన ప్రదేశాలకు లభించే రాయితీలు, ప్రోత్సాహకాలు.
8. వ్యాపారం అభివృద్ధికి అదనపు స్థలం లభ్యత.
9. ఫ్రెట్, పార్సిల్ సేవల లభ్యత.
10. కొన్ని ప్రత్యేక సౌకర్యాలు (ఉదా: అగ్నిమాపక, అద్దె, గిడ్డంగి లెక్కలోనికి తీసుకోవాల్సిన అంశాలు.)

ప్రశ్న 7.
ఒక వ్యాపార యూనిట్ విత్తాన్ని ఏయే మార్గాల ద్వారా సమకూర్చుకోవచ్చునో తెలపండి.
జవాబు.
వ్యాపార సంస్థలకు విత్తము మూడు రకాలుగా సమకూర్చును.

1. దీర్ఘకాలిక రుణం: స్థిరాస్తులైన ప్లాంటు, యంత్రాలు, భూమి, భవనాలు, సెక్యూరిటీ డిపాజిట్లు, మొదలైన వాటి సేకరణ కోసం నిధులను సమకూర్చుకోవడానికి దీర్ఘకాలిక రుణాలు పొందుతారు.
2. వారధి రుణం: ధీర్ఘకాలిక రుణం మంజూరు అయ్యేవరకు ప్రాజెక్టు నడిపించడానికి అయ్యే ఖర్చులను చెల్లించుకునేందుకు తీసుకునే రుణం. ఈ రుణాన్ని పొందడానికి ఆర్థిక సంస్థలకు దరఖాస్తు చేసుకోవాలి, మంజూరు పొందాలి.
3. నిర్వహణ మూలధనం: తనఖా, కుదువ, క్యాష్ క్రెడిబ్బిల్లు సౌకర్యంతో తీసుకునే అతిస్వల్ప కాలిక రుణాలు నిర్వహణ మూలధనం అంటారు.

ప్రశ్న 8.
వ్యాపార యూనిట్ యొక్క శాశ్వత రిజిస్ట్రేషన్ను పొందడానికి సంబంధించిన లాంఛనాలు ఏమిటో తెలపండి..
జవాబు.
జిల్లా పారిశ్రామిక కేంద్రాలు నుంచి శాశ్వతమైన నమోదును పొందవచ్చు. వ్యవస్థాపకుడు సంస్థను స్థాపించడానికి అవసరమైన అన్ని చర్యలు తీసుకున్న తరువాత అంటే ప్యాక్టరీ భవనం సిద్ధంగా ఉండి, విద్యత్ కనక్షన్, యంత్ర పరికరాలు సిద్ధం చేసుకున్న తరువాత సంస్థ శాశ్వత నమోదుకై దరఖాస్తు చేసుకోవాలి.

అలాంటి దరఖాస్తును తీసుకున్న ఏడురోజులలోగా, జిల్లా పారిశ్రామిక కేంద్రాధికారి లేదా తత్సమానమైన అధికారి సంస్థ యొక్క తనికి తేది, సమయాలను వ్యవస్థాపకునికి తెలియపరచాలి. తనిఖీలో, సంస్థలో స్థాపించిన ప్లాంటు సామర్థ్య మదింపు కూడా ఒక భాగంగా ఉంటుంది. సంస్థ ఉత్పత్తి సామర్థ్యంలో అధికారులు సంతృప్తి చెందగానే పరిశ్రమలతో డైరెక్టరేట్ వద్ద శాశ్వత నమోదు పత్రం లభిస్తుంది.

ప్రశ్న 9.
తెలంగాణ ప్రభుత్వం గుర్తించిన ముఖ్యమైన పెట్టుబడి పారిశ్రామిక కేంద్రాలు ఏమిటో తెలపండి.
జవాబు.
తెలంగాణ రాష్ట్రప్రభుత్వం 14 రంగాలను ప్రముఖమైన రంగాలు అని సూటిగా పేర్కొన్నది. ఈ రంగాలలో పెట్టుబడి పెట్టే ఔత్సాహికులకు మిగతా పారిశ్రామిక రంగాల కంటే ప్రాముఖ్యతను కల్గిస్తారు. ప్రభుత్వం గుర్తించిన ఈ14 పరిశ్రమలు ఏవంటే:

1. జీవశాస్త్రాలు: బల్క్ డ్రగ్స్, ఫార్ములేషన్స్, టీకాలు, న్యూట్రీ సెంటికల్స్ బయోలాజికల్ పరిశోధన మరియు అభివృద్ధి సౌకర్యాలు.
2. సాంకేతిక సమాచారం హార్డ్వేర్: వైద్యరంగానికి చెందిన సాధనాలు, సెల్యూలార్ కమ్యూనికేషన్.
3. ఇంజనీరింగ్ పరికరాలు: విమానయానం, అంతరిక్ష నౌకలు, రక్షణ.
4. ఫుడ్ ప్రాసెసింగ్ మరియు పోషక ఉత్పత్తులు: డైరీ, పౌల్ట్రీ, మాంసం, చేపల ఉత్పత్తులు.
5. ఆటోమొబైల్స్, రవాణా వాహనాలు, ఆటో విడి పరికరాలు, ట్రాక్టర్లు, వ్యవసాయ పరికరాలు.
6. వస్త్రాలు, దుస్తుల తయారీ, తోళ్ళ పరిశ్రమలు.
7. ప్లాస్టిక్స్, పాలిమర్స్, కెమికల్స్, పెట్రోకెమికల్స్, గ్లాస్ మరియు సెరమిక్స్.
8. త్వరితగతిని కదలిక కలిగిన వినియోగదారుల వస్తువులు, గృహోపకరణాలు.
9. ఇంజనీరింగ్ మరియు మూలధన వస్తువులు.
10. రత్నాలు, వజ్రాలు.
11. నిరర్ధకాలైన వస్తువుల నిర్వహణ, పచ్చదన సాంకేతిక పరిజ్ఞానాలు.
12. రెనివబుల్ ఎనర్జీ మరియు సోలార్ పార్కులు.
13. మినరల్ ఆధారిత మరియు కొయ్య సంబంధిత పరిశ్రమలు.
14. రవాణా సౌకర్యాలు.

ప్రశ్న 10.
సూక్ష్మ, చిన్న తరహా, మధ్య తరహా పారిశ్రామిక యూనిట్ల విషయంలో తెలంగాణ ప్రభుత్వ రూపొందించిన ప్రత్యేక నిబంధనలు ఏమిటో తెలపండి.
జవాబు.
తెలంగాణ ప్రభుత్వం సూక్ష్మ, చిన్నతరహా మరియు మధ్యతరహా పరిశ్రమలకు క్రింది ప్రత్యేక నిబంధనలను . పారిశ్రామిక విధానంలో రూపొందించింది.

1. సూక్ష్మ, చిన్న తరహా, మధ్య తరహా పరిశ్రమల కోసం పారిశ్రామిక వాడలలో సరిపడే స్థాయిలో చిన్న చిన్న ప్లాట్ల ఏర్పాటు, సూక్ష్మ యూనిట్లలో అభివృద్ధి పరచబడిన షెడ్స్ కేటాయింపు.
2. ఇబ్బందులకు గురి అయినా పరిశ్రమలను ప్రారంభదశలోనే మెరుగుపరచడానికి ప్రత్యేకమయిన నిధిని ఏర్పరచడం.
3. మేధోసంపత్తి నమోదుకు సహాయాన్ని అందించడానికి ప్రత్యేక నిధి ఏర్పాటు.
4. అధికారిక అనుమతి లేకుండా చౌర్యానికి పాలుపడే వారినుంచి ఔత్సాహికులకు రక్షణకు ప్రత్యేక నిధి ఏర్పాటు.
5. సూక్ష్మ, చిన్న తరహా మరియు మధ్య తరహా పరిశ్రమలను ఆధునీకరించడం, సాంకేతిక పరిజ్ఞానం కొరకు నిధి ఏర్పాటు చేయడం.
6. జాతీయ, అంతర్జాతీయ మార్కెట్లో కొనుగోలు, అమ్మకాలదారులు పాల్గొనడానికి మార్కెటింగ్ చేయూతను ప్రభుత్వం అందించును.
7. స్వంత స్థలంలో ఎంట్రప్రిన్యూర్లకు పరిశ్రమలను నెలకొల్పడంనకు ప్రభుత్వం సహాయం చేస్తుంది.
8. సూక్ష్మ, చిన్న, మధ్యతరహా పరిశ్రమల ఎంట్రప్రిన్యుర్లకు సహాయక పానల్ ఏర్పరుస్తుంది.
9. రాష్ట్ర ప్రభుత్వం ప్రత్యేకంగా, రాష్ట్రస్థాయి బాంకర్స్ కమిటీని ఏర్పరుస్తుంది.
10. సూక్ష్మ సంస్థలకు అనుమతులు, లైసెన్స్లు జారీ చేయడానికి అధికార వికేంద్రీకరణ చేయడమైనది.
11. సూక్ష్మ, చిన్న తరహా, మధ్య తరహా పరిశ్రమలకు భద్రత వలయం కల్పించడం.
12. స్త్రీ అభ్యుదయానికి కృషి చేసే సంస్థలు దీనిలో పాల్గొనడానికి, ప్రభుత్వ భాగస్వామిగా ఉండమని ఆహ్వానిస్తుంది.

ప్రశ్న 11.
మన రాష్ట్రంలోని SC/ST ఔత్సాహికులకు తెలంగాణా రాష్ట్ర ప్రభుత్వం అందించే ప్రత్యేక చేయూతలు ఏమిటి?
జవాబు.
తెలంగాణా రాష్ట్ర ప్రభుత్వం SC/ST ఎంట్రప్రిన్యూర్లకు ఈ క్రింది చేయూతను కల్పిస్తుంది:

1. SC/ST ఎంట్రప్రిన్యూర్లకు ఒక ప్రత్యేక నిధి కార్యక్రమంద్వారా ఆర్థిక సహాయం అందించడం.
2. రాష్ట్ర ప్రభుత్వం మార్జిన్ మనీ రిఫండ్ స్కీమును ఏర్పరచి 5 కోట్లు కల్పించడం.
3. పారిశ్రామిక పార్కులలో SC/ST ఎంట్రప్రిన్యూర్లకు ప్లాట్లు కేటాయింపులో ప్రాముఖ్యత, పార్కులలో 22% రిజర్వేషన్ సౌకర్యం కల్పించడం.
4. పెద్ద పరిశ్రమలలో వైవిధ్యభరితమైన సప్లయిదారుల అవకాశాలు కల్పించడం.
5. కేంద్ర ప్రభుత్వం యొక్క SME ప్రొక్యూర్మెంట్ పాలసీకి అనుసంధానంగా రాష్ట్రప్రభుత్వం 20% ప్రొక్యూర్మెంట్ పాలసీ ఇచ్చును.
6. SC/ST అభ్యర్థులకు ఇంటెన్సివ్ ఎంట్రప్రిన్యూర్, స్కిల్ డెవలప్మెంట్ ప్రోగ్రామ్స్న నిర్వహించడం.
7. నాన్ బాంకింగ్ ఫైనాన్షియల్ కంపెనీలు క్రెడిట్ రేటింగ్ ఇన్ఫర్మేషన్ సర్వీసెస్ ఆఫ్ ఇండియా లిమిటెడ్ ద్వారా రేటింగ్, ఫండింగ్ చేయబడితే సబ్సిడీకి అర్హత లభిస్తుంది.
8. రవాణారంగం కాకుండా, ఇతర సేవారంగ యూనిట్లపై ఎంట్రప్రిన్యూర్ల ఆసక్తి కనపరిస్తే, వడ్డీ సబ్సిడీని కల్పిస్తుంది.
9. దళిత్ ఇండియా చాంబర్ ఆఫ్ కామర్స్ అండ్ ఇండస్ట్రీ లాంటి సంస్థలు చేపట్టి, వారి ఔత్సాహిక కార్యక్రమాల ప్రణాళికా, అమలుపరచడం, నియంత్రించడంలో సహాయం ఇవ్వడం.
10. అన్ని జిల్లా మరియు రాష్ట్రస్థాయి కమిటీలలో SC/ST ఎంట్రప్రిన్యూర్లకు ప్రాతినిధ్యం కల్పించడం.

ప్రశ్న 12.
మన రాష్ట్రంలోని సాంప్రదాయక కళలు, హస్త కళల ఉత్పాదకతను, ఆదాయాన్ని పెంపొందించడానికి తెలంగాణ ప్రభుత్వం చేపట్టిన చర్యలు ఏమిటో విశదీకరించండి.
జవాబు.
కళాత్మక, హస్తకళల వస్తువుల ఉత్పాదకతను ఆదాయాన్ని పెంచడానికి తెలంగాణ రాష్ట్ర ప్రభుత్వం వివిధ కార్యక్రమాలను తెలంగాణ స్టేట్ హండిక్రాఫ్ట్ అండ్ ఆర్డినెన్స్ రివైవల్ విత్ టెక్నాలజీ ప్రోగ్రామ్ (T-HART) వివిధ కార్యక్రమాలను చేపడుతుంది. ఈ ఉపయుక్తమైన చర్యలు ఏమిటి అంటే ఈ క్రింది విధంగా తెల్పబడింది.

1. నిర్థిష్టమైన కళలు లేదా హస్తకళలను గుర్తించే ఒకే తీరును కలిగి ఉన్న వాటిని వర్గాలుగా చేయడం.
2. కళలు, హస్తకళలను గుర్తించి వాటిని సంబంధించిన పత్రాలను రూపొందించడం.
3. సాంకేతిక పరిజ్ఞానం ఎప్పటికప్పుడు మార్చడం, డిజైన్ చేయూత కేంద్రాలు ఏర్పాటు చేయడం.
4. నైపుణ్యాలను ఎప్పటికప్పుడు ఆధునీకరించడం, నాణ్యతను పెంచడం.
5. ఒకే విధమైన సౌకర్యాల కేంద్రాలు ఏర్పాటు చేయడం.
6. కళలు, హస్తకళల యూనిట్ల రిజిస్ట్రేషన్లో చేయూతనివ్వడం.
7. ఒక మూలగానీ, ఖాళీ ప్రదేశంలోగాని అమ్మే కళాత్మక వస్తువులు వృద్ధిపరచడం.
8. మార్కెటింగ్లో చేయూతనివ్వడం.

ప్రశ్న 13.
Telangana State Industrial Development and Entrepreneurs Advancement Incentive Scheme ద్వారా ఔత్సాహికులకు సమకూర్చే ప్రోత్సాహకాలు ఏమిటి?
జవాబు.
తెలంగాణ ప్రభుత్వం ఎంట్రప్రిన్యూర్లకు Telangana State Industrial Development and Entrepreneurs Advancement Incentive Scheme ద్వారా క్రింద పేర్కొన్న ప్రోత్సాహకాలు లభిస్తుంది.

1. స్టాంప్ డ్యూటీ తిరిగి చెల్లింపు
2. భూమి వ్యయంపై రిబేట్
3. భూమిని పారిశ్రామిక అవసరాలు అనుగుణంగా మార్చుకోవడంలో అయ్యే వ్యయం
4. విద్యుచ్ఛక్తి వ్యయం తిరిగి చెల్లింపు
5. పెట్టుబడి సబ్సిడీ
6. VAT ను తిరిగి చెల్లించడం.
7. వడ్డీ సబ్సిడీ
8. మొదటి తరం ఔత్సాహికులకు సీడ్ క్యాపిటల్ సౌకర్యం..
9. శిక్షణ నైపుణ్యం వృద్ధి వ్యయాలు తిరిగి చెల్లింపు
10. నాణ్యత, పేటంట్ల చేయూత
11. శుభ్రమైన ఉత్పత్తి చర్యలు
12. మౌళిక వసతుల కల్పనలో అయ్యే వ్యయాలు తిరిగి చెల్లింపు.

అతి స్వల్ప సమాధాన ప్రశ్నలు

ప్రశ్న 1.
అంకుర సంస్థ.
జవాబు.

1. వ్యాపార కార్యకలాపాలను ఆరంభించే క్రమాలలో మొదటిదశలో ఉన్న సంస్థలను అంకుర సంస్థలు అంటారు.
2. అంకుర సంస్థగా గుర్తింపు పొందడానికి కొన్ని ఆవశ్యకాలను సంతృప్తిపరచవలసి ఉంటుంది. అంకుర సంస్థ నమోదు పూర్తి అయినప్పుడు మాత్రమే ప్రయోజనాలను పొందగలుగుతుంది.

ప్రశ్న 2.
ప్రాజెక్టు నివేదిక.
జవాబు.

1. వస్తువును, వ్యాపార వ్యవస్థ అనే నిర్ణయించుకున్న తర్వాత వ్యవస్థాపకుడు అతని ఆలోచనలను కాగితంపై పెట్టి వివరించాలి. దీనినే ప్రాజెక్టు రిపోర్టు అంటారు. ప్రాజెక్టుకు సంబంధించిన అన్ని వివరాలు సంతృప్తికరంగా అందులో నిక్షిప్తం చేయాలి.
2. తదనుగుణంగా ప్రాజెక్టు రిపోర్టు తయారీలో అనేక శీర్షిక కింద వివరాలను విశదీకరించాలి. అవసరమైన డాక్యుమెంట్లు, కొటేషన్లు, ఎంక్వైరీలు ఇచ్చిన శీర్షిక కింద ప్రాజెక్టు రిపోర్టుకు జతపరచాలి.

ప్రశ్న 3.
ప్రాజెక్టు సమీక్ష.
జవాబు.

1. ప్రతిపాదన యొక్క తుది నిర్ణయాన్ని సాంకేతిక, ఆర్థిక, వాణిజ్య నిర్వాహక మరియు ఆపరేటింగ్ కార్యకలాపాలను అన్నింటినీ అంచనా వేసి తీసుకోవడమవుతుంది.
2. ప్రాజెక్టులోని లోటుపాట్లను కనిష్టం చేయడానికిగాను వ్యవస్థాపకులు తగినంత జాగ్రత్తలు తీసుకోవాలి. సలహాలను, సూచనలను తగిన మేరకు తప్పక నిర్వర్తించాలి.

ప్రశ్న 4.
తాత్కాలిక రిజిస్ట్రేషన్.
జవాబు.

1. తాత్కాలిక నమోదు, సంస్థను వెలుగులోకి తెచ్చేందుకు అవసరమైన చర్యలు చేపట్టేందుకు సహాయపడుతుంది. తాత్కాలిక నమోదు కోసం పారిశ్రామిక కేంద్రాలకు దరఖాస్తు చేసుకోవాలి.
2. తాత్కాలిక నమోదు పత్రాన్ని అంటే దరఖాస్తు చేసిన ఏడురోజులలోగా ఇవ్వడం జరుగుతుంది. తాత్కాలిక నమోదు యొక్క వ్యవధి కాలం సాధారణంగా ఆరు మాసాలు ఉంటుంది. ఈ వ్యవధి కాలిన్ని తగినంత ఆధారల చూపి అభ్యర్ధిస్తే మరొక ఆరు మాసాలను పొడిగించడం జరుగుతుంది.

ప్రశ్న 5.
పారిశ్రామిక లైసెన్స్.
జవాబు.
1) మూలధన ఎక్విప్మెంట్ల దిగుమతి, విదేశీ ఒడంబడికలు మొదలైనవన్నీ పర్యవేక్షించడానికి అనేక నిర్వహణా బోర్డులను స్థాపించడం జరిగింది. ఈ బోర్డులు అనుమతించిన కాలపరిధిలోపు వచ్చిన వినతి పత్రాలను పరిశీలించి లైసెన్సులను జారీ చేయాలి.

2) పారిశ్రామిక అభివృద్ధి, క్రమబద్ధీకరణ చట్టం 1951లో గల షెడ్యూల్ ప్రకారం జాబితాలో ఉన్న వస్తువుల ఉత్పత్తికి లైసెన్సులు తప్పనిసరిగా పొందాలి. ఉదా: లోహానికి సంబంధించిన పరిశ్రమలు, ఇంధనాలు, బాయిలర్లు మరియు ఆవిరి ఉత్పత్తి చేసే ప్లాంట్లు, విద్యుచ్ఛక్తి పరికరాలు, టెలికమ్యూనికేషన్స్, రవాణా, పారిశ్రామిక యంత్రాలు, ఎరువులు రసాయనాలు మొదలైనవి.

ప్రశ్న 6.
దీర్ఘకాలిక రుణాలు.
జవాబు.
స్థిరాస్తులైన ప్లాంటు, యంత్రాలు, భూమి, భవనాలు సెక్యురిటీ డిపాజిట్లు మొదలైన వాటి సేకరణ కోసం నిధులను సమకూర్చుకోవడానికి పొందే రుణాలను దీర్ఘకాలిక రుణాలు అంటారు.

ప్రశ్న 7.
బ్రిడ్జ్ రుణాలు.
జవాబు.
దీర్ఘకాలిక రుణం మంజూరు అయ్యేవరకు ప్రాజెక్టు నడిపించడానికి అయ్యే ఖర్చులను చెల్లించుకునేందుకు తీసుకునే రుణాన్ని బ్రిడ్జి రుణాలు అంటారు. ఈ రుణాన్ని పొందడానికి ఆర్థిక సంస్థలకు దరఖాస్తు చేసుకోవాలి, మంజూరును పొందాలి.

ప్రశ్న 8.
నిర్వహణ మూలధనం.
జవాబు.
తనఖా, కుదవ, క్యాష్ క్రెడిట్ బిల్లు, సౌకర్యంతో తీసుకునే అతి స్వల్పకాలిక అడ్వాన్సులను నిర్వహణ మూలధనం అంటారు. వ్యాపారాన్ని నిర్వహించడానికి అవసరమైన మూలధనాన్ని నిర్వహణ మూలధనం అంటారు.

ప్రశ్న 9.
అంకుర సంస్థ సమర్పించాల్సిన పత్రాలు.
జవాబు.
అంకుర సంస్థ సమర్పించాల్సిన పత్రాలు:

1. సిఫారసు లేఖ
2. సంస్థను నమోదు చేసినట్టు జారీ అయిన ధ్రువపత్రం
3. భాగస్వామ్య సంస్థ అయినట్టయితే, నమోదు కాబడినట్టు జారీ అయిన ధ్రువపత్రం
4. సంస్థ చేపట్టబోయే వ్యాపార లక్షణాల గురించి వివరణ భవిష్యత్తులో వృద్ధి చెందగల అవకాశాల వివరణ / అంచనాలు.

Here students can locate TS Inter 2nd Year Economics Notes Chapter 6 Industrial Sector to prepare for their exam.

TS Inter 2nd Year Economics Notes Chapter 6 Industrial Sector

→ Role of industrial sector in Indian economy – Share of industries in the GDP – Increase in employment opportunities – Share of Industrial sector in national income – Growth of large scale industries – Growth in the production of durable consumer goods.

→ Industrial structure – Structure in terms of usage – Structure by type of ownership – Structure by size of capital – Structure by type of enterprises.

→ Causes of industrial backwardness in india – British rulelack of mineral resources – Lack qf capital – lack credit finance – Lack of transport facilities – Lack of industrial finance – Energy crisis increase in taxes – Limited market – Defective planning,

→ Industrial policy aims at systematic development of industries. The pattern of industrialisation to be achieved by the government indicated through the policy.

→ 1948 policy contents – Classification of industries – Small scale industries. – Labour man-agement relations – Foreign capital tarriff policy.

→ 1956 policy contents – Classification of industries – Small scale industries, Labour man- agement relation-Reduction of- regional imbalance Technical and managerial personnel.

→ 1997 policy contents – Objectives – Abolition of industrial licensing Policy regarding pub- lie sector, MRTP unit-Foreign investment’ and technology – Removal of mandatory con¬vertibility – Providing small scale industries.

→ The government of India bring back industrial policy into focus in the form of national manufacturing policy as Nov 4, 2011 objective zones.

→ Small scale industries problems and role.

→ Industrial finance sources – Internal self finance equity, Debenture, Public deposits, Loans from bank – Foreign capital – IDBI, IFCI, ICICI, IDFC, SIDBI.

TS Inter 2nd Year Economics Notes Chapter 6 పారిశ్రామిక రంగం

→ దేశంలో లభ్యమవుతున్న ముడి సరుకులను ఉత్పత్తి ప్రక్రియలో వినియోగించి ఉత్పాదక, వినియోగ వస్తువులు తయారు చేయడాన్ని పారిశ్రామీకరణ అంటారు.

→ పారిశ్రామీకరణ వల్ల ఉద్యోగిత, ఆదాయాలు పెరగడమేకాక, వినియోగ వ్యయంతో పాటు జీవన ప్రమాణం పెరుగుతుంది.

→ పంచవర్ష ప్రణాళికల అమలు వల్ల భారత పారిశ్రామిక రంగంలో గణనీయమైన మార్పు వచ్చింది. స్థూల జాతీయోత్పత్తిలో వాటా పెరిగింది. ఉపాధి అవకాశాలు పెరిగాయి. జాతీయాదాయంలో పారిశ్రామిక రంగం వాటా పెరిగింది. నూతన ఆర్థిక విధానం ద్వారా ప్రభుత్వరంగ స్థానాన్ని ప్రవైటు రంగం ఆక్రమించుకున్నది.

→ భారతదేశం పారిశ్రామికంగా వెనుకబడి ఉండటానికి గల కారణాలు సామర్థ్యతను పూర్తిగా వినియోగించుకోలేకపోవటం, ప్రభుత్వరంగం సంస్థల పనితీరు, అవస్థాపనా సౌకర్యాల కొరత, ప్రాంతీయ అసమానతల వృద్ధి, పారిశ్రామిక రుగ్మత.

→ 1948 సంవత్సరం పారిశ్రామిక విధాన తీర్మానం భారతదేశంలో మిశ్రమ ఆర్థికవ్యవస్థకు పునాది వేసింది.

→ 1956 సంవత్సరంలో ప్రారంభం కానున్న రెండవ పంచవర్ష ప్రణాళిక పారిశ్రామికీకరణకు ప్రాధాన్యత యిస్తూ మౌళిక భారీ పరిశ్రమల స్థాపనకు పూనుకుంది.

→ 1991 పారిశ్రామిక తీర్మానం భారతీయ పరిశ్రమ సామర్ధ్యాన్ని పెంచి, ప్రపంచదేశాలతో పోటీపడేలా చేయాలని, అవసరమైన కంట్రోళ్ళు, నియంత్రణలన్నింటిని తొలగించాలని లక్ష్యంగా నిర్దేశించుకున్నారు. * విదేశీ పెట్టుబడులను పెంచే లక్ష్యంతో దేశపు సాధారణ ఆర్ధిక సూత్రాలకు భిన్నంగా ఉండే ఆర్థిక సూత్రాలు కలిగిన ఒక భౌగోళిక ప్రాంతాన్ని SEZ అంటారు.

→ చిన్న తరహా పరిశ్రమల ప్రాధాన్యత : ఉద్యోగ అవకాశాలు, ఉత్పత్తిలో ప్రగతి, తక్కువ మూలధనం, మూలధన సేకరణ, ప్రాంతీయ అభివృద్ధి, ఎగుమతులు.

→ చిన్న తరహా పరిశ్రమల సమస్యలు, పెట్టుబడికొరత, పురాతన యంత్రాలు, ముడి పదార్థాల కొరత, మార్కెటింగ్ సమస్యలు, అవస్థాపనా సౌకర్యాల కొరత, నిర్వాహణ సామర్ధ్యంలేకపోవడం.

→ పారిశ్రామిక సంస్థలు వాటి ఉత్పాదక కార్యకలాపాలకు వెచ్చించే విత్తం మొత్తాన్ని ” పారిశ్రామిక విత్తం” అంటారు.

→ వీటిని సమకూర్చడానికి IDBI, IFCI, ICICI, IFBI, IDFC, SIDBI, మొదలైన సంస్థలను ప్రారంభించటం జరిగింది.

Telangana TSBIE TS Inter 2nd Year Accountancy Study Material 3rd Lesson లాభాపేక్ష లేని సంస్థల ఖాతాలు Textbook Questions and Answers.

TS Inter 2nd Year Accountancy Study Material 3rd Lesson లాభాపేక్ష లేని సంస్థల ఖాతాలు

అతిస్వల్ప సమాధాన ప్రశ్నలు:

ప్రశ్న 1.
లాభాపేక్ష లేని సంస్థల అర్థాన్ని వివరించండి.
జవాబు.
ప్రధాన ఉద్దేశం లాభార్జన కాకుండా, సభ్యులకు సేవలను అందించే లక్ష్యాలను సాధించే నిమిత్తం స్వచ్ఛందంగా ఏర్పడిన వ్యక్తుల సముదాయాన్ని ” లాభాపేక్ష లేని సంస్థలు” అని అంటారు.
ఉదా : విద్యా సంస్థలు, వైద్యశాలలు, క్లబ్బులు, సహకార సంస్థలు మొదలైనవి.

ప్రశ్న 2.
లాభాపేక్ష లేని సంస్థల లక్షణాలను రాయండి.
జవాబు.
లాభాపేక్ష లేని సంస్థల లక్షణాలు :

1. సాధారణంగా లాభాపేక్ష లేని సంస్థలు సంస్థ సభ్యులకు, సమాజానికి సేవలను అందిస్తాయి.
2. ఈ సంస్థలకు ముఖ్యమైన ఆదాయ వనరులు చందాలు, విరాళాలు, కేంద్ర మరియు రాష్ట్ర ప్రభుత్వాలు ఇచ్చే గ్రాంటుల ద్వారా సమకూరుతాయి.
3. మతం, ధర్మం, కళలు, భాషా మరియు విద్య మొదలైన వాటిని అభివృద్ధి చేసే నిమిత్తం ఈ సంస్థలను ఏర్పాటు చేయడం జరుగుతుంది. లాభాలను ఆర్జించడం వీటి ఉద్దేశ్యంకాదు.
4. ఈ సంస్థలు తమ సభ్యులకు ఎలాంటి డివిడెండ్లను చెల్లించవు.
5. సభ్యులతో ఎన్నుకోబడిన వారు ఈ సంస్థ నిర్వహణ చేపడుతారు.

ప్రశ్న 3.
మూలధన వ్యయాలకు, రాబడి వ్యయాలకు మధ్య గల తేడాలు ఏమిటి ?
జవాబు.

ప్రశ్న 4.
మూలధన వసూళ్ళకు, రాబడి వసూళ్ళకు మధ్య గల తేడాలు ఏమిటి ?
జవాబు.

ప్రశ్న 5.
విలంబిత రాబడి వ్యయం అంటే ఏమిటి ?
జవాబు.

1. చేసిన ఖర్చు వల్ల సమకూరే ప్రయోజనం ఖర్చుపెట్టిన సంవత్సరానికి పరిమితం కాక కొన్ని సంవత్సరాల వరకు ప్రయోజనం కలుగ చేస్తుంది.
2. ఉదాహరణ : ప్రాథమిక ఖర్చులు, భారీ ప్రకటన ఖర్చులు.

ప్రశ్న 6.
చెల్లింపు, వ్యయానికి గల తేడాలను తెలపండి.
జవాబు.

1. చెల్లింపు అంటే వాస్తవంగా చెల్లించిన నగదు. ఇది ప్రస్తుత కాలానికి లేదా గత కాలానికి లేదా భవిష్యత్తు కాలానికి సంబంధించినదై ఉండవచ్చు. చెల్లింపు మూలధన లేదా రాబడి స్వభావానికి సంబంధించినదై ఉండవచ్చు. ప్రతి చెల్లింపు, వ్యయం కావచ్చు. కాని ప్రతి వ్యయం చెల్లింపు కావలసిన అవసరం లేదు.
2. ‘వ్యయం’ అంటే ప్రస్తుత కాలానికి సంబంధించిన ఖర్చులు అవి ప్రస్తుత సంవత్సరపు నగదుతో చెల్లించిన, చెల్లించకపోయిన వ్యయంతో కలిసి ఉంటాయి.

ప్రశ్న 7.
వసూలు, ఆదాయానికి గల తేడాలను తెలపండి.
జవాబు.
స్వభావరీత్యా ‘వసూలు’, ‘ఆదాయం’ వేరు వేరు, వ్యవహార స్వభావంతో సంబంధం లేకుండా, కాలంతో సంబంధం లేకుండా వచ్చిన నగదు మొత్తాన్ని “వసూలు” అని అంటారు.

‘వసూలు’ మూలధన వసూలు కావచ్చు లేదా రాబడి వసూలు కావచ్చు, ప్రస్తుత సంవత్సరం, గత సంవత్సరం, భవిష్యత్ సంవత్సరానికి సంబంధించినదై ఉండవచ్చు.
‘ఆదాయం’ అంటే ప్రస్తుత సంవత్సర కాలంలో ఆర్జించిన / సంపాదించిన మొత్తం అది ప్రస్తుత సంవత్సరం నగదులో వసూలైన, కాకపోయిన ‘ఆదాయం’ అవుతుంది.

ప్రశ్న 8.
క్రింది పదాలను వివరించండి.
1. విరాళాలు
2. వారసత్వాలు
3. ప్రవేశ రుసుము
4. చందాలు
5. మూలధన నిధి
6. ప్రత్యేక నిధులు.
జవాబు.
1. విరాళాలు :
వ్యక్తుల నుంచి, సంస్థల నుంచి సంస్థ నిర్వహణ కోసం స్వీకరించే మొత్తాలను విరాళాలు అంటారు. ఇవి రెండు రకాలు.

• సాధారణ విరాళం,
• ప్రత్యేక విరాళం.

2. వారసత్వాలు :
వీలునామా ద్వారా సంక్రమించిన మొత్తాలను వారసత్వాలు అంటారు. వీటిని ఆదాయంగా భావించి ఆస్తి అప్పుల పట్టీలో అప్పులవైపు చూపాలి.

3. ప్రవేశ రుసుము :
వ్యాపారేతర సంస్థలో మొదటిసారిగా ప్రవేశించినప్పుడు సభ్యులు చెల్లించే రుసుమును ప్రవేశ రుసుము అంటారు. ఇది పురావృతంకాదు అందువల్ల ఆస్తి అప్పులు పట్టీలో అప్పులవైపు చూపుతాయి.

4. చందాలు :
సంస్థలోని సభ్యులు క్రమం తప్పకుండా నిర్ణీత కాల పరిమితితో చెల్లించే మొత్తాలను చందాలు అని వ్యవహరిస్తారు.

5. మూలధన నిధి :
ఎ) లాభాపేక్షలేని సంస్థలలో అప్పులపై ఆస్తుల ఆధిక్యతను మూలధన నిధి లేదా పెట్టుబడి నిధి అంటారు.
బి) వ్యాపార సంస్థలాగా లాభాపేక్ష లేని సంస్థలు మూలధనాన్ని సమీకరించవు. కాబట్టి వ్యయంపై ఆదాయం మిగులు మూలధనీకరించిన వసూళ్ళను “మూలధన నిధి”గా పరిగణించి, ఆస్తి అప్పుల పట్టీలో అప్పుల వైపు చూపిస్తారు.

6. ప్రత్యేక నిధులు :
ప్రత్యేకమైన ప్రయోజనం కోసం ప్రత్యేకంగా సంస్థ పొందిన మొత్తాన్ని “ప్రత్యేక నిధులు” అంటారు. భవన నిధి, టోర్నమెంటు నిధి, బహుమతి నిధి, ఉపన్యాసాల నిధి మొదలైనవి ఈ కోవకి చెందినవి.

స్వల్ప సమాధాన ప్రశ్నలు:

ప్రశ్న 1.
వసూళ్ళు – చెల్లింపుల ఖాతా లక్షణాలను తెలపండి.
జవాబు.

1. ఇది నగదు చిట్టాను పోలి ఉంటుంది.
2. ఇది వాస్తవిక ఖాతా.
3. ఈ ఖాతా యొక్క ప్రారంభ, ముగింపు నిల్వలు, నగదు, బ్యాంకు నిల్వలను తెలియపరుస్తుంది.
4. నగదుతో సంబంధమున్న ప్రతి వ్యవహారాన్ని ఈ ఖాతాలో నమోదు చేయాలి.
5. అరువు వ్యవహారాలను ఈ ఖాతాలో నమోదు చేయకూడదు.
6. నగదు వసూళ్ళను డెబిట్ వైపు, నగదు చెల్లింపులను క్రెడిట్ వైపు నమోదు చేయాలి.
7. ఈ ఖాతా సంవత్సరాంతాన గల నగదు, బ్యాంకు నిల్వలను తెలియజేస్తుంది.

ప్రశ్న 2.
ఆదాయ – వ్యయాల ఖాతా అంటే ఏమిటి ? దాని లక్షణాలను తెలపండి.
జవాబు.
ఆదాయ వ్యయాల ఖాతా వ్యాపార సంస్థలోని లాభ నష్టాల ఖాతాను పోలి ఉంటుంది. ఇది నామ మాత్రపు ఖాతా కాబట్టి “వ్యయాలను, నష్టాలను డెబిట్, ఆదాయాలను, లాభాలను క్రెడిట్”, అనే సూత్రాన్ని ఆధారం చేసుకొని వ్యవహారాలను ఈ ఖాతాలో నమోదు చేయాలి.
లక్షణాలు :

1. ఇది లాభనష్టాల ఖాతాను పోలి ఉంటుంది.
2. ఇది నామ మాత్రపు ఖాతా.
3. ఈ ఖాతాలో డెబిట్ వైపు రాబడి వ్యయాలను క్రెడిట్వైపు రాబడి ఆదాయాలను నమోదు చేస్తారు.
4. రాబడి వ్యయాలను, రాబడి ఆదాయాలను మాత్రమే ఈ ఖాతాలో తీసుకుంటారు. పెట్టుబడి అంశాలను తీసుకోరు.
5. తరుగుదల వంటి నగదేతర అంశాలను కూడా ఈ ఖాతాలో చూపిస్తారు.
6. సంవత్సరాంతాన ఈ ఖాతా ముగింపు నిల్వ ‘మిగులు’ లేదా ‘లోటు’ ను తెలియపరుస్తుంది.
7. మిగులు / లోటును ఆస్తి అప్పుల పట్టీలో అప్పులవైపు మూలధన నిధికి మళ్ళిస్తారు.

ప్రశ్న 3.
వసూళ్ళు – చెల్లింపుల ఖాతాకు ఆదాయ వ్యయాల ఖాతాకు మధ్యగల తేడాలను వివరించండి.
జవాబు.

ప్రశ్న 4.
విరాళం అంటే ఏమిటి ? వాటి రకాలను వివరించండి.
జవాబు.
సభ్యులు కాని వ్యక్తుల నుంచి స్వచ్ఛందంగా సంస్థ స్వీకరించిన మొత్తాలను “విరాళాలు” అంటారు. విరాళాలను విడి వ్యక్తుల నుంచి, సంస్థల నుంచి స్వీకరించి, లాభాపేక్ష లేని సంస్థలు ఆర్థికంగా బలోపేతమవుతాయి.
విరాళాలు రెండు రకాలు :

• సాధారణ విరాళాలు
• ప్రత్యేక విరాళాలు.

ఎ) సాధారణ విరాళాలు :
విరాళాలు ఇచ్చే వారు, ఆ మొత్తాన్ని దేనికి వినియోగించాలో తెలపకుండా ఇచ్చే మొత్తాన్ని ‘సాధారణ విరాళం’ అంటారు. సాధారణ విరాళాన్ని లాభాపేక్ష లేని సంస్థలు దేనికైనా వినియోగించవచ్చు.

బి) ప్రత్యేక విరాళాలు :
ఒక ప్రత్యేక ఉద్దేశంతో స్వీకరించిన మొత్తాలను ‘ప్రత్యేక విరాళాలు’ అంటారు. ప్రత్యేక విరాళం చిన్న మొత్తమైనా, పెద్ద మొత్తమైనా, మూలధనీకరించి ఆస్తి అప్పుల పట్టీలో అప్పులవైపు చూపాలి.
ఉదాహరణ : భవనాల కోసం విరాళాలు, గ్రంథాలయం కోసం విరాళాలు మొదలైనవి.

ప్రశ్న 5.
మూలధన, రాబడి అంశాల మధ్య తేడాలను ఉదాహరణలతో తెలపండి.
జవాబు.
మూలధన వ్యయాలు :
ఏ వ్యయం వల్ల సంస్థకు కలిగే ప్రయోజనం ఒక సంవత్సరానికి పైబడి లభించడం జరుగుతుందో ఆ వ్యయాన్ని ‘మూలధన వ్యయం’ అంటారు.
ఉదాహరణ : భవనాలు, యంత్రాలు, ఫర్నిచర్ మొదలైన వాటి కొనుగోలు కోసం చేసిన వ్యయం, పెద్ద మొత్తంలో మరమ్మత్తులు, గుడ్విల్ కొనుగోలు మొదలైనవి.

రాబడి వ్యయాలు :
ఏ వ్యయం వల్ల సంస్థకు కలిగే ప్రయోజనం ప్రస్తుత సంవత్సర కాలానికి పరిమితమవుతుందో ఆ వ్యయాన్ని రాబడి వ్యయం అంటారు.
ఉదాహరణ : జీతాలు, అద్దె, వడ్డీ చెల్లింపు.

మూలధన వసూళ్ళు :
ఆకస్మికంగా సంభవించిన లేదా పునరావృతం కాని స్వభావం గల వసూళ్ళను “మూలధన వసూలు” అని అంటారు.
ఉదాహరణలు :

1. ఆస్తుల అమ్మకం
2. భవన నిర్మాణానికి వసూలైన విరాళాలు
3. బ్యాంకు నుంచి అప్పు

రాబడి వసూళ్ళు :
క్రమంగా లేదా తరచుగా లేదా పునరావృతం అయ్యే స్వభావం కలిగిన వసూళ్ళను “రాబడి వసూలు” అని అంటారు.
ఉదాహరణలు :

1. వసూలైన వడ్డీ,
2. చందాలు,
3. పాత వార్తా పత్రికల అమ్మకం.

Textual Exercise:

అభ్యాసాలు:

ప్రశ్న 1.
క్రింద ఇచ్చిన సమాచారం నుంచి వసూళ్ళు – చెల్లింపుల ఖాతాను తయారు చేయండి.
ప్రారంభపు చేతిలో నగదు నిల్వ – ₹ 1,500
ప్రారంభపు బాంకు నిల్వ – ₹ 4,500
వసూలైన చందాలు – ₹ 8,000
వినోదాల కోసం వసూళ్ళు – ₹ 4,000
వసూలైన ప్రవేశ రుసుము – ₹ 2,000
కంప్యూటర్ కొనుగోలు – ₹ 3,000
టోర్నమెంట్ ఖర్చులు – ₹ 3,000
వినోదాల కోసం ఖర్చులు – ₹ 1,800
మ్యాగజైన్లు – ₹ 1,200
చెల్లింపు – ₹ 1,200
అద్దె చెల్లింపు – ₹ 4,000
ముగింపు చేతిలో నగదు నిల్వ – ₹ 1,800
సాధన.

ప్రశ్న 2.
ఈ క్రింద ఇచ్చిన వివరాల నుంచి 31-3-2020 నాటితో అంతమయ్యే సంవత్సరానికి ‘ఆఫీసర్స్ క్లబ్’ వారి వసూళ్ళు – చెల్లింపుల ఖాతాను తయారు చేయండి.
ప్రారంభపు చేతిలో నగదు – ₹ 1,400
ప్రారంభపు బాంకులో నగదు – ₹ 3,400
వసూలైన చందాలు – ₹ 25,000
వసూలైన విరాళాలు – ₹ 7,000
గౌరవార్థక చెల్లింపులు – ₹ 6,000
చెల్లించిన అద్దె – ₹ 3,000
టోర్నమెంట్ ఖర్చులు – ₹ 1,000
వాటాల కొనుగోలు – ₹ 5,000
వసూలైన ప్రవేశ రుసుము – ₹ 2,600
ఇంటర్నెట్ కోసం చెల్లింపు – ₹ 1,500
విద్యుత్ చార్జీలు – ₹ 500
మరమ్మత్తులు, నిర్వహణ – ₹ 400
స్టేషనరీ – ₹ 500
తపాల – ₹ 1,000
భోజన ఖర్చులు – ₹ 1,500
ముగింపు చేతిలో నగదు నిల్వ – ₹ 4,000
సాధన.

ప్రశ్న 3.
ఈ క్రింద ఇచ్చిన సమాచారం నుంచి 31-3-2020 నాటితో అంతమయ్యే సంవత్సరానికి ‘సాందీపని విద్యా సంఘం’ యొక్క వసూళ్ళు – చెల్లింపుల ఖాతాను తయారు చేయండి.
నగదు నిల్వ – ₹ 25,000
బ్యాంకు నిల్వ – ₹ 3,000
2018-19 సంవత్సరానికి వసూలైన చందాలు – ₹ 4,000
2020-21 సంవత్సరానికి వసూలైన చందాలు – ₹ 5,000
వసూలైన విరాళాలు – ₹ 2,000
చెల్లించిన జీతాలు – ₹ 1,000
వసూలైన జీవిత సభ్యత్వ రుసుము – ₹ 3,000
ముందుగా చెల్లించిన అద్దె – ₹ 1,500
గౌరవార్థక చెల్లింపులు – ₹ 2,500
ప్రభుత్వ సెక్యూరిటీల కొనుగోలు – ₹ 2,500
అద్దె చెల్లింపు (2018 – 19) – ₹ 500
అద్దె చెల్లింపు (2019 – 20) – ₹ 2,500
వసూలైన భవన నిర్మాణ నిధి – ₹ 4,000
టోర్నమెంట్ ఖర్చులు – ₹ 800
తపాల, స్టేషనరీ – ₹ 500
పుస్తకాల కొనుగోలు – ₹ 4,500
సాధన.

ప్రశ్న 4.
31-3-2019 నాటితో అంతమయ్యే సంవత్సరానికి ‘కామరెడ్డి యూత్ క్లబ్’ వారి వసూళ్ళు – చెల్లింపుల ఖాతా నుంచి వ్యయాల ఖాతాను తయారు చేయండి.

అదనపు సమాచారం :
1) 31-3-2019 నాటికి రావలసిన చందాలు 1,500.
2) 31-03-2019 నాటికి ముందుగా వచ్చిన చందాలు 500.
3) అమ్మిన పాత ఫర్నీచర్ విలువ ఔ 45,000.
సాధన.

ప్రశ్న 5.
31-03-2020 నాటితో అంతమయ్యే సంవత్సరానికి ‘మనస్వీ లైబ్రరీ’ యొక్క వసూళ్ళు-చెల్లింపుల ఖాతా నుంచి ఆదాయ-వ్యయాల ఖాతాను తయారు చేయండి.

అదనపు సమాచారం :
1) చందాల మొత్తంలో ₹ 500 గత సంవత్సరానికి సంబంధించినవి కలసి ఉన్నాయి. ఈ సంవత్సరానికి రావలసిన చందాలు ₹ 1,500.
2) ముందుగా వసూలైన చందాలు ₹ 500.
3) ప్రవేశ రుసుములో సగభాగాన్ని మూలధనీకరించాలి.
4) పుస్తకాలపై సంవత్సరానికి 5% తరుగుదల లెక్కించండి.
సాధన.

ప్రశ్న 6.
ఈ క్రింద ఇచ్చిన వసూళ్ళు – చెల్లింపుల ఖాతా నుంచి కరీంనగర్ క్రీడా సంఘం యొక్క ఆదాయ వ్యయాల ఖాతాను తయారు చేయండి.

అదనపు సమాచారం :
1) విరాళాలు, వారసత్వాలు, ప్రవేశ రుసుము, జీవిత సభ్యత్వ రుసుమును సగభాగం మూలధనీకరించాలి.
2) ప్రస్తుత సంవత్సరానికి ఇంకా రావలసిన చందాలు ₹ 5,000.
3) ఫర్నీచర్ మరియు ఆట వస్తువులపై 10% తరుగుదలను ఏర్పాటు చేయండి.
సాధన.

ప్రశ్న 7.
క్రింద ఇచ్చిన సమాచారం ఆధారంగా 31-03-2019 నాటి వసూళ్ళు – చెల్లింపుల ఖాతా నుంచి “శ్రీ కళానిలయం” యొక్క ఆదాయ – వ్యయాల ఖాతాను తయారు చేయండి.

అదనపు సమాచారం :
1) చెల్లించవలసిన జీతాలు ₹ 500.
2) 2018-19 సంవత్సరానికి రావలసిన చందాలు ₹ 1,000.
3) ఫర్నీచర్ పై 10% తరుగుదల.
సాధన.

ప్రశ్న 8.
క్రింద ఇచ్చిన సమాచారం ఆధారంగా తేది 31-03-2020 నాటితో అంతమయ్యే సంవత్సరానికి ‘లహరిక దానధర్మాల సంస్థ’ యొక్క వసూళ్ళు – చెల్లింపుల ఖాతా నుంచి ఆదాయ – వ్యయాల ఖాతాను తయారు చేయండి.

అదనపు సమాచారం :
1) ముందుగా వచ్చిన చందాలు ₹ 1,500.
2) చెల్లించవలసిన అద్దె ₹ 450.
3) పెట్టుబడుల విలువ ₹ 40,000, వడ్డీ రేటు 3%.
4) బహుమతుల కోసం విరాళాలను స్వీకరించారు.
సాధన.

ప్రశ్న 9.
క్రింద ఇచ్చిన సమాచారం నుంచి 31-03-2015 నాటితో అంతమయ్యే సంవత్సరానికి ‘కామారెడ్డి క్రికెట్ క్లబ్’ వారి ఆదాయ – వ్యయాల ఖాతాను తయారు చేయండి.

అదనపు సమాచారం :
1) వసూలైన చందాలలో ₹ 4,200 గత సంవత్సరానికి సంబంధించిన చందాలు కలిసి ఉన్నాయి.
2) రావలసిన చందాలు ₹ 1,000.
3) గడ్డి కోత యంత్రంపై ₹ 300 తరుగుదల ఏర్పాటు చేయండి.
4) ఆట వస్తువుల ప్రారంభపు నిల్వ ₹ 4,000 ముగింపు నిల్వ ₹ 7,500.
సాధన.

ప్రశ్న 10.
31-3-2020 నాటితో అంతమయ్యే సంవత్సరానికి ‘నిజాం అసోసియేషన్’ వారి వసూళ్ళు – చెల్లింపుల ఖాతాను దిగువ ఇవ్వడం జరిగింది.

అదనపు సమాచారం :
1. 2020-2021 సంవత్సరానికి సంబంధించిన ₹ 1,000 చందాలలో కలిసి ఉన్నాయి.
2. చెల్లించవలసిన అద్దె ₹ 600, ముద్రణ ₹ 300.
3. పెట్టుబడుల విలువ ₹ 60,000, వడ్డీ రేటు 8%.
పై వివరాల ఆధారంగా ఆదాయ – వ్యయాల ఖాతాను తయారు చేయండి.
సాధన.

Working Note:
మొత్తం పెట్టుబడులపై వడ్డీ = (60,000 × \(\frac{8}{100}\)) = 4,800
(-) వచ్చిన వడ్డీ = 4,000
రావాల్సిన వడ్డీ = 800.

ప్రశ్న 11.
క్రింద ఇచ్చిన వసూళ్ళు – చెల్లింపుల ఖాతా నుంచి 31-03-2015 నాటితో అంతమయ్యే సంవత్సరానికి “సుప్రీత నర్సింగ్ హోమ్” వారి ఆదాయ – వ్యయాల ఖాతాను, ఆస్తి అప్పుల పట్టీని తయారు చేయండి.

అదనపు సమాచారం :
1) నర్సింగ్ హోమ్, ₹ 8,000 పెట్టుబడులను, ₹ 30,000 మూలధన నిధిని కలిగి ఉంది.
2) మందుల ప్రారంబ నిల్వ 1-4-2018 ₹ 2,000.
3) ముగింపు నిల్వ 31-3-2019 ₹ 1,500.
సాధన.

ప్రశ్న 12.
తేది. 31-03-2020 నాటితో అంతమయ్యే సంవత్సరానికి ‘అశోక్ నగర్ సంక్షేమ సంఘం’ వారి వసూళ్ళు, చెల్లింపుల ఖాతాను ఇవ్వడం జరిగింది.

అదనపు సమాచారం :
1) సంఘం యొక్క మూలధన నిధి
2) ఫంక్షన్ హాల్ అద్దెలో ₹ 1,000 గత సంవత్సరానికి సంబంధించినవి, ₹ 600 ముందుగా వచ్చిన అద్దె కలిసి ఉన్నది.
3) ప్రస్తుత సంవత్సరానికి రావలసిన చందాలు ₹ 3,600.
పై సమాచారం నుంచి ఆదాయ – వ్యయాల ఖాతాను, ఆస్తి అప్పుల పట్టీని తయారు చేయండి.
సాధన.

ప్రశ్న 13.
తేది. 31-03-2020 నాటితో అంతమయ్యే సంవత్సరానికి “శ్రీవేద లిటరరీ సొసైటీ” వారి వసూళ్ళు – చెల్లింపుల ఖాతా క్రింది విధంగా ఉంది.

అదనపు సమాచారం :
1) ప్రస్తుత సంవత్సరానికి రావలసిన చందాలు ₹ 1,500.
2) ముందుగా వచ్చిన చందాలు ₹ 1000.
3) 31-03-2020 నాటికి పుస్తకాల విలువ ₹ 1,800.
4) 1-10-2019 నాడు ఫర్నీచర్ను కొనుగోలు చేశారు. దానిపై తరుగుదల 20% లెక్కించాలి.
5) సంఘం ₹ 3,200 ల విలువ గల ఇన్వర్టర్లు, ₹ 8,000 ల మూలధన నిధిని కలిగి ఉన్నది.
6) ప్రవేశ రుసుము మూలధనీకరించకూడదు.
పై సమాచారం నుంచి ఆదాయ – వ్యయాల ఖాతా, ఆస్తి – అప్పుల పట్టీని తయారు చేయండి.
సాధన.

ప్రశ్న 14.
క్రింద ఇచ్చిన వసూళ్ళు – చెల్లింపుల ఖాతా, అదనపు సమాచారం నుంచి 31-3-2020 సంవత్సరానికి “శ్రీనిధి లైబ్రరీ” వ్యయాల ఖాతా, ఆస్తి అప్పుల పట్టీని తయారు చేయండి.

అదనపు సమాచారం :
1) రావలసిన చందాలు ₹ 1,500.
2) చెల్లించవలసిన జీతాలు ₹ 600.
3) లైబ్రరీకి ₹ 12,000 విలువ గల భవనం, ₹ 5,000 విలువ గల పుస్తకాలు, ₹ 41,000 మూలధన నిధిని కలిగి ఉన్నది.
4) పుస్తకాలపై కొనుగోలుతో పాటు 10% తరుగుదలను లెక్కించండి.
సాధన.

31-3-2020 న “శ్రీనిధి లైబ్రరీ” వారి ఆస్తి – అప్పుల పట్టీ.

ప్రశ్న 15.
31-03-2020 నాటితో అంతమయ్యే సంవత్సరానికి “హనుమాన్ వ్యాయామశాల”. హైదరాబాద్ వారి వసూళ్ళు చెల్లింపుల ఖాతా నుంచి ఆదాయ – వ్యయాల ఖాతాను ఆస్తి అప్పుల పట్టీని తయారు చేయండి.

అదనపు సమాచారం :
1) వసూలైన చందాలలో ₹ 1,000 గత సంవత్సరానికి సంబంధించినవి.
2) ప్రస్తుత సంవత్సరానికి రావలసిన చందాలు ₹ 1,500.
3) చెల్లించవలసిన జీతాలు ₹ 1,000.
4) ప్రవేశ రుసుములో సగభాగాన్ని మూలధనీకరించండి.
5) ₹ 20,000 ల పెట్టుబడులు, ₹ 24,000ల మూలధన నిధిని వ్యాయామశాల కలిగి ఉన్నది.
సాధన.

Textual Examples:

ప్రశ్న 1.
ఈ క్రింద ఇచ్చిన సమాచారం నుంచి 31-03-2020 సంవత్సరాంతానికి “తెలంగాణ క్రికెట్ క్లబ్” వారి వసూళ్ళు చెల్లింపుల ఖాతాను తయారు చేయండి.

సాధన.

ప్రశ్న 2.
ఈ క్రింద ఇచ్చిన సమాచారం నుంచి 31-03-2020 నాటితో అంతమయ్యే సంవత్సరానికి “వరంగల్ స్పోర్ట్స్ క్లబ్” వారి వసూళ్ళు – చెల్లింపుల ఖాతాను తయారు చేయండి.
బ్యాంకు ప్రతికూల నిల్వ (01-04-2019) – ₹ 2,000
నగదు నిల్వ (01-04-2019) – ₹ 12,500
వసూలైన చందాలు (2019-2020 సంవత్సరానికి – ₹ 14,000
వసూలైన చందాలు (2018-2019) సంవత్సరానికి – ₹ 2,000
వసూలైన చందాలు (2020-2021) సంవత్సరానికి – ₹ 3,000
విరాళాలు – ₹ 5,400
లాకర్ అద్దె – ₹ 1,200
10% పెట్టుబడుల కొనుగోలు – ₹ 5,000
గడ్డి అమ్మకం – ₹ 750
జీతాలు, వేతనాలు – ₹ 7,500
అద్దె, పన్నులు – ₹ 3,200
ఆఫీసు ఖర్చులు – ₹ 550
ప్రవేశ రుసుము – ₹ 2,400
డిపాజిట్లపై వడ్డీ – ₹ 800
ముద్రణ, స్టేషనరీ – ₹ 450
టోర్నమెంట్ ఖర్చులు – ₹ 1,000
ఆట పరికరాల కొనుగోలు – ₹ 1,200
ఫర్నీచర్ కొనుగోలు – ₹ 6,500
బాంకు ముగింపు నిల్వ – ₹ 4,800
సాధన.

ప్రశ్న 3.
ఈ క్రింద ఇచ్చిన సమాచారం నుంచి 31-03-2019 నాటితో అంతమయ్యే సంవత్సరానికి వసూళ్ళు – చెల్లింపుల ఖాతాను తయారు చేయండి.
చేతిలో నగదు తేది: (01-04-2019 నాటికి – ₹ 2,000
బాంకులో నగదు తేది : (01-4-2020) నాటికి – ₹ 28,000
పెట్టుబడుల కొనుగోలు – ₹ 4,000
వసూలైన చందాలు – ₹ 1,08,000
(వచ్చే సంవత్సరానికి సంబంధించిన చందాలు కౌ 5,000 లతో కలిపి, వసూలైన చందాలలో గత సంవత్సరానికి సంబంధించినవి) – ₹ 10,000
ఫర్నీచర్ కొనుగోలు – ₹ 6,000
వసూలైన పెట్టుబడులపై వడ్డీ – ₹ 4,300
పుస్తకాల కొనుగోలు – ₹ 9,000
చెల్లించిన అద్దె – ₹ 6,000
చెల్లించవలసిన అద్దె (తేది 31-03-2019) – ₹ 400
ప్రవేశ రుసుము – ₹ 2,700
జీతాల చెల్లింపు – ₹ 20,000
చెల్లించవలసిన జీతాలు – ₹ 3,000
చేతిలో నగదు – ₹ 20,000
సాధన.

ప్రశ్న 4.
ఈ క్రింద ఇచ్చిన సమాచారం నుంచి “ఆదాయ వ్యయాల ఖాతా” ను తయారు చేయండి.
వసూలైన చందాలు – ₹ 54,000
(గత సం॥ చందాలు 4,000 లతో కలిపి)
రావలసిన చందాలు – ₹ 20,000
జీతాలు (గత సం॥రం జీతాలు 2,400 లతో కలిపి) – ₹ 17,200
చెల్లించవలసిన జీతాలు – ₹ 3,200
వివిధ ఖర్చులు – ₹ 4,000
టోర్నమెంట్ ఖర్చులు – ₹ 8,000
సమావేశపు ఖర్చులు – ₹ 6,000
ప్రయాణపు ఖర్చులు – ₹ 6,400
పుస్తకాల కొనుగోలు – ₹ 18,000
వార్తా పత్రికలు – ₹ 4,000
అద్దె – ₹ 9,000
తపాల, టెలిఫోన్ ఖర్చులు – ₹ 13,600
ముద్రణ, స్టేషనరీ ఖర్చులు – ₹ 4,400
విరాళాలు – ₹ 6,000
పాత వార్తా పత్రికల అమ్మకం – ₹ 400
సాధన.

ప్రశ్న 5.
31-03-2020 నాటితో అంతమయ్యే సంవత్సరానికి ఇచ్చిన వసూళ్ళు – చెల్లింపుల ఖాతా నుంచి ఆదాయ ఖాతాను తయారుచేయండి.

అదనపు సమాచారం :
1) 2019-20 సంవత్సరానికి ఇంకా రావలసిన చందాలు ₹ 2,500.
2) ముందుగా చెల్లించిన అద్దె ₹ 1,300.
3) చెల్లించవలసిన స్టేషనరీ బిల్లు ₹ 300.
4) పెట్టుబడుల విలువ ₹ 10,000, వడ్డీ రేటు 10%.
5) విరాళాలను మూలధనీకరించాలి.
సాధన.

వివరణ :
1) ఫర్నీచర్ కొనుగోలు, ప్రభుత్వ బాండ్లు పెట్టుబడి వ్యయాలు. కాబట్టి ఆస్తి అప్పుల పట్టీలో ఆస్తుల వైపు చూపాలి.
2) 2014 -15 సంవత్సరానికి సంబంధించిన చందాలను మాత్రమే రాబడి ఆదాయంగా తీసుకోవాలి.
3) ఫర్నీచర్ అమ్మకంపై నష్టం లెక్కింపు
అమ్మిన ఫర్నిచర్ పుస్తకపు విలువ ₹ 2,000
తీ. ఫర్నిచర్ అమ్మకం ₹ 1,650
అమ్మిన ఫర్నిచర్పై నష్టం ₹ 350

అమ్మిన ఫర్నిచర్పై నష్టం రాబడి వ్యయం కాబట్టి ఆదాయ వ్యయాల ఖాతాలో వ్యయాలవైపు చూపాలి.
4) రావలసిన పెట్టుబడులపై వడ్డీ లెక్కింపు = 10,000 × 10%
పెట్టుబడులపై వడ్డీ సంవత్సరానికి = ₹ 1,000
తీ. వసూలైన పెట్టుబడులపై వడ్డీ = ₹ 800
రావలసిన పెట్టుబడులపై వడ్డీ = ₹ 200

రావలసిన పెట్టుబడులపై వడ్డీ ₹ 200/- లను ఆదాయ – వ్యయాల ఖాతాలో క్రెడిట్ వైపు వసూలైన పెట్టుబడులపై వడ్డీకి కలపాలి.
5) చిన్న మొత్తాలలో వసూలైన సభ్యత్వ రుసుము, ప్రవేశ రుసుము రాబడి ఆదాయంగా భావించి ఆదాయ ఖాతాలో క్రెడిట్ వైపు చూపడమైంది.

ప్రశ్న 6.
31-03-2019 నాటితో అంతమయ్యే సంవత్సరానికి “కామారెడ్డి స్పోర్ట్స్ క్లబ్” వారి వసూళ్ళు – చెల్లింపుల ఖాతా నుంచి ఆదాయ – వ్యయాల ఖాతాను తయారు చేయండి.

సర్దుబాట్లు :
1) ప్రవేశ రుసుము, విరాళాలను మూలధనీకరించాలి.
2) ఆట పరికరాల ముగింపు విలువ (31-3-2019) ₹ 5,000.
3) 2018-19 సంవత్సరానికి రావలసిన చందాలు ₹ 2,135/-
సాధన.

వివరణ :
1) ఫర్నీచర్ కొనుగోలు, పెట్టుబడులు మూలధన వ్యయాలు. వీటిని ఆస్తి అప్పుల పట్టీలో ఆస్తిగా చూపాలి.
2) ఆట పరికరాలపై తరుగుదల లెక్కింపు
ఆట పరికరాల కొనుగోలు = ₹ 7,500
తీ. ముగింపు ఆట పరికరాల విలువ = ₹ 5,000
ఆట పరికరాలపై తరుగుదల = ₹ 2,500
ఆట పరికరాలపై తరుగుదలను ఆదాయ – వ్యయాల ఖాతాకు డెబిట్ చేయాలి.

3) పెట్టుబడులపై వడ్డీ లెక్కింపు
పెట్టుబడులపై వడ్డీ సంవత్సరానికి = 12,000 × \(\frac{10}{100}\)
పెట్టుబడులపై వడ్డీ = ₹ 1,200
తీ. వసూలైన పెట్టుబడులపై వడ్డీ = 900
ఇంకా రావలసిన పెట్టుబడులపై వడ్డీ = 300

ఇంకా రావలసిన పెట్టుబడులపై వడ్డీ ₹ 300 లను ఆదాయ వ్యయాల ఖాతాలో ఆదాయాలవైపు పెట్టుబడులపై వడ్డీకి కలపాలి.

4) పాత ఫర్నిచర్ అమ్మకంపై లాభం లెక్కింపు
అమ్మిన పాత ఫర్నీచర్ విలువ = ₹ 1,685
తీ. అమ్మిన ఫర్నీచర్ పుస్తకపు విలువ = ₹ 1,500
పాత ఫర్నీచర్ అమ్మకంపై లాభం = ₹ 185

పాత ఫర్నీచర్ అమ్మకంపై లాభాన్ని రాబడి ఆదాయంగా పరిగణించి ఆదాయ – వ్యయాల ఖాతాలో క్రెడిట్ వైపు చూపాలి.

ప్రశ్న 7.
ఈ క్రింద ఇచ్చిన సమాచారం నుంచి “హైదరాబాద్ స్పోర్ట్స్ క్లబ్” వారి వసూళ్ళు – చెల్లింపుల ఖాతా ఆధారంగా వారి ఆదాయ – వ్యయాల ఖాతాను, ఆస్తి-అప్పుల పట్టీని తయారుచేయండి.

అదనపు సమాచారం :
1) విరాళాలు, జీవిత సభ్యత్వ రుసుము 50% మూలధనీకరించాలి.
2) రావలసిన చందాలు ₹ 5,000.
3) భవనాలు, ఫర్నిచర్ పై 5%, ఆట పరికరాలపై 10% తరుగుదలను ఏర్పాటు చేయాలి.
సాధన.

వివరణ :
1. తరుగుదల లెక్కింపు

a) భవనాలపై 5% = ₹ 40,000 × \(\frac{5}{100}\) = ₹ 2,000
b) ఫర్నీచర్ పై 5% = ₹ 10,000 × \(\frac{5}{100}\) = ₹ 500
ఆట పరికరాలపై 10% = ₹ 5000 × \(\frac{10}{100}\) = ₹ 500

2. విరాళాలలో 50% = ₹ 50,000 × \(\frac{50}{100}\) = ₹ 25,000
3. జీవిత సభ్యత్వ రుసుములో 50% = ₹ 3,000 × \(\frac{50}{100}\) = ₹ 1,500

ప్రశ్న 8.
క్రింద ఇచ్చిన సమాచారం, వసూళ్ళు – చెల్లింపుల ఖాతా ఆధారంగా మార్చి, 31, 2020 నాటితో అంతమయ్యే సంవత్సరానికి ఐడియల్ స్పోర్ట్ క్లబ్ వారి ఆదాయ – వ్యయాల ఖాతా, ఆస్తి అప్పుల పట్టీని తయారు చేయండి.

అదనపు సమాచారం :
1. క్లబ్లో సభ్యుల సంఖ్య 50 మంది, ఒక్కొక్క సభ్యుడు సంవత్సరానికి 500 చొప్పున చందా చెల్లించాలి. 2018-19 సంవత్సరానికి ఇంకా రావలసిన చందాలు కౌ 2,500.
2. 2019-20 సంవత్సరానికి చెల్లించవలసిన జీతాలు 1,000. గత సంవత్సరానికి చెల్లించవలసిన జీతాలు 3 3,000 ఈ సంవత్సరం చెల్లించిన జీతాలలో కలిసి ఉన్నాయి.
3. తేది : 01-04-2019, నాటికి క్లబ్ కు గల ఆస్తులు :
భవనాలు ₹ 1,00,000
ఫర్నిచర్ ₹ 10,000
పుస్తకాలు ₹ 10,000
మూలధన నిధి ₹ 1,33,000
4. భవనాలపై 10% తరుగుదలను లెక్కించండి.
సాధన.

ప్రశ్న 9.
క్రింద ఇవ్వబడిన వసూళ్ళు – చెల్లింపుల ఖాతా నుంచి 31-03-2019 నాటితో అంతమయ్యే సంవత్సరానికి ‘హైదరాబాద్ క్రికెట్ క్లబ్’ వారి ఆదాయ – వ్యయాల ఖాతా, ఆస్తి అప్పుల పట్టీని తయారు చేయండి.

అదనపు సమాచారం :
తేది. 31-03-2018 నాటికి రావలసిన చందాలు – ₹ 3,200
తేది 31-03-2019 నాటికి రావలసిన చందాలు – ₹ 3,800
ముందుగా వచ్చిన చందాలు – ₹ 800
జీతాలలో ₹ 700 లు 2017-18 సం॥రానికి సంబంధించినవి.
ఇంకా చెల్లించవలసిన జీతాలు (2018-19) – ₹ 900
తేది. 31-3-2018 నాటికి ఆట వస్తువుల నిల్వ – ₹ 3,200
తేది. 31-3-2019 నాటికి ఆట వస్తువుల నిల్వ – ₹ 3,600
సాధన.

ప్రశ్న 10.
31-03-2020 నాటితో అంతమయ్యే సంవత్సరానికి “రైల్వే రిక్రియేషన్ క్లబ్” వారి వసూళ్ళు – చెల్లింపుల ఖాతా.

అదనపు సమాచారం :
1) 2019-20 సంవత్సరానికి రావలసిన చందాలు ₹ 2,500.
2) ఆట పరికరాల నిల్వ తేది. 01-04-2019 నాటికి ₹ 1,000 తేది 31-03-2015 నాటికి ₹ 9,000.
3) ఫర్నిచర్ పై ₹ 1,000 తరుగుదలను ఏర్పాటు చేయండి.
4) తపాల బిళ్ళల ముగింపు నిల్వ ₹ 200.
5) ప్రవేశ రుసుములో సగభాగాన్ని మూలధనీకరించండి.
6) తేది 01-04-2019 నాటికి మూలధన నిధి ₹ 5,000.
పై సమాచారం నుంచి ఆదాయ – వ్యయాల ఖాతాను, ఆస్తి అప్పుల పట్టీని తయారు చేయండి.
సాధన.

31-03-2020 నాటి ‘రైల్వే రిక్రియేషన్ క్లబ్’ వారి ఆస్తి అప్పుల పట్టీ:

వివరణ :
1) ఆట వస్తువులపై తరుగుదల లెక్కింపు:
ప్రారంభ నిల్వ = ₹ 1,000
కూ. కొనుగోలు = ₹ 14,000
తీ. ముగింపు నిల్వ = ₹ 9000
ఆట వస్తువులపై తరుగుదల = ₹ 6000

2) వినియోగించిన తపాల బిళ్ళల లెక్కింపు:
ప్రారంభపు నిల్వ = ………….
కూ. కొనుగోలు = 500
తీ. తపాల బిళ్ళల ముగింపు నిల్వ = 200
వినియోగించిన తపాల బిళ్ళలు = 300

3) వసూలైన విరాళాలను మూలధన ఆదాయంగా పరిగణించడమైంది.

Telangana TSBIE TS Inter 2nd Year Sanskrit Study Material 3rd Poem साधुवर्तनम् Textbook Questions and Answers.

TS Inter 2nd Year Sanskrit Study Material 3rd Poem साधुवर्तनम्

लघु समाधान प्रश्नाः (స్వల్ప సమాధాన ప్రశ్నలు)

प्रश्न 1. के लोकहिते सदा सक्ताः भवन्ति ?
समादान:
ये अनपेक्षन्ते स्नेहं पात्रं दशान्तरं लोकहिते सदा सक्ताः भवन्ति ।

प्रश्न 2.
कानि करद्वयं वासयन्ति ?
समादान:
अंजलिस्थानि पुष्पाणि करद्वयं वासयन्ति ।

प्रश्न 3.
कस्य जीवितं निष्फलम् ?
समादान:
गुणधर्मविहीनस्य जीवितं निष्फलम् ।

एकपद समाधान प्रश्नाः (ఏక పద సమాధాన ప్రశ్నలు)

प्रश्न 1.
महात्मानः कां तृणाय मन्यन्ते ?
समादान:
महात्मानः लक्ष्मीं तृणाय मन्यन्ते ।

प्रश्न 2.
नदीशः परिपूर्णोपि किं अपेक्षते ?
समादान:
नदीशः परिपूर्णोपि चन्द्रोदयं अपेक्षते ।

प्रश्न 3.
कति दोषाः पुरुषेण हातव्याः ?
समादान:
षट् दोषाः पुरुषेण हातव्याः ।

कठिनशब्दार्थाः (కఠిన పదాలు – అర్ధాలు)

1. पादपाः = वृक्षाः, చెట్లు
2. स्नेहम् = तैलम्;, నూనె
3. सुमनाः = सज्जनः, पुष्पम्, సజ్జనులు, పూవు
4. नदीशः = समुद्रः, సముద్రుడు
5. व्यवसायिनः = उद्योगिनः, ప్రయత్నశీలురు
6. तुषः = धान्यत्वक् , బియ్యపుపొట్టు
7. कशाघातः = अश्वादेः ताडनी तया घातः, గుర్రాన్ని కొట్టే సాధనం
8. आरामः = उद्यानवनम्, = ఉద్యావనం
9. पथ्यम् = सत्यम्, నిజం
10. ज्ञातिः = बन्धुः, బంధువు

व्याकरणांशाः (వ్యాకరణాంశాలు)

सन्धयः (సంధులు)

1. सत् + जनाः = सज्जना – श्श्रुत्वसन्धिः
2. वृत्तिः + वामदक्षिणयोः = वृत्तिर्वामदक्षिणयोः – विसर्गसन्धिः
3. बृहस्पतिः + अपि = बृहस्पतिरपि – विसर्गसन्धिः
4. परिपूर्णः + अपि = परिपूर्णोऽपि – विसर्गसन्धिः
5. परैः + अङ्गलिनिर्दिष्टम् = परैरङ्गुलिनिर्दिष्टम् – विसर्गसन्धिः
6. वशीकृतिः + लोके = वशीकृतिर्लोके – विसर्गसन्धिः
7. यः + तम् = यस्तम् – विसर्गसन्धिः
8. कुर्यात् + येन = कुर्याद्येन – जश्त्वसन्धिः
9. पुण्याः + च = पुण्याश्च – श्रुत्वसन्धिः
10. सम्प्रीतिः + च = सम्प्रीतिश्च – श्रुत्वसन्धिः

समासाः (సమాసాలు)

1. पादेन पिबति इति – पादपः – उपपदतत्पुरुषः
2. सन्तश्च ते जनाश्च – सज्जनाः – विशेषणपूर्वपदकर्मधारयः
3. लोकस्य हितम् – लोकहितम् तस्मिन् – षष्ठीतत्पुरुषसमासः
4. अञ्चलौ तिष्ठन्ति इति – अञ्चलिस्थानि – उपपदतत्पुरुषः
5. शोभनं मनः येषां ते सुमनसः – तेषां सुमनसाम् – बहुव्रीहिसमासः
6. वामश्च दक्षिणश्च वामदक्षिणौ तयोः – वामदक्षिणयोः – द्वन्द्वसमासः
7. लघु चेतः येषां ते – लघुचेतसः – बहुव्रीहिः
8. उदारं चरितं येषां ते – उदारचरिताः तेषां – उदारचरितानाम् – बहुव्रीहिः

9. विद्यया सह वर्त्तते इति सविद्यः तेषां – सविद्यानां – बहुव्रीहिः
10. शोभनाः अश्वा: – सदश्वाः – प्रादितत्पुरुषः
11. कशायाः घातं – कशाघातं – षष्ठीतत्पुरुषसमासः
12. घनस्य गर्जितम् – घनगर्जितम् – षष्ठीतत्पुरुषसमासः
13. अङ्गुल्या निर्दिष्टम् – अङ्गुलिनिर्दिष्टम् – तृतीयातत्पुरुषसमासः
14. शान्ति एव शङ्खः — शान्तिशङ्खः – सम्भावनापूर्वपदकर्मधारयः
15. दुष्टः जनः – दुर्जनः – प्रादितत्पुरुषः
16. मालां करोति इति – मालाकारः – उपपदतत्पुरुषः
17. गुणश्च धर्मश्च गुणधर्मौ ताभ्यां विहीनः – गुणधर्मविहीनः – तृतीयातत्पुरुषः
18. फलस्य अभाव: – निष्फलम् – अव्ययीभावः

अर्थतात्पर्याणि (అర్ధ తాత్పర్యములు) (Meanings and Substances)

★ 1. छायां कुर्वन्ति चान्यस्य स्वयं तिष्ठन्ति चातपे ।
फलन्ति च परार्थाय पादपा इव सज्जनाः ||

ఛాయాం కుర్వంతి చాన్యస్య స్వయం తిష్ఠన్తి చాతపే |
ఫలంతి చ పరార్థాయ పాదపా ఇవ సజ్జనాః

पदच्छेदः – छायां, कुर्वन्ति, च, अन्यस्य, स्वयं तिष्ठन्ति, न आतपे, फलन्ति, च, परार्थाय पादपाः, इव, सज्जनाः ।

अन्वयक्रमः – पादपाः, सज्जनाः, इव, अन्यस्य, छायां कुर्वन्ति, च, स्वयं, आतपे तिष्टन्ति, च, परार्थाय फलन्ति ।

अर्थाः-
पादपाः = చెట్లు,
सज्जनाः = సత్పురుషుల,
इव = వలె,
अन्यस्य = ఇతరునికి,
छायां = నీడను,
कुर्वन्ति = ఇచ్చుచున్నవి,
च = మరియు,
स्वयं = స్వయంగా,
आतपे = ఎండలో,
तिष्टन्ति = నిలబడి ఉన్నాయి,
परार्थाय = = పరోపకారం కొరకు
फलन्ति = ఫలములను ఇచ్చుచున్నవి.

भावः-
చెట్లు సత్పురుషులవలె తాను స్వయంగా ఎండను అనుభవిస్తున్నవై తమను ఆశ్రయించినవారికి చల్లని నీడను అందించుచున్నవి. పరోపకారం చేయదలచి పండ్లను కూడా ఇస్తున్నాయి.

Trees stand in the Sun, but give shade to others. They bear fruits for the sake of others only. Similarly, the noble work hard to make others happy. All their deeds are meant for the welfare of others.

2. अपेक्षन्ते न च स्नेहं न पात्रं न दशान्तरम् ।
सदा लोकहिते सक्ता रत्नदीपा इवोत्तमाः ॥
అపేక్షంతే న చ స్నేహం న పాత్రం న దశాంతరం ।
సదా లోకహితే సక్తా రత్నదీపా ఇవోత్తమాః ॥

पदच्छेदः – अपेक्षन्ते, न, च, स्नेहं न, पात्रं, न, दशान्तरम् सदा, . लोकहिते, सक्ताः, रत्नदीपा, इव, उत्तमाः ।

अन्वयक्रमः – रत्नदीपाः, उत्तमाः, इव, स्नेहं न अपेक्षन्ते, न, पात्रं, दशान्तरं न अपेक्षंते सदा लोकहित सक्ताः ।

अर्थाः-
रत्नदीपाः = రత్నదీపములు,
उत्तमाः इव = ఉత్తముల వలె,
स्नेहं = తైలాన్ని,
न अपेक्षन्ते = కోరుకొనవు,
पात्रं = పాత్రను,
दशान्तरं = వత్తి భేరాన్ని,
न अपेक्षन्ते = కోరుకొనవు,
सदा = ఎల్లప్పుడు,
लोकहित = లోకహితమునందు,
सक्ता = ఆసక్తి కలిగి ఉంటాయి.

भावः- రత్నదీపాలు ఉత్తములవలె తైలాన్ని కోరవు. పాత్రను కోరవు. వత్తిని కోరవు. ఎల్లప్పుడు లోకహితాన్నే కోరుతూ ప్రకాశిస్తుంటాయి. రత్నదీపాలు స్వయం- ప్రకాశకత్వము గలవి.

The good do not seek friendship, wor-thiness or change of position. They are alway engaged in the wel-fare of the world just as a lamp of gems, which does not need oil, container or a wick.

3. लक्ष्मीं तृणाय मन्यन्ते तद्भरेण नमन्ति च ।
अहो किमपि चित्राणि चरित्राणि महात्मनाम् ||
లక్ష్మీం తృణాయ మన్యంతే తద్భరేణ నమంతి చ।
అహో కిమపి చిత్రాణి చరిత్రాణి మహాత్మనామ్ ||

पदच्छेदः – लक्ष्मी, तृणाय मन्यन्ते, तद्भरेण, नमन्ति च, अहो, किमपि, चित्राणि, चरित्राणि, महात्मनाम् ।

अन्वयक्रमः – महात्मनां चरित्राणि, किमपि चित्राणि अहो ! लक्ष्मी, तृणाय मन्यन्ते, तद्भरेण, नमन्ति च ।

अर्थाः-
महात्मनां = మహాత్ముల యొక్క,
चित्राणि = చరిత్రలు,
किमपि चित्राणि = చాలా చిత్రంగా ఉంటాయి,
लक्ष्मी = సంపదను,
तृणाय = గడ్డిపోచవలె,
मन्यन्ते = తలుస్తారు,
तत् + भरेणा = ఆ సంపదతో తులతూగుతున్న వారైనను,
अहो = ఆశ్చర్యము.

भावः- మహాత్ముల ప్రవర్తనలు చాలా చిత్రంగా ఉంటాయి. ఇది ఆశ్చర్యము వారు సంపదలతో కూడియున్న వారైననూ ఆ సంపదను గడ్డిపోచవలె భావిస్తారు.

They consider wealth as straw. However, they become humble, when they have it. Strange, indeed, are the ways of the noble.

4. अञ्जलिस्थानि पुष्पाणि वासयन्ति करद्वयम् ।
अहो सुमनसां वृत्तिर्वामदक्षिणयोः समा ॥
అంజలిస్థాని పుష్పాణి వాసయంతి కరద్వయమ్ |
అహో సుమనసాం వృత్తిర్వామదక్షిణయోః సమా ॥

पदच्छेदः – अंजलिस्थानि पुष्पाणि, वासयन्ति, करद्वयम्, अहो, सुमनसां, वृत्तिः, वामदक्षिणयोः समा ।

अन्वयक्रमः – अंजलिस्थानि पुष्पाणि, करद्वयं वासयन्ति, सुमनसाम्, वृत्तिः, वामदक्षिणयोः समा, अहो |

अर्थाः-
अंजलिस्थानि = దోసిలిలో ఉన్నట్టి,
पुष्पाणि = పూవులు,
करद्वयं = రెండు చేతులను,
वासयन्ति = పరిమళభరితం చేస్తాయి,
सुमनसाम् = మంచి మనసు కలవారియొక్క,
वृत्तिः = స్వభావము,
वामदक्षिणयोः = కుడి ఎడమలకు,
समा = సమానము,
अहो = ఆశ్చర్యము.

भावः- దోసిలిలోని పూల వల్ల కలిగే సువాసన రెండు చేతులకు సమానంగా అంటుకుంటుంది. ఆ పరిమళానికి కుడిచేయి, ఎడమచేయి అనే భేదం ఉండదు. అలాగే మంచి మనస్సు కలవారు కూడా అందరిని సమభావంతో ఆదరిస్తారు.

The flowers in the folded hands make fragrant both the hands. So, the behaviour of the flowers is the same towards right and left. (The noble do not discriminate be-tween the good and bad while doing a favour.)

★5. अयं निजः परो वेति गणना लघुचेतसाम् ।
उदारचरितानां तु वसुधैव कुटुम्बकम् ॥
అయం నిజః పరోవేతి గణనా లఘుచేతసామ్ |
ఉదారచరితానాం తు వసుధైవ కుటుంబకమ్ ॥

पदच्छेदः अयं, निजः, परः, वा, इति गणना लघुचेतसाम्, उदारचरितानाम्, वसुधा, एव कुटुम्बिनाम् ।

अन्वयक्रमः – लघुचेतसां, अयं निजः, वा, परः, इति, गणना, उदारचरितानां, तु, वसुधा, एव कुटुम्बकम् ।

अर्थाः-
लघुचेतसां = కొద్దిపాటి బుద్ధిగల అల్పులకు,
अयं = ఇతడు,
निजः = తనవాడు,
वा = లేక,
परः = ఇతరుడా,
इति = అను,
गणना = లెక్కింపు, (ఆలోచన ఉంటుంది),
उदारचरितानां तु = మంచి బుద్ధికలవారికి,
कुटुम्बकम् = తన కుటుంబము వలె ఉండును.

भावः-
అల్ప బుద్ధికలవానికి వీడు నా వాడు, వీడు ఇతరుడు అనే భావన ఉంటుంది. కాని ఉత్తములకు ఈ ప్రపంచమంతా తన కుటుంబంగా తోచును. అనగా సత్పురుషులకు తరతమ భేదం ఉండదు.

Whether this one is a friend or enemy is the consideration of the mean minded only. For the noble minded, the world is but one family.

6. अप्राप्तकालं वचनं बृहस्पतिरपि ब्रुवन् ।
लभते बह्ववज्ञानम् अपमानं च पुष्कलम् ||
అప్రాప్తకాలం వచనం బృహస్పతిరపి బ్రువన్ !
లభతే బహ్వవజ్ఞానం అపమానం చ పుష్కలమ్ ॥

पदच्छेदः – अप्राप्तकालं, वचनं, बृहस्पतिः, अपि, ब्रुवन्, लभते, लभते, बह्ववज्ञानं, अपमानं, च, पुष्कलम् ।

अन्वयक्रमः – अप्राप्तकालं, वचनं, बृवन्, बृहस्पतिः, अपि, बहु + अवज्ञानम्, च, पुष्कलं, अपमानं, लभते ।

अर्थाः
– अप्राप्तकालं = సమయం కాని సమయంలో,
वचनं = మాటలను,
बृवन् = మాట్లాడిన,
बृहस्पतिः + अपि = బృహస్పతి కూడా,
बहु + अवज्ञानम् = తిరస్కారమును,
च = మరియు,
पुष्कलं = అధికమైన,
अपमानं = అవమానాన్ని,
लभते = పొందుతాడు.

भावः-
సరియైన కాలంలో మాట్లాడిన బ్రహ్మ కూడా అంతటి తిరస్కారమును, మిక్కిలి అవమానము పొందుతాడు. అందువల్ల మానవులు తగని కాలంలో మాట్లాడటం వల్ల అనర్థాలు కలుగుతాయి.

Even it be Brihaspati, the one who speaks words not proper to the occasion, receives a lot of disrespect and insult.

7. अपि सम्पूर्णतायुक्तैः कर्तव्याः सुहृदो बुधैः ।
नदीशः परिपूर्णोऽपि चन्द्रोदयम् अपेक्षते ||
అపి సంపూర్ణతాయుక్తే కర్తవ్యాః సుహృదో బుధైః |
నదీశః పరిపూర్ణోSపి చంద్రోదయం అపేక్షతే ॥

पदच्छेदः – अपि, सम्पूर्णतायुक्तैः कर्तव्याः, सुहृदः, बुधैः, नदीशः, परिपूर्ण, अपि, चन्द्रोदयं, अपेक्षते ।

अन्वयक्रमः – संपूर्णतायुक्तै, बुधैः, अपि, सुहृदः, कर्तव्यः, नदीशः, परिपूर्णः अपि, चन्द्रोदयं, अपेक्षते ।

अर्थाः-
संपूर्णतायुक्तै = అన్నింటితో కూడియున్న వారైన
बुधैः अपि = పండితుల చేత కూడ
सुहृदः = మిత్రుడు
कर्तव्यः = కోరదగినవాడు,
नदीशः = సముద్రుడు,
परिपूर्णः अपि = నిండుగా ఉన్నప్పటికి,
चन्द्रोदयं = చంద్రోదయమును,
अपेक्षते = కోరుతున్నాడు.

भावः-
అన్నింటితో కూడిన వారైనను పండితులు మంచి స్నేహితుడిని పొందాలి. సముద్రుడు నీటితో పరిపూర్ణుడిగా ఉన్ననూ చంద్రోదయాన్ని కోరుతున్నాడు గదా !

Even though they are self – equipped, people should make friendship with the wise. Even though, the ocean is full, it awaits the appearance of the moon.

★8. कोऽतिभारः समर्थानां किं दूरं व्यवसायिनाम् ।
को विदेशः सविद्यानां कः परः प्रियवादिनाम् ॥
కోకతిభారః సమర్థానాం కిం దూరం వ్యవసాయినామ్ ।
కో విదేశః సవిద్యానాం కః పరః ప్రియవాదినామ్ ॥

पदच्छेदः – कः, अतिभारः, समर्थानां किं, दूरं, व्यवसायिनाम्, कः, विदेशः, सविद्यानां, कः परः प्रियवादिनाम् ।

अन्वयक्रमः – समर्थानां, अतिभारः कः, व्यवसायिनां, दूरं, किं, सविद्यानां, विदेशः, कः, प्रियवादिनां परः, कः ।

अर्थाः-
समर्थानां = కార్యసాధకులకు,
अतिभारः = మిక్కిలి బరువైనది,
कः = ఏది ?
व्यवसायिनां = కష్టించి పనిచేసేవారిని,
दूरं = దూరమైనది,
किं = ఏమున్నది,
सविद्यानां = విద్యావంతులకు,
विदेशः = విదేశము (తెలియని ప్రదేశం),
कः = ఏది ?,
प्रियवादिनां = ఇష్టంగా మాట్లాడువారికి,
परः = ఇతరులు,
कः = ఎవడు ?

भावः-
ఏ పనినైనా చేయగల బలవంతులకు మోయలేని బరువేది ? నిత్యం కష్టపడి నడిచేవానికి దూరం ఎక్కడ ? విద్వాంసులకు తెలియని ప్రదేశం ఏది ? ఇతరులతో ప్రేమగా మాట్లాడేవారికి ఎవడు శత్రువు అవుతాడు ?

What is overload to the efficient ? What is distance to those those who work hard ? What is a foreign place to the educated ? Who is an enemy to the sweetly speaking ones ?

9. सङ्गतिः श्रेयसो मूलं सुजनेषु विशेषतः ।
तुषमात्रे पृथग्भिन्ने तण्डुलं न प्ररोहति ॥
`సంగతిః శ్రేయసో మూలం సుజనేషు విశేషతః |
తుషమాత్రే పృథగ్భిన్నే తండులం న ప్రరోహతి ॥

पदच्छेदः – सङ्गतिः, श्रेयसः, मूलं, सुजनेषु, विशेषतः, तुषमात्रे, पृथग्भिन्ने, तण्डुलं, न, प्ररोहति ।

अन्वयक्रमः – सुजनेषु, सङ्गतिः, विशेषतः, श्रेयसां मूलं तुषमात्रे, पृथग्भिन्ने, तण्डुलं, न प्ररोहति ।

अर्थाः-
सुजनेषु, = సజ్జనులయందు,
सङ्गतिः = మైత్రి,
विशेषतः = విశేషించి,
श्रेयसां = శ్రేయస్సునకు,
मूलं = మూలము,
तुषमात्रेपृथग्भिन्ने = పొట్టు లేక విడిగా ఉన్న,
तण्डुलं = బియ్యపుగింజ,
न प्ररोहति = మొలకెత్తదు.

भावः-
సజ్జనులతో సాంగత్యం శ్రేయస్సునకు మూలమని గ్రహించాలి. పొట్టులేని బియ్యపుగింజ మొలకెత్తుటకు తగినది కాదు. అందువలన సత్సాంగత్యం తప్పనిసరిగా కోరదగినది.

Association is the cause of prosperity, especially in case of the good ones. If the husk is removed, the grain will not sprout.

10. न सदश्वाः कशाघातं न सिंहो घनगर्जितम् ।
परैरङ्गुलिनिर्दिष्टं न सहन्ते मनस्विनः ॥
న సదశ్వాః కశాఘాతం న సింహో ఘనగర్జితమ్ ।
పరైరంగుళినిర్దిష్టం న సహంతే మనస్వినః ||

पदच्छेदः – न सदश्वाः, कशाघातं न सिंह, घनगर्जितम् परैः अंगुलिनिर्दिष्टं, न, सहन्ते, मनस्विनः । .

अन्वयक्रमः – सदश्वाः, न कशाघातं, सिंहः, न घनगर्जितम्, मनस्विनः, परैः, अंगुलिनिर्दिष्टं न, सहन्ते ।

अर्थाः-
सदश्वाः = మంచిగుర్రాలు,
कशाघातं = చెరకోలతో కొట్టడాన్ని,
न सहन्ते = సహించవు,
सिंहः = సింహము,
घनगर्जितम् మేఘగర్జనను,
न सहन्ते = సహించవు,
मनस्विनः = అభిమానవంతులు,
परैः = ఇతరుల చేత,
अंगुलिनिर्दिष्टं = వేలుతో చూపించడాన్ని,
न सहन्ते = సహించరు.

भावः-
మంచిగుర్రాలు చెరకోలతో కట్టడాన్ని సహించవు. సింహాలు మేఘగర్జనను సహించవు. అభిమానవంతులు ఇతరులతో వేలెత్తి చూపించడాన్ని సహింపరు.

A good horse does not tolerate whiplash, a lion will not endure the rumbling of the cloud. So also the noble do not tolerate fingers pointing at them.

11. क्षमा वशीकृतिर्लोके क्षमया किं न साध्यते ।
शान्तिशङ्खः करे यस्य किं करिष्यति दुर्जनः ॥
క్షమా వశీకృతిర్లోకే క్షమయా కిం న సాధ్యతే |
శాంతిశంఖః కరే యస్య కిం కరిష్యతి దుర్జనః |

पदच्छेदः – क्षमा, वशीकृतिः, लोके, क्षमया, किं, न, साध्यते, शान्तिशंखः, करे, यस्य किं करिष्यति, दुर्जनः ।

अन्वयक्रमः – लोके, क्षमा, वशीकृतिः, क्षमया किं न, साध्यते, यस्य, करे, शान्तिशंखः, दुर्जनः, किं करिष्यति ।

अर्थाः-
लोके = లోకమందు,
क्षमा = ఓర్పు,
वशीकृतिः = వశం చేసుకుంటుంది,
क्षमया = ఓర్పుతో,
किं न साध्यते = ఏమి సాధింపబడదు ?,
यस्य = ఎవరి యొక్క,
करे = చేతియందు,
शान्तिशंखः = శాంతి అనెడి శంఖం (ఉంటుందో – అతడిని),
दुर्जनः = దుర్జనుడు,
किं करिष्यति = ఏమి చేయగలడు ?

भावः-
ఓర్పు అన్నింటిని వశపరుస్తుంది. ఓర్పుతో సాధించలేనిది ఏదీ ఉండదు. ఎవని దగ్గర శాంతి అనే శంఖం ఉంటుందో అతడిని దుర్జనుడు ఏమి చేయగలడు ? అనగా ఏమీ చేయలేడని భావం.

Forbearance is the conqueror in this world. What is not attained by forbearance ? What can an evil man do the one who has the conch of peace in his hand ?

12. षड्दोषाः पुरुषेणेह हातव्या भूतिमिच्छता ।
निद्रा तन्द्रा भयं क्रोध आलस्यं दीर्घसूत्रता ॥
షడ్ దోషాః పురుషేణేహ హాతవ్యా భూతిమిచ్ఛతా |
నిద్రా తంద్రా భయం క్రోధ ఆలస్యం దీర్ఘసూత్రతా ।

पदच्छेदः – षट् दोषाः, पुरुषेण, इह, हातव्याः, भूतिं, इच्छत, निद्रा, तन्द्रा, भयं क्रोधः, आलस्यं दीर्घसूत्रता ।

अन्वयक्रमः – भूतिं, इच्छता, पुरुषेण, इह, षट् दोषाः, हातव्याः, निद्रा, तन्द्रा, भयं क्रोधः, आलस्यं दीर्घसूत्रता ।

अर्थाः-
भूतिं = సంపదను,
इच्छता = కోరుతున్న,
पुरुषेण = మానవుని చేత,
इह = ఈ లోకంలో,
षट् दोषाः = ఆరు దోషాలను,
हातव्याः = విడువవలెను,
निद्रा = నిద్ర,
तन्द्रा = కునికిపాటు,
भयं = భయము,
क्रोधः = కోపము,
आलस्यं = సోమరితనము,
दीर्घसूत्रता = తీవ్రముగా ఆలోచించుట.

भावः-
అభివృద్ధిని, సంపదను కోరేవారు ఈ లోకంలో నిద్ర, కునికిపాటు, భయము, కోపము, సోమరితనం, దీర్ఘాలోచన అనే ఆరు దుర్గుణాలను విడిచిపెట్టాలి.

A person seeking prosperity should avoid these six blemishes : sleep, lethargy, fear, anger, idleness and pro-crastination.

13. पुष्पं पुष्पं विचिन्वीत मूलच्छेदं न कारयेत् ।
मालाकार इवारामे न यथाङ्गारकारकः ||
పుష్పం పుష్పం విచిన్వీత మూలచ్చేదం న కారయేత్ ।
మాలాకార ఇవారామే న యథాంగారకారకః ॥

पदच्छेदः – पुष्पं, पुष्पं, विचिन्चीत, मूलच्छेदं न कारयेत्, मालाकारः, इव, आरामे, न, यथा, अंगारकारकः ।

अन्वयक्रमः – आरामे, मालाकारः, इव, पुष्पं, पुष्पं विचिन्वीत, यथा, अंगारकारकः, मूलच्छेदं, न कारयेत् ।

अर्थाः-
आरामे = ఉద్యానవనంలో,
मालाकारः इव, = దండలను కట్టే వానివలె,
पुष्पं पुष्पं = పూవును, పూవును,
विचिन्वीत = కోయాలి,
यथा, = ఎట్లు,
अंगारकारकः = కాలుతున్న బొగ్గువలె,
मूलच्छेदं = మూలాన్ని నరకడాన్ని,
कारयेत् = చేయకూడదు.

भावः-
పూలతోటలో మాలాకారునివలె పువ్వును పువ్వును జాగ్రత్తగా కోయాలి. మండుతున్న బొగ్గువలె మూలభేదం చేయకూడదు.

Collect flowers one by one like the gar¬land-marker in the garden. Do not kill the tree like the fire – maker.

★14. चक्षुषा मनसा वाचा कर्मणा च चतुर्विधम् ।
प्रसादयति लोकं यस्तं लोकोऽनुप्रसीदति ॥
చక్షుషా మనసా వాచా కర్మణా చ చతుర్విధమ్ |
ప్రసాదయతి లోకం యస్తం లోకోకనుప్రసీదతి ||

पदच्छेदः – चक्षुषा, मनसा, वाचा, कर्मणा, च, चतुर्विधम्, प्रसादयति, लोके, यः, तं, लोकः, अनुप्रसीदति ।

अन्वयक्रमः – यः, लोकं, चक्षुषा, मनसा, वाचा, च, कर्मणा, चतुर्विधम्, प्रसादयति, तं, लोकः, अनुप्रसीदति ।

अर्थाः-
यः = ఎవడు,
लोकं = ఈ ప్రపంచమును,
चक्षुषा = కంటితో,
मनसा = మనసుతో,
वाचा = మాటతో,
च = మరియు,
कर्मणा = పనితో,
चतुर्विधम् = నాలుగు రకములుగా,
प्रसादयति = తృప్తిపరచునో,
तं = అతడిని,
लोकः = లోకమును,
अनुप्रसीदति = అనుసరిస్తూ సంతోషపెట్టును.

भावः-
ఎవడు తన కనుల చేత, మనసు చేత, మాట చేత, చేయు పనిచేత నాలుగు విధములుగా ఇతరులను సంతోషపెట్టునో అతడు అదే విధమైన సంతోషమును లోకము నుండి పొందుతాడు.

The world will be favourable to one, who pleases her with looks, mind, words and actions.

★15. यथा यथा हि पुरुषः कल्याणे कुरुते मनः ।
तथा तथास्य सर्वार्थाः सिद्ध्यन्ते नात्र संशयः ॥
యథా యథా హి పురుషః కళ్యాణే కురుతే మనః |
తథా తథాస్య సర్వార్థాః సిధ్యంతే నాత్ర సంశయః |

पदच्छेदः – यथा, यथा, हि, पुरुषः, कल्याणे, कुरुते, मनः, तथा, तथा, अस्य, सर्वार्थाः सिध्यन्ते, न, अत्र, संशयः ।

अन्वयक्रमः – यथा, यथा, पुरुषः, कल्याणे, मनः कुरुत, तथा तथा, अस्य, सर्वार्थाः, सिध्यन्ते, अत्र, संशयः, न हि ।

अर्थाः-
यथा, यथा = ఏఏ విధముగా అయితే,
पुरुषः = మానవుడు, ఇతరులకు మంచి చేయుటకు,
कल्याणे = మనసు,
कुरुत = చేయునో,
तथा तथा = అదే విధంగా,
अस्य = ఇతనికి,
सर्वार्थाः = అన్ని కోరికలు,
सिध्यन्ते = తీరును,
अत्र = ఈ విషయమును గురించి,
संशयः = సందేహము,
न = లేదు,
हि = కదా !

भावः-
మానవుడు ఏఏ విధంగా లోకమునకు మంచిపనులు చేయుటకు ప్రయత్నము చేయునో అదేవిధంగా అతనికి అన్ని కోరికలూ సిద్ధించును. ఈ విషయమున సందేహము లేదు.

Whenever man fixes his mind on doing good things, then all his desires will be fulfilled. There is no doubt in it.

16. दिवसेनैव तत्कुर्याद्येन रात्रौ सुखं वसेत् ।
अष्ट मासेन तत्कुर्याद्येन वर्षाः सुखं वसेत् ॥
దివసేనైవ తత్కుర్యాద్యేన రాత్రే సుఖం వసేత్ |
అష్ట మాసేన తత్కుర్యాద్యేన వర్షాః సుఖం వసేత్ ॥

पदच्छेदः – दिवसेन एव तत् कुर्यात्, येन, शत्रौ, सुखं वसेत्, अष्टमासेन, तत्, कुर्यात्, येन, रात्रौ सुखं वसेत् ।

अन्वयक्रमः – येन, रात्रौ सुखं वसेत्, तत्, दिवसेन, एव कुर्यात्, येन, वर्षाः, सुखं, वसेत्, तत्, अष्टमासेन, कुर्यात् ।

अर्थाः-
येन = ఎవనిచేత,
रात्रौ = రాత్రియందు,
सुखं = సుఖముగా,
वसेत्, = ఉండవలయునో,
तत् = దానిని,
दिवसेन + एव = పగటి పూటయందే,
कुर्यात्, = చేయవలయును,
येन= ఎవని చేత,
वर्षाः = వర్షాకాలంలో,
सुखं = సుఖముగా,
वसेत् = ఉండవలయునో,
तत् = దానిని,
अष्टमासेन = ఎనిమిది నెలలలోనే,
कुर्यात् = చేయవలయును.

भावः-
ఏ మానవుడు రాత్రి సమయంలో సుఖంగా ఉండాలనుకుంటాడో అతడు దానికి సంబంధించిన పనిని ఉదయమందే చేయాలి. వర్షాకాలంలో ఎవడు సుఖంగా ఉండాలని అనుకుంటాడో అట్టివాడు మిగిలిన ఎనిమిది నెలలలోనే దానికి సంబంధించిన ఏర్పాట్లను, పనులను చేసుకోవాలి.

One should finish his tasks during the day itself, so that he can sleep peacefully at night. One should finish his work in eight months so that he can rest during the rainy season.

★17. सुलभाः पुरुषा राजन्सततं प्रियवादिनः ।
अप्रियस्य तु पथ्यस्य वक्ता श्रोता च दुर्लभः ॥
సులభాః పురుషా రాజన్ సతతం ప్రియవాదినః |
అప్రియస్య తు పథ్యస్య వక్తా శ్రోతా చ దుర్లభః ॥

पदच्छेदः – सुलभाः, पुरुषाः, राजन् सततं प्रियवादिनः, अप्रियस्य, तु, पथ्यस्य, वक्ता, श्रोता, च, दुर्लभः ।

अन्वयक्रमः – राजन्, सततं प्रियवादिनः, पुरुषाः, सुलभाः, अप्रियस्य, च, पथ्यस्य, वक्ता, च, श्रोता, दुर्लभः ।

अर्थाः-
राजन् = ఓ రాజా !
सततं = ఎల్లప్పుడు
प्रियवादिनः = ఇష్టముగా మాట్లాడువారు,
सुलभाः = సులభంగా దొరుకుతారు,
तु = కాని,
अप्रियस्य = ఇష్టములేని వారికి,
च = మరియు,
पथ्यस्य = తప్పక అనుసరించదగిన దానిని గురించి,
श्रोता = వినేవాడు,
दुर्लभः = ఎక్కడా దొరకడు.

भावः-
ఓ రాజా ! మనకు మంచిని కలిగించకపోయినా దానిని గురించి ఇష్టము కలిగే విధంగా చెప్పేవారు లోకంలో ఎక్కడైనా చాలా మంది సులభంగా దొరుకుతారు. కానీ వినడానికి, ఇష్టం లేని వారికి తప్పనిసరిగా అనుసరించవలసిన మంచి మార్గాన్ని గురించి చెప్పేవారు, దానిని వినేవారు ఎక్కడా దొరకరు.

O king, it is easy to find people who speak sweetly always. But, it is hard to find one who gives the unpalatable advice, and the one who listens to him.

18. पूजनीया महाभागाः पुण्याश्च गृहदीप्तयः ।
स्त्रियः श्रियो गृहस्योक्तास्तस्माद्रक्ष्या विशेषतः ॥
పూజనీయా మహాభాగాః పుణ్యాశ్చ గృహదీప్తయః ॥
స్త్రియః శ్రియో గృహస్యోక్తాస్తస్మాదక్ష్యా విశేషతః ॥

पदच्छेदः – पूजनीया, महाभागाः, पुण्याः, च, गृहदीप्तयः, स्त्रियः, श्रियः, गृहस्य, उक्ताः, तस्मात्, रक्ष्या, विशेषतः ।

अन्वयक्रमः – गृहदीप्तयः, पुण्याः, महाभागाः, च, गृहस्य, श्रियः, उक्ताः, स्त्रियः, पूजनीया, तस्मात्त्, विशेषतः, रक्ष्या ।

अर्थाः-
गृहदीप्तयः = ఇంటికి దీపముల వంటి,
पुण्याः = పుణ్యప్రదులైన,
महाभागाः = మహానుభావులైన, చె
च = మరియు,
गृहस्य = ఇంటికి,
श्रियः = లక్ష్మి వంటివారని,
उक्ताः = పలుకబడిన,
स्त्रियः = స్త్రీలు,
पूजनीया = పూజింపదగినవారు,
तस्मात्त् = అందువలన,
विशेषतः = విశేషించి,
रक्ष्या = రక్షింపదగినవారు.

भावः-
స్త్రీలు ఎల్లవేళలా పూజింపదగినవారు. వారు ఇంటికి వెలుగులను అందించువారు పుణ్యవ్రతులు, గొప్పవారు. ఇంటికి లక్ష్మీ స్వరూపులు. అందువలన స్త్రీలను సర్వదా రక్షించాలి.

Women, who are honourable, noble, pious and the light of the home are the wealth of the home. Hence, they should be carefully protected.

19. सम्भोजनं सङ्कथनं सम्प्रीतिश्च परस्परम् ।
ज्ञातिभिः सह कार्याणि न विरोधः कथञ्चन ॥
సంభోజనం సంకథనం సంప్రీతిశ్చ పరస్పరమ్ |
జ్ఞాతిభిః సహ కార్యాణి న విరోధః కథంచన ॥

पदच्छेदः- सम्भोजनं सङ्कथनं, संप्रीतिः च परस्परम्, ज्ञातिभिः, सह, कार्याणि, न, विरोधः, कथञ्चन ।

अन्वयक्रमः – ज्ञातिभिः, सह, परस्परं, सम्भोजनं, सङ्कथनम्, संप्रीतिः, कार्याणि कथञ्चम, विरोधः, न ।

अर्थाः-
ज्ञातिभिः = దాయాదులతో,
सह = కూడి,
परस्परं = అన్యోన్యంగా,
सम्भोजनं = కలసి భోజనం చేయడం,
सङ्कथनम् = కలసి మాట్లాడుకోవడం,
संप्रीतिः = ప్రేమ పూర్వక వ్యవహారం,
कथञ्चम = చేయదగినది,
कथञ्चम = ఎన్నడును,
विरोधः = వైరము,
न = వద్దు.

भावः- దాయాదులతో అన్యోన్యంగా కలిసిభోజనం చేయడం, కలసి మాట్లాడుకోవడం, ప్రీతిని ప్రదర్శించడం చేయాలి. వారితో ఎన్నడునూ వైరం తగదు.

One should eat together, converse, and be affectionate with the relatives, and should not quarrel with them.

20. स जीवति गुणो यस्य धर्मो यस्य स जीवति ।
गुणधर्मविहीनो यः जीवितं तस्य निष्फलम् ॥
స జీవతి గుణో యస్య ధర్మో యస్య స జీవతి |
గుణధర్మవిహీనో యః జీవితం తస్య నిష్ఫలమ్ ॥

पदच्छेदः – सः, जीवति, गुणः, यस्य, धर्मः, यस्य सः, जीवति, गुणधर्मविहीनः यः जीवितं, तस्य, निष्फलम् ।

अन्वयक्रमः यस्य, गुणः, सः, जीवति, यस्य, धर्मः, सः, जीवति, यः, गुणधर्मविहीनः, तस्य जीवितं निष्फलम् ।

अर्थाः-
यस्य = ఎవనికి, गुणः = మంచి గుణం ఉంటుందో
सः = అట్టివాడు,
जीवति = జీవించునట్టివాడు,
यस्य = ఎవనికి,
धर्मः = ధర్మము ఉంటుందో,
सः = అట్టివాడు,
जीवति = జీవించి యుండును,
यः = ఎవడు,
गुणधर्मविहीनः = గుణము, ధర్మము లేని వాడై ఉంటాడో,
तस्य = అతని యొక్క,
जीवितं = జీవితము,
निष्फलम् = నిష్ఫలమైనది.

भावः-
లోకంలో ఎవడు ఉత్తమగుణాన్ని కల్గియుంటాడో, ధర్మమును కలిగి యుంటాడో అట్టివాడే నిజంగా జీవించువాడు గుణధర్మములు లేనివాని జీవితం నిష్ఫలము.

He lives who is meritorious and righteous. The life of one devoid of merits and righteousness is useless.

साधुवर्तनम् Summary in Sanskrit

पाट्यभाग परिचयः 

लोके पुरुषस्य जीवनं न केवलं तस्य तत्परिवारस्य च किन्तु सर्वस्यापि लोकस्य उपकारकं भवेदिति अस्माकं पूर्वपुरुषाणामाशयः । अत एव वैदिके लौकिकेऽपि संस्कृतसाहित्ये सत्पथप्रदर्शकानि सुभाषितानि बहुशः सङ्ग्रथितान्यासन् । कालान्तरक्षमा एतास्सूक्तयः अनपगतशैशवैः विद्यार्थिभिः हृदयस्थीकृताः स्युः । एतानि सुभाषितानि सर्वासु दशासु तान् सन्मार्गे नयेयुः । माधुकरीं वृत्तिमाश्रित्य महाभारतम् (विदुरनीतिः ), अर्थशास्त्रम्, पञ्चतन्त्रम्, हितोपदेशः इत्यादिभ्यः ग्रन्थेभ्य: समाहृत्य अस्मिन् पाठ्यभागे सङ्कलिता इमाः सदुक्तयः ।

सूचना – अत्र ★ नक्षत्राङ्कितानां श्लोकानां प्रतिपदार्थः भावः च लेखनीयः ।

साधुवर्तनम् Summary in Telugu

పాఠ్యభాగ పరిచయం

లోకంలో మానవజీవనం కేవలం అతనికి సంబంధించినదే కాదు, సకల లోకానికి ఉపకారం చేయడానికి ఉపకరిస్తుంది. ఇది మన ప్రాచీనులు అభిప్రాయము. నైతికంలో గాని, లౌకికంలో గాని మంచి మార్గాన్ని పొందింపజేయడానికి సుభాషితాలు ఉపయోగ పడుతున్నాయి. ఇలాంటి సుభాషితాలను విద్యార్థులందరు తప్పక చదవాలి. ఈ సుభాషితాలను సందర్భానుగుణంగా జనాల్లోకి తీసుకొని వెళ్ళాలి. మహాభారతంలో విదురనీతి, అర్థశాస్త్రం, పంచతంత్రం, హితోపదేశం మొదలైన గ్రంథాల నుండి ఈ శ్లోకాలను తీసికొని ఈ పాఠ్యభాగంలో ఇవ్వబడినాయి.

సూచన : ఇక్కడ * నక్షత్రం గల శ్లోకాలకు ప్రతిపదార్థము, భావము చదవాలి.

साधुवर्तनम् Summary in English

Introduction

Subhashitas teach morals and code of conduct to show the right path to the people. These subhashitas are collected from various works such as the Mahabharata, Arthasastra, Panchatantram, Hitopadesa etc.

Here students can locate TS Inter 2nd Year Economics Notes Chapter 5 Agricultural Sector to prepare for their exam.

TS Inter 2nd Year Economics Notes Chapter 5 Agricultural Sector

→ Agricultural sector occupies an important role by providing basic necessary food and nonfood products and raw materials for industrial development.

→ Importance of agricultural sector:

1. share of National income
2. share of employment
3. providing raw materials to industries
4. market for industrial products
5. capital formation
6. provision of food security and poverty reduction
7. Importance in international trade
8. Economic planning and economic development.

→ Cropping pattern is shifting from food crops to non-food crops.

→ Causes for low productivity

1. General causes: a) Social environment, b) Population pressure c) Land degradation d) Inadequate infrastructure.
2. Institutional causes: a) Land tenure system; b) Six of holdings, c)Lack of entrepreneurship, d) Lack of investment.
3. Technical causes: a) Poor production techniques, b) Inadequate irrigation, c) Environmental factors.

→ The implementation of land reforms without a stong political will did not get desired benefits.

→ Green revolution has produced asignificant impact in Indian economy in the form of increase in food grains production, employment in causes of formers and labourers.

→ Agricultural credit is one of the important inputs in agriculture. Non-institutional sources contributed much higher percentage of rural credit in the initial period and now it has decreased.

→ Regulated markets are playing a vital role in elimination of unhealthy market practices. Similarly, with the of minimum support prices and maximum Prices.for agricultural products, both farmers and consumers are gaining.

→ Achieving the aim of food security to all is the key factor. Finally, a better implementation of all the reforms in the agricultural sector can benefit to the sections.

TS Inter 2nd Year Economics Notes Chapter 5 వ్యవసాయ రంగం

→ పారిశ్రామికాభివృద్ధికి కావలసిన ముడిసరుకులు, ప్రాథమిక అత్యవసర ఆహార, ఆహారేతర ఉత్పత్తులను అందించడంలో వ్యవసాయరంగం ఒక ప్రధానమైన స్థానాన్ని కల్గిఉంది.

→ భారతదేశ ఆర్థిక వ్యవస్థలో వ్యవసాయ ప్రాధాన్యత – జాతీయాదాయాలలో వ్యవసాయరంగం వాటా, ఉద్యోగితలో వ్యవసాయరంగం వాటా – ముడి పదార్థాలు అందించుట – మూలధన సమీకరణ – ఆహార భద్రత – అంతర్జాతీయ వ్యాపారం.

→ పంటల తీరును నిర్ణయించే అంశాలు :

1. సహజ అంశాలు
2. సాంఘిక అంశాలు
3. చారిత్రక అంశాలు
4. ఆర్థిక అంశాలు
5. ప్రభుత్వ చర్యలు.

→ వ్యవసాయ ఉత్పాదకత అల్పంగా ఉండటానికి కారణాలు :

1. సాధారణ కారణాలు
2. సంస్థాగత కారణాలు
3. సాంకేతిక కారణాలు.

→ వ్యవసాయ నిర్మాణంలో మార్పులను తీసుకొని రావడాన్ని భూ సంస్కరణలు అంటారు. అయితే ఇవి ఆశించిన ఫలితాలు సాధించలేకపోయింది.

→ నిశ్చితమైన నీటిపారుదల వసతి, రసాయనిక ఎరువుల వాడకంతో బాటు అధిక దిగుబడినిచ్చే వంగడాలతో సేద్యం చేసి ఎక్కువ దిగుబడులు సాధించడాన్ని హరిత విప్లవం అంటారు. దీనిని నార్మల్ ‘బోర్లాగ్ అభివృద్ధి చేశారు.

→ వ్యవసాయ పరపతి ఆధారాలు :

1. సంస్థా పూర్వకం కాని ఆధారాలు
2. సంస్థా పూర్వకమైన ఆధారాలు.

→ హేయమైన మార్కెట్ విధానాలను తొలగించేందుకు క్రమబద్ధమైన మార్కెట్లు ఒక కీలకమైన పాత్రను పోషిస్తాయి.

→ వ్యవసాయోత్పత్తులకు కనీస మద్దుతు ధర, గరిష్ట ధరలను నిర్ణయించడం ద్వారా వ్యవసాయదారులు, వినియోగదారులు ప్రయోజనాల్ని పొందుతారు.

→ అందరికీ ఆహార భద్రత కల్పించడమనే లక్ష్యాన్ని ప్రభుత్వం నిర్దేశించుకుంది. అంతిమంగా అన్ని తరగతుల వారి సంక్షేమం కోసం ఉద్దేశించిన సంస్కరణలు పటిష్టంగా అమలుచేయడం ద్వారా ఆశించిన ఫలితాలు అందరికి దక్కే విధంగా ప్రభుత్వ పనితీరు ఉండాలి.

Here students can locate TS Inter 2nd Year Economics Notes Chapter 10 Telangana Economy to prepare for their exam.

TS Inter 2nd Year Economics Notes Chapter 10 Telangana Economy

→ The new Telangana state has been formed and there is an urgent need for reconstruction for which serious and concerted action is needed.

→ The sector-wise composition of the state economy is significantly changing over the last 10 years. During 2013 – 14 agriculture growth rate is 8.4 , the Industrial sector is 0.1 service sector is 5.9.

→ The sectors directly or indirectly require infrastructural facilities which can be divided into economic infrastructure and social infrastructure.

→ Economic Infrastructure includes energy, irrigation, transportation, roads,, postal and banking.

→ Social Infrastructure includes education, health, housing, sanitation family and labour welfare.

→ Communication system consists of various services like posts and telegraphs, telecommunications, broad costing, television and information technology.

→ Banking system regulates the money supply in circulations and influences the nature of production.

→ Tourism is an industry with a lot of opportunities that contribute significantly.

→ The state of Telangana suffers from massive polluted groundwater due to the agglomeration of pollution industries.

→ The co-existence of relatively developed and developing regions within the state leads to regional imbalances.

→ District-level data on different indicators have been collected for the 10 districts of Telangana to compare the disparities between rural and urban areas.

TS Inter 2nd Year Economics Notes Chapter 10 తెలంగాణ ఆర్థిక వ్యవస్థ

→ తెలంగాణ 29వ రాష్ట్రంగా జూన్ 2, 2014న ఏర్పాటైంది. స్వయం పాలన సాంస్కృతిక గుర్తింపు కోసం 6 దశాబ్దాల సుదీర్ఘ పోరాటానికి ముగింపు ఏర్పడినది.
తెలంగాణ నూతన రాష్ట్రం 1, 14, 840 చ.కి.మీ. వైశాల్యంలో 3.52 కోట్ల జనాభాతో 12వ పెద్ద రాష్ట్రంగా అవతరించింది.

→ దక్కన్ పీఠభూమిలోని సెమి అరిడ్ ప్రాంతంలో ఏర్పాటైంది. ప్రధానమైన కృష్ణా, గోదావరి జీవనదులు రాష్ట్రం గుండా ప్రవహిస్తున్నాయి.

→ రాష్ట్ర స్థూల ప్రాంతీయోత్పత్తి రేటు 2014-15 సం॥లో 5.3%గా అంచనా వేయబడింది. SGDP పెరుగుదల రాష్ట్ర తలసరి ఆదాయంలోని పెరుగుదలకు తోడ్పడింది.

→ రాష్ట్ర జనాభాలో అధిక శాతం 61.33% జనాభా గ్రామాలలో నివసిస్తున్నారు. మిగిలిన 38.67 పట్టణ జనాభా.

→ తెలంగాణ ప్రభుత్వం కె.జి. నుంచి పి.జి. వరకు ఉచిత విద్యను అందించడానికి పూనుకొన్నది. 2011 జనాభా లెక్కల ప్రకారం తెలంగాణలో అక్షరాస్యత 66.3%, శిశుమరణాల సంఖ్య 1981. 83 నుంచి 2011లో 49కు తగ్గింది.

→ అందరికి వైద్యం లక్ష్యాన్ని చేరుకొనే దిశగా ప్రభుత్వం ICDP బాలిక సమృద్ధి యోజన, ఆరోగ్యశ్రీ; ప్రభుత్వ ఉద్యోగులకు హెల్త్ కార్డ్స్ లాంటి కార్యక్రమాలను అమలు చేస్తున్నది.

→ తెలంగాణ రాష్ట్ర ప్రభుత్వ ప్రాథమిక లక్ష్యం ప్రజల సంక్షేమం. ఇందుకుగాను ఎన్నో పథకాలను రూపొందించి అమలు చేసింది. అందులో కొన్ని ముఖ్యమైనవి. ఆసరా పెన్షన్, SC లకు భూమి కొనుగోలు, కళ్యాణలక్ష్మీ, తెలంగాణ తాగునీటి సరఫరా పథకాలు మొదలగునవి. ఇవే కాకుండా ‘బంగారు తెలంగాణ’ సాధన లక్ష్యంగా మరెన్నో పథకాలకు రూపకల్పన చేస్తున్నది.

Telangana TSBIE TS Inter 2nd Year Commerce Study Material 5th Lesson ఎంట్రప్రిన్యూర్షిప్ Textbook Questions and Answers.

TS Inter 2nd Year Commerce Study Material 5th Lesson ఎంట్రప్రిన్యూర్షిప్

వ్యాసరూప సమాధాన ప్రశ్నలు

ప్రశ్న 1.
ఎంట్రప్రిన్యూర్ను నిర్వచించి, వారి లక్షణాలను వివరించండి.
జవాబు.
ఎంట్రప్రిమ్యార్ అర్థం: ఎంట్రప్రిన్యూర్ అనే పదం ఫ్రెంచి మూలమైన “entrependre” అనే పదం నుండి ఆవిర్భవించింది. దాని అర్థం ఒక కొత్తపనిని చేపట్టడం. అనగా నష్టం భరించి ఒక కొత్త సంస్థను స్థాపించడమనే కార్యాన్ని చేపట్టేవాడే ఎంట్రప్రిన్యూర్.

ఎంట్రప్రిన్యూర్ నిర్వచనాలు:
1) రిచర్డ్ కాంటిల్లన్ ప్రకారం “నిశ్చితమైన ఖరీదుకు కొన్న ఒక వస్తువును అనిశ్చితమైన ధరకు అమ్మడం, ఈ విధంగా అమ్మడంలో గల లాభ నష్టాలకు సంబంధించిన సమంజసమైన నిర్ణయాలను తీసుకోవడమే కాకుండా వనరులను వినియోగంలోకి తెచ్చే వ్యక్తిని ఎంట్రప్రిన్యూర్ గా నిర్వచించవచ్చు.

2) జె.బి. సే ప్రకారం ఎంట్రప్రిన్యూర్ అనేవాడు ఒక ఆర్థిక ఏజెంట్. భూమి, శ్రమ, పెట్టుబడి అనే ఉత్పత్తి కారకాలను సంఘటీకృత పరిచి, వాటికి ఉపయోగించడం ద్వారా ఉత్పత్తి చేసిన వస్తువు యొక్క విలువను నిర్ధారించి దానిలో వేతనాలు, అద్దె, వడ్డీ, లాభాలు అనే భాడీలను విడివిడిగా గుర్తించడమే గాకుండా, తన పెట్టుబడికి పునరుపయోగం కలిగే విధంగా నిర్వహించేవాడు”.

ఎంట్రప్రిన్యూర్ లక్షణాలు:
1. నవకల్పన: నవకల్పన అనగా కొత్త పనులను చేయడం లేదా పాత పనులను కొత్త పద్ధతిలో చేయడం. ఎంట్రప్రిన్యూర్ ప్రస్తుతం లేని ఒక అంశాన్ని ఊహించి, దాన్ని విశ్లేషించి అమలుపరుస్తాడు. పాత భావాలకు స్వస్తి చెప్పడం, కొత్త పద్ధతులకు నాంది పలకడం అతని ముఖ్య లక్షణం.

2. రిస్కు భరించడం: కొత్త వ్యాపారాలేవైనా రిస్కు ఎక్కువగా కలిగి ఉంటాయి. ఈ కొత్త వ్యాపారాలలో ఎంట్రప్రిన్యూర్లు విజయం పొందవచ్చు లేదా ఓటిమి చవిచూడవచ్చు. రెండింటికి సిద్ధం కావడమే రిస్కును భరించడం.

3. ఆత్మవిశ్వాసం: ఎంట్రప్రిన్యూర్లకు ఆత్మవిశ్వాసమే మొదటిమెట్టు. వారు తమశక్తి సామర్థ్యాల మీద నమ్మకం ఉంచి పోటీని, అనిశ్చిత పరిస్థితిని ఎదుర్కోవడమే కాకుండా, పరిస్థితులను తమకనుకూలంగా మార్చుకోగలమనే ధీమా కలిగి ఉంటారు.

4. కఠిన శ్రమ: ఎంట్రప్రిన్యూర్లు కఠిన శ్రమ చేస్తారు. ఇంతకంటే ఎక్కువ శ్రమ చేసేవారు ఉండరనడం అతిశయోక్తి కాదు. అవసరమైన పరిజ్ఞానం, చొరవ, చాకచక్యం కలిగి కఠిన శ్రమ చేయడం వల్ల, వీరి శ్రమకు అత్యధిక విలువ సమకూరుతుంది. లక్ష్యసాధన కోసం వారు ఎన్ని గంటలైనా వరుసగా శ్రమ చేస్తారు.

5. లక్ష్య స్థాపన: లక్ష్యాలను నిర్ణయించుకొని, వాటిని సాధించడానికి కృషి చేసయడంలోనే ఎంట్రప్రిన్యూర్ నిజమైన సంతృప్తిని పొందుతాడు. కానీ అన్ని లక్ష్యాలను అతడు పరిపూర్ణంగా సాధించలేకపోవచ్చు. అలాంటి సందర్భాలలో వారు తమ లక్ష్యాలను లేదా వాటి సాధనకు అవలంభించే పద్ధతులను పనర్నిర్మించుకొని తిరిగి కృషి చేయడం మొదలుపెడతారు. అంతేకాకుండా ఒక లక్ష్యాన్ని సాధించగలిగిన ఒక ఎంట్రప్రిన్యూర్ వెంటనే మరొక లక్ష్యాన్ని రూపొందించుకోవడం పరిపాటి.

6. జవాబుదారీతనం: ఎంట్రప్రిన్యూర్లు జయాపజయాలను సమానంగా స్వీకరిస్తారు. లక్ష్యాలను సాధించగలిగిన వారికి ప్రశంసలు, ఓడినవారికి నిందలు పరిపాటి. నిజమైన ఎంట్రప్రిన్యూర్ ఓటమిని విజయానికి మెట్టుగా భావించి కొనసాగించవలసి ఉంటుంది. వారు సంపాదించిన లాభాలే వారు సాధించిన విజయాన్ని సూచిస్తాయి.

7. నాయకత్వం:
1) మనిషి యొక్క ఆదర్శవంతమైన గుణానికి ప్రాతినిధ్యం వహించేదే నాయకత్వం ప్రకారం నాయకత్వం అంటే మేనేజర్ తన ఆధీనాధికారులను ఉత్ప్రేరణ చేసే సామర్థ్యం కలిగి ఉండటం.

2) ఒక నిర్దిష్టమైన లక్ష్యాన్ని సాధించడానికి తమ శాయశక్తులను ఉపయోగించడానికి నాయకుడు తనను అనుసరించే వారికి నిర్దేశకతను, మార్గదర్శకాన్ని చూపిస్తూ, వారిని ప్రభావితం చేస్తాడు. సమిష్టికృషికి ఔత్సాహికుని నాయకత్వం ఒక శక్తిగా పనిచేస్తుంది. మానవ వనరులను సక్రమంగా వినియోగించడానికి నాయకత్వం ఒక సాధనంగా ఉపయోగపడుతుంది. కాబట్టి ఔత్సాహికుడు విజయవంతమైన ఔత్సాహికుడిగా రాణించాలంటే, అతను తప్పకుండా మంచి నాయకత్వపు గుణాలను కలిగి ఉండాలి.

8. నిర్వహణ నైపుణ్యాలు: ఔత్సాహికునికి నిర్వహణ నైపుణ్యాల అవసరం చాలా ఉంది. నిర్వహణ నైపుణ్యంలో విత్త నిర్వహణ, కార్యాలయ నిర్వహణ, ఉత్పత్తి నిర్వహణ, మార్కెటింగ్ నిర్వహణ, ఫ్యాక్టరీ నిర్వహణ మొదలయిన వ్యాపకాలన్నీ ఇమిడి ఉంటాయి. ఇందుకుగాను ఔత్సాహికులు నిర్వహణ నైపుణ్యాల కింద వివిధ అంశాలను పెంపొందించుకోవాలి. స్పష్టమైన విధానాన్ని బాగా ఆలోచించి, నిర్ణయించి రూపొందించాలి, వివిధ విభాగాలలో పనిచేసే సిబ్బందియొక్క విధులు, బాధ్యతలు, అధికారాలు మరియు హక్కుల మధ్య సమతౌల్యతను సాధించాలి.

ప్రశ్న 2.
ఎంట్రప్రిన్యూర్ విధులను వివరించండి.
జవాబు.
1. నవకల్పన:

1. ఎంట్రప్రిన్యూర్ అనే పదం ‘నవకల్పన’తో ముడిపడి ఉంటుంది. “నవకల్పన” అంటే కొత్తపనులను చేయడం, లేదా పాతపనులను ఒక కొత్త పద్ధతిలో చేయడం.
2. ఇందులో కొత్త వస్తువుల ఉత్పత్తి, కొత్త మార్కెట్లు సృష్టి, కొత్త ఉత్పత్తి పద్ధతులను అమలులోకి తేవడం, ముడిసరుకుల సప్లైలో కొత్త మార్గాలను అన్వేషించడం, ఒక కొత్త వ్యవస్థ నిర్మాణాన్ని రూపొందించడం మొదలయినవి కలసి ఉంటాయి.

2. రిస్కు భరించడం:

1. వినియోగదారుల అభిరుచులలో, ఉత్పత్తి పద్ధతులలో, ప్రభుత్వ విధానాలలో మార్పులు రావడం వల్ల, కొత్త వస్తువులు కనుగొనడం వల్ల చేస్తున్న వ్యాపారాలకు నష్టాలు ఏర్పడవచ్చు. ఈ నష్టాలను భరించడానికి ఎంట్రప్రిన్యూర్ సిద్ధంగా ఉండాలి.
2. పై మార్పులవల్ల ప్రయోజనాలు కలిగితే వీటిని ఎంట్రప్రిన్యూర్ అనుభవిస్తాడు. కాబట్టి నష్టాన్ని కూడా అతనే భరించాలి.
3. జె.బి.సే ప్రకారం రిస్ను భరించడమనేది ఎంట్రప్రిన్యూర్ ప్రత్యేక విధి.

3. వ్యవస్థీకరణ, నిర్వహణ:

1. ఎంట్రప్రిన్యూర్ తాను అందించదలచిన వస్తుసేవల రకాలు, వాటి స్వభావాలు ముందుగా నిర్ణయించవలసి ఉంటుంది. భూమి, శ్రమ, పెట్టుబడి అనే ఈ ఉత్పత్తి కారకాలు ప్రపంచవ్యాప్తంగా విస్తరించి ఉంటాయి. ఎంట్రప్రిన్యూర్ వాటిని సేకరించి వస్తువు సేవల ఉత్పత్తికి వీలుగా వాటిని మలచుకొనవలసి ఉంటుంది.
2. వ్యాపార సంస్థ పరిమాణంలో గానీ, స్థల నిర్ణయంలోగానీ, ఉత్పత్తి పద్ధతులలోగానీ అవసరమైన మార్పులు చేయడమేగాక, రోజువారీ నిర్వహణకు అవసరమైన ఉత్పత్తి ప్రణాళికలు, అమ్మకాల ‘నిర్వహణ, సిబ్బంది నిర్వహణకు సంబంధించిన విధులను కూడా అతడు చేపట్టవలసి ఉంటుంది.
3. ఆల్ఫ్రెడ్ మార్షల్ ప్రకారం వ్యవస్థీకరణ, నిర్వహణ అనేవి ఎంట్రప్రిన్యూర్ ముఖ్య విధులు.

4. వ్యాపార ప్రణాళికలు:
1) ఔత్సాహికుడు ఒక క్రమబద్ధమైన పద్ధతిని రూపొందించి, వాస్తవ విషయాలను శాస్త్రీయంగా విశ్లేషించి, వాటి పరిణామాలను ఊహిస్తూ భవిష్యత్ను అంచనా వేయాలి.

2) వ్యాపార కార్యకలాపాలను ప్రణాళికీకరణ చేయడానికి, ముడిసరుకు అవసరాన్ని గుర్తించడం, సిబ్బంది అవసరాలను అంచనావేయడం, ఉత్పత్తి షెడ్యూళ్ళను నిర్ణయించడం, అమ్మకాలు, ఇన్వెంటరీ, వ్యాపార ప్రకటనలు, బడ్జెట్ల కేటాయింపు వినియోగదారుల అవసరాలు, పోటీదారులు బలాలు, బలహీనతలు మొదలయినవి అధ్యయనం చేయాలి.

3) క్రమబద్ధమైన వ్యాపార ప్రణాళికీకరణను రూపొందించాలంటే, ఔత్సాహికుడు తప్పకుండా వ్యాపార లక్ష్యాలను, విధానాలను, వ్యాపార సరళిని, కార్యక్రమాలను, బడ్జెట్లను దృష్టిలో ఉంచుకోవాలి.

4) సరైన ప్రణాళికను రూపొందించడం ద్వారా వ్యయాలను తగ్గించుకోవడమే కాకుండా, క్రమరీతిలో వ్యాపార కార్యకలాపాలను చేపట్టవచ్చు. ముందుగా నిర్ణయించిన విధంగా వ్యాపారానికి మార్గదర్శకం ఏర్పడుతుంది. తద్వారా ఇతర నిర్వహణ విధులు సమర్థవంతంగా నిర్వర్తించబడతాయి. కాబట్టి ఔత్సాహికులు ఈ వ్యాపార ప్రణాళికీకరణ విధులకు అత్యంత ప్రాముఖ్యత ఇవ్వవలసి ఉంటుంది.

5. నిర్ణయాలు తీసుకోవడం:

1. ఔత్సాహికుడు నిర్వర్తించాల్సిన మరొక ముఖ్యమైన విధి, నిర్ణయాలు తీసుకోవడం.
2. సంస్థ కార్యకలాపాలకు సంబంధించి ఎప్పటికప్పుడు నిర్ణయాలు తీసుకోవలసిన పరిస్థితులు ఏర్పడుతుంటాయి. వ్యాపార సంస్థను కొనసాగించడానికి లేదా నిర్వహించడానికి అనేక నిర్ణయాలు తీసుకోవాలి.
3. ఏ వ్యాపారసంస్థ అయినా విజయవంతం కావాలంటే, పురోగతిని సాధించాలంటే ఔత్సాహికుని నిర్ణయాలు ఎక్కువగా వ్యాపారాన్ని ప్రభావితం చేస్తాయి.

ప్రశ్న 3.
వివిధ రకాల ఎంట్రప్రిన్యూర్ల గురించి వివరంగా తెలపండి.
జవాబు.
L డానఫ్ ప్రకారం ఎంట్రప్రిన్యూర్ల వర్గీకరణ: అమెరికాలోని వ్యవసాయ రంగానికి సంబంధించిన ఒక అధ్యయనంలో డాన్హాఫ్ ఎంట్రప్రిన్యుర్లు నాలుగు రకాలుగా విభజించినాడు.

1. నవకల్పన ఎంట్రప్రిన్యూర్లు
2. అనుకరణ ఎంట్రప్రిన్యూర్లు
3. నిదానపు ఎంట్రపిన్యూర్లు
4. స్థిర చిత్తపు ఎంట్రప్రిన్యూర్లు.

1. నవకల్పన ఎంట్రప్రిన్యూర్లు: నవకల్పన కర్త ఘంపీటర్ దృష్టిలో ఎంట్రప్రిన్యూర్ అంటే కొత్తరకపు వస్తువులను ప్రవేశపెట్టడం, కొత్త ఉత్పత్తి పద్ధతులను అవలంభించడం, కొత్తమార్కెట్లను రూపొందించే వ్యక్తి. కొత్తగా ప్రయోగాలు చేసి, విజయవంతమైన వాటిని విస్తరింపజేసి, ఆకర్షణీయ అవకాశాలన్నింటిని అమలుపరచడం ఇతడికి నిత్యకృత్యం.

2. అనుకరణ ఎంట్రప్రిన్యూర్లు: వీరు అభివృద్ధి చెందుతున్న దేశాల్లో కనిపిస్తారు. వీరు కొత్త వస్తువుల రూపకల్పనలు చేయలేక, విజయవంతమైన ఇతరుల వస్తువులను అనుకరిస్తూ వాటిని పోలిన వస్తువులను ఉత్పత్తి చేస్తారు.

3. నిదానపు ఎంట్రప్రిన్యూర్లు: వీరు రెండు రకాలకు చెందరు. వీరు బహు జాగ్రత్తగా ఉండే వ్యక్తులు, వేగవంతమైన మార్పులను వీరు అంగీకరించరు. వారి పూర్వికులు, సీనియర్లు అవలంభించిన మార్గాలను సులభంగా వాడతారు. కొత్త పద్ధతులు, కొత్తభావాలు, ఒకే మారు కాకుండా నిదానంగా అమలు పరుస్తారు. వీరు రిస్కు తీసుకోవడంలో వెనుకంజవేస్తారు.

4. స్థిరచిత్తపు ఎంట్రప్రిన్యూర్లు వీరు నిదానపు ఎంట్రప్రిన్యూర్లు కంటే మొండివారు. మార్పులను ఏమాత్రం అంగీకరించరు. ఈ కారణంగా ఆధునిక రంగంలో వీరు వెనుకబడి ఉంటారు. వ్యాపారాలను మూసివేయడానికైనా సిద్ధపడతారు.

II. ఇతర రకాల ఎంట్రప్రిన్యూర్లు:
1. వ్యక్తిగత ఎంట్రప్రిన్యూర్లు: వ్యక్తిగత ఎంట్రప్రిన్యూర్లు ఎక్కువగా చిన్న తరహా వ్యాపార సంస్థను నిర్వహిస్తూ ఉంటారు. ఒక వ్యాపారసంస్థను స్థాపించి, దానికవసరమైన మూలధనాన్ని సమకూర్చి దానికి సంబంధించిన ఆధునిక సాంకేతిక పరిజ్ఞానాన్ని అవలంబించి, అందులో ఉన్న రిస్కును భరించేందుకు సిద్ధపడిన ఒక వ్యక్తిని వ్యక్తిగత ఎంట్రప్రిన్యూర్ అంటారు.

2. సంస్థాగత ఎంట్రప్రిన్యూర్లు: సంక్లిష్టమైన వ్యవస్థ కలిగిన భారీతరహా సంస్థలను, పరిశ్రమలను స్థాపించడానికి ఒక వ్యక్తి యొక్క శక్తి సరిపోనప్పుడు కొంతమంది వ్యక్తుల సమూహంగానీ, ఒక సంస్థగానీ ఈ పనిని చేపట్టవచ్చు. ఈ విధమైన సంస్థాగత ఎంట్రప్రిన్యూర్లకు సాంకేతిక పరిజ్ఞానం, మూలధనం సేకరించడం సులభం. అంతేగాక ఎంత ఎక్కువ రిస్కునైనా భరించి, మార్పులను అమలుపరచడం కూడా వీరికి సాధ్యం.

3. వారసత్వపు ఎంట్రప్రిన్యూర్లు: వారసత్వపు ఎంట్రప్రిన్యూర్లు భారతదేశంలో ఎక్కువగా కనిపిస్తారు. వారి కుటుంబ వ్యాపారాన్ని వారసత్వంగా స్వీకరించి నడిపిస్తుంటారు. వీరిని రెండవతరపు ఎంట్రప్రిన్యూర్లు అని కూడా అంటారు.

4. నిర్బంధపు ఎంట్రప్రిన్యూర్లు: కొన్ని సందర్భాలలో కొన్ని పరిస్థితుల ప్రభావం వల్ల ఎంట్రప్రిన్యూర్లుగా మారిన వారిని “నిర్బంధ ఎంట్రప్రిన్యూర్లు” అంటారు. సాధారణంగా సంపన్న కుటుంబాలకు చెందిన నిరుద్యోగ వ్యక్తులు, వ్యవసాయ రంగం నుంచి ఇతర రంగాలపట్ల ఆకర్షితులైన వారు, నాన్-రెసిడెంట్ ఇండియన్స్ ఈ వర్గానికి చెందుతారు.

5. వ్యాపార ఎంట్రప్రిన్యూర్లు: వారికున్న గత అనుభవంవల్ల గానీ, శిక్షణద్వారా గానీ ఒక కొత్త వస్తువునుగానీ, సేవనుగానీ, అందించాలనే ఉద్దేశం కలిగిన వ్యక్తిని వ్యాపార ఎంట్రప్రిన్యూర్ అంటారు. ఇతడు తనకు కలిగిన భావం ఆధారంగా ఒక చిన్న సంస్థనైనా ప్రారంభించి, తన భావానికి కార్యరూపం ఇచ్చేందుకు కృషి చేస్తాడు.

6. పారిశ్రామిక ఎంట్రప్రిన్యూర్లు: ఇతడు ఉత్పత్తిదారు పరిశోధన ద్వారాగానీ, ఇతర రకాలుగాగానీ వినియోగదారుల అవసరాలను, కోరికలను అంచనావేసి, తదనుగుణంగా వస్తువులను ఉత్పత్తి చేసేవాడిని పారిశ్రామిక ఎంట్రప్రిన్యూర్ అంటారు.

7. స్వచ్ఛమైన ఎంట్రప్రిన్యూర్లు: స్వచ్ఛమైన ఎంట్రప్రిన్యూర్ తన లక్ష్యసాధనకై, తన సామర్ధ్య నిరూపణకై కృషి చేస్తాడు. తనకంటూ ఒక గుర్తింపు, హోదా సంపాదించుకోవాలని ఆకాంక్షిస్తూ అందుకు తన శాయశక్తులా కృషిచేస్తాడు.

8. ప్రేరేపిత ఎంట్రప్రిన్యూర్లు: ప్రభుత్వంగానీ, ప్రభుత్వేతర సంస్థలుగానీ అందించే ఆర్థిక, ఆర్థికేతర సహాయాన్ని రాయితీలను, సబ్సిడీలను, శిక్షణలను, ఇతర ప్రయోజనాలను పొందడానికై ప్రేరేపించబడి ఎంట్రప్రిన్యూర్గా అవతరించే వ్యక్తిని ప్రేరేపిత ఎంట్రప్రిన్యూర్, అంటారు.

ప్రశ్న 4.
ఎంట్రప్రిన్యూర్, ఎంట్రప్రిన్యూర్షిప్ల మధ్య వ్యత్యాసాలు తెలుపండి.
జవాబు.
ఎంట్రప్రిన్యూర్

1. ఎంట్రప్రిన్యూర్ ఒక వ్యక్తి.
2. ఎంట్రప్రిన్యూర్ పరిపాలనాకర్త.
3. ఎంట్రప్రిన్యూర్ రిస్క్ ను భరిస్తాడు.
4. ఎంట్రప్రిన్యూర్ నవకల్పన కర్త.
5. ఎంట్రప్రిన్యూర్ ఉత్పత్తికారకాల సమ్మేళన పరుస్తాడు.
6. ఎంట్రప్రిన్యూర్ ప్రారంభకుడు, చొరవ తీసుకునే వ్యక్తి.
7. ఎంట్రప్రిన్యూర్ నాయకుడు.

ఎంట్రప్రిన్యూర్ షిప్

1. ఎంట్రప్రిన్యూర్షిప్ ఒక కార్యాచరణ ప్రణాళిక.
2. ఎంట్రప్రిన్యూర్షిప్ అనేది ఒక పరిపాలనాంశం.
3. ఎంట్రప్రిన్యూర్షిప్ రిష్తో కూడిన చర్య.
4. ఎంట్రప్రిన్యూర్షిప్ నవకల్పన ప్రక్రియ.
5. ఎంట్రప్రిన్యూర్షిప్ ఉత్పత్తికారకాల వినియోగ ప్రక్రియ.
6. ఎంట్రప్రిన్యూర్షిప్ అనేది సంస్థను ప్రారంభం చేయడం, చొరవతీసుకునే చర్య.
7. ఎంట్రప్రిన్యూర్షిప్ అనేది నాయకత్వమే.

స్వల్ప సమాధాన ప్రశ్నలు

ప్రశ్న 1.
వ్యాపార ప్రణాళికీకరణ అంటే ఏమిటి ?
జవాబు.
1) ఔత్సాహికుడు ఒక క్రమబద్ధమైన పద్ధతిని రూపొందించి, వాస్తవ విషయాలను శాస్త్రీయంగా విశ్లేషించి, వాటి పరిణామాలను ఊహిస్తూ..భవిష్యత్ను అంచనా వేయాలి.

2) వ్యాపార కార్యకలాపాలను ప్రణాళికీకరణ చేయడానికి, ముడిసరుకు అవసరాన్ని గుర్తించడం, సిబ్బంది అవసరాలను అంచనావేయడం, ఉత్పత్తి షెడ్యూళ్ళను నిర్ణయించడం, అమ్మకాలు, ఇన్వెంటరీ, వ్యాపార ప్రకటనలు, బడ్జెట్ల కేటాయింపు వినియోగదారుల అవసరాలు, పోటీదారులు బలాలు, బలహీనతలు మొదలయినవి అధ్యయనం చేయాలి.

3) క్రమబద్ధమైన వ్యాపార ప్రణాళికీకరణను రూపొందించాలంటే, ఔత్సాహికుడు తప్పకుండా వ్యాపార లక్ష్యాలను, విధానాలను, వ్యాపార సరళిని, కార్యక్రమాలను, బడ్జెట్లను దృష్ఠిలో ఉంచుకోవాలి.

4) సరైన ప్రణాళికను రూపొందించడం ద్వారా వ్యయాలను తగ్గించుకోవడమే కాకుండా, క్రమరీతిలో వ్యాపార కార్యకలాపాలను చేపట్టవచ్చు. ముందుగా నిర్ణయించిన విధంగా వ్యాపారానికి మార్గదర్శకం ఏర్పడుతుంది. తద్వారా ఇతర నిర్వహణ విధులు సమర్థవంతంగా నిర్వర్తించబడతాయి. కాబట్టి ఔత్సాహికులు ఈ వ్యాపార ప్రణాళికీకరణ విధులకు అత్యంత ప్రాముఖ్యత ఇవ్వవలసి ఉంటుంది.

ప్రశ్న 2.
ఎంట్రప్రిన్యూర్ రిస్కున్ను భరించే విధులు ఏమిటి ?
జవాబు.

1. వినియోగదారుల అభిరుచులలో, ఉత్పత్తి పద్ధతులలో, ప్రభుత్వ విధానాలలో మార్పులు రావడం వల్ల, కొత్త వస్తువులు కనుగొనడం వల్ల చేస్తున్న వ్యాపారాలకు నష్టాలు ఏర్పడవచ్చు. ఈ నష్టాలను భరించడానికి ఎంట్రప్రిన్యూర్ సిద్ధంగా ఉండాలి.
2. పై మార్పులవల్ల ప్రయోజనాలు కలిగితే వీటిని ఎంట్రప్రిన్యూర్ అనుభవిస్తాడు. కాబట్టి నష్టాన్ని కూడా అతనే
   భరించాలి.
3. జె.బి.సే ప్రకారం రిస్ను భరించడమనేది ఎంట్రప్రిన్యూర్ ప్రత్యేక విధి.

ప్రశ్న 3.
నవకల్పన అనే విధితో ఏ విధంగా సృష్టించడం విభేదిస్తుందో తెలపండి.
జవాబు.

1. నవకల్పన అంటే కొత్త పనులను చేయడం, లేదా పాత పనులను ఒక కొత్త పద్ధతిలో చేయడం ఇందులో కొత్త వస్తువులు ఉత్పత్తి, కొత్త మార్కెట్ల సృష్టి, కొత్త ఉత్పత్తి పద్దతులను అమలులోకి తేవడం మొదలైనవి ఇమిడి ఉంటాయి.
2. సృష్టించడం అంటే కొత్త భావాలు, సిద్ధాంతాలను రూపొందించడం, కొత్త పద్ధతులు కనుగొనడం.
3. సృష్టించడంలో కొత్త పద్ధతులను, సిద్ధాంతాలను కనుగొంటే నవకల్పనలో ఆ కనుగొన్న కొత్త సిద్ధాంతాలను, పద్ధతులను వాణిజ్యపరంగా వినియోగంలోకి తేవడం జరుగుతుంది.

ప్రశ్న 4.
డానఫ్ ఔత్సాహికులను ఏ విధంగా వర్గీకరించాడో తెలియజేయండి.
జవాబు.
అమెరికాలోని వ్యవసాయ రంగానికి సంబంధించిన ఒక అధ్యయనంలో డాన్హాఫ్ ఎంట్రప్రిన్యూర్లు నాలుగు రకాలుగా విభజించినాడు.

1. నవకల్పన ఎంట్రప్రిన్యూర్లు
2. అనుకరణ ఎంట్రప్రిన్యూర్లు
3. నిదానపు ఎంట్రపిన్యూర్లు
4. స్థిర చిత్తపు ఎంట్రప్రిన్యూర్లు.

ఎ. నవకల్పన ఎంట్రప్రిన్యూర్లు:

1. నవకల్పన ఎంట్రప్రిన్యూర్ అంటే కొత్తరకపు వస్తువులను ప్రవేశపెట్టడం. కొత్త ఉత్పత్తి పద్ధతులను అవలంబించడం, కొత్త మార్కెట్లను రూపొందించే వ్యక్తి.
2. కొత్తగా ప్రయోగాలు చేసి, విజయవంతమైన వాటిని విస్తరింపజేసి, ఆకర్షణీయ అవకాశాలన్నింటినీ అమలుపరచడం ఇతడికి నిత్యకృత్యం.

బి. అనుకరణ ఎంట్రప్రిన్యూర్లు:

1. వీరు అభివృద్ధి చెందుతున్న దేశాలలో కనిపిస్తారు. వీరు కొత్త వస్తువుల రూపకల్పనలు చేయలేక, విజయవంతమైన ఇతరుల వస్తువులను అనుకరిస్తూ వాటిని పోలిన వస్తువులనే ఉత్పత్తి చేస్తుంటారు.
2. ఇతర దేశాలలో, ఇతర మార్కెట్లటో విజయవంతమైన వస్తువులు, అభివృద్ధి చెందని దేశాలలో పూర్తిగా వినియోగించే అవకాశం లేనపుడు అలాంటి వస్తువులలో స్వల్పమైన మార్పులను చేసి ఈ ఎంట్రప్రిన్యూర్లు తమ దేశాలలో తమ మార్కెట్లలో ప్రవేశపెడతారు.

సి. నిదానపు ఎంట్రప్రిన్యూర్లు:

1. నిదానపు ఎంట్రప్రిన్యూర్లు బహు జాగ్రత్తగా ఉండే వ్యక్తులు. వేగవంమైన మార్పులను వీరు అంగీకరించరు.
2. వారి పూర్వీకులు, సీనియర్లు అవలంబించిన మార్గాలను సులభంగా వీడలేరు. కొత్త పద్ధతులు, కొత్త భావాలను ఒకేమారు కాకుండా నిదానంగా అమలుపరుస్తుంటారు. వీరు రిస్కు తీసుకోవడంలో వెనుకంజ వేస్తారు.

డి. స్థిర చిత్తపు ఎంట్రప్రిన్యూర్లు:

1. వీరు నిదానపు ఎంట్రప్రిన్యూర్ల కంటే మొండివారు. మార్పులను ఏమాత్రం అంగీకరించరు.
2. ఈ కారణంగా ఆధునిక రంగంలో వీరు వెనుకబడి ఉంటారు. వ్యాపారాలను మూసివేయడానికైనా సిద్ధపడతారు. కానీ మార్పులకు అంగీకరించరు.

అతి స్వల్ప సమాధాన ప్రశ్నలు

ప్రశ్న 1.
ఎంట్రప్రిన్యూర్లు.
జవాబు.

1. ఎంట్రప్రిన్యూర్ అనే పదం ఫ్రెంచి మూలమైన “entrependre” అనే పదం నుండి ఆవిర్భవించింది. అంటే ఒక కొత్త పనిని చేపట్టడం అని అర్థం. అనగా నష్టం భరించి ఒక కొత్త సంస్థను స్థాపించడమనే కార్యాన్ని చేపట్టే వాడే ఎంట్రప్రిన్యూర్.
2. జె.బి. సే ప్రకారం ఎంట్రప్రిన్యూర్ అనేవాడు ఒక ఆర్థిక ఏజెంట్. భూమి, శ్రమ, పెట్టుబడి అనే ఉత్పత్తి కారకాలను సంఘటీకృతపరిచి, వాటిని ఉపయోగించడం ద్వారా ఉత్పత్తి చేసిన వస్తువు యొక్క విలువను నిర్థారించి దానిలో వేతనాలు, అద్దె, వడ్డీ, లాభాలు అనే భాగాలను విడివిడిగా గుర్తించడమే గాకుండా, తన పెట్టుబడికి పునరుపయోగం కలిగే విధంగా నిర్వహించేవాడినే ఎంట్రప్రిన్యూర్ గా పేర్కొనవచ్చు.

ప్రశ్న 2.
సంస్థ నిర్వచనం.
జవాబు.

1. నష్టభయంతో కూడిన, సంక్లిష్టమైన, కష్టతరమైన పనిని అనేక మంది చేపట్టే వ్యాపకాన్ని లేదా ప్రాజెక్టును, ఎంట్రప్రెస్’గా నిర్వచించవచ్చు.
2. సాహసంతో కూడిన వ్యాపారాన్ని చేయడానికి సృష్టించబడిన వ్యవస్థనే ‘ఎంటర్ప్రైస్’ అంటారు. వ్యాపార వ్యవస్థలో ఇది ఒక ప్రత్యేకమైన వ్యాపకం లేదా ఆర్థిక సంబంధం కలిగిన వ్యవహారంగా పేర్కొంటారు.
3. ఔత్సాహికుడు చేపట్టే వ్యాపారాన్నే ‘ఎంటర్ప్రైస్’ లేదా “వ్యాపార సంస్థగా” పేర్కొంటారు.

ప్రశ్న 3.
ఎంట్రప్రిన్యూర్షిప్.

1. ఉత్పత్తికారకాలను అత్యల్పస్థాయిలో వినియోగించి, వాటివల్ల ప్రయోజనాలను అత్యధిక స్థాయిలో పొందగలడమనే శక్తి లేదా సామర్థ్యమే ఎంట్రప్రిన్యూర్షిప్ అని పేర్కొనవచ్చు.
2. ఎ.హెచ్.కోల్ ప్రకారం “ఎంట్రప్రిన్యూర్షిప్. అంటే ఒక వ్యక్తిగానీ, వ్యక్తుల సముదాయం గానీ చేపట్టిన ఒక అర్థవంతమైన చర్య. ఆర్థిక వస్తుసేవల ఉత్పత్తి లేదా పంపిణీలను ప్రారంభించడం లేదా నిర్వహించడం ద్వారా లాభార్జన కోసం, ఉద్దేశించినదే “ఎంట్రప్రిన్యూర్”.
3. దేశ ఆర్థిక కార్యకలాపాలను నిర్వహించడం, రిస్క్ ను భరించడం, ఏదో ఒక కొత్తదనాన్ని సృష్టించడం, వనరులను సమీకృతం చేసి వాటి మధ్య సమన్వయాన్ని సాధించడమనేది ఎంట్రప్రిన్యూర్షిప్ ముఖ్య విధులు.

ప్రశ్న 4.
సమతుల్య ప్రాంతీయాభివృద్ధి.
జవాబు.
అభివృద్ధి చెందని వెనుకబడిన ప్రాంతాలలో పరిశ్రమలు స్థాపించి వెనుకబడిన ప్రాంతాలను అభివృద్ధి చేయడాన్నే సమతుల్య ప్రాంతీయాభివృద్ధి అంటారు.
ఒక దేశం అభివృద్ధి చెందాలి అంటే ఆ దేశ సమతుల్య ప్రాంతీయాభివృద్ధి ఎంతో అవసరం.

ప్రశ్న 5.
నాయకత్వం.
జవాబు.

1. మనిషి యొక్క ఆదర్శవంతమైన గుణానికి ప్రాతినిధ్యం వహించేదే నాయకత్వం, ప్రకారం నాయకత్వం అంటే మేనేజర్ తన ఆధీనాధికారులను ఉత్ప్రేరణ చేసే సామర్థ్యం కలిగి ఉండటం.
2. ఒక నిర్దిష్టమైన లక్ష్యాన్ని సాధించడానికి తమ శాయశక్తులను ఉపయోగించడానికి నాయకుడు తనను అనుసరించే వారికి నిర్దేశకతను, మార్గదర్శకాన్ని చూపిస్తూ, వారిని ప్రభావితం చేస్తాడు. సమిష్టికృషికి ఔత్సాహికుని నాయకత్వం ఒక శక్తిగా పనిచేస్తుంది. మానవ వనరులను సక్రమంగా వినియోగించడానికి నాయకత్వం ఒక సాధనంగా ఉపయోగపడుతుంది.

ప్రశ్న 6.
నవకల్పన.
జవాబు.

1. “నవకల్పన” అంటే కొత్తపనులను చేయడం, లేదా పాతపనులను ఒక కొత్త పద్ధతిలో చేయడం.
2. ఇందులో కొత్త వస్తువుల ఉత్పత్తి, కొత్త మార్కెట్లు సృష్టి, కొత్త ఉత్పత్తి పద్ధతులను అమలులోకి తేవడం, ముడిసరుకుల సప్లైలో కొత్త మార్గాలను అన్వేషించడం, ఒక కొత్త వ్యవస్థ నిర్మాణాన్ని రూపొందించడం మొదలయినవి కలసి ఉంటాయి.

ప్రశ్న 7.
అనుకరణ ఎంట్రప్రిన్యూర్లు.
జవాబు.

1. వీరు అభివృద్ధి చెందుతున్న దేశాలలో కనిపిస్తారు. వీరు కొత్త వస్తువుల రూపకల్పనలు చేయలేక, విజయవంతమైన ఇతరుల వస్తువులను అనుకరిస్తూ వాటిని పోలిన వస్తువులనే ఉత్పత్తి చేస్తుంటారు.
2. ఇతర దేశాలలో, ఇతర మార్కెట్లటో విజయవంతమైన వస్తువులు, అభివృద్ధి చెందని దేశాలలో పూర్తిగా వినియోగించే అవకాశం లేనపుడు అలాంటి వస్తువులలో స్వల్పమైన మార్పులను చేసి ఈ ఎంట్రప్రిన్యూర్లు తమ దేశాలలో తమ మార్కెట్లలో ప్రవేశపెడతారు.

ప్రశ్న 8.
నిదానపు ఎంట్రప్రిన్యూర్లు.
జవాబు.

1. నిదానపు ఎంట్రప్రిన్యూర్లు బహు జాగ్రత్తగా ఉండే వ్యక్తులు. వేగవంతమైన మార్పులను వీరు అంగీకరించరు.
2. వారి పూర్వీకులు, సీనియర్లు అవలంబించిన మార్గాలను సులభంగా వీడలేరు. కొత్త పద్ధతులు, కొత్త భావాలను ‘ఒకేమారు కాకుండా నిదానంగా అమలుపరుస్తుంటారు. వీరు రిస్కు తీసుకోవడంలో వెనుకంజ వేస్తారు.

ప్రశ్న 9.
స్థిరచిత్తపు ఎంట్రప్రిన్యూర్లు.
జవాబు.

1. వీరు నిదానపు ఎంట్రప్రిన్యూర్ల కంటే మొండివారు. మార్పులను ఏమాత్రం అంగీకరించరు.
2. ఈ కారణంగా ఆధునిక రంగంలో వీరు వెనుకబడి ఉంటారు. వ్యాపారాలను మూనివేయడానికైనా సిద్ధపడతారు. కానీ మార్పులకు అంగీకరించరు.

ప్రశ్న 10.
నిర్బంధ ఎంట్రప్రిన్యూర్లు.
జవాబు.

1. కొన్ని సందర్భాలలో కొన్ని పరిస్థితుల ప్రభావం వల్ల ఎంట్రప్రిన్యూర్లుగా మారిన వారిని “నిర్బంధ ఎంట్రప్రిన్యూర్లు’ అంటారు.
2. సాధారణంగా సంపన్న కుటుంబాలకు చెందిన నిరుద్యోగ వ్యక్తులు, వ్యవసాయ రంగం నుంచి ఇతర రంగాలపట్ల ఆకర్షితులైన వారు, నాన్-రెసిడెంట్ ఇండియన్స్ ఈ వర్గానికి చెందుతారు.

ప్రశ్న 11.
పారిశ్రామిక ఎంట్రప్రిన్యూర్లు.
జవాబు.

1. పారిశ్రామిక ఎంట్రప్రిన్యూర్లు ఉత్పత్తిదారులు.
2. పరిశోధన ద్వారా గాని, ఇతర రకాలుగా వినియోగదారుల అవసరాలను, కోరికలను అంచనావేసి, తదనుగుణంగా వస్తువులను ఉత్పత్తి చేసేవారిని పారిశ్రామిక ఎంట్రప్రిన్యూర్లు అంటారు.

ప్రశ్న 12.
స్వచ్ఛంద ఎంట్రప్రిన్యూర్లు..
జవాబు.

1. స్వచ్ఛంద ఎంట్రప్రిన్యూర్లు తమ నమ్మకాన్ని సామర్ధ్యాన్ని ఆధారంగా చేసుకొని వ్యాపారాన్ని ప్రారంభిస్తారు.
2. వీరు ప్రేరేపిత ఎంట్రప్రిన్యూర్లకు భిన్నమైన వారు. స్వచ్ఛంద ఎంట్రప్రిన్యూర్లు ఇతరులచే ప్రేరేపించబడరు.

ప్రశ్న 13.
స్వచ్ఛమైన ఎంట్రప్రిన్యూర్లు.
జవాబు.

1. స్వచ్ఛమైన ఎంట్రప్రిన్యూర్లు తమ లక్ష్యసాధనకై, తమ సామర్ధ్య నిరూపణకై కృషి చేస్తారు.
2. తమకంటూ ఒక గుర్తింపు, హోదా సంపాదించుకోవాలని ఆకాంక్షిస్తూ అందుకు తమ శాయశక్తులా కృషి చేస్తారు.

ప్రశ్న 14.
కార్పోరేట్ ఎంట్రప్రిన్యూర్లు.

1. ఒక కంపెనీని ప్రారంభించే వ్యక్తిని కార్పొరేట్ ఎంట్రప్రిన్యూర్ అంటారు. ఇతడినే వ్యవస్థాపకుడు అని కూడా
   అంటారు.
2. ఇతడు కంపెనీల చట్టం కింద ఒక కంపెనీని రూపొందించి, నమోదుచేయించి, దానికి న్యాయబద్ధమైన అస్తిత్వాన్ని కల్పించడం జరుగుతుంది.

ప్రశ్న 15.
ప్రేరేపిత ఎంట్రప్రిన్యూర్లు.
జవాబు.
ప్రభుత్వంగాని, ప్రభుత్వేతర సంస్థలు గానీ అందించే ఆర్థిక, ఆర్థికేతర సహాయాన్ని, రాయితీలు, సబ్సిడీలను, శిక్షణలను, ఇతర ప్రయోజనాలను పొందడానికై ప్రేరేపించబడి ఎంట్రప్రిన్యూర్గా అవతరించే వ్యక్తిని ప్రేరిపిత ఎంట్రప్రిన్యూర్ అంటారు.

ప్రశ్న 16.
వృత్తిరీత్యా ఎంట్రప్రిన్యూర్లు.
జవాబు.
వీరు కొత్త వ్యాపారాలను ప్రారంభించడమే వృత్తిగా కలిగి ఉంటారు. ఒక వ్యాపారాన్ని ప్రారంభించి దాన్ని మరొకరికి అమ్మివేసి, మరొక వ్యాపారాన్ని ప్రారంభించే సన్నాహాలు మొదలుపెడతారు. స్వయంగా స్థాపించిన వ్యాపారాన్నైనా నిర్వహణ చేసే ఆసక్తి వీరికి ఉండదు.

ప్రశ్న 17.
పాత తరం ఎంట్రప్రిన్యూర్లు.
జవాబు.
వీరు తమకు రావలసిన ఆర్ధిక లాభాలను గురించి తప్ప, సంస్థ వృద్ధిని కూడా పట్టించుకోరు. సంస్థలో వృద్ధి లేకున్న తమకు గరిష్ఠ లాభాలుంటే చాలని కోరుకుంటారు.

ప్రశ్న 18.
చిన్న తరహా పరిశ్రమ ఔత్సాహికులు.
జవాబు.
పరిశ్రమ వర్గీకరణ ఆధారంగా ఔత్సాహికులను భారీ తరహా, మధ్యతరహా, చిన్నతరహా పారిశ్రామిక ఎంట్రప్రిన్యూర్లుగా విభజించారు. వారికున్న గత అనుభవం వల్లగాని, శిక్షణద్వారా గారి ఒక కొత్త వస్తువునుగాని సేవనుగానీ అందించాలనే ఉద్దేశం కలిగి చిన్న తరహా పరిశ్రమలు స్థాపించే ఔత్సాహికులను చిన్న తరహా పరిశ్రమ ఔత్సాహికులు అంటారు.

Telangana TSBIE TS Inter 2nd Year Accountancy Study Material 2nd Lesson కన్సైన్మెంట్ ఖాతాలు Textbook Questions and Answers.

TS Inter 2nd Year Accountancy Study Material 2nd Lesson కన్సైన్మెంట్ ఖాతాలు

అతిస్వల్ప సమాధాన ప్రశ్నలు:

ప్రశ్న 1.
కన్సైన్మెంట్ అంటే ఏమిటి ?
జవాబు.

1. కన్సైన్మెంట్ అంటే “సరుకును పంపడం” అని అర్థం.
2. ఒక ప్రదేశంలో గల అమ్మకందారుడు వివిధ ప్రదేశాలలో గల ఏజెంట్లకు సరుకులను పంపి తన తరుపున మరియు తన బాధ్యతపై అమ్మకాలు జరిపే ప్రక్రియను “కన్సైన్మెంట్” అంటారు.

ప్రశ్న 2.
కన్సైన్మెంట్ పార్టీలు.
జవాబు.
కన్సైన్మెంట్లో ఇద్దరు పార్టీలు ఉంటారు. వారు

1. కన్సైనార్ : కన్సైన్మెంట్పై సరుకులను పంపే వ్యక్తి కన్సైనార్ లేదా యజమాని అని అంటారు.
2.  కన్సైనీ : సరుకులను ఎవరికయితే పంపించడం జరుగుతుందో వారిని కన్సైనీ లేదా ఏజంట్ అని అంటారు.

ప్రశ్న 3.
ప్రొఫార్మా ఇన్వాయిస్.
జవాబు.

1. కన్సైనార్ సరుకును కన్సైన్మెంట్పై పంపినప్పుడు, దానితోపాటు తన ప్రతినిధికి ఒక నివేదికను పంపుతాడు, దీనినే ‘ప్రొఫార్మా ఇన్వాయిస్’ అంటారు.
2. ఈ నివేదికలో సరుకు వివరాలు, గుణగణాలు, పరిమాణం, ధరలు, ఖర్చులు మొదలైనవి ఉంటాయి.

ప్రశ్న 4.
అకౌంట్ సేల్స్.
జవాబు.

1. కన్సైనీ తాను అమ్మిన సరుకు వివరాలను చూపుతూ కన్సైనార్కు నిర్ణీత కాలాల్లో ఒక నివేదికను పంపుతాడు. దానినే అకౌంట్ సేల్స్ అంటారు.
2. దానిలో సరుకు అమ్మకం వివరాలతో పాటు ఖర్చులు, భీమా, గిడ్డంగి ఖర్చులు, కన్సైనీ కమీషన్, బయానా మొదలైనవి ఉంటాయి.

ప్రశ్న 5.
డెలిక్రెడరీ కమీషన్.
జవాబు.

1. సరుకు అరువుపై అమ్మినప్పుడు బాకీలు వసూలు చేసే బాధ్యత కన్సైనీ స్వీకరిస్తే అతనికి అదనంగా కమిషన్ ఇస్తారు. దీన్నే ‘డెల్డరీ కమీషన్’ అంటారు.
2. ఈ కమీషన్ చెల్లించినప్పుడు ఏవైనా బాకీలు వసూలు కాక రానిబాకీలుగా ఏర్పడితే దానికి బాధ్యత కన్సైనీదే కాని కన్సైనారి కాదు.

ప్రశ్న 6.
ఓవర్ రైడింగ్ కమీషన్/అదనపు కమీషన్.
జవాబు.

1. సాధారణ కమీషన్తో పాటు కన్సైనార్, కన్సైనీకి కొంత కమిషన్ను అదనంగా చెల్లించినట్లయితే దీన్ని అదనపు కమీషన్ అంటారు.
2. ముఖ్యంగా మార్కెట్లో కొత్త వస్తువులను ప్రవేశపెట్టినప్పుడు కన్సైనీ వస్తువుల అమ్మకంలో ఎక్కువ శ్రద్ధ వహించడానికి
   ఈ కమీషన్ను చెల్లిస్తారు. దీన్నే ఓవర్ రైడింగ్ కమీషన్ అని కూడా అంటారు.

ప్రశ్న 7.
ఇన్వాయిస్ ధర.
జవాబు.
కన్సైనార్ సరుకులను కన్సైనీ ఖరీదు ధర కంటే అధిక ధరకు పంపవచ్చు. ఈ ధరను “ఇన్వాయిస్ ధర” లేదా “అమ్మకంధర” అంటారు.

ప్రశ్న 8.
లోడింగ్.
జవాబు.

1. ఇన్వాయిస్ ధరకు మరియు ఖరీదు ధరకు మధ్యగల తేడాను “లోడింగ్” లేదా “ఖరీదు ధరపై అధిక మొత్తం” అని అంటారు.
2. లోడింగ్ = ఇన్వాయిస్ ధర – ఖరీదు ధర.

ప్రశ్న 9.
సాధారణ నష్టం.
జవాబు.

1. సరుకు ఆవిరి అయిపోవడం, కారి పోవడం. సరుకును చిన్న ముక్కలుగా విభజన చేసేటప్పుడు సంభవించే నష్టాన్ని సాధారణ నష్టం అంటారు.
2. ఇది సహజమైనది, తప్పించుకోలేనటువంటిది.

ప్రశ్న 10.
అసాధరణ నష్టం.
జవాబు.

1. సరుకు కాలిపోవడం ప్రమాదానికి గురికావడం, దొంగిలించబడడం, లూటి చేయబడటం అసమర్థత లేదా అజాగ్రత్త వల్లగాని సంభవించే నష్టాలను అసాధరణ నష్టం అని అంటారు.
2. ఇది అసహజమైనది మరియు ఊహించనటువంటిది.

స్వల్ప సమాధాన ప్రశ్నలు:

ప్రశ్న 1.
కన్సైన్మెంట్కు అమ్మకానికి మధ్య గల తేడాలు ఏమిటి ?
జవాబు.

ప్రశ్న 2.
అమ్మకం కాకుండా ఉన్న నిల్వ సరుకును ఏవిధంగా లెక్కిస్తారో తెల్పండి.
జవాబు.
కన్సైన్మెంట్లోని అమ్ముడుపోని సరుకును కన్సైన్మెంట్ సరుకు అంటారు. దీనిని లెక్కించి కన్సైన్మెంట్ ఖాతాలోని క్రెడిట్ వైపున చూపిస్తారు.

భారత గణక ప్రమాణాల ప్రకారం కన్సైన్మెంట్లో అమ్ముడుపోని సరుకును ఖరీదు ధర లేదా మార్కెట్ ధర ఏది తక్కువైతే దాని ప్రకారం విలువ కడతారు. సాధారణంగా ఖదీదు ధర మార్కెట్ ధర కంటే తక్కువగా ఉంటుంది. కాబట్టి అమ్ముడు పోని సరుకును ఖరీదు ధర ప్రకారం ఈ క్రింది విధంగా లెక్కిస్తారు.

అమ్ముడు పోని సరుకు = కన్సైన్మెంట్పై పంపిన సరుకు + కన్సైనార్ చెల్లించిన పునరావృతం కాని ఖర్చులు + కన్సైనీ చెల్లించిన పునరావృతం కాని ఖర్చులు × అమ్ముడు పోని సరుకు యూనిట్లు / మొత్తం సరుకు యూనిట్లు.

ప్రశ్న 3.
కన్సైన్మెంట్లో అసాధారణ నష్టాన్ని ఏవిధంగా లెక్కిస్తారు.
జవాబు.
అసాధారణ నష్టం :

1. అగ్నిప్రమాదంవల్ల కాని, దొంగతనంవల్ల కాని దోపిడీ వల్లకాని, అజాగ్రత్తవల్ల కాని, అసమర్థత వల్ల కాని, వరదల వల్ల కాని, రవాణాలో ప్రమాదం వల్ల కాని సంభవించే సరుకు నష్టాన్ని అసాధారణ నష్టం అంటారు.
2. ఈ నష్టం అసహజమైనది మరియు ఊహించనటువంటిది. ఈ నష్టం మానవుని యొక్క నియంత్రణకు లోబడి ఉండదు.
3. ఈ నష్టాన్ని భీమా చేసుకొనవచ్చు. కొన్నిసార్లు భీమా కంపెని ఇలాంటి నష్టాలకు పూర్తిగా కాని, పాక్షికంగా కాని – నష్టపరిహారాన్ని చెల్లిస్తుంది. అసాధారణ నష్టాన్ని ప్రత్యేకంగా లెక్కించి కన్సైన్మెంట్ ఖాతాలో క్రెడిట్వైపు చూపుతారు.
4. ఈ అసాధారణ నష్టాన్ని లెక్కించే విధానం అమ్ముడుపోని సరుకు లెక్కించే విధానాన్ని పోలి ఉంటుంది.

ప్రశ్న 4.
కన్సైనార్, కన్సైనీ చెల్లించే కొన్ని ప్రత్యక్ష పరోక్ష ఖర్చులను తెల్పండి.
జవాబు.

ప్రశ్న 5.
కన్సైనార్ పుస్తకాలలో కన్సైన్మెంట్ ఖాతా నమూనాను చూపండి.
జవాబు.

Textual Examples:

ప్రశ్న 1.
శ్యామ్ తన ఏజెంట్ సంపత్కు కౌ 7000 ఖరీదు గల సరుకులను కన్సైన్మెంట్ మీద పంపాడు. శ్యామ్ రవాణా 750, చెల్లించాడు. సంపత్ 120 ఖర్చులు చెల్లించి సరుకు విడిపించుకొన్నాడు. శ్యామ్కు బయానా 4500 లకు బ్యాంకు డ్రాఫ్ట్ పంపించాడు. సంపత్ సరుకు మొత్తాన్ని కౌ 12,000కు అమ్మాడు. అతను కమీషన్ 5% సంపత్ ఇవ్వవలసిన మొత్తానికి రమేషు డ్రాఫ్ట్ పంపించాడు. పై వ్యవహారాలకు ఇద్దరి పుస్తకాలలో చిట్టా పద్దులు రాయండి.
సాధన.
రమేష్ పుస్తకాలలో చిట్టా పద్దులు (Consignor)

ప్రశ్న 2.
రజని, రాధకు ₹ 10,000 లు విలువ గల సరుకును కన్సైన్మెంట్పై 5% కమీషన్కు అమ్మటానికి పంపారు. కన్సైనార్ రవాణాకు ₹ 2000 చెల్లించాడు. రజనీ, రాధ నుంచి ఈ వివరాలతో అకౌంటు సేల్స్ వచ్చింది.
స్థూల అమ్మకాలు ₹ 15,000
అమ్మకపు ఖర్చులు ₹ 900
కమీషన్ ₹ 750
ఇరువురి పుస్తకాలలో ఆవర్జా ఖాతాలను చూపండి.
సాధన.
ఆవర్జా ఖాతాలు:

గమనిక : బాకీ నిల్వ చెల్లించినట్లుగా చెప్పనందున, నిల్వ ఉన్నట్టుగా భావించాలి.

ప్రశ్న 3.
మహబూబ్నగర్లోని మనోజ్ మనోహరబాద్ లోని మహిజిత్కి ₹ 30,000 విలువ చేసే బొమ్మలను కన్సైన్మెంట్ పై పంపించాడు. బొమ్మలను పంపిచడానికి ₹ 3,000 ఫ్రైట్ చెల్లించాడు. మహజిత్ చెల్లించిన బండి ఖర్చులు ₹ 400, గోడౌన్ ఖర్చులు ₹ 750 చెల్లించి, 80 బొమ్మలను అమ్మాడు. ముగింపు సరుకు విలువను లెక్క కట్టండి.
జవాబు.
అమ్మకం కాని సరుకు విలువ లెక్కింపు :
అమ్ముడు కాని సరుకు = కన్సైన్మెంట్ పై పంపిన సరుకు + కన్సైనార్ ఖర్చులు + కన్సైని చెల్లించిన పునరావృతం కాని ఖర్చులు × మిగిలిన సరుకు / మొత్తం సరుకు
= 30,000+ 3,000+ 400 × \(\frac{20}{100}\)
ముగింపు సరుకు విలువ = 6,680.

ప్రశ్న 4.
సిరిసిల్లాలోని శ్రీరామ్, సిద్ధిపేటలోని శ్రీకర్కు కన్సైన్మెంట్ మీద ₹ 60,000 ల విలువగల పుస్తకాలను పంపాడు. శ్రీరామ్ ₹ 2,000 ప్రైట్, బీమా కోసం ₹ 1,200 చెల్లించినాడు. శ్రీకర్ సరుకు తీసుకుపోవటానికి రవాణాకు ₹ 500. కూలీకి ₹ 400. ఆక్ట్రాయి కింద 300 చెల్లించాడు. 3/4 వంతు పుస్తకాలను మాత్రమే అమ్మాడు. ముగింపు సరుకు విలువను లెక్క కట్టండి.
జవాబు.
అమ్మకం కాని సరుకు విలువ లెక్కింపు :
అమ్మకం కాని సరుకు విలువ = కన్సైన్మెంట్ మీద పంపిన సరుకు విలువ + కన్సైనార్ ఖర్చులు + కన్సైసైనీ చెల్లించిన పునరావృతం కాని ఖర్చులు × మిగిలిన సరుకు / మొత్తం సరుకు
= 60,000 + (2,000 + 1,200) + (50 + 400 + 300) × \(\frac{1}{4}\)
= 60,000+ 3,200 + 1,200 × \(\frac{1}{4}\)
= 64,400 × \(\frac{1}{4}\)
ముగింపు సరుకు = 16,100.

ప్రశ్న 5.
బెంగుళూరులోని ప్రీతి హైదరాబాద్ లోని రామాబ్రదర్స్కు 100 సెల్ఫోన్లను కన్సైన్మెంట్పై పంపాడు. ప్రతి సెల్ ఫోన్ ధర ₹ 2,100. ప్రీతి ఫ్రైట్, బీమాకు ₹ 5,000 చెల్లించారు. రామ్ బ్రదర్స్ చెల్లించిన అద్దె ₹ 2,400. ప్రకటన ఖర్చులు ₹ 1,300. రామ్ బ్రదర్స్వరు 90 సెల్ఫోన్లను ఒక్కొక్కటి ₹ 2,600 చొప్పున అమ్మారు. రామ్ బ్రదర్స్ అమ్మకాల మీద రావలసిన కమీషన్ 5%. పై వ్యవహారాలకు ప్రీతి పుస్తకాలో అవసరమైన ఆవర్జా ఖాతాలు చూపండి. లాభాన్ని కనుక్కోండి.
జవాబు.
ప్రీతి పుస్తకాలలో ఆవర్జా ఖాతాలు :

రామ్ బ్రదర్స్ పుస్తకాలలో ఆవర్జాఖాతాలు :

ముగింపు సరుకు విలువ లెక్కింపు :
ముగింపు సరుకు = కన్సైన్మెంట్పై పంపిన సరుకు + కన్సైనార్ ఖర్చులు + కన్సైనీ అనుపాత ఖర్చులు + మిగిలిన సరుకు / మొత్తం సరుకు
= 2,10,000 + (2,000 + 3,000) × \(\frac{10}{100}\)
= 2,10,000 + 5,000 × \(\frac{10}{100}\)
= 2,15,000 × \(\frac{10}{100}\)
= 21,500.

గమనిక :
కన్సైనీ చెల్లించిన అద్దె మరియు ప్రకటన ఖర్చులు పునరావృతమయ్యే ఖర్చులు, కాబట్టి వాటిని పరోక్ష ఖర్చులుగా భావించి ముగింపు సరుకు విలువలో తీసుకోరాదు.

ప్రశ్న 6.
సాయి కం. బాబా కంపెనీకి మందుల కేసులను ఒక్కొక్కటి ₹ 1,000 చొప్పున 100 మందుల కేసులను కన్సైన్మెంట్్ప పంపాడు. బాబా కం. మొత్తం అమ్మకాలపై 5% సాధారణ కమీషన్ మినహాయించుకున్నాడు. సాయి కం. వారు ₹ 5,000 లను బీమా మరియు రవాణాకు చెల్లించాడు. మార్గ మధ్యలో 5 కేసులను పూర్తిగా నష్టపోయాయి. అందుకు బీమా కంపెనీ లను ₹ 4,500 మొత్తం పరిష్కారం క్రింద చెల్లించడం జరిగింది. బాబా & కం. 95 మందుల కేసులను ఒక్కొక్కటి ₹ 13,000 లకు అమ్మడం జరిగింది. బాబా & కం. పునరావృతం అయ్యే ఖర్చులు ₹ 4,000 చెల్లించారు. సాయి & కం. పుస్తకాలలో కన్సైన్మెంట్ ఖాతా, బాబా & కం. ఖాతా మరియు అసాధారణ నష్టం ఖాతా తయారు చేయండి.
జవాబు.
సాయి & కం (Consignor) పుస్తకాలలో ఆవర్జా ఖాతాలు :

వర్కింగ్ నోట్స్ :
అసాధారణ నష్టం లెక్కింపు :
అసాధారణ నష్టం = కన్సైన్మెంట్పై పంపిన సరుకు + కన్సైనార్ ఖర్చులు × మిగిలిన సరుకు / మొత్తం సరుకు
= 1,00,000 + 5,000 × \(\frac{5}{100}\)
= 1,05,000 × \(\frac{5}{100}\)
= 5,250.

ప్రశ్న 7.
మనోహర్ 100 టన్నుల ₹ 15,000 విలువ చేసే బొగ్గును ప్రసాద్కు పంపుతూ ₹ 4,680 ఫ్రైట్ ఖర్చులు చెల్లించాడు. ప్రసాద్ 80 టన్నుల బొగ్గును అమ్మి, 4 టన్నుల బొగ్గు ‘తరుగు’ వచ్చినట్లు తెలియచేసాడు. ముగింపు సరుకు లెక్కించండి.
జవాబు.
అమ్మకం కాని సరుకు యూనిట్లు = 100 (మొత్తం యూనిట్లు) – 4 (సాధారణ నష్టం యూనిట్లు) – 80 (యూనిట్లు అమ్మినవి)
= 16 యూనిట్లు.
అమ్మకం కాని సభకు = కన్సైన్మెంట్పై పంపిన సరుకు + కన్సైనార్ ఖర్చులు + పునరావృతం కాని ఖర్చులు కన్సైనివి × మిగిలిన యూనిట్లు / మొత్తం యూనిట్లు సాధారణ యూనిట్లు
= 15,000+ 4,680 + 0 × \(\frac{16}{100-4}\).

ప్రశ్న 8.
రాము 400 కిలోల నెయ్యిని కిలో ఒక్కొంటికి ₹ 250 చొప్పున అతని ఏజెంట్ ప్రసాద్కు పంపిస్తూ, అతను ₹ 4,000 ఫ్రైట్, ₹ 2,128 బీమా ఖర్చులు చెల్లించాడు. మార్గ మధ్యలో 4 కిలోల నెయ్యి కారిపోయి వృథా అయిపోయింది. (సాధారణ నష్టంగా పరిగణిస్తారు). 350 కిలోల నెయ్యిని ప్రసాద్ కిలో ఒక్కింటికి జవాబు. ₹ 350 చొప్పున అమ్మివేస్తూ అమ్మకాలపై 10% కమీషన్ను మినహాయించుకున్నాడు. ప్రసాద్ అమ్మకం ఖర్చులు ₹ 7,500 చెల్లించాడు. రామ్ పుస్తకాలలో అవసరమైన ఆవర్జా ఖాతాలు చూపండి.
జవాబు.
రాము (కన్సైనార్) పుస్తకాలలో ఆవర్జా ఖాతాలు :

వర్కింగ్ నోట్స్ :
ముగింపు పరుకు లెక్కింపు :
అమ్మతం కాని సరుకు = 400 (మొత్తం కిలోలు) – 4 (సాధారణ నష్టం కిలోలు) – 350 (అమ్మిన కిలోలు) = 46
ముగింపు సరుకు = కన్సైన్మెంట్ పై పంపిన సరుకు + కన్సైనార్ ఖర్చులు + కన్సైనీ పునరావృతం కాని ఖర్చులు × మిగిలిన యూనిట్లు / మొత్తం యూనిట్లు – సాధారణ యూనిట్లు
మొత్తం యూనిట్లు – సాధారణ నష్టం యూనిట్లు = 1,00,000 + 6,128 + 0 × \(\frac{46}{400-4}\)
= 1,06,128 × \(\frac{46}{396}\)
= 12,328.

ప్రశ్న 9.
మూర్తి ఆగ్రాలోని మాధురికి ₹ 1,000 విలువచేసే సరుకును ఖరీదుపై 20% కలిపి ఇన్వాయిస్ ధరతో పంపడమైనది. మూర్తి ₹ 500 ఖర్చులు చెల్లించాడు. మూర్తి 6,000కు మాధురిపై అడ్వాన్సు నిమిత్తం బిల్లు రాశాడు. మాధురి రవాణా ₹ 600, ఇతర ఖర్చులు ₹ 400 చెల్లించినది. మాధురి మొత్తం సరుకును ₹ 18,500 అమ్మివేయడం జరిగింది. అమ్మకాలపై కమీషన్ 5% మినహాయించుకుంది. ఇద్దరు పుస్తకాలలో అవసరమైన ఆవర్జా ఖాతాలను చూపండి.
సాధన.
కన్సైనార్ పుస్తకాలలో ఆవర్జా ఖాతాలు :

కన్పైనీ మాధురి పుస్తకాలలో :
పంపిన సరుకు ఇన్వాయిస్ ధర :
ఇన్వాయిస్ ధర, అపలు ధర మీద 20% ఎక్కువ. అంటే అసలు ధర ₹ 100 అయితే ఇన్వాయిస్ ధర (100+20) = 120
అసలు ధర = 100
ఇన్వాయిస్ ధర = 120 (100+20)
అసలు ధర = 10,000

ఇన్వాయిస్ ధర లెక్కింపు :
లోడింగ్ = అసలు ధర × \(\frac{\%}{100}\)
= 10,000 × \(\frac{20}{100}\) = 2,000
ఇన్వాయిస్ ధర = అసలు ధర + లోడింగ్ = 10,000+ 2,000 = 12,000.

ప్రశ్న 10.
శ్రేయన్ రావు, విద్వాన్ రావు ₹ 20,000 లు విలువ చేసే సరుకును ఖరీదుపై 20% కలిపి ఇన్వాయిస్ ధరతో పంపడమైంది. శ్రేయన్ రావ్ ఫ్రైట్ ₹ 480. రవాణాకు ₹ 320 చెల్లించాడు. విద్వాన్ రావ్ పంపిన అకౌంట్ సేల్స్ ప్రకారం క్రింది వివరాలు తెలియజేశాడు. 3/4వ వంతు సరుకును ₹ 21,000 లకు అమ్మాడు. అతడు ₹ 700 ఖర్చులకు చెల్లించాడు. విద్వాన్ రావు చెల్లించవలసిన కమీషన్ ₹ 1,200. ఇద్దరు పుస్తకాలలో అవసరమైన ఖాతాలు చూపండి.
సాధన.
పంపిన సరుకు ఇన్వాయిస్ ధర :
ఇన్వాయిస్ ధర అసలు ధర మీద 20% ఎక్కువ. అసలు ధర ఇచ్చారు. కాని ఇన్వాయిస్ ధర ఇవ్వలేదు.
ఇన్వాయిస్ ధర లెక్కింపు :
లోడింగ్ = అసలు ధర × \(\frac{\%}{100}\)
= 20,000 × 20,000 × \(\frac{20}{100}\)
= 4,000
ఇన్వాయిస్ ధర = అసలు ధర + లోడింగ్ = 20,000 + 4,000 = 24,000

ముగింపు సరుకు విలువ లెక్కింపు :
ముగింపు సరుకు = కన్సైన్మెంట్్ప పంపిన సరుకు + కన్సైనార్ ఖర్చులు + కన్సైనీ ప్రత్యక్ష ఖర్చులు × మిగిలిన సరుకు / మొత్తం సరుకు
ముగింపు సరుకు ఇన్వాయిస్ ధర = 24,000 + 800 + 0 × \(\frac{1}{4}\)
సరుకు రిజర్వు = లోడింగ్ × \(\frac{1}{4}\)
= 4,000 × \(\frac{1}{4}\) = 1,000.

Textual Problems:

అభ్యాసాలు:

A. లఘు సమస్యలు :

ప్రశ్న 1.
సరుకు యొక్క ఖరీదు ధర ₹ 20,000. కాని వాటి యొక్క ఇన్వాయిస్ ధర ₹ 24,000. అధిక మొత్తాన్ని కనుక్కోండి.
జవాబు.
అధిక మొత్తాన్ని లెక్కించుట :
అధిక ధర = సరుకు ఇన్వాయిస్ ధర – సరుకు అయిన ధర
అధిక ధర = 24,000 – 20,000 = 4,000.

ప్రశ్న 2.
కన్సైన్మెంట్పై పింపిన సరుకు ఖరీదు ధర ₹ 20,000. కాని ఇన్వాయిస్ ధరను ఖరీదు ధరపై 10% అధిక మొత్తంగా నిర్ణయించడం జరిగింది. సరుకు యొక్క ఇన్వాయిస్ ధరను కనుక్కోండి.
జవాబు. సరుకు ఖరీదు ధర = 20,000
ఇన్వాయిస్ ధర = ఖరీదు ధర + ఖరీదు ధరపై 10%
ఇన్వాయిస్ ధర = 20,000 + 20,000 × \(\frac{10}{100}\)
= 20,000 + 2,000
ఇన్వాయిస్ ధర = 22,000

ప్రశ్న 3.
‘జీవన్ సూర్య’ కన్సైన్మెంట్పై పంపిన సరుకు యొక్క ఇన్వాయిస్ ధర ఔ 15,000. ఇన్వాయిస్ ధర ఖరీదు ధరకంటే 20% ఎక్కువగా గలదు. సరుకుల యొక్క ఖరీదు ధరను కనుక్కోండి.
జవాబు.
సరుకు ఖరీదు ధరను లెక్కించుట
సరుకు యొక్క ఇన్వాయిస్ ధర = 15,000
ఇన్వాయిస్ దర ఖరీదు ధర కంటే 20% ఎక్కువగా ఉంది.
అధిక మొత్తం = ఖరీదు ధర × \(\frac{20}{120}\)
= 15,000 × \(\frac{20}{120}\) = 2,500
ఖరీదు ధర = ఇన్వాయిస్ ధర – అధిక మొత్తం (లోడింగ్)
15,000 – 2,500 = 12,500.

ప్రశ్న 4.
500 కేసులను కేసు ఒక్కింటికి ₹ 150 చొప్పున కన్సైన్మెంట్పై పంపించడం జరిగంది. కన్సైనార్ ₹ 2,000లను బీమా మరియు ఫ్రైట్ నిమిత్తం చెల్లించడమైంది. కన్సైనీ ₹ 2,000లను రవాణా కొరకై మరియు ₹ 1,000లను జీతాల కొరకై చెల్లించడమైంది. కన్సైనీ 400 కేసులను అమ్మడం జరిగింది. అమ్మకం కాని సరుకు యొక్క విలువను కనుక్కోండి.
జవాబు.
అమ్మకం కాని సరుకు లెక్కించుట :
మొత్తం సరుకు = 500 కేసులు
(-)అమ్మిన సరుకు = 400 కేసులు
మిగిలిన సరుకు = 100 కేసులు

అమ్మకంకాని సరుకు విలువ :
అమ్మకంకాని సరుకు ధర (100 × 150) = 15,000
(+) కన్సైనార్ ఖర్చులు : (\(\frac{200}{500}\) × 100) = 400
(+) కన్సైనీ ఖర్చులు : (రవాణ) (\(\frac{200}{500}\) × 100) = 400
∴ అమ్మకం కాని సరుకు విలువ = 15,800

ప్రశ్న 5.
‘హర్దిక్ పాటిల్’ ₹ 50,000 ఖరీదు గల సరుకును ‘విద్వాన్ పాటిల్’కు కన్సైన్మెంట్పై పంపించడం జరిగింది. ₹ 5,000 మరియు ₹ 2,000లను వరుసగా పునరావృతం అయ్యే మరియు పునరావృతం కాని ఖర్చుల నిమిత్తమై చెల్లించాడు. విద్వాన్ పాటిల్ 3/4 వంతు సరుకును అమ్మడం జరిగింది. అమ్మకం కాని సరుకు విలువను కనుక్కోండి.
జవాబు.
అమ్మకం కాని సరుకు లెక్కించడం :
కన్సైన్మెంట్పై పంపిన సరుకు = 50,000
అమ్మిన సరుకు = 3/4
∴ అమ్మకం కాని సరుకు = 1/4

అమ్మకం కాని కన్సైన్మెంట్ సరుకు విలువ :
అమ్మకం కాని సరుకు ధర (50,000 × \(\frac{1}{4}\)) = 12,500
(+) కన్సైనార్ పునరావృతం కాని ఖర్చులు = 500
(+) కన్సైనీ పునరావృతం కాని ఖర్చులు = –
కన్సైన్మెంట్ సరుకు విలువ = 13,000.

ప్రశ్న 6.
‘నిధి 100 బేళ్ళ కాటన్ నన్ను బళు ఒక్కింటికి ₹ 1,000 చొప్పున ‘శ్రీకరి’కి కన్సైన్మెంట్పై పంపడం జరిగింది. నిధి ₹ 5,000 ఖర్చుల కొరకై చెల్లించాడు. శ్రీకరి ₹ 6,000 అను ప్యాకింగ్ కొరకై మరియు ₹ 2,000లను అద్దె కొరకై చెల్లించినది. ‘శ్రీకరి’ 80 బేళు ఒక్కింటికి ₹ 1,500 చొప్పున అమ్మడం జరిగింది. కన్సైన్మెంట్ సరుకు యొక్క విలువను కనుక్కోండి.
జవాబు.
పంపిన సరుకు = 100 బేళు
(-) అమ్మినవి = 80
మిగిలిన సరుకు = 20

అమ్మకం కాని సరుకు విలువ:

అమ్మకం కాని సరుకు ధర (20 × 1,000) = 20,000
(+) కన్సైనార్ ఖర్చులు
[100 – 5,000 20 – ?] [\(\frac{5,000}{100}\) × 20] = 10,000
(+) కన్సైనార్ ఖర్చులు (ప్యాకింగ్)
[100 – 6,000 20 – ?] [\(\frac{6,000}{100}\) × 20
అమ్మకం కాని సరుకు విలువ = 22,200.

ప్రశ్న 7.
ఈ క్రింది సమాచారం ఆధారంగా ముగింపు సరుకు యొక్క విలువ కనుక్కోండి.
కన్సైన్మెంట్్ప పంపిన సరుకు యూనిట్ల సంఖ్య : 5,000
యూనిట్ ఒక్కింటికి ఖరీదు – ₹ 10
కన్సైనార్ చెల్లించిన ఖర్చులు – ₹ 4,000
కన్సైనీ చెల్లించిన ఖర్చులు – ₹ 1,000
కన్సైనీచేత అమ్మబడిన యూనిట్ల సంఖ్య: 4,000
జవాబు.
మొత్తం పంపిన సరుకు = 5,000
అమ్మిన సరుకు = 4,000
మిగిలిన సరుకు = 1,000

అమ్మకం కాని సరుకు విలువ కట్టడం
అమ్మకం కాని సరుకు ధర (10,000 × 10) = 10,000
(+) కన్నైనార్ ఖర్చులు (4,000 × \(\frac{1,000}{5,000}\)) = 800
(+) కన్సైనీ ఖర్చులు = –
అమ్మకం కాని సరుకు విలువ = 10,800.

ప్రశ్న 8.
‘అనిష’ కన్సైన్మెంట్పై ‘ప్రసన్న’కు పంపిన సరుకు ఖరీదు ₹ 20,000 ‘అనిష’ రవాణా మరియు కార్టేజి కొరకై చెల్లించిన మొత్తం ₹ 5,000 మార్గమధ్యలో 1/5 వంతు సరుకు అగ్ని ప్రమాదం వల్ల నష్టపోవడం జరిగింది. అసాధారణ నష్టం మొత్తాన్ని కనుక్కోండి.
జవాబు.
కన్సైన్మెంటుపై పంపిన సరుకు 20,000
అగ్ని ప్రమాదం వల్ల నష్టపోయిన సరుకు = 20,000 × \(\frac{1}{5}\) = 4,000
అసాధారణ నష్టం = (కన్సైన్మెంటుపై పంపిన సరుకు + కన్సైనార్ ఖర్చులు) × నష్టపోయిన సరుకు / మొత్తం సరుకు
= (20,000 + 5,000) × \(\frac{4,000}{20,000}\)
= 25,000 × \(\frac{4,000}{20,00}\)
= 25,000 × \(\frac{1}{5}\)
అసాధారణ నష్టం = 5,000.

ప్రశ్న 9.
100 టన్నుల బొగ్గును టన్ను ఒక్కింటికి ₹ 900 చొప్పున కన్సైన్మెంట్పై పంపించడం జరిగింది. కన్సైనార్ చెల్లించిన ఫ్రైట్ చార్జీలు ₹ 5,000. లోడింగ్ మరియు అన్లోడింగ్ చేయడంలో 5 టన్నులు బొగ్గు నష్టం జరిగింది అని భావించడమైనది. 75 టన్నుల బొగ్గును టన్ను ఒక్కింటికి ₹ 1,200 చొప్పున అమ్మడం జరిగింది. అమ్మకం కాని సరుకు యొక్క విలువను కనుక్కోండి.
జవాబు.
కన్సైన్మెంటుపై పంపిన మొత్తం బొగ్గు = 100 టన్నులు
(-) లోడింగ్ మరియు అన్ లోడింగ్ నష్టపోయిన బొగ్గు = 5 టన్నులు
(-) అమ్మిన బొగ్గు = 75 టన్నులు
అమ్మకం కాని బొగ్గు = 20 టన్నులు

అమ్మకం కాని బొగ్గు విలువను లెక్కించుట :
(కన్పైన్మెంటుపై పంపిన సరుకు + కన్సైనార్ ఖర్చులు + కన్సైనీ పునరావృతం కాని ఖర్చులు) × అమ్మకం కాని సరుకు / మొత్తం సరుకు – సాధారణ నష్టం
= [(100 × 900) + 5,000 + 0] × \(\frac{20}{100-5}\)
= (90,000 + 5,000) × \(\frac{20}{95}\)
= 95,000 × \(\frac{20}{95}\)
= 20,000.

B. అభ్యాసాలు :

ప్రశ్న 1.
‘మానస’ ₹ 60,000 విలువ కలిగిన సరుకును ‘సుహాస్’కు కన్సైన్మెంట్పై పంపారు. సుహావ్ మొత్తం సరుకును ₹ 75,000 లకు అమ్మాడు. మానసా రవాణా ఖర్చులు ₹ 4,000 చెల్లించడమైంది. సుహాన్ బండ ఖర్చులు ₹ 2,000లు చెల్లించారు. సుహాన్ కమీషన్ ₹ 3,000లు మినహాయించుకొని మిగిలిన పైకానికి తయారుచేసి బాంకు డ్రాఫ్టు పంపాడు. ఇరువురి పుస్తకాలలో చిట్టాపద్దులు రాసి, అవసరమైన ఆవర్జా ఖాతాలు తయారుచేయండి.
సాధన.
మానస పుస్తకాలలో చిట్టా పద్దులు:

ప్రశ్న 2.
హైదరాబాద్లోని ‘హరి’ సూరత్ లోని ‘సుమలత’కు కన్సైన్మెంట్ పద్ధతిపై ₹ 30,000ల విలువ కలిగినప సరుకును ₹ 15,000లకు 2 నెలల బిల్లును రాశారు. పంపారు. ‘హరి’ సరుకును పంపడానికి ₹ 1,500 చెల్లించి సుమలతపై బిల్లును బాంకులో ₹ 14,500లకు డిస్కౌంట్ చేశాడు. సుమలత నుంచి వచ్చిన అకౌంట్సేల్స్ ప్రకారం మొత్తం సరుకును ₹ 38,000లకు సుమలత అమ్మారు. కమీషన్ ₹ 2,000 పోను మిగిలిన మొత్తానికి బాంకు డ్రాప్టుపంపినట్లు తెలియజేశారు. ఇరువురి పుస్తకాలలో చిట్టాపద్దులు రాసి, అవసరమైన ఆవర్జా ఖాతాలను తయారుచేయండి.
సాధన.
హరి పుస్తకాలలో చిట్టా పద్దులు:

ప్రశ్న 3.
కామారెడ్డి ‘అర్జున్’ కరీంనగర్ లోని ‘విఠల్’ కలిసి కన్సైన్మెంట్ వ్యాపారం చేస్తున్నారు. విఠల్ ₹ 20,000 విలువ చేసే సరుకును అర్జున్కు కన్సైన్మెంట్పై పంపారు. విఠల్ ఫ్రైట్ ₹ 800, భీమాకు ₹ 700 చెల్లించాడు. అర్జున్ అమ్మకానికి చెల్లించాడు. అర్జున్ మొత్తం సరుకును ₹ 30,000 లకు అమ్మాడు. అమ్మకాలపై కమీషన్ 5% మినహాయించుకున్నాడు. ఇద్దరి పుస్తకాలలో అవసరమైన ఆవర్జా ఖాతాలు చూపండి.
సాధన.

ప్రశ్న 4.
సికింద్రాబాద్లోని ‘శివాభిరామ్’ విజయవాడలోని అనిల్కు ఒక్కొక్కటి ₹ 500 ఖరీదు గల 100 మందుల పెట్టెలను కన్సైన్మెంట్ పై పంపాడు. ‘శివాభిరామ్’ ఫ్రైట్ మరియు బీమాకు కౌ ₹ 2,500 చెల్లించాడు. అనిల్ ₹ 20,000 అడ్వాన్స్ శివాభిరామ్కు పంపాడు. అనిల్ నుంచి ఈ క్రింది వివరాలు చూపుతూ శివాభిరామ్కు అకౌంట్సేల్స్ వచ్చింది.
సాధన.

ప్రశ్న 5.
కరీంనగర్లో ‘కార్తిక్’ ₹ 80,000 విలువ కలిగిన ఆటవస్తువులను ‘సుప్రీత్’కు కన్సైన్మెంట్పై పంపారు. కార్తీక్ బీమా కింద ₹ 2,000 చెల్లించాడు. సుప్రీత్ రవాణా కోసం ₹ 1,000లు, గిడ్డంగి అద్దె ₹ 1,500 చెల్లించాడు. 80% సరుకు అమ్మకం జరిగింది. ముగింపు సరుకు విలువను కనుక్కోండి.
సాధన.
ముగింపు సరుకును లెక్కించుట :
మొత్తం సరుకు 80,000 (అమ్మిన సరుకు 80% )
అమ్మకం కాని సరుకు (80,000 × \(\frac{20}{100}\)) = 16,000
(కూడుము : కన్సైనార్ ఖర్చులు 2,000 × \(\frac{20}{100}\)) = 400
(కూడుము : కన్సైనీ ఖర్చులు పునరావృతం కానివి)
రవాణా = 1,000 × (1,000 × \(\frac{20}{100}\)) = 200
ముగింపు సరుకు = 16,600.

ప్రశ్న 6.
1-1-2020న శ్రీనివాస్ నగర్ లోని ‘శ్రీను’ అల్వాల్లోని ‘అరుణ్’ ₹ 30,000 విలువ కలిగిన సరుకు కన్సైన్మెంట్ పై ₹ 2,000లు చెల్లించారు. 31-3-2020న అరున్ కింది వివరాలతో
పంపారు. ‘శ్రీను’ బండి ఖర్చులు, ఇతర ఖర్చులు అకౌంట్ సేల్స్ పంపారు.
a. 50% సరుకును ₹ 25,000 లకు అమ్మాడు.
b. అరుణ్ చేసిన ఖర్చులు ₹ 1,750.
c. అరుణ్కు అమ్మకాలపై 6% కమీషన్ ఇవ్వాలి.
మిగిలిన మొత్తానికి బాంకు డ్రాఫ్టు జతపరచింది. ఇరువురి పుస్తకాలలో అవసరమైన చిట్టా పద్దులు రాయండి.
సాధన.
శ్రీను పుస్తకాలలో చిట్టా పద్దులు:

వర్కింగు నోటు :
ముగింపు సరుకు లెక్కించుట :
కన్సైన్మెంటుపై పంపిన సరుకు [30,000 × \(\frac{1}{2}\)] = 15,000
(+) కన్సైనార్ ఖర్చులు [2,000 × \(\frac{1}{2}\)] = 1,000
ముగింపు సరుకు విలువ = 16,000.

ప్రశ్న 7.
1-1-2020 హైదరాబాద్లోని ‘బాలాజీ’, సోలాపూర్ లోని ‘శివాజి’కి కౌ 50,000ల విలువ కలిగిన సరుకును కన్సైన్మెంట్పై పంపారు. ‘బాలాజి’ బండి, ఇతర ఖర్చుల కింద 24,000 చెల్లించారు. 31-3-2020న ‘శివాజి’ క్రింది వివరాలతో అకౌంటే సేల్స్ పంపాడు.
a. 3/4 వ వంతు సరుకును 48,000 లకు అమ్మాడు.
b. ‘శివాజి’ చేసిన ఖర్చులు ₹ 1,200.
c. ‘శివాజి’కి అమ్మకాలపై 5% కమీషన్ పోను మిగతా డ్రాప్టు పంపాడు.
బాలాజీ పుస్తకాలలో అవసరమైన ఆవర్జా ఖాతాలను చూపండి.
సాధన.

వర్కింగు నోటు :
ముగింపు సరుకు (కన్సైన్మెంటు సరుకు నిల్వ) లెక్కించుట :
మొత్తం సరుకు = 50,000
అమ్మిన సరుకు 3/4, అమ్మకం కాని సరుకు 1/4
కన్సైన్మెంటుపై పంపిన సరుకు (50,000 × \(\frac{1}{4}\)) = 12,500
(2,900 × \(\frac{1}{4}\)) = 600
ముగింపు సరుకు విలువ = 13,100

ప్రశ్న 8.
న్యూఢిల్లీలోని అమిత్ & కం. ఒక్కొక్కటి ₹ 2,500 ఖరీదు గల 50 సెల్ఫోన్లను హైదరాబాద్ లోని తేజ కంపెనీకి కన్సైన్మెంట్ పై పంపారు. వారు బీమా ఖర్చులు ₹ 500 ఫ్రైట్ ఖర్చులు ₹ 2,500 చెల్లించారు. తేజ కంపెనీ నుంచి 40 సెల్ఫోన్లు ఒక్కొక్కటి ₹ 3,000 లకు అమ్మినట్లు తెలియజేస్తూ అకౌంట్సేల్స్ వచ్చింది. తేజ కంపెనీ తాను చెల్లించిన కింది ఖర్చులను మినహాయించుకున్నాడు.
అమ్మకపు ఖర్చులు : ₹ 1,600.
కమీషన్ : ₹ 3,000.
కన్సైనీ నుంచి మిగిలిన మొత్తానికి డ్రాఫ్టు వచ్చింది. ఇరువురి పుస్తకాలలో ముఖ్యమైన ఆవర్జా ఖాతాలను చూపండి.
సాధన.

వర్కింగు నోటు :
కన్సైన్మెంటు సరుకు నిల్వ ముగింపు సరుకు లెక్కించుట :
మొత్తం సెల్ఫోన్లు = 50
(-) అమ్మినవి = 40
మిగిలిన ఫోన్లు = 10
అమ్మకం కాని ఫోన్లు ధర (2,500 × 10) = 25,000
(కూడుము) కన్సైనార్ ఖర్చులు = 600

ముగింపు సరుకు విలువ = 25,600.

ప్రశ్న 9.
ఆగ్రాలోని ‘నవీన్’ వరంగల్లోని ‘శ్రావణ్’కు 50 TV సెట్లను ఒక్కొక్కటికి ₹ 15,000 చొప్పున కన్సైన్మెంట్ పై పంపాడు. అతడు ఈ క్రింది ఖర్చులను చెల్లించాడు. ఫ్రైట్ ₹ 2,000, సరుకు ఎక్కించడానికి, దించడానికి ₹ 2,000 బీమా ₹ 5,000. శ్రావణ్ 45 టి. విలన₹ు 7,50,000 లకు అమ్మాడు. అద్దె ₹ 10,000 చెల్లించాడు. కాని వారి ఒక్క ఒప్పందం ప్రకారం ఈ ఖర్చులు కూడా ‘శ్రావణ్’ చెల్లించాలి. కన్సైనీ అమ్మిన ప్రతి టి.వి.కి ₹ 200 చొప్పున కమీషన్ చెల్లించాలి. శ్రావణ్ చెల్లించవలసిన మొత్తం సొమ్మును బాంకు డ్రాఫ్టు ద్వారా పంపాడు. ఇరువురి పుస్తకాలలో అవసరమైన ఆవర్జా ఖాతాలను తయారుచేయండి.
సాధన.

వర్కింగు నోటు :
కన్సైన్మెంటు సరుకు నిల్వ ముగింపు సరుకు :
మొత్తం T.V సెట్లు = 50
మిగిలిన T.V సెట్లు = 45
అమ్మిన T.V సెట్లు = 5
అమ్మకం కాని T.V సెట్ల ధర (5 × 15,000) = 75,000
(+) కన్సైనార్ ఖర్చులు = 900

(+) కన్సైనీ పుసరావృతం కాని ఖర్చులు = –
కన్సైన్మెంట్ ముగింపు సరుకు విలువ = 75,900.

ప్రశ్న 10.
హైదరాబాద్లోని ‘అఖిల్’ ₹ 20,000 విలువ కలిగిన సరుకును కామారెడ్డిలో ‘అనిల్’కు కన్సైన్మెంట్పై పంపాడు. అఖిల్ రవాణా ₹ 1,000, బీమా ఖర్చులు ₹ 500 చెల్లించాడు. అనిల్ ₹ 5,000 బయానాగా పంపాడు. అఖిల్కు 2 నెలల తరువాత క్రింది వివరాలతో అకౌంట్ సేల్స్ వచ్చింది.
a. సగం సరుకును ₹ 24,000 లకు అమ్మాడు. ఇందులో 4,000 అరువు అమ్మకాలు
b. అమ్మకం ఖర్చులు ₹ 1,200.
c. అమ్మకాలపై సాధారణ కమీషన్ 8%, డెలిక్రెడరీ కమీషన్ 2%.
ఇరువురి పుస్తకాలలో అవసరమైన ఆవర్జా ఖాతాలు చూపండి.
సాధన.

వర్కింగు నోటు :
‘కన్సైన్మెంటు సరుకు నిల్వ : అమ్మకం కాని సరుకు = (20,000 × \(\frac{1}{2}\)) = 10,000
(+) కన్సైనార్ ఖర్చులు = (1,500 × \(\frac{1}{2}\)) = 750
కన్సైన్మెంట్ సరుకు విలువ = 10,750.

ప్రశ్న 11.
మెదక్ లోని ‘మనస్వి’ ఎల్లారెడ్డిలో ‘వేదాగ్నా’కు 50 మందు పెట్టెలను కన్సైన్మెంట్పై పంపారు. ఒక పెట్టె యొక్క అసలు ధర ఔ 800 కాని ఇన్వాయిస్ ధర కౌ 1,000. మనస్వి సరుకు పంపడానికి 2,500 చెల్లించింది. వేదాగ్నా 25,000 బయానాగా మనస్వికి చెల్లించారు. వేదాగ్నా పంపిన అకౌంట్ సేల్స్ ప్రకారం 40 పెట్టెలను ఒక్కింటికి కౌ 1,000, చొప్పున అమ్మినట్లు తెలియజేశారు. వేదాగ్నా అమ్మకం ఖర్చులు కౌ 1,000 కమీషన్ – కౌ 1,500 లు అయ్యాయి. మనస్వి పుస్తకాలలో చిట్టా పద్దులు రాయండి.
సాధన.

వర్కింగు నోటు :
I. కన్సైన్మెంటు సరుకు నిల్వ (ముగింపు సరుకు) లెక్కించుట :
కన్సైన్మెంటుపై పంపిన సరుకు = 50 పెట్టెలు
అమ్మిన సరుకు = 40 పెట్టెలు
అమ్మకం కాని సరుకు = 10
మిగిలిప సరుకు ధర (10 × 1,000) = 10,000
(+) కన్సైనార్ ఖర్చులు = 500

ముగింపు సరుకు విలువ = 10,500.

II. కన్సైన్మెంటుపై పంపిన సరుకు
(ఇన్వాయిస్ ధర – అసలు ధర) × మొత్తం సరుకు
(1,000 – 800) × 50 = 20 × 50 = 10,000.

III. సరుకు రిజర్వు (ఇన్వాయిస్ ధర – అసలు ధర) × మిగిలిన సరుకు
= (1,000 – 800) × 10
= 200 × 10 = 20,000

ప్రశ్న 12.
కొచ్చిన్ లోని ‘రాగామయి’ హైదరాబాదులోని ‘శ్రీ చరణి’కి ₹ 200 కేసుల అయుర్వేదిక్ మందులను కన్సైన్మెంట్పై పంపారు. కేసు ఒక్కొక్కింటికి అసలు ధర ₹ 400. ఇన్వాయిస్ ధర ₹ 500. రాగమయి ప్యాకింగ్, రవాణా ఖర్చులు నిమిత్తం ₹ 1,200 చెల్లించారు. శ్రీచరణి పంపిన అకౌంట్ సేల్స్ ప్రకారం 180 కేసులను ఒక్కింటికి ₹ 520 చొప్పున అమ్మినట్లు, ఫ్రైటు ఖర్చులు శౌ 800 చెల్లించినట్లు తెలిపారు. శ్రీచరణికి అమ్మకాలపై కమీషన్ 5% చెల్లించాలి. రాగామయి పుస్తకాలలో కన్సైన్మెంట్ ఖాతా, కన్సైనీ ఖాతా తయారుచేయండి.
సాధన.

వర్కింగు నోటు :
I. కన్సైన్మెంటు సరుకు నిల్వ (ముగింపు సరుకు) లెక్కించుట :
మొత్తం సరుకు = 200 కేసుల ఆయుర్వేదిక్ మందులు
అమ్మిన సరుకు = 180 కేసుల ఆయుర్వేదిక్ మందులు
మిగిలిన సరుకు = 20 కేసుల ఆయుర్వేదిక్ మందులు
మిగిలిన సరుకు ధర (20 × 500) = 10,000
(+) కన్సైనార్ ఖర్చులు :

(+) కన్సైనీ ఖర్చులు : 200 ఆయుర్వేదిక్ మందులకు 800
20 ” ?
(\(\frac{800}{200}\) × 20) = 80
కన్సైన్మెంటు సరుకు నిల్వ = 10,200.

II. కన్సెన్మెంటుపై పంపిన సరుకు = ఇన్వాయిస్ ధర = అసలు × మొత్తం సరుకు “
(ఇన్వాయిస్ ధర – అసలు ధర) × మొత్తం సరుకు = (500 – 400) × 200
= 100 × 200
= 20,000 (cr).

III. సరుకు రిజర్వు = (ఇన్వాయిస్ ధర-అసలు ధర) × మిగిలిన సరుకు
= (500 – 400) × 20 = 2,000
= 100 × 200 = 20,000.

ప్రశ్న 13.
నాగపూర్ లోని ‘రజని’ ₹ 40,000 ఖరీదు చేసే సరుకును ఖరీదుపై 25% కలిపి రవాణా ఖర్చులు ₹ 1,500 బీమా ఖర్చులు ₹ 500 ఖర్చు చేసి పాట్నాలోని ‘ప్రవీణ్’కు పంపారు. రజని ₹ 20,000లకు 3 నెలల బిల్లును ప్రవీణ్ పై రాసి అంగీకారం పొందారు. రజని పొందిన అకౌంట్సేల్స్ ప్రకారం మొత్తం సరుకును ప్రవీణ్ ₹ 60,000లకు అమ్మాడు. ప్రవీణ్ అమ్మకం ఖర్చులు ₹ 1,000 అతనికి కమీషన్ అమ్మకాలపై 5% మినహాయించుకొని మిగతా మొత్తానికి చెక్కు పంపాడు. ఇద్దరి పుస్తకాలలో అవసరమైన ఖాతాలు చూపండి.
సాధన.

వర్కింగు నోటు :
సరుకు ఖరీదు = 40,000
ఇన్వాయిస్ = ఖరీదు + లోడింగ్
లోడింగ్ = 40,000× 25%
= 40,000 × \(\frac{25}{100}\)
= 10,000
ఇన్వాయిస్ ధర = 40,000 ÷ 10,000 = 50,000.

ప్రశ్న 14.
‘రీప్తిక రెడ్డి’ ఆదిలాబాద్ లోని ‘రిషిక రెడ్డికి ఇన్వాయిస్ ధరగా నిర్ణయించారు. రిప్తిక రెడ్డి ₹ 30,000 విలువ కలిగిన సరుకును పంపారు. అసలు ధరకు 20% కలిపి ₹ 800 రవాణా, బీమా ఖర్చులు చెల్లించాడు. రిషిక రెడ్డి పంపిన అకౌంట్ సేల్స్ ప్రకారం 3/4వ వంతు సరుకును ₹ 28,000 లకు అమ్మడమైంది. అమ్మకం ఖర్చులు ₹ 700, 5% కమీషన్ను తగ్గించుకొని మిగతా నిల్వకు బాంకు డ్రాఫ్టు పంపాడు. ఇద్దరు పుస్తకాలలో అవసరమైన ఖాతాలు చూపండి.
సాధన.

వర్కింగు నోటు :
1. ఇన్వాయిస్ ధర = అసలు ఖరీదు + 20% ఖరీదు పై
= 30,000 + (30,000 × \(\frac{20}{100}\))
= 30,000 + 6,000 = 36,000.

2. కన్సైన్మెంటు సరుకు నిల్వ (అమ్మకం కాని సరుకు)
అమ్మకం కాని సరుకు (36,000 × \(\frac{1}{4}\)) = 9,000
(÷) కన్సైనార్ ఖర్చులు (8000 × \(\frac{1}{4}\)) = 200
అమ్మకం కాని సరుకు విలువ = 9,200.

3. సరుకు రిజర్వు (6000 × \(\frac{1}{4}\)) = 1500.

ప్రశ్న 15.
తేది 01-1-2020న శ్రీనగర్ లోని ‘శ్రీనివాస్’, కాన్పూర్ లోని ‘కిరణ్’కు ₹ 10,000 కేసుల ఖరీదు ₹ 75,000 ప్యాక్ చేయబడిన పండ్లను అమ్మకాలపై 25% లాభం వచ్చే విధంగా కన్సైన్మెంట్పై పంపడమైనది. శ్రీనివాస్ ₹ 6,000 ఫ్రైట్ నిమిత్తం చెల్లించాడు. కిరణ్ ఖర్చులు ₹ 4,000 భరించాడు. జూన్ 30, 2020న 8,000 కేసులను ₹ 82,000 లకు అమ్మాడు. కిరణ్ కు అమ్మకాలపై 5% కమీషన్ లభిస్తుంది. మిగిలిన మొత్తానికి డిమాండ్ డ్రాఫ్టు జతపరచటమైంది. శ్రీనివాస్ పుస్తకాలలో వివిధ ఖాతాలు తయారు చేయండి.
సాధన.

వర్కింగు నోటు :
1) ఇన్వాయిస్ ధర = ఖరీదు + లాభము (అమ్మకంపై 25%)
= 75,000 + 1/4th అమ్మకాల మీద (లేదా) ఖరీదుపై 1/3
= 75,000 + \(\frac{1}{3}\) × 75,000
= 75,000 + 25,000
ఇన్వాయిస్ ధర = 1,00,000.

2) అమ్మకం కాని సరుకు (కన్సైన్మెంటు సరుకు ఖాతా) :
అమ్మకం కాని సరుకు (1,00,000 × \(\frac{2000}{10,000}\)) = 20,000
(+) కన్సైనార్ ఖర్చులు (6,000 × \(\frac{2000}{10,000}\)) = 1,200
అమ్మకం కాని సరుకు = 21,200.
3) సరుకు రిజర్వు = (25,000 × \(\frac{2000}{10,000}\)) = 5,000.

ప్రశ్న 16.
‘అరుణ్’, ‘తరుణ్’కు 100 కుట్టు యంత్రాలను కన్సైన్మెంట్పై పంపాడు. ఒక్కొక్క యంత్రం అసలు ధర ₹ 300. కాని కన్సైనార్ అసలు ధరపై 25% కలిపి ఇన్వాయిస్ ధరను నిర్ణయించారు. కంపెనీ ఇతర ఖర్చులు ₹ 800లు చెల్లించారు. యంత్రాలు తీసుకున్న తరువాత తరుణ్ 950 ఫ్రైట్, గిడ్డంగి అద్దె ₹ 1,100 చెల్లించారు. సంవత్సరం చివరన తరుణ్ 80 యంత్రాలను ఒక్కొక్కటి ₹ 410 చొప్పున అమ్మినట్లు తెలియజేశారు. తరుణ్కు అమ్మకాలపై 5% కమీషన్ చెల్లించాలి. అరుణ్ పుస్తకాలలో అవసరమైన ఖాతాలు తయారుచేయండి.
సాధన.

వర్కింగు నోటు :
1) ఇన్వాయిస్ ధర = ఖరీదు + 25% ఖరీదు పై
= 30,000 + 30,000 × \(\frac{25}{100}\)
= 30,000 + 7,500 = 37,500.

2) అమ్మకం కాని సరుకు లెక్కించుట :
అమ్మకం కాని యంత్రాలు
(20 × 375) = 7,500
(+) కన్ సైనార్ ఖర్చులు (800 × \(\frac{20}{100}\)] = 160
(+) కన్సైనీ ఖర్చులు పునరావృతంకానివి [950 × \(\frac{20}{100}\)] = 190
అమ్మకం కాని సరుకు = 7,850
3) సరుకు రిజర్వు = 20 × 75 = 1,500.

ప్రశ్న 17.
హైదరాబాదులోని ‘అనూహ్యపథకం’ వారు 500 శానిటైజర్ సీసాలను, సీపా ఒక్కింటికి ₹ 50చొ॥న ‘నిత్య & కం’ సికింద్రాబాదు వారికి కన్సైన్మెంటుపై పంపారు. ‘అనూహ్య & కం’ వారు చెల్లించిన ఖర్చులు ₹ 5,000. ‘5’ శానిటైజర్ సీసాలు రవాణా మార్గ మధ్యలో అజాగ్రత్త వలన పూర్తిగా పాడైపోగా, బీమా కంపెనీ వారు ₹ 2,500 క్లెయిమ్ ఇవ్వడానికి అంగీకరించారు.
‘నిత్య & కం.’ వారు మిగతా సరుకును స్వీకరించి, ₹ 1,200 ఖర్చులకై చెల్లించారు. 495 శానిటైజర్ సీసాల మొత్తాన్ని ₹ 40,000 లకు అమ్మారు. ‘నిత్య & కం’ వారు అమ్మకాలపై 5% కమీషను మినహాయించుకొని మిగతా మొత్తాన్ని బాంకు ద్వారా పంపారు. ‘అనూహ్యా & కం’, పుస్తకాలలో కన్సైన్మెంటు ఖాతా, మరియు నిత్య కం. ఖాతాను తయారుచేయండి.
సాధన.

వర్కింగు నోటు :
అసాధారణ నష్టం = (కన్సైనీకి పంపిన సరుకు విలువ + కన్సైనార్ ఖర్చులు) ×
= (25,000 + 5,000) × \(\frac{5}{500}\)
= 30,000 × \(\frac{5}{500}\) = 300

ప్రశ్న 18.
‘రాజా ఆయిల్ మిల్స్’ కామారెడ్డి, విజయ్ డీలర్స్ ఎల్లారెడ్డి వారికి ‘500’ కిలోల నెయ్యి కిలో ఒక్కింటికి ధర రూ.లు 800 చొ॥న కన్సైన్మెంటుపై పంపారు. వివిధ ఖర్చులకై రాజా ఆయిల్ మిల్స్ వారు ₹ 5,000 చెల్లించారు. ప్రమాదము జరగడం వల్ల మార్గమధ్యంలో ’50’ కిలోల నెయ్యి పూర్తిగా పాడైపోయింది. విజయ్ డీలర్స్ వారు మిగతా సరుకును స్వీకరించి, మొత్తం సరుకును ₹ 5,00,000 లకు అమ్మారు. అందుకైన ఖర్చులు ₹ 12,000 చెల్లించారు. అమ్మకాలపై కమీషన్ 5% లెక్కించాలి. విజయ్ డీలర్స్ మిగతా సొమ్మును పంపడమైంది. రాజా ఆయిల్మిల్స్ పుస్తకాలలో అవసరమైన ఖాతాలను తయారుచేయండి.
సాధన.

వర్కింగు నోటు :
అసాధారణ నష్టం
(కన్సైన్మెంటుపై పంపిన సరుకు + కన్సైనార్ ఖర్చులు × (పాడయిన సరుకు / మొత్తం సరుకు)
= (4,00,000+ 5,000)× \(\frac{50}{100}\)
= 4,05,000 × \(\frac{50}{100}\)
= 4,05,000.

ప్రశ్న 19.
‘పవన్’ కుమార్’, హైదరాబాదు వారి 50 కేసుల సరుకును కేసు ఒక్కింటికి 500 చొ॥న ‘కిరణ్ కుమార్’ నిజామాబాదుకు కన్సైన్మెంటు పంపుతూ, ఖర్చులకై ₹ 500 చెల్లించారు. కిరణ్ కుమార్ చెల్లించిన ఖర్చులు ₹ 400. రవాణాలో 4 కేసుల సరుకు పూర్తిగా పాడైనవి. మిగతా సరుకును కిరణ్ కుమార్ ₹ 30,000 అమ్మి, తనకు రావలసిన అమ్మకాలపై 5% కమీషన్ మినహాయించుకొని మిగతా సొమ్మును బాంకు డ్రాఫ్టు పంపాడు. పవన్ కుమార్ పుస్తకాలలో అవసరమైన ఖాతాలను తయారుచేయండి.
సాధన.

వర్కింగు నోటు :
అసాధారణ నష్టం = (కన్సైన్మెంటుపై పంపిన సరుకు విలువ + కన్సైనార్ ఖర్చులు × (నష్టపోయిన సరుకు / మొత్తం సరుకు)
= (25,000 + 500) × \(\frac{4}{50}\)
= 25,500 × \(\frac{4}{50}\)
= 2,040.

ప్రశ్న 20.
జనవరి 1, 2020 నాడు భారత్ కోల్ కంపెనీ లిమిటెడ్ వారు విజయ్ డీలర్స్, విజయవాడ వారికి 400 టన్నుల బొగ్గును టన్ను ఒక్కింటికి ₹ 180 చొప్పున కన్సైన్మెంట్ పై పంపడం జరిగింది. కంపెనీ వారు ఫ్రైట్ మరియు బీమా నిమిత్తమై ₹ 6,000 చెల్లించడమైనది. జనవరి 10, 2020 నాడు విజయ్ సరుకులను పొంది, 31 మార్చి, 2020 నాడు క్రింది విషయాలను నివేదించడం జరిగింది.
1. బొగ్గును లోడింగ్ మరియు అన్లోడింగ్ చేయటం వల్ల 10 టన్నుల బొగ్గు బరువు తగ్గినది (దీనిని సాధారణ నష్టంగా భావించడమైనది).
2. 380 టన్నుల బొగ్గును టన్ను ఒక్కింటికి ₹ 250 చొప్పున అమ్మడం జరిగింది.
3. అతను ₹ 3,000 లను గిడ్డంగి అద్దె మరియు అమ్మకం ఖర్చుల నిమిత్తమై చెల్లించాడు.
విజయ్ డీలర్స్ వారికి రావలసిన కమీషన్ ₹ 4,000 భారత్ కోల్ కంపెనీ లిమిటెడ్ వారి పుస్తకాలలో అసరమైన ఖాతాలను చూపండి.
సాధన.

వర్కింగు నోటు :
ముగింపు సరుకు విలువ లెక్కించడం:
అమ్మకం కాని సరుకు = మొత్తం సరుకు – సాధారణ నష్టం – అమ్మిన సరుకు
= 400 టన్నులు – 10 టన్నులు – 380 టన్నులు
అమ్మకంకాని సరుకు = 10 టన్నులు
∴ ముగింపు సరుకు విలువ : (కన్సైన్మెంట్పై పంపిన సరుకు + కన్సైనార్ ఖర్చులు + కన్సైనీ పునరావృతం కాని ఖర్చులు) × (మిగిలిన యూనిట్లు / మొత్తం యూనిట్స్ – సాధారణ నష్టం)
= (72,000 + 6,000 + 0) × \(\frac{10}{400-10}\)
= (78,000) × \(\frac{10}{390}\)
∴ ముగింపు సరుకు విలువ = 2,000.

Here students can locate TS Inter 2nd Year Commerce Notes Chapter 6 Setting up a Business to prepare for their exam.

TS Inter 2nd Year Commerce Notes Chapter 6 Setting up a Business

→ The knowledge of rules and regulations of state and central governments will help the entrepreneurs to draw a plan to setting up an enterprise.

→ The various steps to be followed by entrepreneurs to set a business enterprise have been classified into two stages –

1. Preliminary stages
2. Implementation Stage

→ Process of setting up of a business at a preliminary stage.

• Step-1 Decision to be self-employed
• Step-2 Study and Scanning Business Environment
• Step-3 Selection of idea
• Step-4 Deciding Organisational Structure
• Step-5 Preparation of Project Report
• Step-6 Project Appraisal stage
• Step-7 Selection of Location and Site
• Step-8 Provisional Registration
• Step-9 Enquire for Machinery and Technology

→ Process of setting up of a business at the implementation stage.

• Step-1 Statutory Licences/clearance
• Step-2 Arrangement of Finance
• Step -3 Application for Financial Assistance
• Step-4 Building construction and civil works
• Step-5 Placement of order for plant and machinery and other fixed assets and procurement
• Step-6 Power and water connection
• Step-7 Procurement of personnel and their training
• Step-8 Raw material procurement
• Step-9 Installation and commissioning of plant and machinery
• Step-10 Marketing
• Step-11 Permanent Registration
• Step-12 Profit Generation and Repayment of loan

→ The government of Telangana State is providing different opportunities to entrepreneurs of various categories to set up their own enterprises.

→ A number of incentives and infrastructural facilities are afforded to the entrepreneurs of fulfilling their aspirations of becoming self-employed.

→ Telangana State Government gives special support to SC and ST entrepreneurs through TS-PRIDE.

→ Startup is a company that is in the first stage of its operations. The startup company are age, type, turnover, originality and innovation and scalable.

→ The registration process includes incorporation, registering and uploading documentation.

TS Inter 2nd Year Commerce Notes Chapter 6 వ్యాపారాన్ని నెలకొల్పడం

→ ఔత్సాహికులు వ్యాపార సంస్థలను నెలకొల్పడానికి అనేక లాంఛనాలు, నియమాలు రూపొందించబడినవి.

→ సంస్థ నమోదుకు సంబంధించి పాటించాల్సిన నియమ నిబంధనలను. రెండు దశలలో వర్గీకరించవచ్చు. అవి: ఎ) ప్రాథమిక దశ, బి) అమలు పరిచే దశ..

→ ప్రాథమిక దశలో పాటించాల్సిన విధాన క్రమం:

• 1వ దశ: స్వయం ఉపాధికై నిర్ణయం
• 2వ దశ: వ్యాపార పరిసరాల అవగాహన
• 3వ దశ: ఆలోచనల ఎంపిక
• 4వ దశ: వ్యవస్థాపక నిర్మాణ నిర్ణయం
• 5వ దశ: ప్రాజెక్టు రిపోర్టు తయారి
• 6వ దశ: ప్రాజెక్టు తులనాత్మక పరిశీలన
• 7వ దశ: ప్రదేశ నిర్ణయం
• 8వ దశ: తాత్కాలిక నమోదు
• 9వ దశ: యంత్ర పరికరాలు మరియు సాంకేతికతలపై విచారణ.

→ అమలు పరిచే దశలో ఉన్న విధివిధానాలు:

1. శాసనాత్మక లైసెన్స్ పొందడం,
2. విత్త ఏర్పాట్లు,
3. విత్త సహాయానికి దరఖాస్తు పద్ధతి
4. భవన నిర్మాణం, సివిల్ పనులు,
5. ప్లాంట్లు, యంత్రాలు, ఇతర స్థిరాస్తులకోసం ఆర్డరు చేయటం, సేకరించడం,
6. విద్యుచ్ఛక్తి, నీటి కనెక్షన్లు,
7. సిబ్బందిని చేర్చుకోవడం మరియు శిక్షణ
8. ముడిసరుకు సేకరణ
9. యంత్రాలను స్థాపన ప్రారంభించడం
10. మార్కెటింగ్,
11. శాశ్వతమైన నమోదు
12. లాభాలను ఆర్జించి అప్పును తిరిగి చెల్లించడం

→ తెలంగాణ రాష్ట్ర పభుత్వం వివిధ రకాల ఔత్సాహికులు తమ వ్యాపార యూనిట్లను నెలకొల్పుకోడానికి అనేక అవకాశాలు కల్పిస్తుంది.

→ ఔత్సాహికులు స్వయం ఉపాధిని పొందడమే కాకుండా అనేక మందికి ఉపాధి కల్పించడానికి, తమ ఆలోచనలకు కార్యరూపం కలిగించడానికి రాష్ట్ర ప్రభుత్వం అనేక ప్రోత్సాహకాలను, మౌళిక వసతులను కల్పిస్తుంది.

→ వ్యాపార కార్యకలాపాలను ఆరంభించే క్రమాలలో మొదటిదశలో ఉన్న సంస్థను అంకుర సంస్థలు అంటారు.