Class 6

TS Board 6th Class Science Guide Telangana 9th Lesson Plants: Parts and Functions Textbook Questions and Answers.

Plants: Parts and Functions – TS 6th Class Science 9th Lesson Questions and Answers Telangana

Improve Your Learning

Question 1.
What are the important parts of a plant ?(Conceptual Understanding) 4M
Answer:
Stem (trunk), branches, leaves, twigs (small branches) and roots are the important parts of a plant.

Question 2.
How will you tell which part of a plant is the stem and which is the root? (Conceptual Understanding) 8 M

1. We can identify stem and root parts by the following way.
2. The part which bears branches, leaves, flowers and flower buds is called stem.
3. The stem bears entire aerial part of the plant.
4. The part of the plant which helps in anchoring the plant body to the soil is called root.
5. Roots absorb water and minerals from the soil.

Question 3.
Collect any plant from your surroundings. Draw its root structure. What can you say about its root system? (Or) Draw a neat labelled diagram of root system of tridax plant. (Information Skills and Projects) 8M
Answer:

1. The root system in the collected plant exhibits tap root system.
2. In this plant, the main root becomes thick. This main root is called tap root.
3. From the main root, small sideward roots are formed. These small roots are called Lateral roots

Question 4.
John has no place in his house but he wants to plant vegetables like tomato in his house. Suggest him different ways to do so. (Aesthetic Sence, Values and Application to Daily Life and Concern to Bio-diversity) 8M
Answer:

1. If John’s house is with reinforced concrete cement roof (slab), there are alternative methods of harvesting vegetable plants like tomato.
2. The following methods can be followed by John.
3. By introducing the small height wooden pots (or rectangular tubs) along with collected humus or vermi compost.
4. By preparing cement tubs is also a possible method of growing tomato plantations. The cement tubs are to be filled with humus or compost.
5. If John’s house is not with RCC roof, he has to do the following.
6. Hanging the potted tomato plants outside his house to allow them for better aeration. This also helps him to grow the plants.

Question 5.
What will happen if a plant doesn’t have any leaves ? (Asking Questions and Making Hypothesis) 8M
Answer:

1. Leaves are the essential food factories of plants. They synthesize food for whole plant by the process of photosynthesis.
2. Appearance and development of more leaves lead to synthesis of more food in the plant.
3. If number of leaves decrease in the plant, there will be a decrease in food production.
4. Except in few plants, leaves are the only prime sources for synthesis of food.
5. Therefore, if a plant doesn’t have any leaves it will die soon.

Question 6.
How does the stem help the plant? (Conceptual Understanding) 8M
Answer:
Functions of Stem:

1. Gives support to branches, leaves and fruits.
2. Establishes connection between roots and leaves.
3. Supplies water and minerals dissolved in water from roots to leaves, flowers and fruits.
4. In young plants, the stem also performs photosynthesis.
5. In some plants, stem stores food material.
   Eg : Desert plants like Cactus.
6. In some plants, stem acts as creeper.
   Eg: Ridge gourd (Beera.)

Question 7.
What type of venation is found in the leaves of plants with fibrous roots? (Conceptual Understanding) 4 M
Answer:
Parallel venation is found in the leaves of plants like grass, coconut, date palm etc. These plants possess fibrous roots.

Question 8.
If the leaves have reticulate venation, what would be the type of root ? (Conceptual Understanding) 4 M
Answer:
Naturally, the plants which have tap root system possess reticulate venation. The veins and veinlets divide into small branches. Eg: Datura (Ummetta), Guava

Question 9.
Explain the various parts of a plant with the help of a diagram.

Answer:
The plant diagram that is drawn above shows the following important parts.
a) Stem : Stem is the main part of the plant. It supports the entire aerial part of the plant.
b) Branches : Stem of the plant divides into so many branches. Branches are the other main parts of the plant. They bear leaves, flowers, buds and fruits.
c) Leaves : Leaves are the main sources of the plant. They prepare food for the plant. They are called food factories of the plant.
d) Flowers : Flowers are the reproductive parts of the plant. They develop into fruits.
e) Stem tip : This is the growing region of the plant.
f) Roots : Roots are the anchors which fix the plant firmly to the soil. These provide

Question 10.
Explain the parts of a leaf with the help of a diagram. (Communication through Drawing and Model Making) 8M
Answer:

There are five important parts in a leaf. They are.

1. Leaf base: This is the lower part of the leaf where the leaf attaches to the stem near the node.
   
2. Petiole : The stem – like part of the leaf that joins the leaf blade to the stem is called petiole.
3. Lamina or leaf blade : This is the green, expanded portion of the leaf.
4. Veins: Many ridged branched structures that spread on the lamina are called veins. They spread as veinlets.
5. Midrib : The long vein present in the middle of the lamina is called as Midrib.

Question 11.
How can you show that plants absorb water through their roots ?
(Or)
Roots of plant absorb water and minerals that are present in the soil. How can you prove this with experiment ?(Experimentation and Field Investigation) 8 M
Answer:
Aim : To show that the plants absorb water through their roots.

Apparatus : Two glass tumblers, two plants having soft stems, ink bottle, water or ink filler.

Procedure: Two glass tumblers are taken and filled with water. Two plants having soft stems, along with their roots are placed in the tumblers. Few drops of red ink are added in one of the tumblers. Then the water is changed into red colour. Both the tumblers are undisturbed for 2 – 3 hours.

Observation : Red spots are seen in the stem which is in red coloured water. No spots are seen in other plant which is in colourless water.
Inference : It is concluded that roots help in taking up of water. The coloured water enters the stem through roots. Roots have the capacity of absorbing minerals and water from the soil.

Result: Plants absorb water through their roots.

Question 12.
Rajani said “Respiration takes place in leaves”. Is she correct ? How can you support this statement ? (Asking Questions and Making Hypothesis) 8 M
Answer:
Plants respire as animals perform with special orgAnswer: But we cannot recognize external respiration (exhalation and inhalation). Respiring of gases is done through stomata which appear on the leaf surface and lenticels present on the bark of the stem and root surfaces. The mechanism of cellular respiration or internal respiration is very recognisable as it is seen in the animals.

Questionb 13.
Collect the leaves of various plants. Prepare a herbarium. Write a brief report on their shapes, size and venation. (Communication through Drawing and Model Making) 8M
Answer:
Aim of the project: To collect various plant leaves to find out their shapes, sizes and venation. There are two types of leaves based on their shape and venation. Based on the shapes, they are two types. 1) Simple type 2) Compound type. There are two types of venation a) Reticulate venation b) Parallel venation.

Tabulation of information:

Question 14.
Prepare a greeting card with dry leaves. 8M (Project Work / (Communication through Drawing and Model Making)) Answer: Aim : To prepare a greeting card with dry leaves.

Requirement: Banyan tree leaf, chart with accurate length and width (6×4 inches)

Procedure:

1. The collected banyan leaf is soaked in the lime water for one or two days.
2. As a result, all the green part disappears.
3. Only veins and veinlets are left in the leaf. It looks like a skeleton structure of the leaf.
4. Then, gently a picture is drawn on that leaf.
5. Painted leaf is pasted on the chart piece with specific length and width, vi) Finally, the beautiful greeting card is ready.

Question 15.
Your teacher suggested not to harm other plants when you collect plants for observation. Why did she suggest so ? (Aesthetic Sence, Values and
Application to Daily Life and Concern to Bio-diversity) 8M
Answer:
Her suggestion is reasonable. Because,

1. to observe the plant parts, it is not needed to pluck the parts from the plant.
2. if we continue to pick up the plants, removing from the soil, their population will gradually decrease.
3. decreasing plant population is dangerous to the earth and other organisms.
4. plants give us oxygen and take carbondioxide from us.
5. they provide plenty of food to the man.
6. plants stop the clouds and help in giving rains. Due to all the above reasons our teacher suggested us to think of destructing plants for research work.

Question 16.
Observe a plant which has healthy green leaves and beautiful flowers. Write your feeling about the plant in your notebook. (Aesthetic Sense, Values and
Application to Daily Life and Concern to Bio-diversity) 8M
Answer:

1. When we see a plant with lush green coloured leaves and beautiful flowers, we wonder at the glance of such plant.
2. Naturally, we like to protect beautiful plantations.
3. Our feelings make a plan to conserve the living organisms, to sustain the better nature inbalance.
4. The beauty of the flowers makes us relax and its fragrance gives us aroma.
5. The green colour of the leaves gives us good scenery and good visible colour. Green colour is quite healthy for eyes.
6. We also feel to grow the plants having green colour and beautiful flowers in our surroundings.

TS 6th Class Science 9th Lesson Notes – Plants: Parts and Functions

• The important parts of a plant are roots, stem and leaves.
• Tap root system and fibrous root system are two types of root systems seen in plants.
• Roots absorb water and minerals from the soil and also help in anchoring the plant body to the soil.
• The stem carries the water absorbed by the roots to different parts of the plant.
• Leaf base, petiole and lamina are all parts of a leaf.
• Tap root : In some plants, the main root becomes thick and has thin rootlets. This main root is known as ‘tap root’ and the rootlets are called lateral roots.
• Fibrous root : Hair like roots of the plants are called fibrous root.
• Leaf : Leaves are involved in preparing food. They also help in exchange of gases and transpiration.
• Petiole : The stalk of the leaf attached to stem.
• Lamina : The green expanded portion of leaf.
• Stomata : The bean shaped part that you see in the leaf acts like our nose. These are called ‘stomata’.
• Reticulate venation : Branched appearence of veins on the leaf.
• Parallel venation : Parallel appearence of veins on the leaf.

TS 6th Class Science Important Bits – TS 6th Class Science Bit Bank

• 1st Lesson Our Food Bits
• 2nd Lesson Playing with Magnets Bits
• 3rd Lesson Rain: Where Does it Come From? Bits
• 4th Lesson What Do Animals Eat? Bits
• 5th Lesson Materials and Things Bits
• 6th Lesson Habitat Bits
• 7th Lesson Separation of Substances Bits
• 8th Lesson Fibre to Fabric Bits
• 9th Lesson Plants: Parts and Functions Bits
• 10th Lesson Changes Around Us Bits
• 11th Lesson Water in Our Life Bits
• 12th Lesson Simple Electric Circuits Bits
• 13th Lesson Learning How to Measure Bits
• 14th Lesson Movements in Animals Bits
• 15th Lesson Light, Shadows and Images Bits
• 16th Lesson Living and Non Living Bits

TS 6th Class Study Material

TS Board Telangana SCERT Class 6 Science Solutions 8th Lesson Fibre to Fabric Textbook Questions and Answers.

Separation of Substances – TS 6th Class Science 8th Lesson Questions and Answers Telangana

Improve Your Learning

Question 1.
What will happen if a rain coat is made from cotton fabric ? Why ? (Asking questions and Making hypothesis) 2 M
(OR)
Raincoat is made up of polythene sheet. Why is the raincoat not made by cotton threads?
Answer:
Cotton fibres absorb water. Drying of cotton fibres take longer hours. Polythene fibres can resist water and do not absorb water. Therefore rain coat is made up of polythene sheet.

Question 2.
Make a flow chart showing the process of getting a fabric (clothes) from cotton plant.
(Communication through drawing / Model making) 2M
Answer:
Flow chart showing various stages from fibre to fabric.

Question 3.
Coconut is also a fibre. Name somethings made of coconut fibre. (Conceptual Understanding) 2M
Answer:
Door mats, sofa cushions, chair cushions, bus seats, ropes etc.

Question 4.
Classify the fabric of following items as natural or artificial – Dhothi, Venkatagiri sarees, jeans, umbrella cloth, bed-sheets, your shirt or skirt, rain – coat, gunny – bags. (Conceptual Understanding) 2M
Answer:
All of them are made from natural (plant or animal) fibres.

Question 5.
Explain the process of making yarn from cotton wool. (Conceptual Understanding) 4M
Answer:

1. Cleaned cotton wool is drawn out and twisted. This brings the cotton wool fibres together to form yarn .
   
2. The process of making yarn from cotton wool is called spinning.
3. Spinning is done on a large scale with the help of spinning machines.
4. After spinning, yarn is used for making fabric. It is called weaving,
   

Question 6.
Small strand like structures are called
(a) fabric
(b) fibres
(c) looms
(d) cocoons.
(Conceptual Understanding) 2M
Answer:
(b) fibres

Question 7.
Making fabric from cotton yarn is called ……………
Answer:
weaving

Question 8.
What would you do to remove wrinkles from your shirt or skirt ? (Conceptual Understanding) 2 M
Answer:
The shirt or skirt is ironed to remove wrinkles.
(Note : The clothes are pressed with heated iron.)

Question 9.
Prepare a bag using cloth. Collect pieces of fabric and make designs on your bag by using them. Display it on school display day. (Communication through drawing /Model making) 2M
Answer:
Students’ activity.

Question 10.
Make a scrap book containing pictures of different types of fabric and name them. (Information Skills and Projects) 4M
Answer:

Question 11.
With the help of an atlas, discuss with your teacher and prepare an information chart about spinning mills in our state.
(Information Skills and Projects) 2M
Answer:
There are many spinning mills in our state like Guntur, Yedlapadu, Martur, Mangalagiri, Chirala, Ganguru, Prathipadu, Ramagiri, Madanapalli etc.

Question 12.
Collect news items about handloom workers and cotton growers. Analyse one news item in your own way. (Information Skills and Projects) 8M
Answer:
Handloom workers – the life is miserable March 16 – Pochampalli: Handloom workers in the state are facing lot of burdens. Since they are accustomed only to handloom industry, they are not able to find any other suitable livelihood to feed the family. Middlemen make selfish business by cheating the labourers at work places. Handloom workers spend their whole time at the work. But getting wages is very less.

It is not enough to fulfill the family needs. Interestingly, retail business men also see profit as middlemen bring lot of work through unauthorised marketing. The union of handloom workers urged the government to take necessary action in favour of hiking their daily wages. They also insisted to see transparent business which brings at least sharing in the profit from the handloom industry owners.

Time should help the cotton growers :
April 17 – Gadwal : Cotton growers have had bitter experiences due to unfavourable weather conditions and lack of support from the government. Middle men and some brokers cheat the farmers by not giving the profitable price for the harvested cotton. Unfair activities to earn the money becomes main motto of raw material buyers. They buy the harvested crop at low cost, but they sell it to the price which is two times more than the price paid to farmers. In this way the farmers are cheated. Many times, farmers requested the government to help them.

Analysis on the report:
If handloom department encourages the workers they will renew their life. Middle men dealing should be abolished which will bring the profit up in favour of labourers. Government should help the workers by providing facilities such as free education to the children, free health insurance scheme etc. Government should take authentic steps to do business by the workers through which they rejuvenate their livelihood.

The handloom weaving is an old tradition. The tradition and techniques used by weavers produce finest quality textiles which machine made textiles can not give. Yet, the handloom sector is facing a lot of problems. The government efforts to restructure handlooms are to be appreciated.

Question 13.
While purchasing your dress what doubts would you want to clarify from the shopkeeper ? (Asking questions and making hypothesis) 4 M
Answer:
The doubts to be clarified are :

1. Type of cloth cotton or synthetic
2. Durability of cloth.
3. Method of washing : ordinary or dry-wash.
4. Guarantee of colour and brightness.
5. Whether suitable to wear in all seasons or not.
6. Shrinking of the cloth.

Question 14.
What do you do to know when artificial fibres give pungent smell while burning? Write the steps of your experiment. (Experimentation andfield investigation) 4M
Answer:
Expt: 1) Pull out six to eight yams from the fabric.
2) Hold one end of the yarn with a tongs and bring the other end over the flame of a candle. Observe carefully.

Result : The artificial yarns shrink and burn. They also melt and give out an odour similar to burning plastics (a pungent smell).

Question 15.
The clothes that we wear have a great background. Track the stages (from seed to dress) and write your feelings about the people working at different
levels of the track. (Appreciation and Aesthetic sence and Values) 4M
Answer:
Different stages
Cotton seeds → treatment of seeds → sowing → cultivation → plants grow protection from natural calamities, insects and pests → cotton bolls → hand picking → ginning → spinning → weaving fabric → cloth stores → stitching → final dress. People working at different levels have one common wish: A good return for their input and hard work.

Question 16.
Observe these logos. (Information Skills and Projects) 4M

What does this mean ? Collect information from your school library.
Answer:
(1) A logo is a symbol that represents an organisation. Tsco is the abbreviation of Telangana State Handloom Weavers Cooperative Society Limited.

(2) Flower : It represents naturality, beauty, freshness, smoothness, attracting colours and other such desirable virtues. The “Tsco” logo means, that the fabric sold by this organisation has all such desirable qualities represented by the flower in their logo.

(3) Butterfly : It represents dynamism, variety of colours, beauty, smoothness, freshness, naturality and other such desirable qualities. The “Co-optex” logo means that the fabric they sell carries all such virtues.

TS 6th Class Science 8th Lesson Notes – Fibre to Fabric

• The fibres are obtained from natural as well as artificial (synthetic) sources.
• Natural fibres are obtained from cotton, jute, wool and silk.
• Fibres made up of chemicals are called artificial or synthetic fibres.
• Polyester, terylene, nylon, acrylic etc. are made up of artificial fibres.
• Tiny strands like structures are called fibres.
• Fibres are converted into yarn.
• Yarns are woven together to make a fabric.
• Cotton is obtained from cotton fruits or cotton bolls. (Note : Cotton balls wrong)
• Jute fibre (also called, golden fibre) is obtained from the stem of jute plant (called sun hemp)
• The process of arranging two sets of yarns together horizontally and vertically to make a fabric is called weaving.
• Fabrics : It is a cloth or other material produced by weaving together cotton, nylon, silk or other threads.
• Fibres : Tiny strands like structures are called fibres.
• Yarn : Fibres are converted into yarn. Yarns are woven together to make a fabric.
  Fibre → yarn → fabric
• Natural Fibres : The fibres which are derived from plants and animals are called natural fibres. Eg : cotton, wool, silk, jute etc.
• Artificial fibres : Fibres made up of chemicals are called artificial or synthetic fibres. Eg : nylon, polyester etc.
• Ginning : The process of separating cotton wool from seeds is called ginning.
• Spinning : The process of making yam from fibres is called spinning.
• Weaving : Two sets of yarns arranged together to make a fabric called weaving.
• Looms : Weaving is done on looms. The looms that are worked by man power are called handlooms, run by machines are called powerlooms.

TS Board Telangana SCERT Class 6 Science Solutions 7th Lesson Separation of Substances Textbook Questions and Answers.

Separation of Substances – TS 6th Class Science 7th Lesson Questions and Answers Telangana

Improve Your Learning

Question 1.
Is It possible to separate sugar mixed with wheat flour ? If yes, how will you do it ? If powdered sugar is mixed with wheat flour, how do you separate them? (Conceptual Understanding) 8M
Answer:

1. Yes, it is possible to separate sugar mixed with wheat flour.
2. They can be separated by sieving, using a sieve with a proper pore – size. The flour particles are very fine and pass through the holes of the sieve. The sugar pa rticles being large are left on the sieve.
3. The mixture containing powdered sugar and wheat flour is dissolved in water. Sugar only dissolves. Flour does not dissolve. They are separated by filtration, using a filter paper. Flour remains in the filter paper. It is dried. We get the flour.

The sugar solution is slowly evaporated. Water evaporates. Sugar is left over in the dish. Thus, flour and sugar are separated.

Question 2.
Why is hand picking necessary after winnowing ? (Conceptual Understanding) 4M
Answer:

1. Some undesirable substances such as pieces of stones remain in rice or dal. After winnowing also they can be separated by hand picking.
2. This is possible because the particles of the undesirable substances are different from the food grains in colour, shape and size and easily identified with eye.
3. This method is convenient when the undesirable components are present in small quantities.

Question 3.
Srikar accidentally mixed mustard seeds with rice and salt. How can he separate them? (Experimentation andfield Investigation) 8 M
The separation is done in 3 steps:
Answer:

1. Mustard seeds are separated by sieving.
2. The mixture containing rice and salt is shaken with water, salt dissolves, leaving rice. They are separated by filtration using a filter paper. Rice collects on the filter paper.
3. Now the salt solution is carefully evaporated by crystallization process. Then water escapes, leaving the salt in the dish. Thus mustard seeds, rice and salt are separated from their mixture.

Question 4.
Which separation process is used when one component is in a mixture: (Conceptual Understanding) 8 M
(a) Heavier then the other?
Answer:
Winnowing

(b) Bigger than the other ?
Answer:
Hand picking

(c) Different shape and colour from the other ?
Answer:
Hand picking

(d) One is soluble in water and the other is not ?
Answer:
Filtration and then crystallization.

(e) One floats and the other sinks in water ?
Answer:
Decantation using a sieve. The floating substance collects in the sieve. The heavier substance remains in the container.

Question 5.
Visit a nearby dairy and report about the processes used to separate cream from milk. (Information Skills and Project) 2M
Answer:

1. Certain amount of milk is allowed into a container.
2. The container’s plug (spigot) is closed tightly at the bottom of container.
3. It is undisturbed for 24 hours.
4. Then plug is opened. It is observed that the skimmed milk (butter less milk) comes out, leaving the creamline floating at the top.
5. Once the milk layer becomes thik at the end, it is separated and collected from the container.

Question 6.
Divya suggested some methods to separate mixtures given below. Are they correct ? Find whether they are possible or not. Give reasons (Conceptual Understanding) 8M
(a) Pure water can be obtained from sea water by the process of filtration.
Answer:
Not possible.

Reason : Sea water contains many dissolved salts. These salts cannot be separated from water by filtration. •

(b) Cheese is removed from curdled milk by the process of decantation.
Answer:
Possible.
Reason : When milk curdles, it separates into solid and liquid parts. The solid part is separated from the liquid part, by decantation.

(c) Separation of sugar from tea can be done by filtration.
Answer:
Not possible.

Reason : Sugar dissolves in tea. So it cannot be separated by filtration.

Question 7.
Collect information from your parents regarding various methods used by us to clean food grains at home and prepare a chart to show them. (Students should collect information and prepare a chart). (Experimentation and field investigation) 4M
Answer:

Question 8.
We observe that Kerosene rises up in the wick of a lantern. Take a wick and put a spot of ink at one of its ends. Then dip the wick in Kerosene just as you had dipped the chalk in water in the chromatography activity. Will your experiment be successful in separating the colour ink spot. Try it. (Experimentation andfield investigation) 2M
Answer:
Different colour bands appear on the wick, after sometime.

Question 9.
Match the following and write sentences in your note book. (Conceptual Understanding / Asking questions and making hypothesis) 4M
Answer:

Question 10.
Draw a picture of article used for separation of mixture in your house. (Communication through drawing and model making) 4M
Answer:

Question 11.
Kiran observed his father separating husk and grains by winnowing method in the field and appreciated how wind flow helped in separation. On evaporation salt is formed from sea water. Isn’t it ? How would you appreciate (Appreciation and Aesthetic sense and values) 8 M
Answer:
(1) Kiran’s father stood on a high platform and allowed the mixture of grain and husk to drop slowly from the flat pan. The wind carried away the husk forward. The grains fell vertically downward. Thus a separate heap of grain is formed.

(2) Sea water is allowed to stand in shallow pits. Water gets heated by sunlight and slowly turns into water vapour and escapes out. (Process is called evaporation). In a few days, the water evaporates completely leaving behind solid salts (a mixture of salts). Common salt is thus obtained from this mixture of salts by further purification.

TS 6th Class Science 7th Lesson Notes – Separation of Substances

• We separate the components of mixtures for different purposes in our daily life.
• Items like tea, lemon juice, soil etc., contain more than one substance. So they are called, mixtures.
• There are natural mixtures, as well as man-made mixtures.
• We make use of several properties of the materials for separating the desired items from the mixture.
• An Example:
  • When a mixture of water, sand and mud is allowed to remain undisturbed for sometime, sand along with the mud settles down at the bottom of the container. These are called, sediments. This process of separation of sand and mud from water is called sedimentation.
• Mixture : Combination of more than one substance is called a mixture.
• Separation : We follow different methods to separate substances from a mixture. :
• Hand picking : The substances which are carefully chosen and separated by hand from the mixture is called hand picking.
• Winnowing : The method of separating the heavier material from the lighter material. Separating the substances in the mixture by wind or by blowing air is called winnowing.
• Sedimentation : The solid material that settles at the bottom of a liquid is called a ‘sediment, and the process is called sedimentation.
• Decantation : The process of separation of clear upper liquid from the sediment is called decantation.
• Sieving : It is a method used to separate fine particles from large particles in a mixture using sieve.
• Filtration : It is a process of filtering a substance.
• Crystallization : Crystallization is a process used to separate dissolved solid substances from a liquid.
• Distillation : The process used to remove impurities from water is called distillation.
• Sublimation : The process in which a substance changes directly from solid to gaseous form and vice-versa is called sublimation.
• Chromatography : The process of separating the components of mixture, by passing it through a material.

TS Board Telangana SCERT Class 6 Science Solutions 6th Lesson Habitat Textbook Questions and Answers.

Habitat – TS 6th Class Science 6th Lesson Questions and Answers Telangana

Improve your learning

Answers to Questions given at end of the lesson

Question 1.
What is a habitat? (Conceptual Understanding) 2M
Answer:
Habitat is a dwelling place for plants and animals that gives them optimum conditions of life.

Question 2.
Name some plants and animals that live in terrestrial habitat. (Conceptual Understanding)2 M
Answer:
Examples of terrestrial plants: Neem, mango, jasmine, guava, apple, orange, lemon tree, grapes etc. Terrestrial animals : Tiger, lion, sheep, cow, cat, dog, donkey, monkey etc.

Question 3.
Why can’t fish live on land?
Answer:
Body of the fish is adjusted to water habitat. Living habits of fish are only helpful to the water life. The respiratory organs of fish are ‘gills’ which are helpful to take oxygen dissolved in water. It can’t take oxygen in the air with its gills. So fish cannot live on land.

Question 4.
“Animal skin is a habitat for some organisms.” What do you understand by this statement ? (Conceptual Understanding) 2M
Answer:
1) We often find some microbial organisms and insects on animal bodies and on human bodies. (Man is also an animal scientifically)
2) So, animal skin is the habitat for some organisms.

Question 5.
Identify the habitat in which the following live. More than one organism may be present in one habitat. (Use information given in the help box) (Conceptual Understanding) 4M
(Our intestine, pond margin, kitchen, garden, tree, underground, grass)
(or)
Write about different habitats around us.
Answer:

1. Our intestine : Bacteria, hookworms
2. Pond margin : Several green grasses, frogs, cranes, crabs etc.
3. Kitchen : Cockroaches, lizards, rats, ants, flies, bacteria etc.
4. Garden : Rats, bees, butterflies, ants, flies, earthworms etc.
5. Tree : Bees, wasps, moths, squirrels
6. Underground : Snakes, rats, earthworms, crabs etc.
7. Grass : Bacteria, grasshoppers etc.

Question 6.
What happens if a habitat is disturbed or destroyed ? (or) (Asking questions and making hypothesis) 4M What will happen if we do not protect the habitats of the plants and animals?
Answer:
If a habitat is disturbed or destroyed, the living world in that habitat is also disturbed. Destroying particular habitat affects balance in the habitat. Plants and animals living in that habitat may suffer from all the living problems. Pollution or natural problems will be seen in the habitat.

Animals may suffer from lack of food, oxygen and shelter. Plants lose their capacity of getting necessary things for their lives. If these organisms are harmed, then it is indirectly harming ourselves. It disturbs our quality and better life.

Question 7.
Why do some animals change their habitat ?(Conceptual Understanding) 4M
Answer:
Animals change their habitat for the following reasons.

1. To search for suitable residing area.
2. To obtain food material from the new habitat.
3. To protect their lives from the enemies.
4. To save lives from the natural disasters like cyclones, earth quakes etc.
5. Animals change their habitat to live with their same animal races also.

Question 8.
Observe a spider in its web and write how a spider shares its habitat. (Experimentation andfield investigation) 4 M
Answer:

1. Spider is a unique insect in the animal kingdom.
2. Naturally it lives in undisturbed areas like corners of the houses, house roofs, and in old buildings.
3. To make a shelter it releases saliva in the form of threads. The thread like structures released by a spider form a web.
4. At the centre of the web the spider performs some of its activities.
5. The web is used for protecting the spider from enemies, helps in taking rest and to capture its prey.

Question 9.
Collect a hydrilla plant. Put it in a glass of water and observe for a week. How does it grow ? (Information Skills and Project) 4 M
Aim : To observe the growth of the hydrilla plant in water.

Requirements : Hydrilla plant, glass, water.

Procedure : Hydrilla plant is collected and is placed in a glass of water. The entire preparation is kept undisturbed for one week.

Observation : The appearance of new small branches on the main stem of the hydrilla plant. Though it is partly merged in the water it shows growth. Inference: Hydrilla is a water plant and a submerged plant. It depends on water and carbon dioxide to make food material.

Question 10.
Take a map of Telangana and colour the areas where mangroves grow. (Communication through drawing and Model making) 4M
Answer:
Mangroves grow only on the shore of seas and oceAnswer: I think we don’t find mangroves in Telangana state as there is no sea coast.

Question 11.
“I am a living being. I have four legs. I live in water and also on land” say who am I ? And guess who are there in my habitat along with me. (Asking questions and making hypothesis) 4M
Answer:

1. Frog is a four legged animal that lives in water and on land. So, it is called “Amphibian”.
2. Frog utilises both water and land habitats.
3. When it is in water (aquatic) habitat it feeds on small insects. Fish, snails, crabs, turtles, water snakes, insects and some water creatures are seen along with frog in the water habitat.
4. When it is on land (terrestrial) habitat there also it feeds on small insects. Land snakes, insects, rats etc., are seen along with the frog on the land habitat.

Question 12.
Write your experiences with your pet dog / cat / cow etc., that shows its affection on you. (Appreciation and Aesthetic sense / values) 8 M
(Or)
Sagar says “pet animals show love on us”. How do you justify his statement?
Answer:
Since ancient times man has domesticated so many animals. Cow, dog, cat, sheep, goat, buffalo, horse etc., are some of the examples of such pets or domesticated animals. They show a lot of affection on us in many ways. Some of the qualities of dog that I have experienced with.

1. Dog is highly faithful animal towards me. .
2. In the evenings I play with it in the ground for recreation.
3. When I forget my things anywhere else in my house it brings them to me.
4. Surprisingly it identifies all our family members when we come home from outside.
5. During nights it works like a security guard. If any stranger comes to our home premises it alerts and barks at them.
6. My pet dog licks my feet, waves its tail, sits near me and walks with me.

Question 13.
Raziya doesn’t want to disturb squirrels that eat fruits on guava tree at her house. Why does she do so? (Appreciation and Aesthetic sense and values) 8M
Answer:

1. Raziya has taken a great decision not to disturb squirrels.
2. She allows those beautiful creatures into her garden habitat.
3. Tree is a good habitat for so many animals.
4. We should give a chance to every creature to live in their habitats
5. We should remember that there is an inter dependence of organisms.
6. Squirrels and other birds help for the growth of new plants by their droppings.
7. Squirrels have the habit of storing the nuts and seeds and forgetting them. Such nuts and seeds grow into plants after sometime.

Question 14.
Prepare a map that represents different habitats which exist in your school. (Communication through drawing and model making) 4M

Note : Students have to design the above diagram based on their school and its surroundings.

Question 15.
Prepare an article to deliver a speech in Literary Association meeting on “Animals also have a right to live”. (Application to daily life concern and Biodiversity) (4 M)
Answer:
Speech : Respected class teacher and dear friends ! Today, I want to share my feelings about the animals’ right to live. Man is a social animal along with other animals on this planet. Man should love other animals as he loves himself. We feel that we have a right to live like anything at any cost. Then why shouldn’t other animals have the same rights as we have. It is a must to see the animals enjoy their rights to live along with us.

Importance of Animal rights and protection:

• Animals are partners of our habitat. They also have a right to live.
• We people are encroaching on their habitats.
• If we cut a tree, birds that live on it lose their nests and fall in danger.
• We often see dogs, cows, monkeys suffering from lack of food and shelter.

What should we do ?:
Every one should discriminately think about other animals and their rights to live in nature. To maintain perfect balance of the nature we should see that all the creatures must be protected from dangers.

BLUE CROSS is a voluntary organisation to work for animal rights and protection. With such voluntary organisation we should get awareness on conserving the animals and their lives. One who loves other creatures knows the true value of love. Hope you agree with me. Thank you for listening to my speech.

Question 16.
Pictures of different kinds of plants and animals which live in plants and lakes in our surroundings are given below for you. Try to know their local names with the help of your teacher and write them in your note book.
Answer:

TS 6th Class Science 6th Lesson Notes – Habitat

• It is difficult to study the needs of each organism separately, so usually we study them collectively according to the habitat.
• Tree, pond, house are some examples of habitats.
• Temperature, moisture, air, water, food, shelter are the components of a habitat.
• All habitats may be broadly grouped into terrestrial (land) and aquatic (water).
• Several kinds of plants and animals share the same habitat.
• Habitats show the diversity of nature.
• Habitat : Habitat is a dwelling place for plants and animals that gives them optimum conditions of life.
• Terrestrial : The habitat of land is terrestrial.
• Aquatic : The habitat of water is aquatic.

శతకసుధ TS 6th Class Telugu 5th Lesson Questions and Answers Telangana

బొమ్మను చూడండి – ఆలోచించండి – మాట్లాడండి

ప్రశ్నలు

ప్రశ్న 1.
ఈ బొమ్మలో ఎవరెవరున్నారు ?
జవాబు.
ఈ బొమ్మలో గురువు, నలుగురు శిష్యులు ఉన్నారు.

ప్రశ్న 2.
గురువుగారు ఏం చెప్తున్నారు ?
జవాబు. గురువుగారు పద్యాలు చెప్తున్నారు.

ప్రశ్న 3.
మీకు తెలిసిన ఒక పద్యం చెప్పండి.
జవాబు.
అక్కరకు రాని చుట్టము
మ్రొక్కిన వరమీని వేల్పు మోహరమున దా
నెక్కిన బారని గుర్రము
గ్రక్కున విడువంగ వలయు గదరా సుమతీ!

ఆలోచించండి – చెప్పండి (TextBook Page No. 46)

ప్రశ్న 1.
ఇతరులు తనను పొగిడితే పొంగి పోకుండా ఉండాలని కవి అన్నాడు కదా! అట్లా ఎందుకన్నాడో చెప్పండి.
జవాబు.
ఎవరైనా పొగిడితే పొంగి పోకూడదు. పొగడ్త గర్వం పెంచుతుంది. గర్వం వలన మనిషి నష్టపోతాడు. అందుకే ఇతరులు
పొగిడితే పొంగిపోకూడదు.

ప్రశ్న 2.
నూర్గురు కొడుకులున్న ధృతరాష్ట్రునికి మేలు జరుగలేదు. అదెట్లాగో చెప్పండి.
జవాబు.
పుత్రుడు పున్నామ నరకం నుంచి రక్షిస్తాడని, ముసలితనంలో తల్లిదండ్రులకు ఆసరాగా ఉంటాడని నమ్మకం. కాని ధృతరాష్ట్రుని నూరుమంది కొడుకులు ధృతరాష్ట్రుని కళ్ళముందే యుద్ధంలో చనిపోయారు. చెడు మార్గంలో వెళ్ళి బతికి ఉన్నంత కాలం ధృతరాష్ట్రునికి క్షోభ మిగిల్చారు.

ఆలోచించండి – చెప్పండి (TextBook Page No. 47)

ప్రశ్న 1.
చేసిన మేలును చెప్పుకోవద్దని కవి ఎందుకు అని ఉండవచ్చు ?
జవాబు.
చేసిన మేలును చెప్పుకోకూడదు. అలా చెప్పుకుంటే వారిని ఎవరూ మెచ్చుకోరు. గొప్పలు చెప్పుకుంటున్నారని చులకనగా చూస్తారు. అందుకే చేసిన మేలు చెప్పుకోవద్దని కవి అంటున్నాడు.

ప్రశ్న 2.
వాదములాడవద్దని కవి అన్నాడు కదా! వాదము లాడడంవల్ల కలిగే పరిణామాలు ఎట్లా ఉంటాయి?
జవాబు.
వాదనలు అంటే తగాదా, పోట్లాట, కలహము. వాదము వల్ల నలుగురిలో చులకన అవుతాము. వాదము వల్ల ఒకరంటే మరొకరికి కోపం, అసహ్యం పెరుగుతాయి. కక్షలు పెరుగుతాయి. దీనివల్ల శత్రుత్వము, అసూయ పెరుగుతాయి. వాదము వల్ల అన్నీ నష్టాలే.

ప్రశ్న 3.
కడుపునిండ విషమున్నవాడు కాలనాగుకన్న ప్రమాదకరమని కవి అన్నాడు కదా! అది ఎట్లో చెప్పండి.
జవాబు.
కాలనాగుకు కోరల్లోనే విషముంటుంది. ఒకసారి కాటువేశాక, మళ్ళీ విషం తయారవడానికి చాలా రోజులు పడుతుంది. కడుపునిండ విషమున్నవాడు ఎల్లప్పుడు ఆపదలు తెచ్చిపెడుతూనే ఉంటాడు. అందువల్ల కాలనాగుకన్నా కడుపునిండ విషమున్నవాడు ప్రమాదకారి.

ప్రశ్న 4.
‘మానవుడే మాధవుడని భావించి ప్రజలసేవ చేయాలి’ అట్లా చేసి గొప్పపేరు తెచ్చుకున్న కొందరి గురించి చెప్పండి.
జవాబు.
మహాత్మాగాంధి మానవుడే మాధవుడని, ఆపదలో ఉన్నవారికి సేవచేస్తే భగవంతుడు సంతోషిస్తాడని నమ్మినవాడు. అలాగే మానవులకు సేవ చేసేవాడు. అలాగే మదర్ థెరిసా అనాథలకు, దీనులకు, వృద్ధులకు ఎంతో సేవచేసింది. వారికోసం అనేక ఆశ్రమాలు స్థాపించింది. బాబా ఆమ్టే కూడా నిస్వార్థంగా పేదలకు సేవ చేస్తున్నారు.

ఇవి చేయండి

I. విని, అర్థం చేసుకొని, ఆలోచించి మాట్లాడడం

1. శతకపద్యాలు చదివారుకదా! వీటి గొప్పతనం గురించి చెప్పండి.
జవాబు.
శతక పద్యాలలో చక్కని నీతులు బోధించబడ్డాయి. పరస్త్రీలను అక్కచెల్లెళ్ళలా భావించాలి. అందరికీ మేలు చెయ్యాలి. ఇతరుల సొమ్ముకు ఆశపడరాదు. పొగడ్తలైనా తిట్లైనా దేనికీ ఆవేశపడకూడదు. జీవితం మీద మోహం పనికిరాదు. కొడుకుల కోసం ఏడవటం కాదు. మంచిపనులు చేయాలి. అప్పుడే మోక్షం వస్తుంది అని ఒక పద్యం చెబుతుంది. ఎవరికైనా మేలు చేస్తే గొప్పలు చెప్పుకోకూడదు. ఎవరితో తగువులాడకూడదు. మంచివారిని సేవించాలి. తోడి మానవులకు సహాయపడాలి. మానవత్వం అన్నిటికంటె గొప్పగుణం. పైకి మంచిగా మాట్లాడుతూ వెనుకనుంచి కీడు చేసేవాడు పాముకంటె ప్రమాదకరమైనవాడు అని ఒక నీతి పద్యం చెబుతుంది.

తప్పుచేసినప్పుడు ఒప్పుకున్నవాడు గొప్పవాడు. తప్పును కప్పిపుచ్చేవాడు పాపాత్ముడు. నీటిబొట్టు కాలే పెనం మీద ఆవిరైనట్లే నీచుని స్నేహంతో మనం నశించిపోతాము. తామరాకుమీద నీటిబొట్టు మెరిసినట్లు మధ్యములతో స్నేహం కొంతవరకు మేలుచేస్తుంది. ముత్యపుచిప్పలో పడ్డ నీటి బొట్టు మంచి ముత్యంగా మారినట్లు గొప్పవారితో స్నేహం చేస్తే మనమూ గొప్పవారమౌతాము అని స్నేహం గొప్పదనంను ఒక పద్యం చెబుతుంది.

పైన చెప్పినవన్నీ మనకెప్పుడూ ఉపయోగపడే విషయాలే. అలా చెప్పటమే శతక పద్యాల గొప్పతనం.

2. ఒకరు పద్యం చదవండి. మరొకరు భావం చెప్పండి.
జవాబు.
ఇది విద్యార్థుల పని.

II. ధారాళంగా చదవడం – అర్థం చేసుకొని, ప్రతిస్పందించడం

1. కింది భావాలకు సరిపోయిన పద్యపాదాలను పాఠం నుండి వెతికి రాయండి.

అ. మనిషే భగవంతుడు అని తెలుసుకొని సేవ చేయాలి.
జవాబు.
“మానవుడె మాధవుండను
జ్ఞానంబున ప్రజలసేవ సలుపుము”

ఆ. తప్పును దాచిపెట్టేవారు చెడ్డవారు.
జవాబు.
“తప్పును, కప్పిపుచ్చువారు కలుష మతులు”

ఇ. గొప్పలు చెప్పుకోవడం కూడా తప్పే.
జవాబు.
“గొప్పలు చెప్పిన నదియును తప్పే”

ఈ. మంచివారికి సేవ చేయాలి.
జవాబు.
“సాధుల గనుగొన్న సేవ సల్పుము

2. కింది పద్యాన్ని చదువండి.

పుత్తడి గలవాని పుండు బాధైనను
వసుధలోన చాల వార్తకెక్కు
పేదవాని యింట పెండైన యెరుగరు
విశ్వదాభిరామ వినురవేమ!

పై పద్యం ఆధారంగా తప్పు ఒప్పులను గుర్తించండి.

అ. పుత్తడిగలవాడంటే ఇనుము గలవాడు.
జవాబు.
(తప్పు)

ఆ. వార్తకెక్కు అంటే వార్తల్లోకి రావడం.
జవాబు.
(ఒప్పు)

ఇ. పేదవాడి ఇంట్లో పెండ్లి జరిగినా ఎవరికీ తెలియదు.
జవాబు.
(ఒప్పు)

ఈ. శ్రీమంతులు ఏదిచేసినా అది వార్త అవుతుంది.
జవాబు.
(ఒప్పు)

3. కింది వాక్యాలు చదువండి. మీరు చేసే పనులకు సంబంధించి సరైన జవాబును (✓) తో గుర్తించండి.

అ. నేను తప్పుచేసి ఆ తప్పును కప్పిపుచ్చుకోను.
జవాబు.
అవును

ఆ. ఇతరులకు మేలుచేసి, ఆ గొప్పలు చెప్పుకోను.
జవాబు.
అవును

ఇ. నాకు అందరు మంచివాళ్ళుగానే కనిపిస్తారు.
జవాబు.
అవును

ఈ. నేను ఎవరితోనూ వాదాలు పెట్టుకోను.
జవాబు.
అవును

ఉ. నేను మంచివాళ్ళతో స్నేహం చేస్తాను.
జవాబు.
అవును

ఊ. ఇతరుల మధ్య గొడవలు పెట్టను. ఋ.ఇతరులకు ఏదైనా అవసరముంటే ఇస్తాను.
జవాబు.
అవును

ౠ.ఇతరులు నాపై కోపించినా నేను వారిపై కోపించను.
జవాబు.
అవును

III. స్వీయ రచన

1. కింది ప్రశ్నలకు ఐదేసి వాక్యాల్లో జవాబులు రాయండి.

అ. మనం ఇతరులకు మేలు చెయ్యాలి. ఎందుకు ?
జవాబు.
మనం ఇతరులకు మేలుచేసినందువల్ల ఆ మేలు పొందినవారు ఎంతో సంతోషిస్తారు. ఎల్లప్పుడూ కృతజ్ఞులుగా ఉంటారు. మనకు కూడా ఎంతో గొప్ప పని చేశామన్న ఆనందం కలుగుతుంది. సంతృప్తి కలుగుతుంది. మనమీద మనకు విశ్వాసం పెరుగుతుంది. పెద్దలు చెప్పినట్లు నడుచుకున్నామన్న తృప్తి మిగులుతుంది. అందుకే ఇతరులకు మేలు చెయ్యాలి. మానవజన్మకు అర్థమే ఇతరులకు మేలు చేయడం.

ఆ. మంచివారితో స్నేహం చేస్తే మనకూ మంచి గుణాలు అలవడుతాయి. ఎట్లాగో వివరించండి.
జవాబు.
నీటిబొట్టు కాలుతున్న పెనం మీదపడితే ఆవిరై పోతుంది. నీచులతో స్నేహం చేసేవారు కూడా తమ ఉనికి మంచి గుణాలను కోల్పోయి నీచుల్లాగే తయారౌతారు. నీటిబొట్టు తామరాకు మీద నిలిచినంతసేపూ ముత్యంలాగే మెరుస్తుంది. మధ్యములతో స్నేహం చేస్తే అలాగే కొంతవరకు మేలు జరుగుతుంది. కాని అదే నీటిబొట్టు ముత్యపుచిప్పలో పడితే మణిగా మారుతుంది. మంచివారితో స్నేహం ఇలాంటిదే. మనలో ఉన్న లోపాలు కూడా తొలగిపోయి గొప్పవారమౌతాము. గొప్ప గుణాలు అలవడతాయి.

ఇ. “గొప్పలు చెప్పుకోవడం కూడా తప్పే” అని తెలుసుకున్నారు కదా. దీని గురించి మీ అభిప్రాయం తెలుపండి.
జవాబు.
గొప్ప పనులు చెయ్యాలి. గొప్పవాళ్ళం కావాలి. ఆ గొప్పతనాన్ని ఇతరులు గుర్తించి మెచ్చుకోవాలి. అంతేగాని మనగొప్ప మనమే చెప్పుకుంటే వెటకారం చేస్తారు. చులకనగా చూస్తారు. అందుకే గొప్పలు చెప్పుకోకూడదు. అరిచే కుక్క కరవదు. కరిచే కుక్క మొరగదు అని మనకొక సామెత ఉంది. గొప్పలు చెప్పుకొనేవాళ్ళు చేసేది తక్కువ. కాని చేసే వారు ఎప్పుడూ ప్రచారం కోసం చూడరు. గొప్పలు చెప్పుకోరు.

ఈ. అనవసర వాదాలకు ఎందుకు పోవద్దు ?
జవాబు.
అనవసర వాదాలకు పోకూడదు. అందరూ స్నేహంగా ఒకతాటిమీద నడుస్తుంటే వాదులాడుతూ ఉంటే మాట మాట పెరిగిపోయి ఇద్దరి మధ్య శత్రుత్వం ఏర్పడుతుంది. ఓర్పు నశించిపోతుంది. ప్రశాంతత కోల్పోతాము. మనసు బాధపడుతుంది. సమయం వృథా అవుతుంది. మనసు కక్షతో నిండిపోయి, మంచి ఆలోచనలు రాకుండా చేస్తుంది. పనులు చెడిపోతాయి. అందుకే అనవసర వాదాలకు పోవద్దు.

2. కింది ప్రశ్నకు పది వాక్యాల్లో జవాబు రాయండి.

అ. శతక కవుల వల్ల సమాజానికి ఎట్లాంటి మేలు చేకూరుతుంది ?
(లేదా)
ఆ. శతక పద్యాల వల్ల కలిగే ప్రయోజనాలు రాయండి.
(లేదా)
శతక పద్యాల వల్ల మనుషుల్లో మంచితనం అలవడుతుంది. సమర్థించండి.
జవాబు.
1. శతక కవులు : శతక కవులు శతకాలు రాస్తారు. వాటిలో ముఖ్యంగా నీతి శతకాలు, భక్తి శతకాలు ఎక్కువగా ఉంటాయి. ఆ శతకాలలో ఆయా కవుల కాలానికి చెందిన ఆహార విహారాలు, ఆచారాలు, నియమాలు, సాంఘిక విషయాలు ఎన్నో ఉంటాయి.

2. పెరిగే భక్తి, సంస్కారాలు: కాబట్టి శతకాలు నేర్చుకోవడం వల్ల దైవభక్తి పెరుగుతుంది. చక్కని సంస్కారం, ఉత్తమమైన ఆచారం కలిగి ఉంటారు.

3. నీతి శతకాలు : నీతి శతకాలు చదవడం వల్ల ప్రవర్తనను సరిచేసుకోగలుగుతారు. వాటిని ఆచరిస్తూ అందరిలో మంచిపేరు తెచ్చుకోగలుగుతారు. జీవితంలో ప్రగతి సాధించగలుగుతారు.

4. సమాజాన్ని ప్రశ్నించడం: సమాజంలోని మూఢాచారాలను, గుడ్డి నమ్మకాలను ప్రశ్నించి వాటిని దూరం చేయడానికి శతక కవులు ప్రయత్నిస్తారు. తాము చైతన్యం పొంది సమాజాన్ని చైతన్యవంతం చేస్తారు.
ఇలా శతకాలవల్ల, శతక కవులవల్ల సమాజానికి ఎంతో మేలు కలుగుతుంది.

IV. సృజనాత్మకత/ప్రశంస

1. శతక పద్యాల ఆధారంగా మనం చేయకూడనివి, చేయవలసినవి పట్టిక తయారుచేసి ప్రదర్శించండి.
జవాబు.
మనం చేయకూడనివి :

• ఇతరుల సంపదలను కోరుకో గూడదు.
• కొడుకుల కోసం వెంపర్లాడ కూడదు.
• జరిగిన మేలుకు కృతజ్ఞతతో ఉండాలి.
• తనను గురించి తాను గొప్పలు చెప్పుకోకూడదు.
• నీచులతో స్నేహం చెయ్యకూడదు.
• వాదాలు పెట్టుకోకూడదు.
• భేదాలు ఎంచకూడదు.
• చేసిన తప్పును దాచకూడదు.

మనం చేయవలసినవి :

• పరాయి స్త్రీలను సోదరీభావంతో చూడాలి.
• ఉత్తములతో స్నేహం చేయాలి.
• సాధువులెదురైతే సేవించాలి.
• మానవుడే మాధవుడని తెలిసికొని ప్రజాసేవ చేయాలి.
• చేసిన తప్పును ఒప్పు కోవాలి.

V. పదజాల వినియోగం

1. కింది పదాలతో సొంతవాక్యాలు రాయండి.

ఉదా: మోదం : మానవునికి మోదమే బలాన్ని కలిగిస్తుంది.

అ) హితం = మంచి
జవాబు.
మనం అందరి హితం కోరాలి.

ఆ) హర్షించుట = మెచ్చుకొనుట
జవాబు.
మంచి పనులను హర్షించుట మంచి అలవాటు.

ఇ) మోదం = సంతోషం
జవాబు.
పిల్లలు బాగా చదువుకొని తల్లిదండ్రులకు మోదం కలిగించాలి.

ఈ) పరధనం = ఇతరుల సొమ్ము
జవాబు.
రధనం కోరుకోవడం దురాశ.

ఉ) దుర్గతి = చెడుగతి
జవాబు.
దుర్మార్గాలు చేసేవారు దుర్గతి పాలౌతారు.

ఊ) మేలు = మంచి
జవాబు.
మనకు మేలు చేసినవారికి కీడు చేయరాదు.

ఋ) ప్రజలసేవ = ప్రజలకు సహకారం
జవాబు.
నాయకులు ప్రజలసేవ చేస్తామని వాగ్దానాలు చేస్తారు.

2. జట్టుపని : పద్యాల్లోని పదాల్లో ఏయే పదాలు పుస్తకం చివరి అకారాది పట్టికలో ఉన్నాయో చూసి వాటి కింద గీత గీయండి. అర్థాలు రాయండి.

జవాబు.
ఎగడక = పొంగిపోకుండా
నళినీదళం = తామరాకు
పరముడు = ఉన్నతుడు
మనీషి = బుద్ధిమంతుడు
మాన్య = గొప్పదైన
మాధవుడు = విష్ణువు
మోదము = సంతోషం
శుక్తి = ముత్యపుచిప్ప
సాధువు = మంచివాడు

VI. భాషను గురించి తెలుసుకుందాం

1. కింది పేరాలో విభక్తి ప్రత్యయాలున్నాయి. వాటిని గుర్తించి రాయండి.

బతుకమ్మను పూజించడమంటే ప్రకృతిని పూజించడమే. గౌరీదేవిని కొలువడం బతుకమ్మ పండుగలో అంతర్భాగం. బతుకమ్మను పేర్చడం కళాత్మక నైపుణ్యం. బతుకమ్మపాటలు అనుబంధాలకు నిలయాలు. చేతులతో చప్పట్లు కొడుతూ బతుకమ్మ పాటలు పాడుతారు. ఆ చప్పట్లు లయాత్మకంగా ఉంటాయి. పాటలందు పౌరాణిక, వర్తమాన సంఘటన లుంటాయి. అందుకొరకు గ్రామాల్లో ప్రజలు బతుకమ్మ పండుగను చాలా ఘనంగా జరుపుకుంటారు. రావమ్మ! బతుకమ్మ! సంపదను ఇవ్వమ్మ! అంటూ పూజలు చేస్తారు. ఆ పూజల వల్ల ఫలితాన్ని పొందుతారు.

పదం – విభక్తి ప్రత్యయం – విభక్తి పేరు
ఉదా : బతుకును = ను – ద్వితీయా విభక్తి
అ. ప్రకృతిని = ని – ద్వితీయా విభక్తి
ఆ. పండుగలో = లో – షష్ఠీ విభక్తి
ఇ. పాటలు = లు – ప్రథమా విభక్తి
ఈ. చేతులతో = తో – తృతీయా
ఉ. పాటలందు = అందు – సప్తమీ విభక్తి
ఊ. విభక్తి పూజలవల్ల = వల్ల – పంచమీ విభక్తి

2. కింది ఖాళీలను సరియైన విభక్తి ప్రత్యయాలతో పూరించి అవి ఏ విభక్తులో రాయండి.

ఉదా : చెరువు నందు నీరు నిండుగా ఉన్నది. (సప్తమీ విభక్తి)

అ. చదువునకు మూలం శ్రద్ధయే.
(షష్ఠీ విభక్తి)

ఆ. చేసిన తప్పును ఒప్పుకునేవారు ఉత్తములు.
జవాబు.
(ద్వితీయా విభక్తి)

ఇ. కడుపులో విషం ఉన్నవారు కాలనాగు కంటే ప్రమాదకారులు.
జవాబు.
(పంచమీ విభక్తి)

ఈ. ఘటమునందు నీరు నిండుగా ఉన్నది.
జవాబు.
(షష్ఠీ విభక్తి)

ఉ. దేశభక్తులు దేశం కొరకు తమ సర్వస్వాన్ని త్యాగం చేశారు.
జవాబు.
(చతుర్థీ విభక్తి)

ఊ. హింసతో వల్ల దేనినీ సాధించలేం.
జవాబు.
(పంచమీ విభక్తి)

ఋ. అతడు కుంచెతో చిత్రాలు గీశాడు.
జవాబు.
(తృతీయా విభక్తి)

ౠ. వాదాలు పెట్టుకోవడం వలన మనస్సు ప్రశాంతతను కోల్పోతుంది.
జవాబు.
(పంచమీ విభక్తి)

ఎ. బాలికలు బహుమానాలు తీసుకోవడానికి వేదికపైకి ఎక్కారు.
జవాబు.
(ప్రథమా విభక్తి)

ఏ. రైతు నాగలితో పొలం దున్నుతాడు.
జవాబు.
(తృతీయా విభక్తి)

ఐ. చెరువులో బట్టలు ఉతుకొద్దు.
జవాబు.
(షష్ఠీ విభక్తి)

ఒ. పెద్దల మాటలను గౌరవించాలి.
జవాబు.
(ద్వితీయా విభక్తి)

ఓ. పసివాడు పాల కొరకు ఏడుస్తున్నాడు.
జవాబు.
(చతుర్థీ విభక్తి)

ఔ. బాలబాలికలు స్వయంకృషితో పైకి రావాలి.
జవాబు.
(తృతీయా విభక్తి)

క. సుస్మిత కంటే మానస తెలివైనది.
జవాబు.
(పంచమీ విభక్తి)

అవ్యయం

కింది తరగతులలో భాషాభాగాలలోని నామవాచకం, సర్వనామం, క్రియ, విశేషణాల గురించి తెలుసుకున్నారు కదా ! ఇప్పుడు ‘అవ్యయం’ అంటే ఏమిటో తెలుసుకుందాం.

కింది వాక్యాలను చదవండి.

నిదానమే ప్రధానం అట్లని సోమరితనం పనికిరాదు.
మనిషికి వినయం అలంకారం. అయితే అతివినయం పనికిరాదు.
ఆహా! ఈ ప్రకృతి దృశ్యం ఎంత బాగుందో!

ఈ వాక్యాల్లో ఉన్న “అట్లని, అయితే, ఆహా!” మొదలైన పదాలను చూశారు కదా! అవి పుంలింగం, స్త్రీలింగం లేదా నపుంసకలింగానికి చెందిన పదాలు కావు. అట్లాగే వీటికి విభక్తులు లేవు. ఏకవచన, బహువచనమనే తేడా కూడా లేదు. ఇట్లాంటి పదాలను ‘అవ్యయాలు’ అంటారు.

లింగ, వచన, విభక్తులు లేని పదాలు అవ్యయాలు

1. కింది వాక్యాల్లో ఉన్న అవ్యయ పదాల కింద గీతగీయండి.

అ. ‘ఆహా! ఆ బంగారు లేడి ఎంత బాగున్నది.’ అని సీత రాముడితో అన్నది.
ఆ. ఆశ ఉండాలి అట్లని అత్యాశ పనికిరాదు.
ఇ. ‘శభాష్’ అని కవి ప్రతిభను మెచ్చుకున్నారు.
ఈ. విజ్ఞానం మరియు వినోదం అందరికి అవసరం.
ఉ. అమ్మో! ఆ కుక్క కరుస్తుంది.
ఊ. ధనం సంపాదించాలి. అయితే అందులో కొంత దానం కూడా చేయాలి.

ప్రాజెక్టు పని

మీకు బాగా నచ్చిన శతకాల్లోని ఏవైనా 5 పద్యాలను సేకరించి, భావాలు రాయండి. నివేదిక రాసి చదివి వినిపించండి.

1. ప్రాజెక్టు శీర్షిక : బాగా నచ్చిన శతకాల్లోని 5 పద్యాలు సేకరించి, భావాలు రాయడం.

2. సమాచార సేకరణ :
అ) సమాచారం సేకరించిన తేది : x x x x x
ఆ) సమాచార వనరు : గ్రంథాలయం
ఇ) చదివిన శతకాలు : వేమన శతకం, సుమతీ శతకం, కుమార శతకం, తెలుగుబాల శతకం.

3. సేకరించిన విధానం : నేను మా పాఠశాల గ్రంథాలయంలో వేమన, సుమతి, కుమార, తెలుగుబాల శతకాలు తీసుకుని చదివాను. అందులో నాకు నచ్చిన ‘5’ పద్యాలు సేకరించాను.

4. నివేదిక

1. నీళ్ళలోన మొసలి నిగిడి ఏనుగు బట్టు
బైట కుక్కచేత భంగపడును
స్థాన బలిమికాని తన బలిమి కాదయా
విశ్వదాభిరామ! వినుర వేమ!

భావం : మొసలి నీళ్ళల్లో ఉన్నప్పుడు ఏనుగును కూడా బంధించగలదు. బైటికి వస్తే మాత్రం కుక్కకు కూడా భయపడుతుంది. ఎవరికైనా స్వస్థానంలో ఉన్నప్పుడు బలం పెరుగుతుంది. అంతేగాని అది తన గొప్ప తనమేమీ కాదు.

2. అనగననగ రాగ మతిశయిల్లుచునుండు
తినగ తినగ వేము తియ్యనుండు
సాధనమున పనులు సమకూరు ధరలోన
విశ్వదాభిరామ! వినుర వేమ!

భావం : పాడగాపాడగా రాగం బాగా వస్తుంది. తింటూ తింటూ ఉంటే వేపాకు కూడా తియ్యగా ఉంటుంది. అలాగే అభ్యాసం చేస్తే పనులు తేలికగా చెయ్యగలుగుతారు.

3. సదోష్ఠి సిరియునొసగును
సదోష్ఠియె కీర్తిపించు సంతుష్టియునా
సదోష్ఠియె యొనగూర్చును
సదోష్ఠియె పాపములను చరచు కుమారా!

భావం: మంచి వారితో స్నేహం సంపదనిస్తుంది. కీర్తి పెంచుతుంది. సంతృప్తి కలిగిస్తుంది. పాపాలను పోగొడుతుంది.

4. సిరితా వచ్చిన వచ్చును
సలలితముగ నారికేళ సలిలము భంగిన్
సిరితా పోయిన పోవును
కరిమింగిన వెలగపండు కరణిని సుమతీ!

భావం : కొబ్బరికాయలోకి నీళ్ళెలా చేరుతాయో ఎవరికీ తెలియదు. అలాగే సంపద తనంత తానే వస్తుంది. ఏనుగు తిన్న వెలగ పండులో గుజ్జు మాయమైనట్లే సంపద కూడా తెలియకుండా హరించిపోతుంది.

5. దేశసేవ కంటె దేవతార్చన లేదు స్వార్థపరత కంటె చావు లేదు
సానుభూతి కంటె స్వర్గంబు లేదయా
లలిత సుగుణజాల! తెలుగుబాల!

భావం: దేశానికి సేవ చేస్తే దేవుని పూజించినట్లే. స్వార్థపరుడు మృతునితో సమానం. ఇతరుల పట్ల సానుభూతి చూపినప్పుడు స్వర్గంలో ఉన్నంత ఆనందం కలుగుతుంది.

5. ముగింపు : శతక పద్యాలు మనకు ఎన్నో నీతులు బోధిస్తాయి. న్యాయం, ధర్మం, కరుణ, సత్యం వంటివి పాటించమని మనిషికి తెలుపుతాయి. శతకాలు మానవ జీవనానికి మార్గదర్శకాలు అని తెలుసుకున్నాను.

TS 6th Class Telugu 5th Lesson Important Questions శతకసుధ

ప్రశ్న 1.
కొడుకుల గురించి కవి ఏమన్నాడు? దూర్జటి ఉద్దేశం తెలపండి.
జవాబు.
పుత్రుడు అంటే పున్నామనరకం నుంచి రక్షించేవాడు. అందుకే ప్రతివారూ కొడుకులు కావాలని కోరుకుంటారు. కాని అది తెలివిలేనితనం. దుర్యోధనుడు మొదలైన నూరుమంది కొడుకులు పుట్టినా కౌరవరాజు ధృతరాష్ట్రునికి సుఖం లేదు. శుకమహర్షికి కొడుకులు లేరు. ఆయన గొప్పజ్ఞాని. ఆయన ఏమీ దుర్గతుల పాలు కాలేదు. అందుకే కొడుకుల కోసం బాధపడకూడదు అని కవి అన్నాడు.

ప్రశ్న 2.
ఉత్తము డెవరని సుమతీ శతక కారుడు వివరించాడు ?
జవాబు.
పరాయి స్త్రీలను తనకు అక్కగానో, చెల్లెలిగానో, తల్లిగానో భావించి వారిపట్ల గౌరవంగా ప్రవర్తించేవాడు, ఇతరుల సంపదలకోసం ఆశపడకుండా తనకున్న దానితో సంతృప్తిపడేవాడు, తనను ఇతరులు మెచ్చుకున్నప్పుడు గర్వంతో పొంగిపోకుండా ఉండేవాడు, ఇతరులు తనపై కోపగించుకొని తగువుకు వచ్చినా తాను మాత్రం శాంతంగా ఉండి సమస్యను పరిష్కరించేవాడు ఉత్తముడు అనిపించుకుంటాడు.

ప్రశ్న 3.
మీ శతక పద్యాలలో ఏదైనా ఒకదానికి సరిపోయే కథ/సంఘటన రాయండి.
(లేదా)
మీ శతక పద్యాలలో ఏదైనా ఒక దానికి సరిపోయే కథ రాయండి.
జవాబు.
మానవసేవే మాధవ సేవ:
ఒక ఊరిలో గొప్ప ధనవంతుడుండేవాడు. అతడు గొప్ప దైవభక్తి కలవాడు. పరోపకారశీలుడు. అతనికొక నియమం ఉంది. ప్రతిరోజూ ఉదయం 11 గంటల నుండి ఒంటిగంట వరకు ఎంతమంది వచ్చినా వారందరికీ తాను స్వయంగా వడ్డిస్తూ అన్నదానం చేసేవాడు. ఒకనాడు దేవుడు అతని నిష్ఠను పరీక్షించాలని వచ్చాడు. అతని ఆనందానికి అంతులేదు. వెంటనే సాష్టాంగ నమస్కారం చేసి లోపలికి తీసుకెళ్ళి కూర్చోబెట్టి నేను అన్నదానం పూర్తికాగానే వచ్చి నీ సేవ చేసుకుంటాను స్వామీ అని అతిథుల వద్దకు వచ్చాడు.

అన్నదానమైపోయాక లోపల దేవుని ముందు చేతులు కట్టుకు నుంచున్నాడు. నీకు నాకంటే ఆ ప్రజలే ఎక్కువైనారా? అంత లెక్క చేయకుండా ఉన్నావు ? అని కోపగించాడు. దానికతడు “స్వామీ! నాకు వారందరిలోనూ నువ్వే కనిపిస్తున్నావు. అందుకే వారికి సేవచేస్తే నువ్వు సంతోషిస్తావని అలా చేశాను” అన్నాడు. భగవంతుడెంతో సంతోషించి ఇలాగే మానవసేవ చేస్తూ మాధవసేవగా భావిస్తూ కలకాలం సుఖశాంతులతో సమృద్ధిగా జీవించు అని ఆశీర్వదించి అదృశ్యమైనాడు.

పర్యాయపదాలు

• నారి = వనిత, మహిళ, మగువ, తరుణి
• ధనము = డబ్బు, సంపద, సొమ్ము
• పరముడు = శ్రేష్ఠుడు, ఉన్నతుడు, ఉత్తముడు
• కొడుకులు = పుత్రులు, కుమారులు, తనయులు,
• మేలు = మంచి, హితము
• ప్రభ = కాంతి, వెలుగు
• మోదం = సంతోషం, ఆనందం
• సాధులు = సత్పురుషులు, మంచివారు
• సేవ = ఉపచారము, పరిచర్య
• నాగు = పాము, సర్పము

నానార్థాలు

• ఆశ = కోరిక, దిక్కు
• సాధువు = సజ్జనుడు, సవ్వడి
• గతి = దిక్కు మార్గము
• కలుషము = పాపము, మలినము

ప్రకృతులు – వికృతులు

ప్రకృతి – వికృతి

• విషము – విసము
• వంశము – వంగడము
• మౌక్తికం – ముత్యము, ముత్తెము
• ఆశ – ఆస

I. కింది పద్యాలను చదివి భావం రాయండి.

1. నొసట వెక్కిరించి నోట నవ్వును జూపి
కడుపునిండ విషము గలుగువాడు
కాలనాగు కన్న కడు ప్రమాదంబయా
బాలనారసింహ! భరత సింహ!
జవాబు.
బాలనారసింహా! భరతసింహా! నోటితో నవ్వుతూ, నొసటితో వెక్కిరిస్తూ కడుపులో విషాన్ని పెట్టుకున్నవారు కాలనాగు (నల్లత్రాచు) కంటే ప్రమాదకరమైన వారు. వాళ్ళతో జాగ్రత్తగా ఉండాలి.

2. చెప్పకుచేసిన మేలు నొ
కప్పుడయినఁ గాని దాని హర్షింపరుగా
గొప్పలు చెప్పిన నదియును
దప్పేయని చిత్తమందు దలపు కుమారీ!
జవాబు.
ఓ కుమారీ! నీవు ఇతరులకు చేసిన మేలును ఎప్పుడూ బయటికి చెప్పకు. అట్లా చెప్పడాన్ని ఎవ్వరూ మెచ్చుకోరు. గొప్పలు చెప్పుకోవడం కూడా తప్పే అని తెలుసుకో.

3. ఈ క్రింది పద్య పాదాలను సరిచేసి రాయండి.

1. కప్పి పుచ్చువారు కలుషమతులు
భరతవంశ తిలక! భవ్యచరిత!
ఒప్పుకొనెడివారు గొప్ప మనీషులు
తప్పు చేసికూడ తమదగు తప్పును.
జవాబు.
తప్పు చేసి కూడ తమదుగు తప్పును
కప్పిపుచ్చువారు కలుషమతులు
ఒప్పుకొనెడివారు గొప్పమనీషులు
భరతవంశ తిలక! భవ్యచరిత!

4. ఈ క్రింది పద్యాన్ని పూరించండి.

1. పరనారీ సోదరుడై ………….. సుమతీ!
జవాబు.
పరనారీ సోదరుడై
పరధనమున కాసపడక పరులకు హితుడై
పరులు దనుఁ బొగడ నెగడకం
బరులలిగిన నలుగనతడు పరముఁడు సుమతీ!

5. కింది పద్యాన్ని చదివి 5 ప్రశ్నలు తయారు చేయండి.

1. వాదంబులాడకెప్పుడు
మోదంబున నిన్ను నీవు మురిసి గనుమికన్
భేదంబు సేయకెన్నడు
సాధుల గనుగొన్న సేవ సల్పుము తనయా!
జవాబు.
అ) ఎవరి సేవ చేయాలి ?
ఆ) నిన్ను నీవు తెలుసుకొని ఎలా ఉండాలి ?
ఇ) ‘మోదము’ అనగా అర్థమేమి ?
ఈ) పై పద్యంలోని మకుటం ఏది ?
ఉ) ఈ పద్యాన్ని రచించిన కవి ఎవరు ?

పదజాలం :

II. కిందిపదాలతో సొంత వాక్యాలు రాయండి.

1. సోదరులు :
జవాబు.
నా సోదరులు చాలా మంచివారు

2. పరులు :
జవాబు.
పరులను హింసించకూడదు.

3. పరముడు :
జవాబు.
పరముడు అందరికీ మేలు చేస్తాడు.

4. భేదము :
జవాబు.
కులం మతం అనే భేదం ఉండకూడదు.

III. సమానమైన అర్థాన్నిచ్చే పదాలు

1. ‘మోదం’ అనే పదానికి సమానమైన అర్థాన్నిచ్చే పదాలు
a) సంతోషం, దుఃఖం
b) ఆనందం, విచారం
c) ఆనందం, సంతోషం
d) అందరు, ఆనందం
జవాబు.
c) ఆనందం, సంతోషం

2. ‘వెలుగు, ప్రభ’ అనే పదాలకు సమానమైన అర్థాన్నిచ్చే పదం
a) కాంతి
b) తెలుగు
c) కిరణం
d) ఇంద్రధనుస్సు
జవాబు.
a) కాంతి

3. తనయుని కోసం బడికి వెళ్ళాడు తండ్రి. అతని మరొక కుమారుడు, అన్న కొడుకు అక్కడే చదువుతున్నారు ఇందులోని పర్యాయపదాలు
a) తనయుడు, తండ్రి, కొడుకు
b) తనయుడు, కుమారుడు, అన్న
c) తండ్రి, అన్న
d) తనయుడు, కుమారుడు, కొడుకు
జవాబు.
d) తనయుడు, కుమారుడు, కొడుకు

4. సేవ, పరిచర్య అనే పదాలకు సమానార్థాన్నిచ్చే పదం
a) ఉపచారం
b) బాధ
c) స్నేహం
d) బంధం
జవాబు.
a) ఉపచారం

5. ‘నీవే నా ఆశ. నా ఆశ తీర్చు ప్రభూ ?’ ‘ఆశ’ అనే పదానికి వేర్వేరు అర్థాలు
a) దైవం, కోరిక
b) దిక్కు కోరిక
c) కోరిక, ప్రార్థన
d) ధనం, దైవం
జవాబు.
b) దిక్కు కోరిక

6. దేవా ! నాకు నీవే గతి. నాకు మంచి గతి చూపించు. గీతగీచిన పదానికి గల వేర్వేరు అర్థాలు
a) దిక్కు, దారి
b) ఆశ, భవిష్యత్తు
c) దైవం, ఆధారం
d) ఆనందం, ఆధారం
జవాబు.
a) దిక్కు, దారి

IV. వ్యాకరణం

1. డబ్బా ………… మిఠాయిలున్నాయి. ఖాళీలోని విభక్తి ప్రత్యయం
a) వద్ద
b) కింద
c) కు
d) లో
జవాబు.
d) లో

2. నాన్నగారు పనికి వెళ్ళే టైం అయింది. గీతగీచిన అక్షరం ఏ విభక్తి ప్రత్యయం ?
a) సప్తమి
b) షష్టి
c) ద్వితీయా
d) తృతీయా
జవాబు.
b) షష్టి

3. నా ………….. మీకు ఇబ్బంది కలిగితే క్షమించండి. ఖాళీలో పూరించదగిన విభక్తి ప్రత్యయం
a) యొక్క
b) కొరకు
c) వలన
d) పట్టి
జవాబు.
c) వలన

4. అతడు నా తో కలిసి వస్తాడు. గీతగీచిన పదంతో పాటు ఉండే ఇతర ప్రత్యయాలు
a) కూడా
b) వలన, కంటె
c) తోడ, చేత
d) కొరకు, కై
జవాబు.
c) తోడ, చేత

5. ‘ఆహా ! నాన్న తెచ్చిన బొమ్మ ఎంత బాగుందో’ – ఈ వాక్యంలోని అవ్యయం
a) నాన్న
b) తెచ్చిన
c) బొమ్మ
d) ఆహా!
జవాబు.
d) ఆహా!

6. లింగం, వచనం, విభక్తి ఉండని భాషాభాగం
a) నామవాచకం
b) అవ్యయం
c) క్రియ
d) విశేషణం
జవాబు.
b) అవ్యయం

7. ఒకరి తర్వాత ఇంకొకరు వెళ్ళండి. ఈ వాక్యంలోని అవ్యయం
a) ఒకరు
b) తర్వాత
c) వెళ్ళండి
d) ఇంకొకరు
జవాబు.
b) తర్వాత

8. తర్వాత, ఇట్లు, మరల, ఓహెూ, సరే, చూస్తా – వీటిలో అవ్యయం కానిది
a) తర్వాత
b) మరల
c) ఇట్లు
d) చూస్తా
జవాబు.
d) చూస్తా

9. నామవాచకం లేదా సర్వనామం యొక్క గుణం తెలిపేది
a) అవ్యయం
b) విశేషణం
c) క్రియ
d) విభక్తి
జవాబు.
b) విశేషణం

10. కింది వానిలో అవ్యయం
a) అయ్యో
b) మనిషి
c) వచ్చి
d) కూర్చున్నాడు
జవాబు.
a) అయ్యో

పద్యాలు – ప్రతి పదార్ధాలు – తాత్పర్యాలు:

1వ పద్యం : (

కం. పరనారీ సోదరుడై
పరధనమున కాసపడక పరులకు హితుడై
పరులు దనుఁ బొగడ నెగడకఁ
బరులలిగిన నలుగనతడు పరముఁడు సుమతీ!

ప్రతి పదార్థం

సుమతీ = ఓ మంచి బుద్ధి కలవాడా!
పరనారీ = పరాయి స్త్రీలకు
సోదరుడు + ఐ = సోదరుడుగా ఉంటూ
పరధనమునకు = ఇతరుల సొమ్ముకు
ఆసపడక = ఆశించకుండా
పరులకు = ఇతరులకు
హితుడు + ఐ = మేలుచేసేవాడై
పరులు = ఇతరులు
తనున్ = తనను
పొగడ = మెచ్చుకుంటే
నెగడక = పొంగిపోకుండా
పరులు = ఇతరులు
అలిగినన్ = కోపగించినపుడు
అలుగని + అతడు = తాను కోపగించకుండా ఉండేవాడు
పరముడు = ఉత్తముడు

తాత్పర్యం :
మంచి బుద్ధి కలవాడా ! స్త్రీలకందరికీ సోదరునిలా మెలగాలి. ఇతరుల ధనానికి ఆశపడవద్దు. ఇతరుల మేలు కోరుతూ ఉండాలి. ఇతరులు తనను పొగిడినా పొంగిపోకుండా ఉండాలి. ఇతరులు తనపై కోప్పడ్డా తాను వారి మీద కోప్పడకుండా ఉండాలి. ఇట్టివాడు అందరికంటే గొప్పవాడు.

2వ పద్యం : 

ఉ. కొడుకుల్ పుట్టరటంచు నేడ్తురవివేకుల్ జీవనభ్రాంతులై
కొడుకుల్ పుట్టరె కౌరవేంద్రునకనేకుల్ వారిచే నేగతుల్
వడిసెం బుత్రులులేని యాశుకునకుం బాటిల్లెనే దుర్గతుల్
చెడునే మోక్షపదం బపుత్రకునకున్ శ్రీకాళహస్తీశ్వరా !

ప్రతి పదార్థం

శ్రీకాళహస్తి + ఈశ్వరా = శ్రీకాళహస్తిలో వెలసిన శంకరా!
అవివేకుల్ = తెలివిలేనివారు
కొడుకుల్ = కొడుకులు
పుట్టరు + అటంచు= పుట్టలేదని
జీవన భ్రాంతులు + ఐ= బ్రతుకుమీద వ్యామోహం కలవారై
ఎడ్తురు = ఏడుస్తారు
కౌరవ + ఇంద్రునకు = కౌరవ రాజైన ధృతరాష్ట్రునికి
అనేకుల్ = లెక్కలేనంత మంది
కొడుకుల్ = కొడుకులు
పుట్టరు + ఎ = పుట్టలేదా ?
వారిచేన్ = వారివలన
ఏగతుల్ = ఏ ఉత్తమ లోకాలను
పడసెన్ = పొందగలిగాడు
పుత్రులు లేని = కుమారులు లేని
ఆ శుకునకున్ = ఆ శుక మహర్షికి
దుర్గతుల్ = చెడ్డగతులు
పాటిల్లెను + ఏ = కలిగాయా ?
అపుత్రకునకున్ = కుమారులు లేనివారికి
మోక్షపదంబు = మరుజన్మ లేకుండా మోక్షము పొందుట
చెడును + ఏ = తప్పి పోతుందా ? అలాజరుగదు)

తాత్పర్యం :
శ్రీకాళహస్తీశ్వరా! ‘నాకు కొడుకులు పుట్టలేదే’ అని తెలివిలేనివారు బాధపడుతుంటారు. ధృతరాష్ట్రునకు వందమంది కొడుకులున్నారు. వారి వల్ల ధృతరాష్ట్రునకు ఏ మేలూ జరుగలేదు. అదే శుకమహర్షికి పుత్రులు లేకపోయినా అతడు మోక్షాన్ని పొందాడు. కాబట్టి పుత్రులు లేనంతమాత్రాన ముక్తి లభించకపోవడం జరుగదు.

3వ పద్యం : 

కం. చెప్పకు చేసిన మేలు నొ
కప్పుడయినఁగాని దాని హర్షింపరుగా
గొప్పలు చెప్పిన నదియును
దప్పేయని చిత్తమందు దలపు కుమారీ !

ప్రతి పదార్థం

కుమారీ = ఓ అమ్మాయీ!
ఒక + అప్పుడు = ఎప్పుడైనా ఒకసారి
అయినన్ + కాని = అయినా కూడా
చేసిన మేలు = నీవెవరికైనా మంచి చేస్తే
చెప్పకు = ఎవరితోనూ చెప్పొద్దు
దాని = అలా చెప్పినట్లైతే
హర్షింపరుగా = మెచ్చుకోరుగదా!
గొప్పలు చెప్పినన్ = నీ గురించి నువ్వు గొప్పగా చెప్పుకున్నా
అదియును = అలా చెప్పటం కూడ
తప్పు + ఏ + అని = పొరబాటే అని
చిత్తము + అందు = మనసులో
తలపు (ము) = ఆలోచన చేసుకో

తాత్పర్యం :
ఓ కుమారీ ! నీవు ఇతరులకు చేసిన మేలును ఎప్పుడూ బయటికి చెప్పకు. అట్లా చెప్పడాన్ని ఎవ్వరూ మెచ్చుకోరు. గొప్పలు చెప్పుకోవడం కూడా తప్పే అని తెలుసుకో.

4వ పద్యం : 

ఉ. నీరము తప్తలోహమున నిల్చి యనామకమై నశించు నా
నీరమె ముత్యమట్లు నళినీదళ సంస్థితమై తనర్చు నా
నీరమె శుక్తిలోఁ బడి మణిత్వము గాంచు సమంచిత ప్రభన్
పౌరుష వృత్తు లిట్లధము మధ్యము నుత్తము గొల్చువారికిన్

ప్రతి పదార్థం

నీర = నీరు
తప్త = బాగా కాలిన
లోహమున = ఇనుముపైన
నిల్చి = నిలబడి
అనామకము + ఐ = ఏమాత్రం కనబడకుండా
నశించున్
ఆ నీరము + ఎ = అదే నీరు
నళినీదళ = తామరాకు మీద
సంస్థితము + ఐ = నిలబడి
ముత్యము + అట్లు = ముత్యములాగా
తనర్చు = ప్రకాశిస్తుంది
ఆ నీరము + ఎ = ఆ నీటి బొట్టే
శుక్తిలోన్ + పడి = ముత్యపు చిప్పలో పడి
సమంచిత ప్రభన్ =చక్కని కాంతులుగల
మణిత్వమున్ + కాంచు= విలువైన మణిగా (మంచి ముత్యంగా) మారుతుంది
అధమున్ = నీచుని
మధ్యమున్ = మధ్యరకం వాడిని
ఉత్తమున్ = గొప్పవాడిని
కొల్చువారికిన్ = సేవించే వారికి
పౌరుష వృత్తులు = మనుషుల యొక్క ప్రవర్తనలు
ఇట్లు = ఇలాగే ఉంటాయి

తాత్పర్యం :
కాలిన ఇనుము మీద నీళ్ళు పడితే ఆవిరై పోతాయి. ఆ నీళ్లే తామరాకు మీద పడితే ముత్యాల్లా కనిపిస్తాయి. ఆ నీళ్లే ముత్యపు చిప్పలో పడితే మణులుగా (ముత్యాలుగా) మారుతాయి. మనిషి అధములతో చేరితే అధముడౌతాడు. మధ్యములతో చేరితే మధ్యముడౌతాడు. ఉత్తములతో చేరితే ఉత్తముడౌతాడు.

5వ పద్యం :

కం. వాదంబు లాడకెప్పుడు
మోదంబున నిన్ను నీవు మురిసి గనుమికన్
భేదంబు సేయకెన్నడు
సాధుల గనుగొన్న సేవ సల్పుము తనయా !

ప్రతిపదార్థం

తనయా = ఓ కుమారా!
ఎప్పుడు = ఎప్పుడూ కూడా
వాదంబులు +ఆడకు = అనవసరమైన వాదనలు చేయకు
నిన్ను నీవు = నిన్ను నువ్వు
మురిసి = పరిశీలించుకొని
ఇకన్ = ఇకపై
మోదంబున = ఆనందంగా
కనుము = చూసుకో
ఎన్నడు = ఎప్పుడూ కూడా
భేదంబు + సేయకు = భేద భావం చూపించొద్దు
సాధులన్ = మంచివారిని
కనుగొన్న = చూసినపుడు
సేవ సల్పుము = సేవ చేయుము

భావం : ఓ తనయా! ఎప్పుడూ అనవసరమైన వాదాలు చెయ్యకు. నిన్ను నీవు పరిశీలించుకొని సంతోషంగా ఉండు. ఎవరిపట్లా భేదభావం చూపకు. మంచివారికి సేవ చెయ్యి.

6వ పద్యం :

కం. మానవుడే మాధవుండను
జ్ఞానంబున ప్రజలసేవ సలుపు మదియె నీ
మానవతలోని మాన్య
స్థానంబనె గాంధీతాత సద్గుణజాతా!

ప్రతిపదార్థం

సద్గుణ జాతా = మంచి గుణములు కలవాడా!
గాంధి = గాంధీ తాత
మానవుడు + ఎ = మనిషియే
మాధవుండు+అను = భగవంతుడు అనే
జ్ఞానంబున = తెలివి
ప్రజల సేవ = ప్రజలకు సేవ
సలుపుము = చేయుము
అది + ఎ = అదే
నీ = నీ యొక్క
మానవతలోని = మానవత్వానికి
మాన్యస్థానము = గౌరవాన్ని కలిగించే విషయము
అనే = అన్నాడు.

భావం: ‘మంచిగుణాలు కలవాడా! మనిషే భగవంతుడు అనే ఆలోచనతో ప్రజలకు సేవ చెయ్యి. అట్లా చేయడమే మానవత్వానికి ఉన్నతస్థానం’ అని గాంధీతాత చెప్పాడు. గమనించు.

7వ పద్యం :

కం. నొసట వెక్కిరించి నోట నవ్వును జూపి
కడుపునిండ విషము గలుగువాడు
కాలనాగుకన్న కడు ప్రమాదంబయా
బాలనారసింహ! భరతసింహ !

ప్రతిపదార్థం

భరత సింహ = భారతదేశంలో పుట్టిన సింహమా!
బాల నారసింహ = బాల నరసింహా!
నొసట = కనుబొమలతో
వెక్కిరించి = వెటకారం చేస్తూ
నోట = నోటితో
నవ్వును + చూపి = సంతోషాన్ని చూపించి
కడుపునిండ = పొట్టనిండా
విషము+కలుగువాడు = విషాన్ని ఉంచుకున్నవాడు
కాలనాగు కన్న = నల్లనాగు పాముకంటె
కడు = మిక్కిలి
ప్రమాదంబు+అయా = అపాయకరమైన వాడయ్యా!

భావం : బాలనారసింహా! భరతసింహా! నోటితో నవ్వుతూ, నొసటితో వెక్కిరిస్తూ కడుపులో విషాన్ని పెట్టుకున్నవారు కాలనాగు (నల్లత్రాచు) కంటే ప్రమాదకరమైన వారు. వాళ్ళతో జాగ్రత్తగా ఉండాలి.

8వ పద్యం :

కం. తప్పుచేసికూడ తమదగు తప్పును
కప్పిపుచ్చువారు కలుషమతులు
ఒప్పుకొనెడివారు గొప్పమనీషులు
భరతవంశతిలక! భవ్యచరిత !

ప్రతిపదార్థం

భరత వంశ తిలక = భరత వంశంలో శ్రేష్ఠుడా!
భవ్య చరిత! = పవిత్రమైన నడవడి కలవాడా!
తప్పు చేసి కూడ = పొరపాటు చేసి కూడా
తమది + అగు = తాము చేసిన
తప్పును = పొరబాటును
కప్పిపుచ్చువారు = దాచిపెట్టేవారు
కలుషమతులు = దుర్మార్గులు
ఒప్పుకొనెడి వారు = తమ తప్పును ఒప్పుకొనే వారు
గొప్ప మనీషులు = గొప్ప బుద్ధిమంతులు

భావం : భరత వంశానికి తిలకం వంటివాడా! మంచి నడవడిక గలవాడా! తప్పుచేసి కూడా తాము చేసిన తప్పును దాచిపెట్టేవారు చెడ్డవారు. తాము చేసిన తప్పును ఒప్పుకునేవారు గొప్పవారు.

పాఠం ఉద్దేశం

విద్యార్థుల్లో నైతిక విలువలు పెంపొందించడం, వారిని ఉత్తమపౌరులుగా ఎదిగేటట్లు చేయడం ఈ పాఠ్యభాగ ఉద్దేశం.

పాఠ్యభాగ వివరాలు

ఈ పాఠం “శతక ప్రక్రియ”కు చెందినది. శతకం అంటే నూరు పద్యాలు కలది అని అర్థం. కొన్ని శతకాల్లో వందకు పైగా పద్యాలు ఉంటాయి. శతక పద్యాలకు మకుటం ఉంటుంది. ఈ పాఠంలో సుమతి, శ్రీకాళహస్తీశ్వర, కుమారి, సుభాషిత రత్నావళి, ప్రభుతనయ, గాంధీతాత, భరతసింహ, భవ్యచరిత శతకాల పద్యాలున్నాయి.

కవి పరిచయాలు

1. సుమతి శతకం – బద్దెన
జవాబు.
లౌకికనీతులను అతిసులువుగా కందపద్యాల్లో ఇమిడ్చి సుమతి శతకాన్ని రాసిన కవి బద్దెన. (వేములవాడ చాళుక్యరాజు భద్రభూపాలుడే బద్దెన అని చరిత్రకారుల అభిప్రాయం) ఈయన సుమతీ శతకంతోపాటు నీతిశాస్త్ర ముక్తావళి అనే గ్రంథాన్ని రాశాడు.

2. శ్రీకాళహస్తీశ్వర శతకం – ధూర్జటి
జవాబు.
మహాకవి ధూర్జటి 16వ శతాబ్దమునకు చెందినవాడు. శ్రీకృష్ణ దేవరాయల ఆస్థానంలో ఉండే అష్టదిగ్గజ కవులలో ఈయన కూడా ఒకడు. శ్రీకాళహస్తీశ్వర శతకంతోపాటు ‘శ్రీకాళహస్తి మహాత్మ్యము’ అనే ప్రబంధాన్ని రాశాడు. “అతులిత మాధురీమహిమ” కలిగినవాడని శ్రీకృష్ణ దేవరాయలు ఇతడిని ప్రస్తుతించాడు.

3. కుమారి శతకం – పక్కి వేంకట నరసింహకవి
జవాబు.
పక్కి వేంకట నరసింహకవి రాసిన కుమారి శతకం తెలుగు శతకాల్లో ప్రసిద్ధమైంది. చిన్న చిన్న పదాలతో ఆధునిక సమాజానికి అవసరమైన నీతులను | వేంకట నరసింహకవి సులభరీతిలో చెప్పాడు.

4. సుభాషిత రత్నావళి – ఏనుగు లక్ష్మణకవి
జవాబు.
సంస్కృతంలో భర్తృహరి రాసిన “సుభాషిత త్రిశతి”ని తెలుగులోనికి అనువదించిన కవులలో ఏనుగు లక్ష్మణకవి ఒకడు. ఈయన పెద్దాపురం సంస్థానంలోని పెద్దాడ గ్రామనివాసి. సుభాషిత రత్నావళితోపాటు రామేశ్వర మహాత్మ్యము, విశ్వామిత్ర చరిత్రము, గంగా మహాత్మ్యము మొదలైన రచనలు చేశాడు. ప్రజల నాలుకలపై నాట్యమాడే సులభమైన, రమ్యమైన శైలిలో ఇతని పద్యాలు ఉంటాయి.

5. ప్రభుతనయ శతకం – కౌకుంట్ల నారాయణరావు
జవాబు.
కౌకుంట్ల నారాయణరావు రంగారెడ్డి జిల్లాలోని కౌకుంట్ల గ్రామానికి చెందినవాడు. తనయా ! అనే మకుటంతో ఈయన రాసిన ‘ప్రభుతనయ శతకం’ చాలా ప్రసిద్ధి చెందింది.

6. గాంధీతాత శతకం – శిరశినహల్ కృష్ణమాచార్యులు
జవాబు.
శిరశినహల్ కృష్ణమాచార్యులు నిజామాబాద్ జిల్లా ‘మోర్తాడ్’లో జన్మించాడు. కోరుట్లలో స్థిరనివాసం ఏర్పరుచుకున్నాడు. ప్రముఖ శతావధానిగా పేరు పొందాడు. ఈయన కళాశాల అభ్యుదయం, రామానుజ చరితం, చిత్రప్రబంధం అనే రచనలతోపాటు ‘రత్నమాల’ అనే ఖండకావ్యాన్ని రాశాడు. ఈయన ‘అభినవ కాళిదాసు’ అనే బిరుదు పొందాడు.

7. భరతసింహ శతకం – సూరోజు బాలనరసింహాచారి
జవాబు.
సూరోజు బాలనరసింహాచారి నల్లగొండ జిల్లా చిన్నకాపర్తి గ్రామానికి చెందినవాడు. కవితాకేతనం, బాలనృసింహ శతకం, మహేశ్వర శతకం, భగవద్గీత కందామృతం, వీరబ్రహ్మేంద్రస్వామి చరిత్ర మొదలైన పుస్తకాలు రాశాడు. ‘సహజకవి’గా ప్రసిద్ధుడు.

8. భవ్యచరిత శతకం – డాక్టర్ టి.వి. నారాయణ
జవాబు.
డా|| టి.వి. నారాయణ హైద్రాబాద్ జిల్లాకు చెందినవాడు. 26-07-1925లో జన్మించిన ఈయన విద్యావేత్తగా, ఆధునిక దార్శనికుడుగా గుర్తింపు పొందాడు. జిల్లా విద్యాశాఖాధికారిగా, పబ్లిక్ సర్వీస్ కమీషన్ సభ్యుడిగా అనేక సేవలందించాడు. జీవనవేదం, ఆర్షపుత్ర శతకం, భవ్యచరిత శతకం, ఆత్మదర్శనం (కవితాసంపుటి) అమరవాక్సుధాస్రవంతి (ఉపనిషత్తులపై వ్యాససంపుటి) మొదలైనవి ఈయన రచనలు.

ప్రవేశిక:

జీవితంలో అనుభవాల ద్వారా ఎన్నో విషయాలు తెలుసుకుంటూ ఉంటాము. అట్లా తెలుసుకున్న విషయాల్లో మంచివాటిని భవిష్యత్తు తరాలవారికి అందించాలని కొంతమంది మహాత్ములు కోరుకుంటారు. ఎంతో పెద్ద విషయాన్ని, కూడా కుదించి సులభంగా చెప్పగలిగే అవకాశం శతక పద్యాల్లో ఉంటుంది. శతకపద్యాల రూపంలో కవులు మనకు అందించిన మంచి విషయాలను ఈ పాఠంలో చదివి తెలుసుకుందాం.

నేనివి చేయగలనా?

• నాకు ఇష్టమైన కాలం గురించి చెప్పగలను. – అవును/ కాదు
• అపరిచితమైన కవితను చదివి ప్రశ్నలకు జవాబులు రాయగలను. – అవును/ కాదు
• పాఠ్యభాగ సారాంశాన్ని సొంతమాటల్లో రాయగలను. – అవును/ కాదు
• నాకు నచ్చిన ప్రకృతి దృశ్యాన్ని వర్ణిస్తూ వ్యాసం రాయగలను. – అవును/ కాదు

Telangana SCERT 6th Class Telugu Guide Telangana 12th Lesson కాపాడుకుందాం Textbook Questions and Answers.

కాపాడుకుందాం TS 6th Class Telugu 12th Lesson Questions and Answers Telangana

బొమ్మను చూడండి – ఆలోచించండి – మాట్లాడండి 

ప్రశ్న 1.
పై బొమ్మలో ఎవరున్నారు ?
జవాబు.
పై బొమ్మలో ఒక కట్టెలు కొట్టేవాడున్నాడు.

ప్రశ్న 2.
బొమ్మలోని వ్యక్తి ఏమి చేసి ఉండవచ్చు ?
జవాబు.
బొమ్మలోని వ్యక్తి కట్టెల కోసం చెట్లన్నింటినీ నరికేసి ఉండవచ్చు.

ప్రశ్న 3.
బొమ్మలోని వ్యక్తి చేసిన పనిని మీరు అంగీకరిస్తారా ? ఎందుకు ?
జవాబు.
బొమ్మలోని వ్యక్తి చేసిన పనిని నేను అంగీకరించను. ఎందుకంటే చెట్లు మనకు ప్రాణాధారం. చెట్లను కొట్టేస్తే వాతావరణంలో సమతౌల్యం లోపిస్తుంది.

ప్రశ్న 4.
ప్రకృతిని కాపాడాలంటే ఏమి చేయాలి ?
జవాబు.
ప్రకృతిని కాపాడాలంటే చెట్లను ఎక్కువగా పెంచాలి.

ఆలోచించండి – చెప్పండి

ప్రశ్న 1.
“అడవి జంతువులు – పల్లె బాట పట్టాయి” దీనికి గల కారణాలు చెప్పండి.
జవాబు.
మనిషి తన అవసరాల కోసం, నివాసం కోసం అడవులను నరికేస్తున్నాడు. దానితో అడవులు అంతరించి పోతుంటే అక్కడ నివసించే జంతువులకు ఉండటానికి చోటు లేకుండా పోతోంది. అందుకే అడవి జంతువులు పల్లెబాట పట్టాయి.

ప్రశ్న 2.
“చెరువులే గ్రామాలకు మూలాధారాలు” దీనిపై మీ అభిప్రాయం చెప్పండి.
జవాబు.
గ్రామాలలో నదులు ప్రవహించే ప్రాంతాలు చాలా తక్కువ. అందుకే ప్రతి ఊరిలోనూ చెరువులు తవ్వేవారు. వానలు పడ్డప్పుడు చెరువులు నిండి గ్రామానికి నీటివసతి కలిగేది. పశువులకు, నీటిలో ఉండే జంతువులకూ కూడ నీటి కొరత లేకుండా ఉండేది. అందుకే చెరువులే గ్రామాలకు మూలాధారాలు.

ప్రశ్న 3.
మనిషి ఆశే అనర్థాలకు కారణం. దీనిని సమర్థిస్తూ నాలుగు వాక్యాలను చెప్పండి.
జవాబు.
మనిషి ఆశే అనర్థాలకు మూలకారణం. మనిషికి ఆశ ఎక్కువై ప్రకృతి సంపదనంతా పాడు చేస్తున్నాడు. కనీసం తన ఇంట్లో కూడా చెట్లను పెంచటం లేదు. చెరువులను ఎవరిష్టం వచ్చినట్లు వాళ్ళు వాడుతున్నారు. చెరువుల స్థలాన్ని కూడ కబ్జా చేస్తున్నాడు. కర్మాగారాలలోని రసాయనాలు కలిసిన మురుగు నీటిని నదులూ, చెరువుల్లో కలుపుతూ నీటిని కలుషితం చేస్తున్నాడు. తన ఆనందంకోసం పెద్ద సౌండు బాక్సులూ, టి.వి.లు, టేప్ రికార్డర్లనుండి పెద్ద శబ్దాలు చేస్తూ శబ్దకాలుష్యాన్ని కలిగిస్తున్నాడు.

ప్రశ్న 4.
“సెల్వర్లు పక్షులకే కాక మానవులకు కూడా శాపమే” అనడంలో గల ఉద్దేశం ఏమై ఉంటుంది ?
జవాబు.
సెలవర్లనుండి వచ్చే సిగ్నల్స్లో ఉన్న రేడియేషన్ వల్ల చాలామటుకు పక్షుల జాతులు అంతరించిపోతున్నాయి. మనుషులకు కూడా ఈ రేడియేషన్ వల్ల రకరకాల రోగాలు అంటుకుని ప్రాణాలు తీస్తున్నాయి. అందుకే సెల్ఫోన్లు వచ్చాక జీవులకు, మనుషులకూ ప్రమాదము, అనారోగ్యము ఏర్పడుతున్నాయి.

ప్రశ్న5.
వివిధరకాల పొగలను పీల్చడం వలన మానవుడు ఎట్లాంటి సమస్యలను ఎదుర్కొంటున్నాడు?
జవాబు.
ఇంట్లోంచి కాలు బయట పెడితే చాలు ఏదో ఒక పొగ మన శరీరంలోకి పోతున్నది. వాహనాల పొగ, ఫ్యాక్టరీల పొగ, ప్లాస్టిక్ వ్యర్థాలను కాల్చిన పొగ, బీడీ సిగరెట్ల పొగ మొదలైనవి. ఈ పొగ ఊపిరితిత్తులలోకి పోయి దగ్గు, క్షయ, క్యాన్సర్ వంటి అనేకమైన భయంకర రోగాలను కలుగజేస్తున్నది. మనుషుల ఆయుర్దాయాన్ని హరించి వేస్తున్నది.

ప్రశ్న 6.
శబ్దకాలుష్యం ఎన్ని విధాలుగా జరుగుతున్నది ?
జవాబు.
శబ్దకాలుష్యానికి అనేక కారణాలు. బయట వాహనాలరద్దీ ఎక్కువై అవి చేసే శబ్దాలు, విద్యుత్తు పరికరాలు, ఏ.సి.లు, కూలర్లు, ఫ్యాన్లనుండి వచ్చే శబ్దాలు భరించలేకపోతున్నాము. దానికి తోడు సరదాకొద్దీ టి.వి., రేడియోలు పెద్ద శబ్దంతో పెట్టటం, ఫ్యాక్టరీలనుండి వచ్చే శబ్దాలు, ప్రతి చిన్నాపెద్దా సంతోషాలకూ పేల్చే బాంబులు, టపాకాయల శబ్దాలు. ఇలా అనేక విధాలుగా శబ్ద కాలుష్యం జరుగుతున్నది.

ప్రశ్న 7.
తేళ్ళు, పాములు భయంతో ఎందుకు అల్లాడుతున్నాయి ?
జవాబు.
తేళ్ళు, పాములు భూమిలోపల నివసిస్తాయి. అనేక రకాలైన రసాయనిక పదార్థాలతోనూ, బాణసంచా సామగ్రితోను భూమి కలుషితమై పోతున్నది. ఫీట్లకు ఫీట్లు లోతున మిషన్లను భూమిలోకి దింపి బావులు తవ్వుతుంటే భూమి అదిరిపోతున్నది. తేళ్ళు, పాములు భయంతో అల్లాడుతున్నాయి.

ప్రశ్న 8.
పర్యావరణ పరిరక్షణకై మీ పాఠశాలలో ఎటువంటి కార్యక్రమాలను నిర్వహిస్తారు ?
జవాబు.
పర్యావరణ పరిరక్షణ గురించి మా బడిలో సమావేశాలు నిర్వహించి అందరికి అవగాహన కలిగిస్తాము. విద్యార్థులందరం కలిసి స్వచ్ఛందంగా తరగతి గదులు, పరిసరాలు పరిశుభ్రం చేస్తాము. బడి ముందర మొక్కలు పెంచి రోజూ తోట పని చేస్తాము. జట్లుగా ఏర్పడి ప్రజలలో పర్యావరణ పరిరక్షణపై అవగాహన కల్పిస్తాము.

ప్రశ్న 9.
చెరువులు, బావులు నీళ్లతో కళకళలాడటం కోసం ఊరి ప్రజలకు ఎట్లాంటి సలహాలను ఇస్తావు?
జవాబు.
బావులలో, చెరువులలో ఎప్పుడూ నీళ్ళు ఉండాలంటే నీళ్ళు భూమిలో నుంచి ఊరుతూ ఉండాలి. అందుకోసం మనం మట్టినేలను కూడా ఉంచుకోవాలి. ఇళ్ళమధ్య కొంచెమైనా ఖాళీస్థలం వదలాలి, అది కూడా సిమెంటు చేయకుండా. అందువల్ల నేల తడిసి నీటిని పీల్చుకుంటుంది. ఇంకుడు నీటి గుంటలు, చెరువులు, కోనేర్లు తవ్వాలి. ఆ విధంగా భూమిలోపలి పొరల్లోకి నీరు చేరితే బావుల్లోకి నీరు ఊరుతుంది. ఇదే నేను ఊరి ప్రజలకు ఇచ్చే సలహా.

ఇవి చేయండి

1. విని, అర్థం చేసుకొని, ఆలోచించి మాట్లాడడం

ప్రశ్న 1.
ఈ పాఠం ద్వారా మీరు ఏం గ్రహించారో చెప్పండి?
జవాబు.
పెరిగిపోతున్న జనాభా వల్ల, వాళ్ల అవసరాలు తీర్చటానికి, మనుషుల్లో పెరిగిపోతున్న అంతులేని ఆశల వల్ల, స్వార్థంవల్ల అడవులు నాశనమైపోతున్నాయి. వాతావరణం, ప్రకృతి వనరులు దెబ్బతింటున్నాయి. జంతువులకు, పక్షులకు గూడు కరువైపోతోంది అని ఈ పాఠం ద్వారా తెలుస్తుంది.

ప్రశ్న 2.
“పర్యావరణ పరిరక్షణ ప్రతి ఒక్కరి బాధ్యత” దీన్ని సమర్థిస్తూ మాట్లాడండి ?
జవాబు.
పర్యావరణ పరిరక్షణ ప్రతి ఒక్కరి బాధ్యత. ప్రకృతి సంపద మనకు దేవుడిచ్చిన వరం. అది ఏ ఒక్కరి సొంతం కాదు. అందరికీ దాని మీద అధికారం ఉంది. అధికారం గురించి మాట్లాడినప్పుడు బాధ్యత గురించి కూడా మాట్లాడాలిగదా! మనం ఇంత సంపద సొంతం చేసుకున్నప్పుడు దాన్ని రక్షించుకోవలసిన బాధ్యత కూడా మనదేనని మర్చిపోకూడదు. మనం దానిని జాగ్రత్తగా వాడుకుంటూ మన తరువాత తరాల వారికోసం జాగ్రత్త చెయ్యాలి. అప్పుడే అందరి జీవితాలు ఆనందమయంగా ఉంటాయి.

II. ధారాళంగా చదవడం – అర్థం చేసుకొని, ప్రతిస్పందించడం

1. పాఠం చదివి కింది మాటలు ఎవరు ఎవరితో అన్నారో రాయండి.

(అ) పెద్ద చెరువు ఎప్పుడు ఎండిపోలేదట గదా! అయితే ఈ సారి ఎందుకు ఎండిపోయింది ?
జవాబు.
ఈ మాటలు ‘కాపాడుకుందాం’ అనే పాఠంలోనివి. గోపాల్ అన్నమ్మతో ఈ మాటలు అన్నాడు.

(ఆ) జనం మధ్యలో సెల్వర్లాయె. ఇక ఎట్లా బతుకుతయ్ ?
జవాబు.
ఈ మాటలు ‘కాపాడుకుందాం’ అనే పాఠలోనివి. అన్నమ్మ లక్ష్మితో అన్న మాటలివి.

(ఇ) బావులు, నదులు ఇవన్నీ నీళ్లతోటి కళకళలాడితే నీళ్లకేం కష్టం.
జవాబు.
ఈ మాటలు ‘కాపాడుకుందాం’ అనే పాఠంలోనివి. లక్ష్మి గోపాల్తో అన్నది.

(ఈ) తేళ్లు, పాములు భయంతోటి అల్లాడవట్టె.
జవాబు.
ఈ మాటలు ‘కాపాడుకుందాం’ అనే పాఠంలోనివి. నరసయ్య అన్నమ్మతో అన్న మాటలివి.

2. కింది పేరాను చదివి పట్టికను పూరించండి.

నేను చెట్టును. మీకు తల్లివంటిదాన్ని. నన్ను నరికి కరువు కోరల్లో చిక్కుకోవద్దు. మానవుల్లారా ! అమ్మలాంటి నన్ను కొట్టకండి. కాసుల కోసం అమ్మకండి. పండ్లను, నీడను, ప్రాణవాయువులను ఇచ్చే త్యాగజాతి మాది. చచ్చిన మీ మనుషులకై బతికిన మమ్ములను నరికే జాతి మీది. చేతనైతే మీ పుట్టిన రోజున పది మొక్కలను నాటి నీరు పోసి కాపాడండి. కానీ దయచేసి తుంచకండి.

III. స్వీయ రచన

1. కింది ప్రశ్నలకు ఐదేసి వాక్యాల్లో జవాబులు రాయండి.

(అ) “చెరపకురా చెరువులను, చెడిపోతావు” దీనిపై మీ అభిప్రాయాన్ని రాయండి?
జవాబు.
చెరువులను చెరపకూడదు. అంటే పాడుచేయకూడదు. స్వార్థం కోసం ఆక్రమించుకోకూడదు. పశువులను కడిగి, చెత్తాచెదారం పడేసి, రసాయనిక వ్యర్థాలను కలిపి అనేక విధాలుగా చెరువులను కలుషితం చేయకూడదు. చుట్టుపక్కల ఉండే నీటిగుంటలను మూసేయటం, నేలంతా గచ్చు చేయటం వల్ల భూమిలోకి నీరు ఇంకక చెరువులు ఎండిపోతాయి. కనుక అలాంటి ప్రమాదం లేకుండా చేయాలి. ఈ జాగ్రత్తలు తీసుకోకపోతే నీటికి కొరత ఏర్పడి మనుషులే గాక పశువులు, పక్షులు,ఇతర జీవాలు కూడా బాధపడవలసి వస్తుంది.

(ఆ) “అడవులను నాశనం చేసుకుంటపోతే ఇంకా భయపడే కాలం వస్తది” అనడంలో గల ఉద్దేశం ఏమై ఉంటుంది?
జవాబు.
అడవులను నాశనం చేస్తుంటే ప్రకృతి సంపద హరించి పోతుంది. వానలు పడవు. ఎండలు పెరిగిపోతాయి. జంతువులకు నివాసాలు లేకుండా పోతాయి. వాతావరణ సమతౌల్యం దెబ్బతింటుంది. అడవుల్లో జంతువులు వచ్చి ఊళ్ళమీదపడి అన్నీ నాశనం చేస్తాయి. కొన్ని జంతువులు ప్రజల ప్రాణాలు తీస్తాయి. ఎండల తీవ్రత వల్ల వాతావరణ కాలుష్యం వల్ల ఓజోన్ పొర దెబ్బతిని భయంకరమైన అతినీలలోహిత కిరణాల ప్రభావానికి లోనై అనేక వ్యాధులపాల పడతారు. అందుకే అడవులను నాశనం చెయ్యకూడదు.

(ఇ) “మనం సరిగ్గా బతుకుతలేం – జీవరాసులను బతుకనిస్తలేం” దీనితో మీరు ఏకీభవిస్తారా ? విభేదిస్తారా ? ఎందుకు ?
జవాబు.
“మనం సరిగ్గా బతుకుతలేం – జీవరాసులను బతుకనిస్తలేం” ఈ మాటలు చాలా సరైనవి. నేను దీనితో ఏకీభవిస్తాను. ఎందుకంటే మనం ప్రకృతిలో సృష్టిస్తున్న భయంకరమైన మార్పుల వల్ల మన ఆరోగ్యాలూ పాడౌతున్నాయి. జీవరాసులూ అంతరించిపోతున్నాయి. మన అనుకూలం కోసం సెల్ఫోన్లు తయారు చేసుకొని సెట్టవర్లు నిర్మిస్తే ఆ టవర్ల నుంచి వచ్చే తరంగశక్తిని తట్టుకోలేక పక్షి జాతులు చనిపోతున్నాయి. ఇలాగే భూకాలుష్యం, శబ్దకాలుష్యం, జలకాలుష్యం, వాయుకాలుష్యం మనమే సృష్టిస్తున్నాం. మనమే రోగాలపాలిట పడుతున్నాం.

(ఈ) “వాకిళ్ళు కాంక్రీటు గచ్చులాయె” ఇది ఎటువంటి నష్టాలను కలిగిస్తుందో వివరించండి?
జవాబు.
కాళ్ళకు మట్టి అంటకుండా ఇంటిముందు, ఇంటివెనుక అంతా గచ్చు చేస్తున్నాం. ఇంటిమీద ఇల్లు కట్టేసి ఇళ్ళమధ్య కాస్తకూడ జాగా వదలటం లేదు. రోడ్లన్నీ కాంక్రీటు వేస్తున్నాం. ఇలా ఎక్కడా నేల అనేదే కనబడకుండా అంతా కాంక్రీటు గచ్చులే. చివరికి నీళ్ళు పోయే మోరీలు కూడా సిమెంటు చేస్తున్నాం. దీనివల్ల ఎక్కడా భూమిలోకి నీళ్ళు దిగడం లేదు. నేలలో తేమలేకుండా పోతోంది. ఎన్ని అడుగులు తవ్వినా నీళ్ళు పడవు. బావుల్లోకి, చెరువుల్లోకి ఎటునుంచి ఊట దిగదు. ఇలా అనేక విధాలుగా నీటి ఎద్దడి ఏర్పడుతోంది.

(ఉ) మీ ప్రాంతంలో ప్రకృతిని ఎన్ని విధాలుగా నాశనం చేస్తున్నారో రాయండి.
జవాబు.
మా ప్రాంతంలో పూర్వకాలం నుంచి ఇళ్ళలోనూ, ఇళ్ల బయటా కూడా పచ్చనిచెట్లు కనిపించేవి. చల్లని గాలి ఇళ్ళకు అందం, ఎంతో హాయిగా ఉండేది. ఇప్పుడు చెట్లు కొట్టేసి రోడ్లు, కాలువలు వేశారు. ఇంట్లో చెట్లుకూడా పోషణ అందక ఎండిపోతున్నాయ్. ఇళ్ళలో చెత్తంతా వీధుల్లోనూ, కాలువల్లోనూ విసిరేస్తున్నారు. ఇంత బాధ్యత లేకుండా ఉంటే ఆరోగ్యాలు ఎక్కడి నుండి వస్తాయి. నిలబడిపోయిన మురుగు, పేరుకు పోయిన చెత్త వల్ల ఈగలూ, దోమలూ చేరి మనుషులు రోగాలపాలౌతున్నారు.

2. కింది ప్రశ్నలకు పది వాక్యాల్లో జవాబులు రాయండి.

ప్రశ్న 1.
“ప్రకృతిని కాపాడితేనే భావితరాలకు భవిష్యత్తు” దీనిని విశ్లేషిస్తూ రాయండి.
జవాబు.
ప్రకృతిని కాపాడితేనే భావితరాలకు భవిష్యత్తు ఉంటుంది. పూర్వకాలంలో ఈ కొండలు, నదులు, అడవులు, సెలయేళ్ళు, అడవి జంతువులు, అడవులలోని ఉత్పత్తులు సమృద్ధిగా లభించేవి. ప్రకృతి ఆనందకరంగా, హాయిగా ఉండేది. సకాలంలో వర్షాలు కురిసేవి. వాతావరణంలో ఋతువుల మార్పులు మంచి సుఖాన్నిచ్చేవి. రాను రాను జనాభా పెరిగిపోతున్నది. అవసరాలు పెరిగిపోతున్నాయి. అడవులు నరికేస్తున్నారు. అవసరాలు తీర్చుకుంటున్నారు. ప్రకృతి సంపదను కరిగించేస్తున్నారు.

తమ తరువాత వచ్చే వారికి ఏమివ్వాలని ఆలోచించటం లేదు. సాంకేతికంగా అభివృద్ధి సాధించారు. ఆధునిక పరికరాలు వాడుతున్నారు. కర్మాగారాలు, పరిశ్రమలు అధికంగా స్థాపించి వాటి నుంచి వచ్చే వ్యర్థాలను నీళ్ళలోకి వదిలి నీళ్ళను కలుషితం చేస్తున్నారు. పొగతో గాలి కలుషితమైపోతున్నది. ప్రజలు అనారోగ్యం పాలౌతున్నారు. ఇది తప్పు. మానవులు తమ తప్పు తెలుసుకొని పర్యావరణాన్ని పరిరక్షించకపోతే భవిష్యత్తులో కాలుష్యం తప్ప ఏమీ మిగలదు. భావితరాలకు భవిష్యత్తే లేదు.

ప్రశ్న 2.
మానవులు, పక్షులు, పశువులు …………… సుఖంగా జీవించాలంటే ప్రకృతి పట్ల మన ఆచరణ ఎట్లా వుండాలి ?
జవాబు.
మానవులు, పశువులు, పక్షులు, ఇతర జలచరాలు ప్రకృతిలోని జీవులన్నీ సుఖంగా జీవించాలంటే ప్రకృతిని మనం కాపాడుకోవాలి.

నీరు : నీటిని వృథా చేయకూడదు. వర్షపు నీటిని నిలవ చేయడానికి ఇంకుడు నీటి గుంటలు తవ్వాలి. నదులు, చెరువులు మొదలైన వాటిలోని నీటిని కలుషితం చెయ్యకూడదు. పశువులను కడగటం, బట్టలుతకటం వంటి పనులు జలాశయాల్లో చెయ్యకూడదు. మురుగునీరు, ఫ్యాక్టరీల నీరు పోవడానికి వేరే ఏర్పాట్లు చెయ్యాలి. వాడుకునే నీటిలోకి వదలకూడదు.

గాలి : ఫ్యాక్టరీలను ఊరికి దూరంగా నిర్మించుకోవాలి. జనావాసాల మధ్య ఉంటే ఆ పొగ, దుమ్ము, ధూళి వలన కాలుష్యం ఎక్కువైపోయి మనుషుల ఆరోగ్యం పాడౌతుంది. మురికి ఇల్లంతా నిండిపోతుంది.

శబ్దం : ఆ శబ్దాల వల్ల కూడా ఆరోగ్యం దెబ్బతింటుంది. అలాగే ఇంట్లో మనం ఉపయోగించే టి.వి.లు, రేడియోలు వంటివి కూడా తక్కువ శబ్దంతో ఉపయోగించాలి. సెల్ఫోన్ల వాడకం తగ్గించటం వల్ల మనకే కాకుండా ఇతర ప్రాణులకు కూడా ప్రమాదం తప్పుతుంది. వాహనాల వినియోగం నియంత్రించాలి. దానివల్ల గాలి కాలుష్యం, శబ్ద కాలుష్యం తగ్గుతుంది. ప్లాస్టిక్ వాడకం నిలిపివేయాలి. చెట్లను అధికంగా పెంచాలి. ఒక చెట్టునరికే ముందు పది చెట్లను పెంచాలి. ఇలా చేయటం వల్ల ప్రకృతిని కొంతవరకు కాపాడగలుగుతాం.

IV. సృజనాత్మకత/ప్రశంస

ప్రశ్న 1.
“పర్యావరణ పరిరక్షణ”లో అందరూ పాలు పంచుకోవాలని ఒక పోస్టరు తయారుచేయండి.
జవాబు.
ప్రకటన

అందరం చేయి చేయి కలుపుదాం. కాలుష్యాలకు మూలాలు తెలుసుకుందాం. వాటిని నిర్మూలిద్దాం. ప్రపంచాన్ని కాలుష్యరహితమైన స్వర్గంగా తీర్చిదిద్దుతాం. ముందడుగేయండి. పర్యావరణ పరిరక్షణలో అందరూ పాలు పంచుకోండి.

2. కింది బొమ్మను చూడండి. బొమ్మ ఆధారంగా సంభాషణలు రాయండి.

అక్కా తమ్ముళ్ళు ఆడుకుంటూ ఒక చెట్టు కిందికి చేరారు.

తమ్ముడు : అక్కా! అదిగో నువ్వు పట్టుకోవాలన్న సీతాకోకచిలుక.

అక్క : ఔను. ఉండు ఇప్పుడే పట్టుకుంటా……… దొరకలేదురా.

తమ్ముడు : పోనీలే అక్కా! హాయిగా ఎగరనీ.

చెట్టు : పిల్లలూ ఆడుకుంటున్నారా ?

అక్క : ఎవరది ? చెట్టుతల్లా!

తమ్ముడు : అవునమ్మా! ఆడుకుంటున్నాం.

అక్క : అమ్మా! ఈ దెబ్బలేంటి ?

చెట్టు : ఇందాక కొంతమంది అల్లరి పిల్లలు నామీద రాళ్ళు విసిరారు.

తమ్ముడు : అయ్యో! నొప్పిగా ఉందా ?

చెట్టు : లేదులే. మీరు చాలా మంచివాళ్ళు. మీకు నేనంటే చాలా ఇష్టం. ఇవిగో ఈ పళ్ళు తీసుకోండి.

అక్క : ఇప్పుడెందుకులేమ్మా!

చెట్టు : తీసుకోండమ్మా! ఫరవాలేదు. నేను వీటిని మోసేది మీలాంటి వాళ్ళకోసమే. మీకు కావలసినన్ని తినండి. మిగతావి ఇంటికి తీసుకుపోండి.

అక్క, తమ్ముడు : ధన్యవాదాలు చెట్టుతల్లీ! వస్తాము. టాటా.

V. పదజాల వినియోగం

1. కింది పదాలు చూడండి. వీటికి అదే అర్థం వచ్చే పదాలను పాఠం ఆధారంగా రాయండి.

(అ) తొందరగా – జల్ది
(ఆ) దురాక్రమణ – కబ్జా
(ఇ) శబ్దాలు – చప్పుళ్ళు
(ఈ) సంతోషం – సంబరం
(ఉ) కాలువలు – నదులు
(ఊ) ఇంతకుముందు కాలం – తాతలనాడు, మునుపు
(ఋ) ప్రాణులు – జీవులు
(ౠ) పిల్లవాళ్లు – పోరగాళ్ళు
(ఎ) వాహనాలు – మోటార్లు
(ఏ) వేగంగా పోవడం – బర్రుబర్రున పోవటం

2. కింది పదాలలో భిన్నమైన పదాన్ని గుర్తించి గీతగీయండి.

(అ) పులి, సింహం, ఎలుగుబంటి, కుక్క
(ఆ) బావులు, నదులు, సముద్రాలు, చెరువులు
(ఇ) కారు, స్కూటర్, సైకిలు, లారీ
(ఈ) బీడిపొగ, వాహనాల పొగ, సాంబ్రాణి పొగ, ఫ్యాక్టరీ పొగ

3. కింది పట్టికను చదివి అందులోని ప్రకృతి – వికృతులను రాయం

ప్రకృతి – వికృతి
అడవి – అటవి
ఆశ – ఆస
శబ్దం – సద్దు
రాత్రి – రాతిరి
సింహం – సింగం
శక్తి – సత్తువ
కుంభము – కుండ

4. పాఠంలోగల ఆంగ్ల పదాలను, వాటి అర్థాలను రాయండి.

• డాక్టర్ – వైద్యుడు
• ఫీట్లకు ఫీట్లు – అడుగులకు అడుగులు
• మోటర్లు – వాహనాలు
• రోడ్లు – వీధులు
• సిమెంట్ – సిమెంట
• ఫ్యాక్టరీలు – కర్మాగారాలు
• ప్లాస్టిక్ – ప్లాస్టిక్
• సిగరెట్సు- పొగ పీల్చేకాడ
• టి.వి. – దూరదర్శిని
• సౌండ్ – శబ్దం
• బోర్లు – పంపులు
• డి.జె. సౌండ్సు – స్పీకర్ల శబ్దాలు
• సెల్ – సెల్ఫోన్
• రింగవటం – మోగటం
• సిగ్నల్స్ – తరంగాలు
• సెల్టవర్లు – సెల్ తరంగాల కోసం కట్టిన స్తంభాలు
• పేపర్లు – వార్తాపత్రికలు
• ప్లాస్టర్ ఆఫ్ ప్యారిస్ – రసాయనాలు కలిపిన సున్నం లాంటిది

VI. భాషను గురించి తెలుసుకుందాం.

1. కింది ఖాళీలను విభక్తులతో పూరించండి. విభక్తుల పేర్లు రాయండి.

(అ) రాజు సేనలతో వచ్చాడు. (తృతీయా విభక్తి)
(ఆ) దొంగతనం చేయడం కంటె పేదవానిగా ఉండటం మేలు. (పంచమీ విభక్తి)
(ఇ) వృద్ధులను ఆదరించాలి. (ద్వితీయా విభక్తి)
(ఈ) దొంగల కొరకు పోలీసులు గాలిస్తున్నారు. (చతుర్థీ విభక్తి)

2. కింది పదాలకు విగ్రహవాక్యాలు రాసి, సమాసం పేరు రాయండి.

(అ) కృష్ణార్జునులు = కృష్ణుడును, అర్జునుడు – ద్వంద్వ సమాసం
(ఆ) శివకేశవులు =శివుడును, కేశవుడును – ద్వంద్వ సమాసం
(ఇ) నిరాశానిస్పృహలు = నిరాశయును, నిస్పృహయును – ద్వంద్వ సమాసం
(ఈ) భయాందోళనలు = భయమును, ఆందోళనయును – ద్వంద్వ సమాసం
(ఉ) న్యాయాన్యాయాలు = న్యాయమును, అన్యాయుమును – ద్వంద్వ సమాసం

3. కింది పదాలను విడదీసి రాయండి.

(అ) నీవెక్కడ = నీవు + ఎక్కడ
(ఆ) లేకుంటె = లేక + ఉంటె
(ఇ) మరేమి = మరి + ఏమి
(ఈ) రామాలయం = రామ + ఆలయం

4. కింది పదాలను కలిపి రాయండి.

(అ) మేన + అత్త = మేనత్త
(ఆ) మనసు + ఐన = మనసైన
(ఇ) ఏమి + అంటివి = ఏమంటివి
(ఈ) దేవ + ఇంద్రుడ = దేవేంద్రుడు

5. కింద ఇచ్చిన పదాలతో ఖాళీలను పూరించండి. భాషాభాగాల పేర్లను రాయండి.

(అతను, కమ్మగా, కొబ్బరికాయ, వెళ్ళి, అబ్బా)
ఉదా : శంకర్ పామును చూసి అమ్మో! అంటూ పరుగెత్తాడు. (అవ్యయం)

(అ) రాధ గుడికి వెళ్ళి కొబ్బరికాయ కొట్టింది. (నామవాచకం)
(ఆ) అమ్మ చేసిన పాయసం కమ్మగా ఉన్నది. (విశేషణం )
(ఇ) గోపాలు డాక్టరే కాదు, అతను యాక్టరు కూడా. (సర్వనామం)
(ఈ) నవీన్ బాసరకు వెళ్ళి సరస్వతీ దేవిని దర్శించుకున్నాడు. (క్రియ)
ఉ. రవి ఉరుకుతూ కిందపడి అబ్బా! అని అరిచాడు. (అవ్యయం)

ప్రాజెక్టు పని:

పర్యావరణానికి సంబంధించిన పాటలను, కవితలను లేదా గేయాలను సేకరించండి. తరగతిలో ప్రదర్శించండి.

1. ప్రాజెక్టు శీర్షిక : పర్యావరణానికి సంబంధించిన పాటలను, కవితలను, గేయాలను సేకరించి, నివేదిక రాసి ప్రదర్శించడం.
2. సమాచార సేకరణ

అ) సమాచారం సేకరించిన తేది : XXX
ఆ) సమాచార వనరు : వివిధ వార్తా పత్రికలు.

3. సేకరించిన విధానం : వివిధ వార్తా పత్రికలను చదివి వాటిలో పర్యావరణానికి సంబంధించిన కవితలు సేకరించడం జరిగింది
4. నివేదిక :

నీరు : జలకన్యను నేను జీవ జల రమ్యను నేను
స్వచ్ఛ వారి ధారలతో జగతికి జీవనమిచ్చే
మీరు వాడిన మురికి నీటికి, వేరుదారులు చూపకుండా
స్వచ్ఛమగు నా ప్రవాహమ్మును, కలుషితమొనరించుచుంటిరి
ప్రాణములు నిలబెట్టు జలము, ప్రాణములనే తీయుచుండిన
జలచరములకు చలన మెక్కడ, మనుషులకు మనుగడ అదెక్కడ.

చెట్లు : ఇంటికి చుట్టూ మొక్కలు పెంచిన, పచ్చదనమదే పచ్చని ధనము
బాటల ప్రక్కన మొక్కలు నాటండి, నీడనిచ్చును హాయిని గొలుపును
ఒక్క చెట్టును నరుకగోరిన, ముందుగనే పది మొక్కలు నాటుడు
వనములను నువ్వు పరిరక్షింపుము, వనములే నిన్ను పరిరక్షించును

గాలి : అయ్యయ్యో! ఏమిటి ఈ విపరీతం ?, కుప్పలు తెప్పలుగ కూలు జనసందోహం
అంతులేని ఈ పొగతో ఊపిరాడటం లేదు, దుర్వాసనలకు అబ్బా! వికారమ్ము కలుగుతోంది
శాస్త్రజ్ఞులందరూ జట్లుగా చేరి, వారి మేధస్సును మధనము చేసి
కాలుష్యమును బాప కంకణము గట్టి, జీవజలముల కలుషరహితముగ జేసి
ప్రాణవాయువులను రక్షింపగలుగు, పర్యావరణ సమతౌల్యమును గాచి
ఎల్లజీవులు సౌఖ్యమును గాంచునట్టి, పథకాల నాలోచనము చేయవలయు
ప్రకృతి సంపదలను పెంపొందజేసి పూర్వ శోభను మరల చేకూర్చవలయు.
అప్పుడే మన ప్రకృతి సురక్షితమౌతుంది.

5. ముగింపు : పై కవితల ద్వారా పర్యావరణానికి మనం చేస్తున్న హాని గురించి తెలుసుకున్నాను. ప్రకృతిని మనం రక్షిస్తేనే మానవ మనుగడ సాధ్యం అని అర్థం చేసుకున్నాను.

(లేదా)

అడవులు/పశువులు/పక్షులు/చెరువులు/నేలతల్లి/బావుల గొప్పతనాన్ని తెలిపే వ్యాసాలను సేకరించండి.

పశువులు

పశువులు మన నిత్యజీవితంలో ఒక భాగం. గొడ్డూగోదా పిల్లామేకా తో ఇళ్ళు కళకళలాడుతాయి అంటారు. వెనుకటి రోజులలో పశువులను కొట్టంలో కట్టేసి దూడలను తాము పడుకొనే మంచం కోడుకి కట్టేసుకొని దానికి ఊసులు చెబుతూ పడుకొనేవారు. పిల్లలతో సమంగా కుటుంబ సభ్యులలాగా ప్రేమగా చూసుకొనేవారు. పశువులు కూడా ఆ ప్రేమకు తగ్గట్టే మనుషులకు ఉపయోగపడుతూ సేవ చేసేవి. పసిపిల్లలు పశువుల చుట్టూ తిరుగుతున్నా వాళ్ళనేమీచెయ్యవు. అలా మంచిమనసుతో యజమానులకు సహాయపడుతుండేవి.

వ్యవసాయంలోనూ బండ్లను లాగడంలోనూ బరువులు లాగటానికి ఎడ్లు సహాయపడేవి. పాడి పశువులు పెట్టిన మేత తింటూ పాలు ఇచ్చేవి. ఆవు ఇంట్లో ఉందంటే ఆరోగ్యం. అష్టశ్వర్యాలూ ఉన్నట్లే. ఈ పశువుల పేడ పొలాలకు ఎరువుగాను, పొయ్యిలోకి పిడకలు గాను పనికి వచ్చేది. పాలు పాల పదార్థాలు మనకు బలమైన ఆహారం కదా! ఇలా పశువులు మనకెంతో ప్రయోజనకరమైన స్నేహితులు.

TS 6th Class Telugu 12th Lesson Important Questions కాపాడుకుందాం

ప్రశ్న 1.
జీవరాసులు ఎందుకు అంతరించిపోతున్నాయి?
జవాబు.
సెల్టవర్ల నుండి ఫోన్లకు వచ్చే సిగ్నల్స్ వల్ల ఆ తరంగ శక్తిని తట్టుకోలేక అనేక పక్షులు చచ్చిపోతున్నాయి. మనిషి తన అవసరాల కోసం, నివాసాల కోసం అడవులు నరికేయడం వల్ల జంతువులు, పక్షులు నీడను కోల్పోయి క్రమంగా మాయమౌతున్నాయి. చెరువుల్లో, బావుల్లో నీరు లేకపోవడం వల్ల, ఉన్న నీరు కలుషితం కావడం వల్ల కొన్ని జలచరాలు పూర్తిగా కనబడకుండా పోయాయి. వీటి నాశనానికి మూలకారణం మానవులే.

ప్రశ్న 2.
శబ్ద కాలుష్యం వల్ల ప్రమాదాలేమిటి ?
జవాబు.
శబ్ద కాలుష్యం వల్ల ప్రధానంగా వినే శక్తి నశిస్తుంది. మెదడు మీద ఈ శబ్దాలు ప్రభావం చూపించి ఎక్కువగా చిరాకు, కోపం వస్తుంది. చేసే పనిమీద ధ్యాస ఉండదు. నరాల్లో వణుకు, గుండెల్లో దడ లాంటివి కూడా వస్తాయి. పెద్ద పెద్ద శబ్దాలకు తట్టుకోలేక చిన్న ప్రాణులు, ముసలివారు ప్రాణాలు కోల్పోవడం కూడా జరుగుతుంటుంది. బోరు దింపే శబ్దానికి తేళ్ళు, పాములు అదిరిపడి బైటికొచ్చేస్తాయి. ఇలా అనేక ప్రమాదాలు శబ్ద కాలుష్యం వల్ల ఎదురౌతాయి.

ప్రశ్న 3.
చెట్లు మనకు చేసే మేలును గురించి వివరించండి
జవాబు.
చెట్టు మనకు తల్లి వంటిది. తల్లి మనకు ఊపిరి ఊదుతుంది. మన సంరక్షణ చూస్తుంది. మనకు కావలసినవన్నీ ఇస్తుంది. కడుపు నింపుతుంది. సేదతీరుస్తుంది. ఆరోగ్యం బాగా లేనప్పుడు ఔషధం ఇస్తుంది. పైన చెప్పిన సేవలన్నీ మనకు చెట్ల వల్ల లభిస్తాయి. చెట్లవల్ల ప్రాణవాయువు లభిస్తుంది. చెడు వాయువులను కాలుష్యాన్ని చెట్లు పీల్చుకొని మనను బతికిస్తాయి.

ఇంటికి కావలసిన కలప, వంటకు కావలసిన కట్టె సమస్తం చెట్ల నుండి లభిస్తాయి. తినడానికి కాయలు, పండ్లు, ఆకులు మొదలైనవన్నీ ప్రేమగా అందిస్తాయి. మన కడుపునింపి ఆకలి తీరుస్తాయి. చల్లని నీడనిచ్చి, గాలినిచ్చి సేదతీరుస్తాయి. ఎన్నో చెట్లలో ఔషధగుణాలుంటాయి. వాటివల్ల మన ఆరోగ్యం మెరుగుపడుతుంది. వాతావరణ సమతౌల్యాన్ని కాపాడుతాయి. వరదలను ఆపుతాయి. వానలను కురిపిస్తాయి. పశువులకు నీడను, గూడును ఇస్తాయి. ఆహారాన్నిస్తాయి. ఇలా ఎన్నో విధాలుగా చెట్లు మనకు మేలు చేస్తున్నాయి.

అర్ధాలు:

• సంబురం = ఆనందం
• మజా = సంతోషం
• మలుపుట = మళ్ళించుట
• ఏండ్ల = సంవత్సరాలు
• ఉరుకు = పరుగెత్తు
• జల్ది = తొందరగా
• దోస్తు = స్నేహితుడు
• ధర = వెల

పర్యాయపదాలు

• అడవి = వనం, కాన, అరణ్యం
• చెరువు = తటాకం, కొలను, మడుగు
• పులి = పుండరీకం, వ్యాఘ్రం, శార్దూలం
• భూమి = అవని, పృథ్వి, వసుంధర
• సింహం = కేసరి, మృగరాజు, పంచాస్యం
• కోతులు = కపులు, వానరాలు
• సంబురం = సంతోషం మజా

ప్రకృతి – వికృతులు

• అటవి – అడవి
• అంబ – అమ్మ
• రాత్రి – రాతిరి, రేతిరి
• సింహం – సింగం
• స్నానం – తానం
• పశువులు – పసరాలు, పసులు
• ఆశ – ఆస
• లక్ష్మి – లచ్చి
• శక్తి – సత్తి
• శబ్దం – సద్దు

పదజాలం:

I. సరైన సమాధానాన్ని గుర్తించండి.

1. పండుగ సంబురాలు ఆకాశాన్ని తాకుతున్నాయి. గీతగీచిన పదానికి అర్థం …………………..
(A) చుక్కలు
(B) ధరలు
(C) మేడలు
(D) సంతోషాలు
జవాబు.
(D) సంతోషాలు

2. ఎన్నో వేల ఏండ్ల చరిత్ర మనది. ‘ఏండ్లు’ అంటే ………………..
(A) ఏడు రోజులు
(B) సంవత్సరాలు
(C) పాత
(D) కొత్త
జవాబు.
(B) సంవత్సరాలు

3. వాన పడగానే పిల్లలు బయటికి ఉరికారు. ‘ఉరికారు’ అర్థం
(A) తడిశారు
(B) ఎగిరారు
(C) పరుగెత్తారు
(D) చూశారు
జవాబు.
(C) పరుగెత్తారు

4. ఇవాళ మా దోస్తు వస్తున్నాడు. ‘దోస్తు’ అనే పదానికి అర్థం ………….
(A) తమ్ముడు
(B) మిత్రుడు
(C) బంధువు
(D) పిల్లవాడు
జవాబు.
(B) మిత్రుడు

5. సంబురాలు, సంతోషాలు అనే మాటలకు సమానార్థక పదం ………..
(A) ఆనందాలు
(B) ఊరేగింపులు
(C) పెండ్లిళ్ళు
(D) సంతలు
జవాబు.
(A) ఆనందాలు

6. సింహాన్ని మృగరాజు అంటారు. కేసరి అంటే అందరికీ భయం ఈ వాక్యాల్లో ఒకే అర్థాన్నిచ్చే మాటలు ……………….
(A) సింహం, కేసరి, భయం
(B) మృగరాజు, అందరు, భయం
(C) సింహం, మృగరాజు, కేసరి
(D) కేసరి, భయం
జవాబు.
(C) సింహం, మృగరాజు, కేసరి

7. రామప్ప చెరువు పెద్దది. ఆ కోనేరు అందమైంది గీతగీచిన పదాలకు సమానమైన అర్థాన్నిచ్చే పదం ………………..
(A) సముద్రం
(B) వాగు
(C) మడుగు
(D) గుడి
జవాబు.
(C) మడుగు

8. ‘పశువు’ అనే పదానికి వికృతి.
(A) పసువు / పసరం
(B) పాషాణం
(C) పస
(D) మృగం
జవాబు.
(A) పసువు / పసరం

9. ‘ఆస’ అనే వికృతి పదానికి తగిన ప్రకృతి ………………..
(A) కోరిక
(B) ఆశ
(C) ఆకసం
(D) ఆశయం
జవాబు.
(B) ఆశ

10. గ్రంథాలయంలో శబ్దం చేయకూడదు. శబ్దానికి వికృతి …………..
(A) సద్గు
(B) శబుదం
(C) సబ్బుదం
(D) సబ్బు
జవాబు.
(A) సద్గు

II. వ్యాకరణం 

11. ‘అచ్చులు’ అంటే
(A) ‘క’ నుండి ‘ఱ’ వరకు గల అక్షరాలు
(B) ఊష్మాలు
(C) య, ర, ల వ లు
(D) ‘అ’ నుండి ‘ఔ’ వరకు గల అక్షరాలు
జవాబు.
(D) ‘అ’ నుండి ‘ఔ’ వరకు గల అక్షరాలు

12. ‘క’ నుండి ‘ఱ’ వరకుండే అక్షరాలను ఏమంటారు ?
(A) అచ్చులు
(B) హల్లులు
(C) ఉభయాక్షరాలు
(D) వర్ణాక్షరాలు
జవాబు.
(B) హల్లులు

13. ఒక హల్లు అదే హల్లు ఒత్తుతో కలిస్తే అది …………………
(A) సంయుక్తాక్షరం
(B) ద్విత్వాక్షరం
(C) ద్వంద్వం
(D) సమాసం
జవాబు.
(B) ద్విత్వాక్షరం

14. సంయుక్తాక్షరంలో ఉండే రెండు హల్లులు ……………
(A) ఒక్కటే
(B) వేర్వేరు
(C) సమానం
(D) ఒకే ధ్వని
జవాబు.
(B) వేర్వేరు

15. క్రిందివానిలో ‘త’ వర్గాక్షరాలు
(A) క,చ, ట, త, ప
(B) గ, జ, డ, ద, బ
(C) త, థ, ద, ధ, న
(D) త, ద, న, ప, బ
జవాబు.
(C) త, థ, ద, ధ, న

16. ఒక మాత్ర కాలంలో పలికే అక్షరాలు
(A) హ్రస్వాలు
(B) దీర్ఘాలు
(C) ఉభయబక్షాలు
(D) శ్లేషాలు
జవాబు.
(A) హ్రస్వాలు

17. దీర్ఘాక్షరాలు పలకడానికి పట్టేకాలం
(A) ఒక మాత్రకాలం
(B) రెండు మాత్రల కాలం
(C) మూడు మాత్రల కాలం
(D) 4 మాత్రల కాలం
జవాబు.
(B) రెండు మాత్రల కాలం

18. క్రింది వాటిలో మహా ప్రాణాలు ……………..
(A) క, చ, ట, త, ప
(B) గ, జ, డ, ద, బ
(C) ఖ, ఛ, ఠ, థ, ఫ
(D) ఙ, ఞ, ణ, న, మ
జవాబు.
(C) ఖ, ఛ, ఠ, థ, ఫ

19. య, ర, ల, వ లను అంటారు. …………….
(A) ఊష్మాలు
(B) వర్ణాక్షరాలు
(C) అచ్చులు
(D) అంతస్థాలు
జవాబు.
(D) అంతస్థాలు

20. గ, జ, డ, ద, బ లను ……….. అంటారు.
(A) పరుషాలు
(B) సరళాలు
(C) అంతస్థాలు
(D) ‘గ’ వర్ణాక్షరాలు
జవాబు.
(B) సరళాలు

21. క, చ, ట, త, ప లు
(A) కఠినాలు
(B) సులభాలు
(C) పరుషాలు
(D) సరళాలు
జవాబు.
(C) పరుషాలు

22. పదాల మధ్య సంబంధాన్ని తెలియజేసేవి
(A) అక్షరాలు
(B) వాక్యాలు
(C) విభక్తులు
(D) అవ్యయాలు
జవాబు.
(C) విభక్తులు

23. ప్రతి విభక్తికీ ………. ఉంటుంది.
(A) ప్రత్యయం
(B) పరుషం
(C) క్రియ
(D) అవ్యయం
జవాబు.
(A) ప్రత్యయం

24. పండ్లు బలాన్నిస్తాయి. గీతగీసిన అక్షరంలోని ధ్వనులు
(A) డ, ల
(B) డు, ల
(C) డు, లు
(D) డ్, ల్, ఉ
జవాబు.
(D) డ్, ల్, ఉ

25. అమ్మమ్మ. ‘మ్మ’ లోని హల్లులు
(A) మ, మ
(B) మ్, మ్
(C) మ, అ
(D) మ్, మ్, అ
జవాబు.
(D) మ్, మ్, అ

26. వద్దు + అంటూ ……………. కలిపి రాస్తే
(A)వద్దుంటూ
(B) వద్దంటూ
(C) వద్దింటి
(D) వద్దని
జవాబు.
(B) వద్దంటూ

27. ‘పోతున్నవట’ విడదీస్తే ……….
(A) పోత + ఉన్నవట
(B) పోతన్న + అట
(C) పోతున్నవు + అట
(D) పోతు + ఉన్నది + అట
జవాబు.
(C) పోతున్నవు + అట

28. ‘మరిప్పుడు’ సంధి విడదీస్తే …………….
(A) మరి + ప్పుడు
(B) మరి + ఇప్పుడు
(C) మరి + ఎప్పుడు
(D) మరి + అప్పుడు
జవాబు.
(B) మరి + ఇప్పుడు

29. తిప్పన్న పోతన్నలు ………….సమాసానికి విగ్రహ వాక్యం
(A) తిప్పన్న అనెడి పోతన్న
(B) తిప్పన్న మరియు పోతన్న
(C) తిప్పన్న తమ్ముడు పోతన్న
(D) ఇద్దరు అన్నదమ్ములు
జవాబు.
(B) తిప్పన్న మరియు పోతన్న

30. ‘కాళ్ళు చేతులు’ అనే పదానికి విగ్రహ వాక్యం
(A) కాలు, చేయి
(B) కాళ్ళ వంటి చేతులు
(C) కింద కాళ్ళు, పైన చేతులు
(D) కాళ్ళు అనెడి చేతులు
జవాబు.
(A) కాలు, చేయి

31. ‘సాధువులు మరియు సజ్జనులు’ – సమాసంగా కూరిస్తే
(A) సాధువు వెంట సజ్జనుడు
(B) సాధువు యొక్క సజ్జనుడు
(C) సాధుసజ్జనులు
(D) సాధువుల్లో సజ్జనులు
జవాబు.
(C) సాధుసజ్జనులు

III. కింది పేరాను చదివి వాక్యాలలోని తప్పు/ ఒప్పులను గుర్తించండి.

1. కుతుబ్షాహి వంశంలోని నాలుగోరాజు మహమ్మద్ కులీకుతుబ్షా కాలంలోనే నేటి హైదరాబాదు నగరం నిర్మితమయింది. గోల్కొండ రాజ్యాన్ని పాలించిన చిట్టచివరి రాజు అబుల్ హసన్ కుతుబ్షా ఎంతో ఉత్తముడై తన ప్రజలందర్నీ చక్కగా పాలించి తానాషా అనే బిరుదు పొందాడు. తానాషా అంటే మంచి రాజు అని అర్థం. తానాషానే తానీషా అని కూడా అంటారు.
1. కుతుబ్షాహి వంశంలోని నాల్గవరాజు తానాషా.
2. కులీకుతుబ్షా కాలంలోనే హైదరాబాదు నిర్మితమయింది.
3. గోల్కొండ రాజ్యాన్ని పాలించిన చివరిరాజు అబుల్ హసన్ కుతుబ్షా.
4. తానాషా అంటే దుర్మార్గుడైన రాజు.
5. కులీ కుతుబ్షా తానాషా బిరుదు పొందాడు.
జవాబు.
1. కుతుబ్షాహి వంశంలోని నాల్గవరాజు తానాషా. ( తప్పు)
2. కులీకుతుబ్షా కాలంలోనే హైదరాబాదు నిర్మితమయింది. (ఒప్పు)
3. గోల్కొండ రాజ్యాన్ని పాలించిన చివరిరాజు అబుల్ హసన్ కుతుబ్షా. (ఒప్పు)
4. తానాషా అంటే దుర్మార్గుడైన రాజు. ( తప్పు)
5. కులీ కుతుబ్షా తానాషా బిరుదు పొందాడు. ( తప్పు)

IV. క్రింది పేరాను చదవండి ఇచ్చిన ప్రశ్నలకు సమాధానాలు రాయండి.

2. అన్ని దానములను నన్న దానమె గొప్ప
కన్న తల్లి కంటె ఘనము లేదు
ఎన్న గురునికన్న నెక్కుడు లేదయా
విశ్వదాభిరామ వినురవేమ!

ప్రశ్నలు:
1. అన్నింటి కంటే గొప్ప దానమేది ?
జవాబు.
అన్నింటి కంటే గొప్పదానం – అన్నదానం.

2. జ్ఞానం ప్రసాదించేది ఎవరు ?
జవాబు.
జ్ఞానం ప్రసాదించేది – గురువు

3. కవి ఉన్నత స్థానం ఎవరికిచ్చారు ?
జవాబు.
కన్న తల్లికి

4. పై పద్యం ద్వారా ఏమి తెలుస్తున్నది ?
జవాబు.
అన్నదానము కంటే, కన్నతల్లి కంటే, గురువు కంటే ఎవరూ ఎక్కువ కాదు.

5. పై పద్యం ఏ శతకంలోనిది ?
జవాబు.
వేమన శతకం లోనిది.

V. క్రింది పద్యాన్ని చదివి సరియైన సమాధానాన్ని గుర్తించండి.

1. “చేతులారంగ శివుని పూజింపడేని
నోరునొవ్వంగ హరికీర్తి నుడువడేని –
దయయు సత్యంబు లోనుగా దలపడేని
కలుగనేటికి తల్లుల కడుపు చేటు”

ప్రశ్నలు:

1. “కడుపు చేటు” అనే మాటకు అర్థం ……………
(A) చెడ్డ కడుపు
(B) పుట్టుక దండగ
(C) తల్లులకు బాధ
జవాబు.
(B) పుట్టుక దండగ

2. శివ పూజ ఎలా చేయాలి ?
(A) చేతులు ఆనించి
(B) చేతులు పట్టుకుంటూ
(C) చేతులతో తృప్తి కలిగేటట్లు
జవాబు.
(C) చేతులతో తృప్తి కలిగేటట్లు

3. దయను, సత్యాన్ని ఎట్లా తలచాలి
(A) మనసులో
(B) లోపల
(C) బయట
జవాబు.
(A) మనసులో

4. నోరారా హరి కీర్తిని …………..
(A) పాడాలి
(B) పలకాలి
(c) అరవాలి
జవాబు.
(A) పాడాలి

5. పద్యానికి శీర్షిక ………
(A) శివభక్తి
(B) కీర్తన
(C) కడుపు చేటు
జవాబు.
(C) కడుపు చేటు

పాఠం ఉద్దేశం:

మన చుట్టూ ఉన్న చెట్లూ చేమలు, నదులు ఇవన్నీ ప్రకృతిలో భాగమే. అవి మనకు జీవనాధారమై రక్షణ కవచమై నిలుస్తున్నాయి. వాటికి హాని కలిగించకుండా వాటిని కాపాడుకోవడమే మన ధర్మం అని తెల్పడం ఈ పాఠం ఉద్దేశం.

పాఠ్యభాగ వివరాలు:

ఈ పాఠం సంభాషణ అనే ప్రక్రియకు చెందినది. ఇద్దరు లేదా అంతకంటే ఎక్కువ మంది వ్యక్తుల మధ్య జరిగే మాటల కొనసాగింపు సంభాషణ. సంభాషణలు మన కళ్ళముందు పాత్రలు మాట్లాడినట్లు అనుభూతిని కలిగిస్తాయి.

ప్రవేశిక:

చెట్లు, పక్షులు, జంతువులు, బావులు, నదులు, చెరువులు మొదలైనవన్ని ఈ అందమైన ప్రపంచంలో భాగంగా ఉన్నాయి. వీటిని మనం జాగ్రత్తగా వినియోగించుకుంటూ సుఖంగా జీవించే ప్రయత్నం చేయాలి. కానీ మనిషి తన బాధ్యతను మరచిపోయి ప్రకృతిని రక్షించుకోవడంలో అశ్రద్ధ చేస్తున్నాడు. అందువల్ల ఎన్నో అవస్థలు పడుతున్నాడు. ఆ సంగతులన్నీ తెలుసుకోవాలని ఉందా! అయితే ఈ పాఠం చదవండి.

Telangana SCERT 6th Class Telugu Guide Telangana 11th Lessonపల్లెటూరి పిల్లగాడా! Textbook Questions and Answers.

పల్లెటూరి పిల్లగాడా! TS 6th Class Telugu 11th Lesson Questions and Answers Telangana

బొమ్మను చూడండి – ఆలోచించండి – మాట్లాడండి 

ప్రశ్న 1.
పై బొమ్మలో ఎవరెవరున్నారు ?
జవాబు.
పై బొమ్మలో సైకిలు యజమాని, బాల కార్మికుడు ఉన్నారు.

ప్రశ్న 2.
పిల్లవాడు ఏం చేస్తున్నాడు ?
జవాబు.
పిల్లవాడు సైకిల్ ట్యూబు బాగుచేస్తున్నాడు.

ప్రశ్న 3.
ఆ పిల్లవాడిని చూస్తే మీకేమనిపిస్తున్నది ?
జవాబు.
ఆ పిల్లవానిని చూస్తే అయ్యో పాపం అని అనిపిస్తుంది.

ప్రశ్న 4.
ఇట్లాంటి వాళ్ళ జీవితం ఎట్లా ఉంటుందని అనుకుంటున్నారు ?
జవాబు.
ఇట్లాంటి వాళ్ళ జీవితాలు నిరాశతో, బాధతో ఉంటాయి.

ఆలోచించండి – చెప్పండి 

ప్రశ్న 1.
“పాలబుగ్గల జీతగాడు” అంటే నీకు ఏమని అర్థం అయింది ?
జవాబు.
పాలబుగ్గల జీతగాడంటే పాలుగారే బుగ్గలతో ఉన్న వాడని అర్థమయింది. అంత చిన్న వయసులోనే పనికి కుదిరాడని అర్థమయింది.

ప్రశ్న 2.
“దొడ్డికీవే దొరవైపోయావా” అని కవి పిల్లవాడిని ఎందుకు అన్నాడు ?
జవాబు.
పాలబుగ్గల జీతగాడు చిన్న వయస్సున్న వాడైనప్పటికి పశువుల దొడ్డి బాగోగులు తానే చూసుకోవలసి వచ్చింది. అందుకే కవి అలా అన్నాడు.

ప్రశ్న 3.
“చేతికర్రే తోడయ్యిందా?” అనడంలో అర్థం ఏమిటి ?
జవాబు.
చేతికర్రే తోడయ్యిందా అని అనడంలో ఇంత చిన్న వయస్సులో పశువుకాపరివి అయ్యావా అన్న అర్థం, స్నేహితులుండాల్సిన వయసులో కర్రతో స్నేహం చేయాల్సి వచ్చిందని అర్థం.

ప్రశ్న 4.
పంటచేనుకు కాపు ఉంటాడు కదా! పంటకు కాపు అవసరం ఏమిటి ?
జవాబు.
పంట చేనుకు కాపు ఉంటాడు. పంటలను పశువులు, పిట్టలు తినకుండా, పంటను ఇతరులు దొంగిలించకుండా ఉంటాడు.

ప్రశ్న 5.
“జీతగాని జీవితం వెలుగు లేనిది” అని కవి అన్నాడు కదా! అదెట్లాగో చెప్పండి ?
జవాబు.
జీతగాని జీతం నిజంగా వెలుగులేనిదే! ఎందుకంటే అతడి నెల జీతం కుంచెడు ధాన్యం. వాటిలో కూడా కొన్ని తాలుగింజలు, మరికొన్ని కల్తీ ఒడ్లు, కడుపునిండా తినడానికి సరిపోదు. అందుకే అలా వెలుగులేని జీవితం అన్నాడు.

ఇవి చేయండి

1. విని, అర్ధం చేసుకొని, ఆలోచించి మాట్లాడడం

ప్రశ్న 1.
పాటను విన్నారు కదా! ఈ పాటను రాగంతో పాడండి.
జవాబు.
విద్యార్థి కృత్యం.

ప్రశ్న 2.
పల్లెటూరి పిల్లగాని బాధలు ఎట్లున్నాయో చెప్పండి.
జవాబు.
లేత వయసులోనే దొరల వద్ద బానిస బతుకు బతుకుతున్న దుర్భర జీవితం పల్లెటూరి పిల్లగానిది. ఆ పల్లెటూరి పిల్లగాడికి వేసుకోవటానికి బట్ట లేవు. తొడుక్కోవటానికి చెప్పులు లేవు. పశువుల కొట్టం వాడి నివాసం. దొరగారి తిట్టు వాడికి బహుమానాలు, పచ్చికారం ముద్దలు వాడికి ఆహారం. పాలికాపుల అదిరింపులు బెదిరింపులు. చదువుకునే అదృష్టం కూడా లేదు. ఇంతకన్నా బాధ లేముంటాయి.

II. ధారాళంగా చదవడం – అర్థం చేసుకొని, ప్రతిస్పందించడం

1. కింది పదాలను చదవండి. తారుమారుగా ఉన్న పదాలను సరిచేసి రాస్తే పాఠంలోని ఒక భాగం అవుతుంది. సరిచేసి రాయండి.

అ. కంచె దుంకి మాటిమాటికి పాడుచేసాయా పంటచేలు మాయదారి ఆవుదూడలు కొట్టాడా పాలికాపు నిన్నే జీతగాడ ఓ పాలబుగ్గల.
జవాబు.
మాటిమాటికి కంచె దుంకి పంట చేలు పాడుచేశాయా
మాయదారి ఆవుదూడలు
పాలెకాపు నిన్నె కొట్టాడా
ఓ పాలబుగ్గల జీతగాడా

ఆ. వొంపులోకి తరలేగుంపు కూరుచున్నవు
గుండు గుండుమీద దొరవైపోయావా
దొడ్డికీవే ఓ పాలబుగ్గల జీతగాడ!
నడ్డగించేవా దొంగగొడ్ల
జవాబు.
గుంపు తరలే వొంపులోకి
కూరుచున్నవు గుండుమీద
దొడ్డికీవే దొరవైపోయావా ఓ పాలబుగ్గల జీతగాడ
దొంగగొడ్ల నడ్డగించేవా ?

2. కింది పేరాను చదివి ప్రశ్నలకు జవాబులు రాయండి.

మదునయ్య చేపల వ్యాపారి. పాలేరు రిజర్వాయరులో చేపలు పట్టి అమ్ముతాడు. పెద్ద పెద్ద వలలను నీటిలో వేసి చేపలను పడతాడు. ఇందుకోసం ఒరిస్సా రాష్ట్రంలోని బరంపూర్కు పోయి ఆరోతరగతి చదివే గంగయ్య అనే బాలుడి తల్లిదండ్రులతోటి మాట్లాడి పదివేలకు అతడిని పనికి కుదుర్చుకున్నాడు. గంగయ్యను తనవెంట తీసుకొని పాలేరు వచ్చాడు. గంగయ్య రోజూ నీటి ఒడ్డున కూర్చొని వలను చూస్తూ ఉండేవాడు. ఒక్కోసారి రాత్రికూడా అక్కడే పండుకునేవాడు. ఈ విషయం తెలుసుకున్న అధికారులు మదునయ్యను శిక్షించారు. గంగయ్యను బడిలో చేర్పించి అతని తల్లిదండ్రులకు తెలియజేశారు.

(అ) మదునయ్య ఎవరు ? ఏం చేసేవాడు ?
జవాబు.
మదునయ్య చేపల వ్యాపారి. అతడు పాలేరు. చెరువులో చేపలు పట్టి అమ్ముతాడు.

(ఆ) గంగయ్య ఎవరు ? పాలేరుకు ఎందుకు వచ్చాడు ?
జవాబు.
గంగయ్య బరంపురం గ్రామవాసి. పేదరికం వల్ల అమ్ముడుపోయి ‘పాలేరు’కు వచ్చాడు.

(ఇ) గంగయ్య పనిలో చేరడం వల్ల ఏమేం కోల్పోయాడు?
జవాబు.
గంగయ్య పనిలో చేరడం వలన చదువును, ఆనందాన్ని, ఆటలను, స్వేచ్ఛను కోల్పోయాడు.

(ఈ) బాలల హక్కులలో గంగయ్య ఏ హక్కులకు దూరమయ్యాడు ?
జవాబు.
బాలల హక్కుల్లో గంగయ్య చదువుకునే హక్కును కోల్పోయాడు.

(ఉ) మదునయ్యను ఎందుకు శిక్షించారు? ఇట్లా చేయడం సరైందేనా ?
జవాబు.
మదునయ్యను శిక్షించటానికి కారణం బాలకార్మికుని పనిలోకి తీసుకోవటం. ఇట్లా చేయడం సరైందే.

(ఊ) గంగయ్య తల్లిదండ్రులు చేసిన పని సరైందేనా ? ఎందుకు ?
జవాబు.
గంగయ్య తల్లిదండ్రులు చేసిన పని సరైనది కాదు. ఎందుకంటే గంగయ్యకు చదువులు నేర్పించకుండా పసితనంలోనే బాల కార్మికునిగా మార్చటం తప్పు.

3. కింది వాక్యాలను చదివి తప్పో, ఒప్పో గుర్తించండి. కారణం రాయండి.

(అ) చదువుకోవడం అందరి హక్కు,
జవాబు.
కారణం : చదువు సంస్కారాన్నిస్తుంది. జ్ఞానాన్ని పెంపొందిస్తుంది. (ఒప్పు)

(ఆ) బాలికలు కూడా బాలురతో పాటు సమానంగా చదవడం. (ఒప్పు)
జవాబు.
కారణం : బాలురతో సమంగా బాలికలు చదువుకుంటేనే సమాజం అభివృద్ధి చెందుతుంది.

(ఇ) బాలబాలికలకు సమాన హక్కులు ఉంటాయి. (ఒప్పు)
జవాబు.
కారణం : బాలబాలికలకు సమాన హక్కులుంటాయి. అది రాజ్యాంగం ఇచ్చిన వరం.

(ఈ) బాలబాలికలను భయపెట్టడం, కొట్టడం, తిట్టడం. (తప్పు)
జవాబు.
కారణం : బాలబాలికలలో మంచి మాటలతో మార్పు తేవాలిగాని కొట్టడం చట్టవిరుద్ధం.

(ఉ) తల్లిదండ్రులు తమ పిల్లలను పనిలో పెట్టడం. (తప్పు)
జవాబు.
కారణం : తల్లిదండ్రులు తమ పిల్లలను చదివించి జ్ఞానవంతులను చేయాలిగాని పనిలో పెట్టరాదు.

(ఊ) పిల్లలు మంచి ఆహారం పొందడం. (ఒప్పు)
జవాబు.
కారణం : పిల్లలు మంచిగా ఎదగాలంటే మంచి ఆహారం అవసరం.

(ఎ) తెలియనివాటిని, రానివాటిని ఉపాధ్యాయులను అడిగి తెలుసుకోవడం, నేర్చుకోవడం. (ఒప్పు)
జవాబు.
కారణం తెలియని వాటిని, రానివాటిని ఉపాధ్యాయులనుండి అడిగి తెలుసుకోవటం వలన విషయ అవగాహనకు వీలౌతుంది.

III. స్వీయ రచన

1. కింది ప్రశ్నలకు ఐదేసి వాక్యాల్లో జవాబులు రాయండి.

(అ) “సగము ఖాళీ, చల్లగాలి” అని కవి ఏ సందర్భంలో అన్నాడు ? ఎందుకు ?
జవాబు.
సగము ఖాళీ, చల్లగాలి అని కవి పల్లెటూరి పిల్లగాని వేషధారణను వర్ణిస్తూ అన్నాడు. వాడు చాలీచాలని చిరిగిపోయిన వస్త్రాన్ని మొలకు చుట్టుకున్నాడు. అదంతా చిరుగులతో ఉండటంతో చల్లగా అతని శరీరాన్ని తాకుతున్నదని అతని బీదరికాన్ని వర్ణించాడు.

(ఆ) పశువుల కాపరి వలె బాల్యాన్ని కోల్పోతున్నవారు ఇంకెవరెవరు ఉండవచ్చు?
జవాబు.
పశువుల కాపరుల వలె బాల్యాన్ని కోల్పోతున్నవారు బాలకార్మికులు. వారిలో హెూటళ్ళలో, కార్ఖానాలలో, పరిశ్రమలలో, వివిధమార్కెట్లలో పనిచేసే వారు ఉన్నారు. వీరితో పాటుగా ఇండ్లలో పనిచేసే వారు కూడా తమ బాల్య జీవితాన్ని కోల్పోతున్నారు.

(ఇ) బడిలోని తోటి పిల్లలను చూసిన పసుల కాసే పిల్లవాడు ఎందుకు బాధపడ్డాడో కారణాలు ఊహించి రాయండి.
జవాబు.
బడిలోని తోటి పిల్లలను చూసిన పసుల కాసే పిల్లవాడు చదువుకునే అదృష్టం వారికిలా తనకు కలుగలేదే అని బాధపడ్డాడు. మనసులో చదువుకోవాలని ఉన్నా పరిస్థితులకు తాను బానిస అయినందుకు బాధపడ్డాడు. బడిలో పిల్లల వలే మంచిబట్టలు ధరించనందుకు బాధపడ్డాడు. హాయిగా బడి పిల్లలతో కలిసి ఆడుకోనందుకు బాధపడ్డాడు.

(ఈ) సుద్దాల హనుమంతు గురించి రాయండి.
జవాబు.
పల్లెటూరి పిల్లగాడా గేయ రచయిత సుద్దాల హనుమంతు. యాదాద్రి భువనగిరి జిల్లాలోని పాలడుగు గ్రామస్తుడు. 1910లో జన్మించాడు. ఆర్యసమాజ కార్యకర్తగా, ఆంధ్రమహాసభ కార్యవర్గ సభ్యుడిగా, ప్రజాకవిగా, కళాకారుడిగా తెలంగాణ విమోచనోద్యమ సాహిత్యంలో విశిష్టస్థానాన్ని సంపాదించాడు. చైతన్యవంతమైన గీతాలు, బుర్రకథలు, గొల్లసుద్దులు, పిట్టలదొర, యక్షగానం మొదలగు కళారూపాలను ధరించటం ద్వారా ప్రజలను చైతన్యవంతులను చేశాడు. సుద్దాల హనుమంతు అనారోగ్యం కారణాలతో అక్టోబరు 10, 1982లో మరణించాడు.

2. కింది ప్రశ్నకు పది వాక్యాల్లో జవాబు రాయండి.

(అ) పల్లెటూరి పిల్లగాడు, పశువుల కాపరి లాంటి వాళ్ళ జీవితాలు చదువుకుంటేనే బాగుపడుతాయి? దీనిని సమర్థిస్తూ రాయండి.
జవాబు.
కవి సుద్దాల హనుమంతు ‘పల్లెటూరి పిల్లగాడా! గేయంలో బాలకార్మికులు పడే బాధలు కళ్ళకు కట్టినట్లు చూపారు. వీటికి కారణం బడికి పోలేకపోవడమే.
చదువుకోవడం వల్ల బుద్ధి వికసిస్తుంది. మంచీ చెడూ తెలుస్తుంది. నలుగురితో ఎట్లా ప్రవర్తించాలో తెలుస్తుంది. పల్లెటూరి పిల్లగాడికి యజమాని జీతం సరిగా కొలవలేదు. చదువుకోవడం వల్ల అలాంటి మోసాలు తెలుసుకోవచ్చు. మోసపోకుండా ఉండవచ్చు. పల్లెటూరి పిల్లగాడు చదువుకోకపోవడం వల్లే సరైన బట్టలు లేక, చెప్పులులేక, అడవుల్లో తిరుగుతూ, పశువులు కాయవలసి వచ్చింది.

చదువుకుంటే మంచి ఉద్యోగం చేయవచ్చు. చక్కని బట్ట, తిండి, గూడు సంపాదించుకోవచ్చు. చిన్నతనంలోనే శ్రమకు గురైతే, ఎదుగుతున్నకొద్దీ ఆరోగ్య సమస్యలు వస్తాయి. బాల్యం చదువుకోవడానికి. బడి ఈడు పిల్లలందరూ బడిలోనే ఉండి చదువుకోవడం వల్ల, తమ ఈడు పిల్లలతో ఆడుకుంటూ, చదువుకుంటూ ఎదగడం వల్ల శరీర ఆరోగ్యం, మానసిక ఆరోగ్యం బాగుంటాయి.

IV. సృజనాత్మకత/ప్రశంస

ప్రశ్న 1.
పాఠం ఆధారంగా పిల్లగాని జీవితాన్ని “ఆత్మకథ”గా రాయండి.
జవాబు.
నేను పల్లెటూరి పిల్లగాడిని. నిన్న మొన్నటివరకు చిన్న పిల్లవానిగా తిరిగాను. పసి వయసులో పనిచేయాల్సిన దుస్థితి నాకు కల్గింది. చిరిగిపోయిన దుస్తులు కట్టుకొని చేతిలో కర్రను పట్టుకొని పశువులను కాసే మొనగాడిని కావాల్సి వచ్చింది. ఏం చెప్పను, పశువులను అడవికి తోలుకుపోయి గుండుమీద కూర్చుంటాను. చిన్న వయసులోనే బండ చాకిరి చేయాల్సిన పరిస్థితి వచ్చింది.

పాలికాపు పశువులు పంట చేలో మేశాయని కొట్టకమానడు. అమ్మా నాన్నా పేదవాళ్ళు! పాపం వాళ్ళు ఏం చేస్తారు. జీతగానిగా దొరకు నన్నప్పగించారు. నా నెల జీతం కుంచెడు వడ్లు. అవి కూడా సరిగా ఇవ్వడు దొర. అందులో తాలు వడ్లు, పొట్టు, కల్తీ వడ్లు, చాలీచాలని తిండితో నా బాధలు ఏమని చెప్పను. నా యీడు పిల్లలు బడికి పుస్తకాలతో వెళ్తుంటే నా మనసు అటే లాగేది. నా జీవితానికి వెలుగులేదని బాధపడ్డాను. నేను ఓ బాల కార్మికుడిని. నాలాంటి వారిని ఆదుకునే మంచిరోజులు రావాలి. నాలాంటి బడి ఈడు పిల్లలందరూ బడిలోనే ఉండాలి.

2. కింది బొమ్మను చూడండి. పిల్లలు ఏం మాట్లాడుకుంటున్నారో ఊహించి సంభాషణలు రాయండి.

జవాబు.
బడిపిల్లోడు : హలో జాని! ఏంటీ ఇక్కడ కూర్చున్నావ్.

జీతగాడు జాని : ఆ! ఏవుంది! మా దొర బర్రెలు కాపలా కాస్తున్నా!

బడిపిల్లోడు : బర్రెలు కాయడమేమిటి ? రా బడికి వెళ్లాం! చదువుకుందాం!

జీతగాడు : మా నాయన కొడతాడు! చదువుకోవడానికి పోతే, పైసలు ఎక్కడినుండి వస్తాయి. ఈ బర్రెలు కాయడమే హాయిగా ఉంది. బర్రెలు కాస్తే జీతమిస్తరు.

బడిపిల్లోడు : చాలా తప్పు చేస్తున్నావు! చదువుకుంటే చాలా మంచి విషయాలు తెలుసుకోవచ్చు! పెద్దయినాక, ఇంతకన్నా మంచి ఉద్యోగం చేయవచ్చు.

జీతగాడు : నాకూ చదువుకోవాలనే ఉంది. ఆ చదువులు, గిదువులు నాకు అర్థం అవుతాయా ?

బడిపిల్లోడు : టీచర్లు పాఠాలు అర్థమయేలా చెబుతారు! మొదట్లో అర్థం కాకపోయినా, త్వరగానే నేర్చుకోవచ్చు.

జీతగాడు : అయితే! సరే! రేపటి నుండి నేనూ చదువుకుంటా!

V. పదజాల వినియోగం :

1. కింది వాక్యాల్లోని గీతగీసిన పదాలకు అర్థాలను రాయండి.

(అ) మా అన్నయ్య బాగా చదివి సర్కారు కొలువు సంపాదించాడు.
(ఆ) పెందలాడే లేచి వ్యాయామం చేస్తే ఆరోగ్యం బాగుంటింది.
(ఇ) మా ఊరు పక్కనే ఏరు పారుతున్నది.
(ఈ) నీ ముఖం ఏంటి అట్లా వెలవెలబోయింది ? ఏదైనా బాధ ఉన్నదా ?

2. కింది పట్టికలో ప్రకృతి – వికృతి పదాలను జతపరచండి.

(అ) పసులు ( గ ) క. అడవి
(ఆ) అంబ ( ఘ ) ఖ. గ్రాసం
(ఇ) అటవి ( క ) గ. పశువులు
(ఈ) గాసం ( ఖ ) ఘ. అమ్మ

ప్రకృతి – వికృతి

పశువులు – పసులు
అంబ – అమ్మ
అటవి – అడవి
గ్రాసం – గాసం

VI. భాషను గురించి తెలుసుకుందాం.

1. కింది పదాలను విడదీసి రాయండి.

ఉదా : నాయనమ్మ = నాయన + అమ్మ
(అ) నిజాశ్రమంబు
(ఆ) పోయితివయ్యా
(ఇ) నిజమూహింప
(ఈ) వలయమందు
(ఉ) ముఖారవిందం
జవాబు.
(అ) నిజాశ్రమంబు = నిజ + ఆశ్రమంబు
(ఆ) పోయితివయ్యా = పోయితివి + అయ్యా
(ఇ) నిజమూహింప = నిజము + ఊహింప
(ఈ) వలయమందు = వలయము + అందు
(ఉ) ముఖారవిందం = ముఖ + అరవింద

2. కింది విడదీసిన పదాలను కలిపి రాయండి.

(అ) నిన్ను + అడుగ = నిన్నడుగ
(ఆ) ఇడుమకు + ఓరి = ఇడుమకోర్చి
(ఇ) ఇప్పుడు + ఏమిటి = ఇప్పుడేమిటి
(ఈ) ఎవ్వరు + ఏమనిన = ఎవ్వరేమనిన
(ఉ) నిమిషము + ఏని = నిముషమేని

3. కింది గీత గీసిన పదాలకు విగ్రహ వాక్యాలను రాసి, సమాసము పేరు రాయండి.

(అ) మనిషి జీవితంలో వెలుగునీడల వలె కష్టసుఖాలు వచ్చిపోతుంటాయి.
(ఆ) భూమ్యాకాశాలు ఎప్పుడూ కలవవు.
(ఇ) ధర్మాధర్మాలు ఆలోచించి పనిచేయాలి.
(ఈ) శాంత్యహింసలు భారతీయ ధర్మానికి మూలస్తంభాలు.
(ఉ) సూర్యచంద్రులు లోకానికి వెలుగునిస్తారు.
(ఊ) జీవితంలో పైకి రావాలంటే నీతినిజాయితీలు చాలా ముఖ్యం.
(ఋ) జాతరకు చిన్నపెద్దలు అందరూ తరలిపోతారు.

ప్రాజెక్టు పని:

1. మీ ప్రాంతంలో బడికిపోకుండా ఉండే పిల్లల్ని కలవండి. వారెందుకు బడికి రావడంలేదో, బడి గురించి, చదువు గురించి వారేమనుకుంటున్నారో రాయండి.

1. ప్రాజెక్టు శీర్షిక : మా ప్రాంతంలో బడికి పోకుండా ఉండే పిల్లల్ని కలవడం. వారు ఎందుకు బడికి రావడంలేదో, బడి గురించి, చదువు గురించి వారేమనుకుంటున్నారో రాయడం.

2. సమాచార సేకరణ : (అ) సమాచారం సేకరించిన తేది : XXX  (ఆ) సమాచార వనరు : పరిసరాలు

3. సేకరించిన విధానం : మా పరిసరాలలో ఉన్న బడికి వెళ్ళని పిల్లలను కలిసి మాట్లాడడం ద్వారా సమాచారం సేకరించాను.

4. నివేదిక : మా ప్రాంతంలో బడికి పోని పిల్లలు చాలా మందే ఉన్నారు. వారందరూ చాల పేదవారు. చదువుకోవాలనే ఆశతో ఉన్నవారే! మా యింటికి దగ్గరలో శంకరన్న ఉన్నాడు. వాడు మా వీధిలో వారికందరకు పాలు, కూరగాయలు, ఇంటి పనిలో సహాయంచేస్తూ బాల కార్మికునిగా ఉండిపోయాడు. అతని వయస్సు 7 సం॥లే! చదువును గురించి వాడిని అడిగితే నాకూ చదువుకోవాలనుంది కాని చదువుకు వెళ్తే నాస్తా ఎట్లా దొరుకుతుంది. ఎక్కడ దొరుకుతుంది. ఎవ్వరు పెడతారు అని అంటాడు. పాపం ఇలాంటి వారికోసం ప్రభుత్వం శరణాలయాలను కట్టించి వారిలోని ఆశను నెరవేర్చాలి.

బతుకు పోరు వారిని చదువులకు దూరం చేస్తోంది. పేదరికం వారిని బాల కార్మికులుగా తయారుచేస్తున్నదని అర్థమయింది. అలాంటి వారిలో ఇప్పుడిప్పుడే కొంత మార్పు కనిపిస్తుంది. సోషల్ వెల్ఫేర్ హాస్టళ్ళు, సంక్షేమ గృహాలు, అనాధ శరణాలయాలు, ఆశ్రమాలు వారికి ఆదరణనిస్తున్నాయని కొందరు చదువులపట్ల ఆసక్తిని చూపిస్తున్నారు. చదువంటే ఎవరికి ఇష్టం ఉండదు. కాని బీదరికం వారి ఆశలను దూరం చేస్తుందని వారితో మాట్లాడటం వలన తెలుసుకున్నాను.

5. ముగింపు : పేదరికంలో ఉన్న పిల్లలు బాలకార్మికులుగా ఉండడం వల్ల చదువుకు దూరమైపోతున్నారు. వారిలోచదువు కోవాలనే ఆశ ఉన్నగాని చదువుకోలేక పోతున్నారని అర్థం చేసుకున్నాను.

TS 6th Class Telugu 11th Lesson Important Questions పల్లెటూరి పిల్లగాడా!

ప్రశ్న 1.
బాలజీతగాని దుఃఖానికి కవి ఊహించిన కారణాలు ఏవి ?
జవాబు.
పల్లెటూరి పిల్లగాడా గేయం సుద్దాల హనుమంతు రాశారు. కవి బాల జీతగాని దుఃఖానికి పలు కారణాలను ఊహించాడు. అందులో ముఖ్యమైంది ఆకలి. దొర భార్య బాలజీతగానికి పెందలాడే సద్ది పెట్టనందుకు బాధపడ్డాడు. ఆకలితో అలమటిస్తూ దొర చెప్పిన పని చేయలేక బాధపడ్డాడు. పశువులు పదేపదే పంట చేలలోకి వెళ్తుంటే పాలికాపు కొట్టినందుకు బాధపడ్డాడు. దొర తనకు నెల నెలా జీతం తగ్గించి ఇవ్వడం వల్ల తాలు తప్పల ధాన్యాన్ని కొలచినందుకు బాధపడ్డాడు. పల్లెటూరి పిల్లగాడు తన తోటి పిల్లలతో కలిసి బడికి వెళ్ళి చదువుకోలేక పోయినందుకు చాలా బాధపడ్డాడు.

ప్రశ్న 2.
బాలజీతగాని పాలెకాపు ఎందుకు కొట్టాడో వివరించండి.
జవాబు.
బాలజీతగాడు చాలీచాలని చిరిగిన వస్త్రాన్ని కట్టుకొని తాటి మట్టలతో చేసిన చెప్పులతో చేత కర్ర పట్టుకొని పశు వులను మేతకు తోలుకెళ్ళాడు. ఆ సమయాన ఆ పశువులలోని దొంగ గొడ్లు పంట చేలల్లోకి పోతుండేవి. పంట చేలను పిల్లగాడి దొంగ గొడ్లు పాడుచేశాయని, పాలికాపు జీతగాడిని కొట్టేవాడు. పాపం అందరికీ అలుసు బాల జీతగాడే కదా !

ప్రశ్న 3.
‘పల్లెటూరి పిల్లగాడా’ గేయ సారాంశాన్ని రాయండి.
జవాబు.
కవి సుద్దాల హనుమంతు బాలకార్మికుల ఆవేదనను ‘పల్లెటూరి పిల్లగాడా’ గేయంలో వివరించారు. చాలా చిన్న వయసులోనే చాలీచాలని చింపులంగి, గోనెచింపు కొప్పెర, తాటి జెగ్గల కాలిజోడుతో పశువులను మేపటానికి అడవికి ఒంటరిగా వెళ్ళే పరిస్థితి పల్లెటూరి పిల్లగాడిది. పశువులను కాస్తూ, ఒంటరిగా కొండ రాయి మీద కూర్చొని కన్నీరు కారుస్తూ ఉంటాడు.

ఆకలికి తట్టుకోలేక అలసిపోతుంటాడు. అడవిలో కందిరీగలు, ఇతర పురుగులు కుడుతూ ఉంటే బాధపడుతూ ఉంటాడు. పశువులు పంట చేలు పాడుచేస్తే, పాలికాపు కొట్టే దెబ్బలకు ఏడుస్తూ ఉంటాడు. దొర జీతంగా ఇవ్వాల్సిన ఒడ్లు సరిగా కొలచి ఇవ్వకపోయినా, తాలు గింజలు, కల్తీ గ్రాసం కలిపి ఇచ్చినా బాధపడడం తప్ప ఏమీ చేయలేడు. తన ఈడు పిల్లలందరూ చక్కగా బడిలో చదువుకుంటూ ఉంటే, తన జీవితంలో వెలుగులేదని బాధపడుతూ ఉంటాడు.

అర్థాలు:

• కొలువు = ఉద్యోగము/ఆస్థానము
• మొనగాడు = నేర్పరితనం కలవాడు
• పసులు = పశువులు
• చింపులంగి = చిరిగిపోయిన బట్ట
• దొడ్డి = పశువుల కొట్టం
• అడలుట = బాధపడుట
• కల్తీ గ్రాసం = కల్తీ ఆహారం
• వెలవెలబోవు = తెల్లబోవు
• తాటి జెగ్గల కాలిజోళ్ళు = తాటి మట్టలతో చేసిన చెప్పులు
• కుంచం = ధాన్యాన్ని కొలిచే సాధనం

పర్యాయపదాలు

• పల్లె – గ్రామము, జనపదం
• అడవి – వనము, అరణ్యము
• ఆకు – పత్రము, దళము
• నేల – ధరణి, భూమి
• గాలి – వాయువు, పవనము
• కళ్ళు – నయనములు, నేత్రములు
• చేతులు – కరములు, హస్తములు

నానార్థాలు

• పాలు – అమృతము – క్షీరము, భాగము
• పని – కారణము, ప్రయోజనము
• పశువు – బలిమృగము, నాలుగుకాళ్ళ జంతువు
• పాదము – అడుగు, పద్యపాదము, కాలు
• ఆశ – కోరిక, దిక్కు
• కాలము – సమయము, నలుపు

1. గీత గీసిన పదాలకు అర్థాలను గుర్తించండి.

1. భారతదేశాన్ని బ్రిటీష్ దొరలు పరిపాలించారు.
(A) సేవకుడు
(B) బానిస
(C) అధికారి
(D) పనివాడు
జవాబు.
(C) అధికారి

2. పసివయస్సు పిల్లలు ఆటలాడుకుంటారు.
(A) చిన్న వయస్సు
(B) పెద్ద వయస్సు
(C) ముసలి వయస్సు
(D) పాలు
జవాబు.
(A) చిన్న వయస్సు

3. ఆకలితో బిడ్డ అడలుతున్నాడు.
(A) బాధపడుతున్నాడు.
(B) కోపంగా ఉన్నాడు
(C) పాడుతున్నాడు
(D) ఏడుస్తున్నాడు
జవాబు.
(A) బాధపడుతున్నాడు.

4. కుంచం పదానికి అర్థం రాయండి.
(A) కొలుత
(B) ధాన్యం కొలుచు సాధనం
(C) భూమిని కొలుచునది
(D) బరువును కొలుచునది
జవాబు.
(B) ధాన్యం కొలుచు సాధనం

5. ‘పసులు’ అంటే అర్థం.
(A) పసుపు
(B) పశువులు
(C) పస్తులు
(D) ఆకలి
జవాబు.
(B) పశువులు

6. పశువుల కాపర్లు తలపై కొప్పెరలు పెట్టుకుంటారు.
(A) గొంగడి
(B) బొట్టు
(C) పిలక
(D) మూట
జవాబు.
(A) గొంగడి

పర్యాయపదాలు

II. కింది వాటికి పర్యాయపదాలు గుర్తించండి.

7. ‘తల్లి’ కి పర్యాయపదం రాయండి.
(A) అమ్మ, మాత
(B) నాన్న, తండ్రి
(C) చెల్లి, కుమార్తె
(D) అన్న, కుమారుడు
జవాబు.
(A) అమ్మ, మాత

8. క్షీరము, దుగ్ధములకు పర్యాయపదం రాయండి.
(A) పాలు
(B) నీరు
(C) నిప్పు
(D) గాలి
జవాబు.
(A) పాలు

9. మనసు, ఎద పర్యాయపదం రాయండి.
(A) శరీరం
(B) తనువు
(C) నీరు
(D) హృదయం
జవాబు.
(D) హృదయం

III. కింది వాటికి నానార్థాలు రాయండి.

10. క్షీరము, భాగము అనే అర్థాలిచ్చే నానార్థ పదం రాయండి.
(A) పాలు
(B) నీరు
(C) సముద్రం
(D) ఏదీకాదు
జవాబు.
(A) పాలు

11. మా ఊరు మంచిది. నానార్థాలు రాయండి.
(A) గ్రామము, ఊటవచ్చు
(B) పాలు, పెరుగు
(C) పెరుగు, మజ్జిగ
(D) జలము, నీరు
జవాబు.
(A) గ్రామము, ఊటవచ్చు

12. నేత్రము, బండి చక్రము అనే నానార్థాలు ఇచ్చే పదం.
(A) ముక్కు
(B) చెవి
(C) కాళ్ళు
(D) కన్ను
జవాబు.
(D) కన్ను

IV ప్రకృతి – వికృతులు

13. ‘విద్య’ వికృతి పదాన్ని రాయండి.
(A) విద్దె
(B) చదువు
(C) సంపద
(D) లాభం
జవాబు.
(A) విద్దె

14. ‘పశువు’ వికృతి పదం రాయండి.
(A) గేదె
(B) ఆవు
(C) ఎద్దు
(D) పసరము
జవాబు.
(D) పసరము

15. ‘అంబ’ వికృతి పదం రాయండి.
(A) తల్లి
(B) అమ్మ
(C) అక్క
(D) చెల్లి
జవాబు.
(B) అమ్మ

V. వ్యాకరణం

16. నీకు + ఏమైనా – కలిపి రాస్తే
(A) నీకేమైనా
(B) నీకామైన
(C) నీకొరకు ఏమైనా
(D) నీతో ఏమైనా
జవాబు.
(A) నీకేమైనా

17. జీవితమంతా – విడదీస్తే
(A) జీవిత + అంతా
(B) జీవిత + మంతా
(C) జీవితము + అంతా
(D) అంతా + జీవితం
జవాబు.
(C) జీవితము + అంతా

18. రామయ్య – విడదీస్తే
(A) రాము + అయ్య
(B) రామ + అయ్య
(C) రామయ్య + అయ్య
(D) రామ + మయ్య
జవాబు.
(B) రామ + అయ్య

19. మేన + అత్త = ……………
(A) మేనయత్త
(B) మేనాఅత్త
(C) మేనఅత్త
(D) మేనత్త
జవాబు.
(D) మేనత్త

20. మంచిచెడులు – విగ్రహ వాక్యం
(A) మంచియొక్క చెడులు
(B) మంచిలో చెడు
(C) మంచిదైన చెడు
(D) మంచి మరియు చెడు
జవాబు.
(D) మంచి మరియు చెడు

21. రాముడు మరియు లక్ష్మణుడు – విగ్రహ వాక్యంగా మారిస్తే
(A) రామునిలక్ష్మణుడు
(B) రామలక్ష్మణులు
(C) అన్నదమ్ములు
(D) రామయ్యలక్ష్మయ్య
జవాబు.
(B) రామలక్ష్మణులు

22. ‘ఏడుకొండలు’ – విగ్రహ వాక్యం
(A) ఏడుసంఖ్య గల కొండలు
(B) ఏడు మరియు కొండలు
(C) తిరుపతి
(D) కొండల సంఖ్య ఏడు
జవాబు.
(A) ఏడుసంఖ్య గల కొండలు

23. నిజం దాచవద్దు. – చెప్పవద్దు. గీతగీసిన పదానికి వ్యతిరేకపదం
(A) అనిజం
(B) అబద్ధం
(C) తప్పు
(D) నిజం
జవాబు.
(B) అబద్ధం

24. ‘వెలుగు’ – అనే పదానికి వ్యతిరేకార్థక పదం
(A) వెలుతురు
(B) కిరణం
(C) చీకటి
(D) రాత్రి
జవాబు.
(C) చీకటి

25. బాలకార్మికుల కష్టం చూస్తే దుఃఖం కల్గుతుంది. గీతగీసిన పదానికి వ్యతిరేక పదం
(A) సుఖం
(B) కష్టం
(C) సంతోషం
(D) బాధ
జవాబు.
(A) సుఖం

VI. క్రింది పేరాను చదవండి ఇచ్చిన ప్రశ్నలకు సమాధానాలు రాయండి.

26. “గోదావరి నదికి ఇరువైపులా ఉన్న ఆదిలాబాద్, కరీంనగర్ జిల్లాల్లోని గిరిజనులు వారి ఆధ్వర్యంలో రైతులు పూజించే దేవుళ్ళు చిన్నయ్య, పెద్దయ్య.” చిన్నయ భీమయ్య / చిలుకల భీమయ్య” అని స్థానికంగా వినిపించే జానపదగేయంలో చిన్నయ్య అంటే అర్జునుడు. పెద్దయ్య అంటే ధర్మరాజు. వారితో కూడిన భీముడ్ని పూజిస్తారు. భీమున్ని ప్రత్యేకంగా కొలువడానికి కారణముంది. పాండవులు వనవాసం చేస్తూ ఇక్కడికి వచ్చినపుడు ఇక్కడి గిరిజన అమ్మాయి హిడింబిని భీముడు పెళ్ళి చేసుకొని ఆ స్థానిక గిరిజనులకు ఆరాధ్యదైవమయ్యాడు.

ప్రశ్నలు :

1. గోదావరి నదికి ఇరువైపుల ఉన్న జిల్లాలేవి ?
జవాబు.
ఆదిలాబాద్, కరీంనగర్ జిల్లాలు.

2. స్థానికంగా వినిపించే జానపద గేయం ఏది ?
జవాబు.
చిన్నయ్య భీమయ్య / చిలుకల భీమయ్య అనే గేయం.

3. గిరిజనులు, రైతులు పూజించే దేవుళ్ళు ఎవరు ?
జవాబు.
చిన్నయ్య, పెద్దయ్య

4. పెద్దయ్య, చిన్నయ్య అంటే ఎవరు ?
జవాబు.
పెద్దయ్య అంటే ధర్మరాజు, చిన్నయ్య అంటే అర్జునుడు.

5. గిరిజనులకు భీముడు ఎందుకు ఆరాధ్య దైవమయ్యాడు ?
జవాబు.
స్థానిక గిరిజనుల అమ్మాయిని పెళ్ళి చేసుకోవడం వల్ల.

క్రింది పద్యాన్ని చదివి ఖాళీలను పూరించండి.

27. తన కోపమే తన శత్రువు
తన శాంతమే తనకు రక్ష, దయ చుట్టంబౌ
తన సంతోషమే స్వర్గము
తన దుఃఖమె నరకమండ్రు తథ్యము సుమతీ!

ఖాళీలు:
1. …………… తనకు రక్ష.
2. తనలో ఉండే కోపమే తనకు ……………….
3. ……………… ఉంటే అదే స్వర్గము
4. తన …………… నరకము.
5. దయయే …………………..
జవాబు.
1. తన శాంతమే తనకు రక్ష.
2. తనలో ఉండే కోపమే తనకు శత్రువు
3. సంతోషమే ఉంటే అదే స్వర్గము
4. తన దుఃఖమె నరకము.
5. దయయే చుట్టము

గేయం – అర్ధాలు

1. పల్లెటూరి పిల్లగాడ
పసులగాచే మొనగాడ
పాలుమరచి ఎన్నాళ్ళయిందో ఓ పాలబుగ్గల జీతగాడ
కొలువు కుదిరి ఎన్నాళ్ళయిందో

చాలి చాలని చింపులంగి
సగము ఖాళీ చల్లగాలి
గోనెచింపు కొప్పెర పెట్టావా ఓ పాలబుగ్గల జీతగాడ
దానికి చిల్లులెన్నో లెక్కపెట్టావా

తాటిజెగ్గలా కాలిజోడు
తప్పటడుగుల నడకతీరు
బాటతో పని లేకుంటయ్యిందా ఓ పాలబుగ్గల జీతగాడ
చేతికర్రే తోడైపోయిందా

గుంపు తరలే వొంపులోకి
కూరుచున్నపు గుండుమీద
దొడ్డికివే దొరవై పోయావా ఓ పాలబుగ్గల జీతగాడ
దొంగ గొడ్ల నడ్డగించేవా

కాలువై కన్నీరుగార
కండ్లపై రెండు చేతులాడ
వెక్కివెక్కి ఏడ్చుచున్నావా ఓ పాలబుగ్గల జీతగాడ
ఎవ్వరేమన్నారో చెప్పేవా

అర్థాలు :

పసులు = పశువులు
మొనగాడ = నేర్పరితనం గలవాడ
కొలువుకుదిరి = పనికి కుదిరి
పాలబుగ్గల జీతగాడా = లేతవయస్సులోని జీతగాడా
చింపులంగి = చిరిగిపోయిన బట్ట
గోనెచింపు కొప్పెర = చిరిగిన గోనెసంచిని టోపీగా ధరించి
తాటిజగ్గ = తాటి మట్ట
గుండుమీద = రాతిబండమీద
దొడ్డికి = పశువుల కొట్టంకు
కన్నీరుగార = కళ్ళవెంట నీరుకారుతుండగ

2. పెందలాడ అమ్మనీకు
పెట్టలేదా సద్దికూడు
ఆకలిగొని అడలుచున్నావా ఓ పాలబుగ్గల జీతగాడ
అడవి తిరిగి అలిసి పోయావా

ఆకుతేల్లు కందిరీగలు
అడవిలో గల కీటకాదులు
నీకేమైన కాటువేశాయా ఓ పాలబుగ్గల జీతగాడ
నిజము దాచక నాతో చెప్పేవా

మాయదారి ఆవుదూడలు
మాటిమాటికి కంచె దుంకీ
పంట చేలూ పాడుచేశాయా ఓ పాలబుగ్గల జీతగాడ
పాలికాపు నిన్నే కొట్టాడా

నీకు జీతం నెలకు కుంచం
తాలు వరిపిడి కల్తీగాసం
కొలవగా పేరు తక్కువ వచ్చిందా ఓ పాలబుగ్గల జీతగాడ
తలుచుకుంటే దుఃఖ మొచ్చిందా

పాఠశాల ముందు చేరి
తోటి బాలుర తొంగి చూసి
ఏటికోయీ వెలవెల బోతావు ఓ పాలబుగ్గల జీతగాడ
వెలుగులేని జీవితమంటావా

అర్థాలు :

పెందలాడ = ఉదయాన్నే
అడలుట = బాధపడుట
ఆకుతేల్లు = తెల్లతేళ్ళు
కాటువేశాయా = కుట్టాయా
మాటిమాటికి = తరచుగా
పాలికాపు = పంట చేలకు కాపు కాసేవాడు
కుంచం = ధాన్యాన్ని కొలిచే పనిముట్టు
కల్తిగాసం = కల్తీ ఆహారం
ఏటికోయి = ఎందుకోయి
వెలవెలబోవు = తెల్లబోవు
వెలుగులేని = సంతోషం లేని

అ పాఠం ఉద్దేశం:

గ్రామాల్లోని కొంతమంది బీదపిల్లలు బడికి పోకుండా పశువులను కాస్తున్నారు. కూలి పనులకు పోతున్నారు. ఎండలో, వానలో తిరుగుతూ బాధలు పడుతున్నారు. అర్ధాకలితో జీవిస్తున్నారు. వారు పడే కష్టాలను, కన్నీళ్ళను మనకు తెలియజేస్తూ అటువంటి బాలకార్మిక వ్యవస్థను నిర్మూలించాలనే ఆలోచనల్ని రేకెత్తింపజేయడమే ఈ పాఠం ఉద్దేశం.

పాఠ్యభాగ వివరాలు:

ఈ పాఠం ‘పాట’ అనే ప్రక్రియకు సంబంధించినది. ఒక పల్లవి, కొన్ని చరణాలతో లయాత్మకంగా పాడుకోవడానికి అనువుగా ఉండేదే పాట. సుద్దాల హనుమంతు రాసిన ఈ పాట ఆయన శతజయంతి సందర్భంగా ప్రచురించిన “పల్లెటూరి పిల్లగాడా” అనే పాటల సంకలనం లోనిది.

కవి పరిచయం

కవి : సుద్దాల హనుమంతు
కాలం : 6-6-1910, 10-10-1982.
జన్మస్థలం : పాలడుగు గ్రామం, యాదాద్రి భువనగిరి జిల్లా.
రచనలు : చైతన్యగీతాలు, బుర్రకథ, గొల్లసుద్దులు, పిట్టలదొర, యక్షగానం మొదలైన కళారూపాల ద్వారా ప్రజలను చైతన్యవంతులను చేశాడు.
విశేషాలు : సరళమైన పదాలతో అందరికీ అర్థమయ్యే విధంగా ఇతని రచనలు ఉంటాయి.

ప్రవేశిక

పల్లెల్లో నివసించే కొందరు బీదపిల్లలు సరైన తిండిలేక, బడికి పోకుండా పశువులను కాస్తున్నారు. అడవుల్లో తిరుగుతూ, అడవి జంతువులతో, కీటకాలతో అపాయాలను ఎదుర్కొంటున్నారు. చాలీచాలని జీతం తీసుకుంటూ యజమానుల వేధింపులను భరిస్తున్నారు. బడికి పోయే తమ ఈడు పిల్లలను చూస్తూ ఎంతో బాధకు లోనౌతున్నారు. అటువంటి వాళ్ళ జీవితం ఎట్లా ఉంటుందో ఈ పాఠంలో చూద్దాం.

పాఠ్యసారాంశం

ఓ పల్లెటూరి పిల్లగాడా! నిన్నగాక మొన్న పాలు తాగుతూ, చిన్నపిల్లాడిలా తిరుగుతూ కనిపించేవాడివి. అప్పుడే పశువులను కాయడంలో మొనగాడివైపోయావా ? పాలుగారే బుగ్గలతో చిన్న వయసులో జీతానికి పనిచేయవలసిన దుస్థితి నీకు ఎందుకు వచ్చిందో కదా!
నీ ఒంటికి చాలీచాలని చినిగిఓయిన అంగి చల్లని గాలినుండి నిన్ను కాపాడటం లేదు కదా! అందుకే గోనెసంచిని కొప్పెరగా వేసుకున్నావా!? మరి దానికున్న రంధ్రాలు ఎన్నో చూశావా ? అది కూడా నిన్ను కాపాడటం లేదు కదా! తాటిమట్టలను చెప్పులుగా చేసుకున్నావు. కాని అవి నిన్ను సరిగా నడువనీయడం లేదు కదా! దాంతో నీకు తొవ్వ అవసరం లేకుండా నీ చేతికర్రే నీకు సహాయంగా ఉన్నది కదా!

మందలు పోయే వంపులోఉన్న బండరాయి మీద కూర్చుంటావు. దొంగతనంగా జొరబడే పశువులను నీ దొడ్డిలో రాకుండా ఆపుతావు. నీ దొడ్డికి నీవే దొరవు అయ్యావా? ఇంత లేతవయసులో ఎంత పెద్ద బాధ్యతను మోస్తున్నావో కదా! నిన్ను ఎవరైనా ఏమన్న మాటలతో బాధించారా ? కాలువల్లాగా నీ కండ్ల నుంచి కారే కన్నీళ్ళను నీ చేతులతో తుడుచుకుంటూ వెక్కి వెక్కి ఎందుకు ఏడుస్తున్నావు ? నీ కష్టాలు, యజమాని పెట్టే బాధలు గుర్తుకొస్తున్నాయా? పొద్దున అమ్మ నీకు సద్ది అన్నం పెట్టలేదా ? అడవిలో తిరిగి తిరిగి ఆకలితో అలసిపోయావా ? అడవిలో ఆకుతినే పురుగులో, కందిరీగలో లేదా ఇతర కీటకాలో నిన్నేమైన కుట్టాయా ? నిజమేంటో నాకు చెప్పవా ?

మాయదారి ఆవుదూడలు మాటిమాటికి కంచెపై నుండి దుంకి వేరే వాళ్ళ పంటపొలాలను పాడుచేశాయా ? అది చూసిన ఆ కావలి మనిషి నిన్ను కొట్టాడా ? నీకు నెలకు జీతం కుంచెడు వడ్లు. నీకు కొలిచిన జీతం వడ్లలో తాలువడ్లు, పొట్టు, కల్తీవడ్లు ఉన్నాయా ? అవి కొలిస్తే సేరు తక్కువగా ఉన్నాయా ? అది తలుచుకొని ఏడుస్తున్నావా ? బడి ముందర నిలబడి, బడిలో చదివే నీ ఈడు పిల్లలను చూసి, ముఖాన్ని ముడుచుకున్నావు. బడికి పోలేని నీ బతుకును తలుచుకుంటూ ఏడుస్తున్నావా ? జీవితంలో వెలుగు లేదని బాధపడుతున్నావా ?

నేనివి చేయగలనా ?

• పాటను రాగంతో, అభినయంతో పాడగలను. అవును/ కాదు
• అపరిచిత పేరాను చదివి జవాబులు రాయగలను. అవును / కాదు
• ‘పిల్లల జీవితాలు చదువుకుంటేనే బాగుపడతాయి’ అనే అంశాన్ని సమర్థిస్తూ రాయగలను. అవును / కాదు
• పల్లెటూరి పిల్లగాని జీవితాన్ని ఆత్మకథగా రాయగలను. అవును / కాదు

లేఖ TS 6th Class Telugu 4th Lesson Questions and Answers Telangana

బొమ్మను చూడండి – ఆలోచించండి – మాట్లాడండి

ప్రశ్నలు

ప్రశ్న 1.
బొమ్మలో ఎవరెవరున్నారు ? ఏం చేస్తున్నారు ?
జవాబు.
బామ్మ (మామ్మ)గారు, ఒక విద్యార్థిని ఉన్నారు. ఆ అమ్మాయి ఉత్తరం చదువుతోంది. బామ్మ వింటోంది.

ప్రశ్న 2.
ఉత్తరంలో ఏమి ఉండవచ్చు ?
జవాబు.
మామ్మ బంధువులు రాసిన క్షేమ సమాచారాలు, విశేషాలు ఉత్తరంలో ఉండవచ్చును.

ప్రశ్న 3.
మీరెప్పుడైన ఉత్తరాలు రాయడం, చదవడం చేశారా ?
జవాబు.
నేను మా పాఠశాల గురించి నా స్నేహితురాలికి ఉత్తరం రాశాను. నా మిత్రులు, మా పెద్దలు నుండి నాకు వచ్చిన ఉత్తరాలు చదువుతూ ఉంటాను.

ప్రశ్న 4.
మీ ఊరి గురించి లేదా మీరు చూసిన ప్రాంతం గురించి ఎవరికైనా ఉత్తరాలు రాశారా ?
జవాబు.
నేను మా ఊరి గురించి (ఖమ్మం జిల్లా మధిర) నా స్నేహితునికి ఉత్తరం రాశాను. నేను చూసి వచ్చిన నాగార్జున సాగర్ గురించి మా మామయ్యకు ఉత్తరం రాశాను.

ఆలోచించండి – చెప్పండి (TextBook Page No.33)

ప్రశ్న 1.
శైలజకు తల్లిదండ్రులు ఎట్లాంటి జాగ్రత్తలు చెప్పి ఉంటారో ఊహించి చెప్పండి.
జవాబు.

1. బస్సు ఎక్కేటప్పుడు ఒకరిని ఒకరు తోసుకోరాదని,
2. చేతులు బయటపెట్టరాదని (బస్సులో)
3. నీళ్ళలోకి దిగవద్దని,
4. డబ్బులు జాగ్రత్తని – శైలజకు తల్లిదండ్రులు జాగ్రత్తలు చెప్పి ఉంటారు.

ప్రశ్న 2.
ఇంత గొప్ప నిర్మాణం ఎట్లా కట్టారా! అనడం వెనుక ఆంతర్యం ఏమిటి ?
జవాబు.
నాగార్జునసాగర్ డ్యాం చాలా పొడవుగా ఉంటుంది. చాలా పెద్ద నిర్మాణం. ఎంతోమంది పనిచేసుంటారని, ఎంతో నేర్పుతో, ఓర్పుతో కట్టి ఉంటారని అనిపించి, ఈ మాటలు సరళ అన్నది.

ఆలోచించండి – చెప్పండి (TextBook Page No.35)

ప్రశ్న 1.
ఆనాటి విగ్రహాలకు శిలలను వాడినారు కదా! మరి ఈ రోజుల్లో విగ్రహాల తయారీకి వేటిని వాడుతున్నారు ?
జవాబు.
ఆనాటి విగ్రహాలకు శిలలను వాడారు. ఈ రోజుల్లో విగ్రహాల తయారీకి సిమెంటు, ఇనుము, ఇసుక కలిపి వాడుతున్నారు.

ప్రశ్న 2.
” సింగరేణి కార్మికుల కష్టం మన ఇండ్లకు కాంతిగా మారింది” అంటే మీకేమి అర్థమైంది ?
జవాబు.
సింగరేణి కార్మికులు చాలా శ్రమపడతారు. భూమి లోపలి బొగ్గు గనుల్లోకి వెళ్ళి ప్రమాదాలను లెక్కచేయకుండా బొగ్గు తవ్వుతారు. ఆ బొగ్గుతో విద్యుత్ తయారై మనకు విద్యుత్ లభిస్తోంది. మన ఇండ్లలో బలు వెలుగుతో విద్యుత్ కాంతి వస్తోంది. అంటే వారి కష్టం కరెంటు (విద్యుత్) రూపంలో మన ఇండ్లలో విద్యుత్ కాంతిగా మారిందని అర్థం. ఆ కార్మికులకు ఎంతో ధన్యవాదాలని కూడా అర్థం.

ఆలోచించండి – చెప్పండి (TextBook Page No.37)

ప్రశ్న 1.
ప్రాచీన వస్తువులు భద్రపరచడం వల్ల కలిగే ఉపయోగాలేమిటి ?
జవాబు.
1. ప్రాచీన వస్తువులను భద్రపరచడంవల్ల రాబోయే తరాలవారికి మన సంస్కృతి తెలుస్తుంది.
2. మన ఆచార వ్యవహారాలు తెలుస్తాయి.
3. అప్పటి ఆర్థిక పరిస్థితి తెలుస్తుంది.
4. ఆనాటి వస్తువుల నేర్పరితనం తెలుస్తుంది.

ప్రశ్న 2.
మధుర జ్ఞాపకాలను డైరీలలో ఎందుకు రాస్తారు ?
జవాబు.
మనిషి ఏ విషయాన్ని ఎక్కువ రోజులు గుర్తుంచుకోలేడు. కాబట్టి మధుర జ్ఞాపకాలను డైరీలో (దినచర్యలో) రాసుకుంటాడు. వాటిని అప్పుడప్పుడు చూసుకుంటే ఆ తియ్యటి జ్ఞాపకాలు ఆనందాన్నిస్తాయి.

ప్రశ్న 3.
యాత్ర ముగించుకొని ఇంటికి వస్తుంటే శైలజకు ఎందుకు బాధ కలిగియుండవచ్చు?
జవాబు.
ఆహ్లాదకరమైన, ఆనందకరమైన యాత్ర అప్పుడే ముగిసినందుకు శైలజకు బాధ కలిగి ఉండవచ్చును.

ఇవి చేయండి

I. విని, అర్థం చేసుకొని, ఆలోచించి మాట్లాడడం

1. హైదరాబాద్, వరంగల్ వంటి దర్శనీయ స్థలాల గురించి తెలుసుకున్నారు కదా! మరి మీ ప్రాంతంలో ఉన్న దర్శనీయ స్థలాల గురించి చెప్పండి.
జవాబు.
మాది నల్గొండ జిల్లా ఆకుపాముల. మా జిల్లాలో పానగల్, భువనగిరి కోట, భూదాన్ పోచంపల్లి, యాదగిరిగుట్ట లాంటి చూడదగ్గ స్థలాలు ఉన్నాయి. సిమెంటు ఫ్యాక్టరీలు కూడా ఉన్నాయి.

II. ధారాళంగా చదవడం – అర్థం చేసుకొని, ప్రతిస్పందించడం

1. కింది వాక్యాలు చదివి వాటికి సంబంధించిన స్థలాల పేర్లను పాఠంలో వెతికి రాయండి.

అ. ఇంత పెద్ద నిర్మాణం ఎట్లా కట్టారా! అని ఆశ్చర్యం వేసింది.
జవాబు.
ఇది నాగార్జునసాగర్కకు సంబంధించినది. సాగర్ ఆనకట్ట నిర్మాణం గురించి చెప్పిన మాటలు.

ఆ. తొలి కందపద్యాలు ఇక్కడ శిలపై చెక్కబడి ఉన్నవి.
జవాబు.
బొమ్మల గుట్ట గురించి చెప్పిన సందర్భంలో చెప్పిన విషయాలు.

ఇ. మమ్మల్ని మేము మరిచిపోయి రాజుల కాలంలో ఉన్నామా! అని అనిపించింది.
జవాబు.
వరంగల్ కోట.

ఈ. అక్కడున్న బొగ్గు బావులను చూసినం.
జవాబు.
సింగరేణి బొగ్గు గనులు.

ఉ. అద్భుతమైన వాస్తు కళా నైపుణ్యంతో దీన్ని కట్టారు.
జవాబు.
చార్మినార్ గురించి.

2. కింది లేఖను చదివి ఇచ్చిన ప్రశ్నలకు జవాబులు రాయండి.

మందమర్రి,
తేది : x x x x.

పత్రికా సంపాదకునికి,
నమస్కారం!

దేశంలో అడవులు బాగా తగ్గిపోతున్నాయి. బహుళ అంతస్తుల భవన నిర్మాణాల కోసం, రహదారుల విస్తరణ కోసం చెట్లను విచక్షణారహితంగా నరుకుతున్నారు. రాబోయే తరాల శ్రేయస్సు పట్టకుండా పర్యావరణానికి ముప్పుతెస్తున్నారు. దీనివల్ల వర్షాలు సరిగా పడక రైతుల పరిస్థితి నానాటికి దిగజారిపోతున్నది. వృక్షజాలంతోపాటు జంతుజాలం కూడా నశిస్తున్నది. ఈ విధ్వంసాన్ని ఇప్పటికైనా ఆపాలి. పర్యావరణ పరిరక్షణ అనేది మన జీవన విధానంలో భాగం కావాలి. ఈ విషయంపై పత్రికాముఖంగా ప్రజల్లో చైతన్యం కలిగించాలని కోరుతున్నాను. కృతజ్ఞతలతో….

ఇట్లు,
ఆర్. వెంకట్

ప్రశ్నలు

అ. లేఖను ఎవరు, ఎక్కడినుంచి రాశారు ?
జవాబు.
మందమర్రి నుంచి ఆర్. వెంకట్ రాశారు.

ఆ. రైతుల పరిస్థితి దిగజారడానికి ముఖ్య కారణం ఏమిటి ?
జవాబు.
వర్షాలు సరిగ్గా పడక రైతుల పరిస్థితి నానాటికి దిగజారిపోతున్నది.

ఇ. చెట్లను ఎందుకు నరికి వేస్తున్నారు ?
జవాబు.
భవన నిర్మాణాల కోసం, రహదారుల విస్తరణ కోసం చెట్లను విచక్షణారహితంగా నరుకుతున్నారు.

ఈ. పర్యావరణ పరిరక్షణ కోసం మనమేం చేయాలి ?
జవాబు.
చెట్లను నరకకూడదు. చెత్త, మురికితో కాలుష్యం పెంచకూడదు. వీలైనన్ని చెట్లు పెంచాలి. ప్లాస్టిక్ వినియోగం తగ్గించాలి. పెట్రోలు, డీజిల్ వంటి ఇంధనాలను, రసాయనాలను ఉపయోగించడం తగ్గించాలి.

III. స్వీయ రచన

1. కింది ప్రశ్నలకు ఐదేసి వాక్యాల్లో జవాబులు రాయండి.

అ. ఉత్తరాల ద్వారానే కాకుండా నేటి కాలంలో సమాచారాన్ని పంపడానికి వేటిని ఉపయోగిస్తున్నారు ?
జవాబు.

1. నేటికాలంలో సమాచారాన్ని పంపడానికి, సెల్ఫోన్లలో సంక్షిప్త సమాచారం (మెసేజ్) పంపుతున్నారు.
2. కొరియర్ ద్వారా పంపుతున్నారు.
3. (ఈ.మెయిల్) పంపుతున్నారు.
4. యాప్స్ (వాట్సప్) ద్వారా సమాచారం పంపుతున్నారు.
5. ట్విట్టర్, ఫేస్బుక్ ద్వారా కూడా సమాచారాన్ని పంపుతున్నారు.
   ఈ విధంగా ఆధునిక సాంకేతిక ప్రగతిని వినియోగించుకొని సమాచారాన్ని పంపుతున్నారు.

ఆ. యాత్రలకు వెళ్ళేటప్పుడు ఏయే జాగ్రత్తలు పాటించాలి ?
(లేదా)
కొత్తప్రాంతాలకు వెళ్ళేటప్పుడు ఎలాంటి జాగ్రత్తలు పాటించాలి ?
జవాబు.

1. ముందుగా పర్యాటక ప్రదేశాలకు సంబంధించిన విషయాలను తెల్సుకోవాలి.
2. వసతి సౌకర్యాలు ఏర్పాటు చేసుకోవాలి.
3. నీరు, ఆహారం లభ్యత గురించి తెలుసుకోవాలి.
4. అవసరమైన మందులు (ఔషధాలు) తీసుకువెళ్ళాలి.
5. వైద్యుని ఫోన్ నెం. (సలహాల కొరకు) తెలుసుకోవాలి.
6. మంచినీటిని తీసుకువెళ్ళాలి లేదా స్వచ్ఛమైన నీటిని వాడాలి.
7. తేలికగా (సులువుగా) జీర్ణం అయ్యే ఆహారాన్ని, తాజా ఆహారాన్ని తినాలి.

ఇ. పురాతన కట్టడాలు, నదులు, దేవాలయాలు మొదలైనవాటిని చూడటానికి పోయినపుడు మనం ఎలా ప్రవర్తించాలి? ఎందుకు ? (లేదా) చారిత్రక ప్రదేశాల సందర్శనలో మనమెలా ప్రవర్తించాలి ?
జవాబు.

1. క్రమశిక్షణ పాటించాలి.
2. పురాతన కట్టడాలను చేతితో తాకి, పేర్లు రాసి, బొమ్మలు గీసి పాడు చేయరాదు.
3. నదులలో తొందరపడి ఈతకు దిగరాదు. (సూచనలను పాటించకుండా)
4. దేవాలయాలకు సంబంధించిన పద్ధతులను, నియమావళిని పాటించాలి.
5. సిబ్బంది, అధికారులు చెప్పిన సూచనలను తప్పక పాటించాలి.
6. ఫోటోలు, వీడియోలు చిత్రించుటకు అనుమతిని తీసుకోవాలి.
7. పరిశుభ్రత పాటించాలి. ఎక్కడ పడితే అక్కడ తినడం, ఉమ్ములు వేయడం, మలమూత్ర విసర్జన చేయడం పనికి రాదు.

ఈ. శైలజ తన స్నేహితురాలికి రాసిన లేఖను చదివారుకదా! మీరైతే శైలజకు మళ్ళీ ఏమని ఉత్తరం రాస్తారు ?
జవాబు.

పోచంపల్లి,
ది. x x x x x x

ప్రియమైన శైలజకు,

ఎలా ఉన్నావ్ ? నేను కులాసాగా ఉన్నాను. నీవు రాసిన ఉత్తరం అందినది. చాలా సంతోషం. నీవు చూసిన నాగార్జునసాగర్, హనుమకొండ, వరంగల్ కోట, రామప్ప దేవాలయం, సింగరేణి గనులు, హైదరాబాద్ గద్వాల్ కోట మొదలయినవి నేను కూడా చూశాను. మా నాన్నగారు ఎండాకాలం సెలవులలో కుటుంబంతో కలిసి ఈ ప్రదేశాలకు తీసుకువెళ్ళారు. ఎంతో చూడదగ్గ ప్రదేశాలు. మన తెలంగాణ సంస్కృతీ, సంప్రదాయాలకు నిలయమైనవి, దర్శించదగినవి. నేను బాగానే చదువుచున్నాను. ఇంకా విశేషాలు ఉంటే జాబు (ఉత్తరం) రాయి.

ఇట్లు,
బి. సాయిశ్రావ్య,
రంగాపురం.

చిరునామా :
ఎస్. శైలజ,
6వ తరగతి,
ప్రభుత్వ ఉన్నత పాఠశాల,
వేముల, కరీంనగర్ జిల్లా.

2. కింది ప్రశ్నకు పది వాక్యాల్లో జవాబు రాయండి.

అ. “విజ్ఞానయాత్రల వల్ల విద్యార్థుల్లో విజ్ఞానం పెరుగుతుంది.” దీనిని సమర్థిస్తూ రాయండి.
(లేదా)
విద్యార్ధులలో విజ్ఞానాన్ని పెంపొందించుటకు విజ్ఞాన యాత్రలు తోడ్పడతాయని లేఖ పాఠం ఆధారంగా రాయండి.
జవాబు.
విజ్ఞానం కొరకు చేసే యాత్రలు విజ్ఞానయాత్రలు :

1. అనేక ప్రదేశాలు తిరగటం వల్ల విషయావగాహన పెరుగుతుంది.
2. ఆయా ప్రదేశాలలోని భాష, అక్కడి ప్రజల ఆచారాలు, ఆహార అలవాట్లు, కట్టుబాట్లు, సంస్కృతి, సంప్రదాయాలు తెలుస్తాయి.
3. చారిత్రక విషయాలు అవగతం అవుతాయి.
4. నిర్మాణాలు, కట్టడాలవల్ల ఆనాటి వాస్తు, శిల్పకళ మున్నగు విషయాలు తెలుస్తాయి.
5. ఆనాటి పండుగలు, జన జీవనం తేటతెల్లం అవుతాయి.
6. నదులు’ వాటి పుట్టు పూర్వోత్తరాలు తెలుస్తాయి.
7. దేవాలయాలలో వాస్తుకళ, సాంకేతిక పరిజ్ఞానం, కట్టడ నిర్మాణాలు (తెలుస్తాయి) ప్రత్యక్షంగా దర్శిస్తారు.
8. పాతకాలం నాటి నీరుపారుదల విధానం, చెరువుల నిర్మాణం సాగు, తాగునీటి విధానాలు తెలుస్తాయి.
9. క్రమశిక్షణ పెరుగుతుంది. స్నేహభావం, సోదర భావం, సర్దుబాటు ధోరణి పెరుగుతాయి.

IV. సృజనాత్మకత/ప్రశంస

మీరు చూసిన యాత్రా విశేషాలను గురించి మీ మిత్రునికి లేఖ రాయండి.
జవాబు.

కోదాడ,
ది. x x x x x x

ప్రియమైన స్నేహితురాలు సాయిశృతికి,

నీ మిత్రురాలు రాయునది. నేను క్షేమం. ఈ మధ్య మా పాఠశాల విద్యార్థులను మా ‘సార్లు’ భద్రాచలం తీసుకువెళ్ళారు. భద్రాచలం ఖమ్మం జిల్లాలో గోదావరి నది ఒడ్డున ఉన్నది. ఇక్కడి రామాలయం చాలా ప్రసిద్ధి పొందింది. 17వ శతాబ్దంలో కంచెర్ల గోపన్న దీనిని నిర్మించాడు. చుట్టూ దండకారణ్యం ఉన్నది. ఇక్కడకు దగ్గరలో పర్ణశాల ఉన్నది. భద్రగిరిపై నిర్మించబడిన దేవాలయం ఇది. జటాయువుపాక, దమ్ముగూడెం, శబరిగిరి మొదలైనవి దర్శనీయ స్థలాలు. ఇక్కడ శ్రీరామనవమి రోజు సీతారామ కళ్యాణోత్సవం అద్భుతంగా జరుగుతుంది. మేమందరం గోదావరిలో స్నానం చేసి, అన్నీ చూసి వచ్చాము. అక్కడి వాతావరణం ఎంతో బాగుంది. నీవు చూసిన యాత్రను గురించి రాయకోర్తాను.

ఇట్లు,
నీ ప్రియ మిత్రురాలు,
బి. శ్రావ్య, కోదాడ.

చిరునామా :
వి. సాయిశృతి,
6వ తరగతి,
రంగాపురం,
మంచాల మండలం,
రంగారెడ్డి జిల్లా, తెలంగాణ.

V. పదజాల వినియోగం:

1. కింది పదాలు చదువండి. వీటికి అవే అర్థాలు వచ్చే పదాలను రాయండి.

అ. గుడి = __________
జవాబు.
దేవాలయం, కోవెల

ఆ. ఆనవాళ్ళు = __________
జవాబు.
గుర్తులు, జాడలు, చిహ్నములు

ఇ. ఆనందం = __________
జవాబు.
సంతోషం, హర్షం.

ఈ. ప్రథమ = __________
జవాబు.
మొదటి, ఆది

ఉ. సందర్శించుట = __________
జవాబు.
చూచుట

2. కింది పదాలనుపయోగించి సొంతవాక్యాలు రాయండి.

అ. అనుభూతి
జవాబు.
విహారయాత్రలలో పొందే అనుభూతులు మరచిపోలేనివి.

ఆ. ఆకర్షణ
జవాబు.
రామప్పగుడిలో నంది విగ్రహం ప్రత్యేక ఆకర్షణగా ఉంది.

ఇ. కమ్మగా
జవాబు.
కమ్మగా వండిన గారెలు నోరు ఊరిస్తాయి.

ఈ. జ్ఞాపకం
జవాబు.
ఇష్టపడి చదివిన విషయం జ్ఞాపకం ఉండిపోతుంది.

ఉ. దర్శనం
జవాబు.
పురాతన కట్టడాలు, ఆలయాల దర్శనం మనసుకు ఆనందం.

ఊ. ప్రాచీనం
జవాబు.
గోల్కొండ కోట చాలా ప్రాచీన కట్టడం

ఋ. యాత్ర
జవాబు.
మా విహారయాత్ర సుఖంగా సాగింది.

ౠ. మహనీయుడు
జవాబు.
గాంధీ వంటి మహనీయుడు పుట్టిన దేశం మనది.

3. కింది పదాల వరుసను చూడండి. ప్రతి వరుసలో సంబంధం లేని పదాన్ని గుర్తించి సున్నా చుట్టండి.

అ. దుర్గం, కోట, ఖిల్లా, జాగ
జవాబు.
జాగ అనేది స్థలం.
దుర్గం, కోట, ఖిల్లా – పర్యాయపదాలు

ఆ. గుడి, బడి, దేవాలయం, మందిరం
జవాబు.
బడి చదువు నేర్పేది బడి.
గుడి, దేవాలయం, మందిరం – పర్యాయపదాలు

ఇ. శిల, రాయి, దండ, బండ
జవాబు.
దండ శిల, రాయి, బండ – పర్యాయపదాలు

ఈ. గాలం, నీరు, జలం, సలిలం
జవాబు.
గాలం గాలం చేపలు పట్టడానికి ఉపయోగం
నీరు, జలం, సలిలం – పర్యాయపదాలు

ఉ. కన్ను, నేత్రం, రెప్ప, నయనం
జవాబు.
రెప్ప రెప్ప కంటిలో భాగం. మిగతా
కన్ను, నేత్రం, నయనం – పర్యాయపదాలు

VI. భాషను గురించి తెలుసుకుందాం:

1. మీకు తెలిసిన స్త్రీలింగ, పుంలింగ, నపుంసకలింగ పదాలను రాయండి.

అ. స్త్రీలింగ పదాలు
జవాబు.
అంజన, గిరిజ, వనజ, లక్ష్మి, హేమ, నాగమణి

ఆ. పుంలింగ పదాలు
జవాబు.
వినాయకుడు, చక్రపాణి, విష్ణువు, హరి, చెన్నయ్య, రమణ.

ఇ. నపుంసకలింగ పదాలు
జవాబు.
పుస్తకం, గోడ, చెట్టు

విభక్తి ప్రత్యయాలు :

కింది వాక్యాలను గమనించండి.

అ. తెలంగాణ సంస్కృతికి, ఉనికికి, బతుకమ్మ పండుగ ప్రతీక.
ఆ. హోళి పండుగను మన దేశంలోనే కాకుండా విదేశాల్లో కూడా జరుపుకుంటారు.
ఇ. పీర్లను ఇత్తడితో, వెండితో తయారుచేస్తారు.
ఈ. వాణి పూజ కొరకు పూలను కోసింది.
ఉ. కృత్రిమమైన రంగులు చల్లుకోవడం వల్ల అనారోగ్యం పాలవుతాం.

పై వాక్యాల్లో గీత గీసిన అక్షరాన్ని లేదా పదాన్ని తొలగించి చదువండి.
ఉదా : పీర్ల ఇత్తడి వెండి తయారుచేస్తారు.
పై వాక్యంలో పదాల మధ్య సంబంధం సరిగా లేనట్టుగా అనిపిస్తున్నది. ‘పీర్ల ఇత్తడి వెండి’ అనే వాక్యం ఉండదు. ఇప్పుడు ను, తో అనే ప్రత్యయాలను ఉపయోగించి చదువండి.
“పీర్లను ఇత్తడితో, వెండితో తయారుచేస్తారు”. ఇట్లా పదాల మధ్య అర్థ సంబంధాన్ని ఏర్పరచడానికి ఉపయోగించే వాటిని “విభక్తి ప్రత్యయాలు” అంటారు.

విభక్తి ప్రత్యయాలు:

2. పాఠంలోని 5, 6, 7 పేరాలు చదివి వివిధ విభక్తులున్న పదాలను వెతికి రాయండి.

విద్యార్థి కృత్యం

ప్రాజెక్టు పని

పాఠంలో రామప్పగుడి, గద్వాలకోట, వరంగల్ కోట, చార్మినార్, సాలార్జంగ్ మ్యూజియం మొదలైన వాటి గురించి కొన్ని విషయాలు తెలుసుకున్నారు కదా! వీటిలో ఏదైనా ఒకదాని గురించి పూర్తి వివరాలు సేకరించండి. రాసి, చదివి వినిపించండి.

1. ప్రాజెక్టు శీర్షిక : చార్మినార్ గురించి వివరాలు సేకరించి, నివేదిక రాయడం.

2. సమాచార సేకరణ : అ) సమాచారం సేకరించిన తేది : ఆ) సమాచార వనరు : అంతర్జాలం

3. సేకరించిన విధానం : ఇంటర్నెట్ కు వెళ్ళి చార్మినార్ గురించిన వివరాలు సేకరించడం జరిగింది.

4. నివేదక చార్మినార్ :
చార్మినార్ మూసీనదికి దక్షిణాన ఉంది. 1591-92 సంవత్సరాలలో కులీకుతుబ్షా దీనిని నిర్మించాడు. దీని ఎత్తు56 మీటర్లు. ఈ కట్టడాన్ని సున్నంతో నిర్మించారు. చుట్టూ నాలుగు స్తంభాలు ఉన్నాయి. హిందీలో స్తంభాన్ని మినార్ అంటారు. చార్ అంటే నాలుగు. నాలుగు స్తంభాలు ఉన్నాయి కాబట్టి ఆ కట్టడాన్ని చార్మినార్ అని అంటారు. ఒక్కొక్క మినార్ ఎత్తు 30 మీటర్లు, 148 మెట్లు వలయాకారంలో ఉన్నాయి. రెండవ అంతస్థులో నిర్మించిన మసీదులో ఒకేసారి 240 మంది నమాజు చేసుకునే వీలుంది. కింది అంతస్థులో నీటి ఫౌంటెన్ ఉంది.

చార్మినార్ను భాగమతికి ప్రేమ కానుకగా నిర్మించారని కొందరు చరిత్రకారులు చెపుతారు. మరికొందరు ఆ కాలంలో కలరా జబ్బు వ్యాపించిందట. ఎంతోమంది చనిపోయారట. దాని నివారణకు గుర్తుగా నాలుగు రోడ్ల కూడలిలో చార్మినార్ నిర్మించాడని మరికొందరు చెపుతారు. చార్మినార్కి నాలుగువైపులా నాలుగు ద్వారాలు ఉన్నాయి. వీటి మధ్యలో రకరకాల అంగళ్ళు ఉన్నాయి. వాటిలో ముఖ్యంగా గాజులు, నగలు, బట్టలు మొదలైనవి దొరుకుతాయి. ఈ ప్రాంతం మంచి ముత్యాల అమ్మకానికి ప్రసిద్ధి. 5. ముగింపు : చార్మినార్ నిర్మాణం గొప్పదనం తెలుసుకోవడం జరిగింది.

TS 6th Class Telugu 4th Lesson Important Questions లేఖ

ప్రశ్న 1.
రామప్ప దేవాలయం గురించి రాయండి.
జవాబు.
రామప్ప గుడి వరంగల్ జిల్లాలో పాలంపేట గ్రామంలో ఉన్నది. రామప్పగుడిని కాకతీయరాజు గణపతి దేవుని సేనాని రేచర్ల రుద్రుడు కట్టించాడు. ఇక్కడి శిల్పాలు ఎంతో అందంగా ఉంటాయి. ఇక్కడ ఉన్న నంది విగ్రహం ఏ దిక్కునుండి చూసినా, అది వారినే చూస్తున్నట్లు ఉంటుంది. ఈ గుడికి దగ్గర రామప్ప చెరువు ఉంది.

అర్ధాలు

• పండుగ = ఉత్సవం
• సంబురం = సంతోషం
• పులకరించు = పులకితమగు, గగుర్పొడుచు
• తుంపర = నీటి బొట్టు
• ఝల్లు = జల్లు పదంలో వచ్చిన మార్పు
• అవశేషాలు = మిగిలినవి

పర్యాయపదాలు

• పండుగ = పబ్బం, ఉత్సవం, వేడుక
• నింగి = మిన్ను, ఆకాశం, గగనం
• కొండ = గుట్ట, పర్వతం, గిరి, నగం
• గుడి = కోవెల, దేవళం, దేవాలయం
• యుద్ధం = రణం, సమరం, సంగరం

I. ఈ క్రింది అపరిచిత గద్యాన్ని చదివి అడిగిన ప్రశ్నలకు సరైన జవాబులను గుర్తించి బ్రాకెట్లలో రాయండి.

చాలా మంది పిల్లలు, పెద్దలు, టి.వి. చూస్తూ తినడం చేస్తారు. దాని వల్ల ఏం తింటున్నామో, ఎంత తింటున్నామో తెలియదు. సమయానుకూలంగా కూడా తినరు. రాత్రి ఎక్కువసేపు మెలకువగా ఉండడం మొదలైనవన్నీ కూడా ఆరోగ్యం పై ప్రభావం చూపుతాయి. ఈ విధంగా ఆహార నియమాలు, అలవాట్లను లేనివారు తరుచుగా ఎన్నో జబ్బులకు గురవుతారు. తినేటప్పుడు మాట్లాడడం, సరిగా నమలకపోవడం వంటి వాటివల్ల తేన్పులు, పొట్ట ఉబ్బరం కలుగుతుంది. వేగంగా తినడం నైపుణ్యం కాదు. నెమ్మదిగా నమిలి తినాలి.

ప్రశ్నలు:

ప్రశ్న 1.
టి.వి చూస్తూ తినడం అనేది
a) మంచి అలవాటు
b) చెడ్డ అలవాటు
c)చాలా మంచి అలవాటు
జవాబు.
b) చెడ్డ అలవాటు

ప్రశ్న 2.
త్వరగా పడుకోకపోవడం వలన
a) ఆరోగ్యంగా ఉంటారు
b) అనారోగ్యంగా ఉంటారు
c) ఆనందంగా ఉంటారు
జవాబు.
b) అనారోగ్యంగా ఉంటారు

ప్రశ్న 3.
తినేటపుడు మాట్లాడడం, సరిగ్గా నమిలి తినకపోవడం
a) అనారోగ్యానికి కారణాలు
b) ఆరోగ్య కారణాలు
c) మానసిక కారణాలు
జవాబు.
a) అనారోగ్యానికి కారణాలు

ప్రశ్న 4.
తినేటపుడు సాధారణంగా అందరూ చేస్తున్న పని
a) ఆడుతూ తినడం
b) మాట్లాడుతూ తినడం
c) టి.వి. చూస్తూ తినడం
జవాబు.
b) మాట్లాడుతూ తినడం

ప్రశ్న 5.
తినడంలో ఆచరించదగిన పద్ధతి
a) మాట్లాడుతూ తినడం
b) గబగబాతినడం
c) బాగా నమిలి తినడం
జవాబు.
c) బాగా నమిలి తినడం

II. క్రింది పద్యాన్ని చదివి ఇచ్చిన ప్రశ్నలకు తప్పు, ఒప్పులను గుర్తించండి.

కూరిమి గల దినములలో
నేరము లెన్నడును గలుగ నేరవు మరి యా
కూరిమి విరసంబైనను
నేరములే దోచుచుండు నిక్కము సుమతీ

ప్రశ్నలు:

ప్రశ్న1.
కూరిమితో ఉన్నపుడు గొడవులు జరుగుతాయి
జవాబు.
(తప్పు)

ప్రశ్న 2.
కూరిమి అనగా ద్వేషము అని అర్థము
జవాబు.
(తప్పు)

ప్రశ్న 3.
పై పద్యము సుమతీ శతకం లోనిది
జవాబు.
(ఒప్పు)

ప్రశ్న 4.
ప్రేమ, మైత్రి చెడిపోతే గొడవలు జరుగవు
జవాబు.
(ఒప్పు)

ప్రశ్న 5.
పై పద్యం స్నేహం గురించి చెబుతుంది
జవాబు.
(ఒప్పు)

పదజాలం/ వ్యాకరణం

III. కింది వాటికి సరియైన సమాధానాన్ని గుర్తించండి.

1. మన కుటుంబ సభ్యులంతా కలిస్తే ఆనందంగా ఉంటుంది. గీతగీసిన పదానికి అర్థం గుర్తించండి.
a) దుఃఖం
b) విచారం
c) సంతోషం
d) సరదా
జవాబు.
c) సంతోషం

2. ఏకలవ్యుడు విలువిద్యలో నేర్పును ప్రదర్శించాడు. గీతగీసిన పదానికి అర్థం రాయండి.
a) నైపుణ్య
b) నాణ్యత
c) క్రమశిక్షణ
d) బుద్ధి
జవాబు.
a) నైపుణ్య

3. కింది పదాల వరుస చూడండి. వరుసలో లేని పదం రాయండి.
a) వేయి స్తంభాల గుడి
b) భద్రకాళి గుడి
c) వరంగల్ కోట
d) నాగార్జునసాగర్
జవాబు.
d) నాగార్జునసాగర్

4. వరుసలో లేని పదం రాయండి.
a) చార్మినార్
b) సాలార్జంగ్ మ్యూజియం
c) గోలుకొండ కోట
d) రామప్ప చెరువు
జవాబు.
d) రామప్ప చెరువు

5. “అంజన” ఇది ఏ లింగ పదం ?
a) పుంలింగం
b) స్త్రీ లింగం
c) నపుంసకలింగం
d) ఏదీకాదు
జవాబు.
b) స్త్రీ లింగం

6. ‘విష్ణువు’ ఇది ఏ లింగ పదం ?
a) నపుంసక లింగం
b) స్త్రీ లింగం
c) పుంలింగం
d) ఏదీకాదు
జవాబు.
c) పుంలింగం

7. నపుంసక లింగ పదానికి ఉదాహరణ.
a) పుస్తకం
b) చక్రపాణి
c) అభిసారిక
d) తరుణి
జవాబు.
a) పుస్తకం

8. తెలంగాణ సంస్కృతికి, ఉనికికి బతుకమ్మ పండుగ ప్రతీక (గీత గీసినవి ఏ విభక్తులు?)
a) ప్రథమా విభక్తి
b) సప్తమీ విభక్తి
c) షష్ఠీ విభక్తి
d) చతుర్థీ విభక్తి
జవాబు.
c) షష్ఠీ విభక్తి

9. వాణి పూజ కొరకు పూలను కోసింది. (ఏ విభక్తి ?)
a) చతుర్థీ విభక్తి
b) షష్ఠీ విభక్తి
c) సప్తమీ విభక్తి
d) పంచమీ విభక్తి
జవాబు.
a) చతుర్థీ విభక్తి

10. ‘నిన్, నున్, లన్, కూర్చి, గురించి” ఇవి ఏ విభక్తులు ?
a) ద్వితీయా
b) ప్రథమా
c) సప్తమీ
d) చతుర్థీ విభక్తి
జవాబు.
a) ద్వితీయా

11. సప్తమీ విభక్తిలో వచ్చు ప్రత్యయాలు.
a) ఓయి, ఓరి, ఓసి
b) డు, ము, వు, లు
c) అందు (న్), న (న్)
d) వలన (న్), కంటె (న్)
జవాబు.
c) అందు (న్), న (న్)

12. ‘పూర్వపు రాజులు వాడిన వస్తువులు చక్కగా భద్రపరిచారు.’ ఈ వాక్యంలోని సంయుక్తాక్షరాలు
a) క్క వా, పు
b) పూ, పు, చ, క్క, ప, చా
c) ర్వ, స్తు, ద్ర
d) వా, వ, వు, లు, రా, రి, రు
జవాబు.
c) ర్వ, స్తు, ద్ర

13. ‘అక్కడున్న వాటిలో గంటకొట్టే బొమ్మ బాగున్నది’ – ఈ వాక్యంలోని ద్విత్వాక్షరాలు ….
a) గ, బొ, బా , గు, ది
b) క్క న్న, ట్టే, మ్మ, న్న
c) క్క, ట, కొ, ట్టే
d) గంట, కొట్టే ..
జవాబు.
b) క్క న్న, ట్టే, మ్మ, న్న

14. ‘జ్ఞానం మేలు చేస్తుందన్నాడు కణాదుడు.’ ఈ వాక్యంలోని అనునాసికాలు
a) జ్ఞానం, మేలు, చేస్తుంది
b) జ్ఞా, న, మే, న్నా, ణా
c) జ్ఞా, దు
d) చేస్తుంది, అన్నాడు.
జవాబు.
b) జ్ఞా, న, మే, న్నా, ణా

15. శాతవాహన వంశపు తొలి రాజు శ్రీముఖుడు’. ఈ వాక్యంలోని ఊష్మాలు
a) శా, వా, వం, తొ
b) త, న, తొ
c) వా, వ, రా, ల
d) శా, హ, శ్రీ
జవాబు.
d) శా, హ, శ్రీ

పాఠం ఉద్దేశం

లేఖా రచనను పరిచయం చేస్తూ తెలంగాణాలోని ప్రముఖ దర్శనీయ స్థలాలను గురించి తెలియజేయడమే ఈ పాఠం ఉద్దేశం.

పాఠ్యభాగ వివరాలు

ఈ పాఠం “లేఖారచన” ప్రక్రియకు చెందినది. లేఖలో విషయం ప్రధానం. ఇది వచన రూపంలో ఉంటుంది. లేఖల్లో వ్యక్తిగత లేఖలు, కార్యాలయ లేఖలు, వ్యాపార లేఖలు, పత్రికలకు లేఖలు తదితర భేదాలుంటాయి.

ప్రవేశిక

వివిధ ప్రాంతాల సందర్శన మానవ మేధోవికాసానికి బాటలు వేస్తుంది. మానసిక చైతన్యాన్ని కల్గిస్తుంది. చారిత్రక స్థలాలు దర్శించడం వల్ల ఆనాటి జీవన విధానం, సామాజిక స్థితిగతులు, చరిత్ర, సంస్కృతి మొదలైన వాటి గురించి మనకు తెలుస్తుంది. అందువల్ల అట్లాంటి స్థలాల గురించి తెలుసుకోవాల్సిన అవసరం ఉన్నది. తెలంగాణలో అనేక దర్శనీయ స్థలాలు ఉన్నాయి. వాటిలో నాగార్జునసాగర్, వరంగల్, హైదరాబాద్ మొదలైన స్థలాల గురించి తెలుసుకోవడానికి లేఖా రూపంలో ఉన్న ఈ పాఠం చదువండి.

నేనివి చేయగలనా?

• నాకు ఇష్టమైన కాలం గురించి చెప్పగలను. – అవును/ కాదు
• అపరిచితమైన కవితను చదివి ప్రశ్నలకు జవాబులు రాయగలను. – అవును/ కాదు
• పాఠ్యభాగ సారాంశాన్ని సొంతమాటల్లో రాయగలను. – అవును/ కాదు
• నాకు నచ్చిన ప్రకృతి దృశ్యాన్ని వర్ణిస్తూ వ్యాసం రాయగలను. – అవును/ కాదు

అభినందన TS 6th Class Telugu 1st Lesson Questions and Answers Telangana

బొమ్మను చూడండి – ఆలోచించండి – మాట్లాడండి

ప్రశ్నలు

ప్రశ్న 1.
పై బొమ్మలో ఏం జరుగుతున్నది ?
జవాబు.
పై బొమ్మలో సైనిక దినోత్సవం సందర్భంగా పిల్లల ఊరేగింపు జరుగుతోంది.

ప్రశ్న 2.
పిల్లలు ఏమని నినాదాలు ఇస్తున్నారు ?
జవాబు.
జై జవాన్, సైనికులకు వందనం, వీరులకు వందనం అంటూ పిల్లలు నినాదాలు ఇస్తున్నారు.

ప్రశ్న 3.
జై జవాన్! అని ఎందుకంటున్నారు ?
జవాబు.
జవాన్ అంటే సైనికుడు. సైనికులు ప్రతి నిమిషం దేశాన్ని శత్రువుల నుండి రక్షిస్తూ ఉంటారు అందుకే సైనికులకు జయం కలగాలి అనే అర్థం వచ్చేలా జై జవాన్ అని అంటున్నారు.

ప్రశ్న 4.
జవాను దేశానికి సేవ చేస్తాడు కదా! ఇతనివలె దేశం కోసం పాటుపడేవాళ్ళు ఎవరు ?
జవాబు.
జవానుల వలె పోలీసులు కూడా దేశ సేవ చేస్తారు. ఇలాగే రైతులు వ్యవసాయంచేసి ప్రజలకు అన్నసేవ చేస్తున్నారు. ఇంకా వైద్యులు, శాస్త్రవేత్తలు, ఇంజనీర్లు దేశానికి సేవ చేస్తున్నారు.

ఆలోచించండి – చెప్పండి (TextBook Page No.4)

ప్రశ్న 1.
రైతులను “శ్రమ దాచని హాలికులని” ఎందుకన్నారు ?
జవాబు.
రైతులు శ్రమదాచని హాలికులు. ఎందుకంటే ఏడాది పొడవునా కష్టపడి పొలంలో పనిచేస్తారు. తమ నెత్తురును చెమటలాగా ధారపోస్తూ కాయకష్టం చేసి బంగారు పంటలు పండిస్తాడు.

ప్రశ్న 2.
“భరతమాత పురోగతికి ప్రాతిపదికలగు ఘనులు” అనే వాక్యం ద్వారా మీకేమర్థమయింది ?
జవాబు.
రైతులు, సైనికులు రాత్రింబవళ్ళు కష్టపడుతూ ప్రజాసేవ చేస్తున్నారు. రైతులు పంటలు పండించి ప్రజల ఆకలి తీర్చి దేశాభివృద్ధికి తోడ్పడుతున్నారు. సైనికులు సరిహద్దుల్లో కాపలా కాస్తూ శత్రు సైనికుల నుండి దేశాన్ని రక్షిస్తున్నారు. దేశాభివృద్ధికి పాటుపడుతున్నారు. అలా రైతులూ, సైనికులూ భరతమాత పురోగతికి మూల స్తంభాలైన వారు.

ప్రశ్న 3.
“రుధిరం స్వేదమ్ము కాగ పసిడిని పండించునట్టి” అంటే మీకేం అర్థమయింది ?
జవాబు.
రుధిరం అంటే రక్తం; స్వేదము అంటే చెమట; పసిడి అంటే బంగారం. రైతు పగలు రాత్రీ తేడా లేకుండా తన శ్రమను దాచుకోకుండా కష్టపడతాడు. తన రక్తాన్ని చెమటగా మార్చి పొలందున్ని బంగారం లాంటి పంటలు పండిస్తాడు. ప్రజల ఆకలి తీరుస్తాడు అని అర్ధమయింది.

ప్రశ్న 4.
కంటికి కనురెప్ప, చేనుకు కంచె. ఇట్లా దేనికి ఎవరు రక్ష ? ఇటువంటివే మరికొన్ని చెప్పండి.
జవాబు.
బిడ్డకు తల్లి, తలకు టోపీ, కోటకు గోడ, చెరువుకు కట్ట, నదులకు తీరం, ఎండా వానలకు గొడుగు, కాలికి చెప్పు రక్షణగా ఉంటాయి. భూమికి ఓజోన్ పొర రక్షణ.

ఆలోచించండి – చెప్పండి (TextBook Page No.5)

ప్రశ్న 1.
“జన్మభూమి కవచమైన ఘనవీరులు జవానులు” అని కవి ఎందుకన్నాడు ?
జవాబు.
జవానులు అంటే సైనికులు. వాళ్ళెప్పుడూ సరిహద్దులో కాపలా కాస్తూ ఉంటారు. శత్రు సైనికులు దండెత్తి వస్తే వెంటనే తరిమి కొడతారు. ఒక కవచం మనిషికి దెబ్బ తగలకుండా ఎలా రక్షిస్తుందో ఒక సైనికుడు మాతృభూమికి శత్రువుల దెబ్బ తగలకుండా అలాగే రక్షిస్తాడు కనుక కవి అలా వర్ణించాడు.

ప్రశ్న 2.
“నీతికర్మ శీలురు” అని ఎవరిని అంటారు ?
జవాబు.
ఎప్పుడూ నీతిని తప్పకుండా న్యాయమార్గంలో నడిచేవారు, తమ పనులను సకాలంలో బాధ్యతతో నిర్వర్తించేవారు మంచి ప్రవర్తన గలవారౌతారు. వారినే నీతికర్మ శీలురు అంటారు.

ఇవి చేయండి

I. విని, అర్థం చేసుకొని, ఆలోచించి మాట్లాడడం

1. గేయాన్ని పాడుతూ అభినయించండి.
జవాబు.
విద్యార్థుల పని.

2. ప్రగతి మార్గదర్శకులని ఎవరినంటారు ? ఇట్లాంటివారి పేర్లు కొన్ని చెప్పండి. సమాజానికి వీరి అవసరం ఏమిటి?
జవాబు.
ప్రగతి మార్గదర్శకులంటే ప్రజలను అభివృద్ధి బాటలో నడిపించేవారు. మంచి విషయాలు నేర్పి మంచి మార్గంలో నడిపి అభివృద్ధిలోకి తెచ్చేవారు. మహాత్మగాంధీ, బాలగంగాధరతిలక్ వంటి దేశ నాయకులు ప్రజలలో దేశభక్తి రేకెత్తించి స్వరాజ్య ఉద్యమం వైపు నడిపించారు. రాజారామమోహన్రాయ్, కందుకూరి వీరేశలింగం వంటివారు సాంఘిక దురాచారాలను రూపుమాపి ప్రజలను అభివృద్ధిమార్గంలో నడిపించారు. అలా ప్రజలను చైతన్యవంతులను చేయడానికి వీరి అవసరం ఎప్పుడూ ఉంటుంది.

II. ధారాళంగా చదువడం – అర్థం చేసుకొని, ప్రతిస్పందించడం

1. పాఠాన్ని చదవండి. రైతుల, సైనికుల గొప్పదనాన్ని తెలిపే ముఖ్యమైన పదాలను గుర్తించి రాయండి.

జవాబు.
రైతులు : శ్రమదాచనివారు. పసిడిని పండించువారు. ప్రగతి మార్గదర్శకులు. అవిశ్రాంత సేద్యంతో ఆకలి మంటలను ఆర్పుతారు.
సైనికులు: తలవంచనివారు. భరతమాత పురోగతికి ప్రాతిపదికలు. ఘనవీరులు. నిర్మలురు. నీతికర్మ శీలురు. ఘనజనులు.

2. కింది గేయాన్ని చదవండి. ఖాళీలను పూరించండి.

జవాబు.
పల్లెలు మనపాలిటి కల్పతరువులూ – నవభారత గృహసీమకు మణిదీపాలూ
మానవతకు మందిరాలు మమతలకవి పుట్టినిళ్ళు – మన సంపద నిలయాలు భరతమాత నయనాలు
ప్రగతికి సోపానాలూ సుగతికి తార్కాణాలు – మనిషి మనిషిగా బ్రతికే మనుగడ మణిదీపాలు

అ) భరతమాతకు నయనాలు ___________
జవాబు.
పల్లెలు

ఆ) పల్లెలు నవభారత గృహసీమకు ___________
జవాబు.
మణిదీపాలు

ఇ) “ప్రగతికి సోపానాలు”లో సోపానాలు అంటే ___________
జవాబు.
మెట్లు

ఈ) నివాసం అనే అర్థం వచ్చే పదాలు ___________
జవాబు.
మందిరాలు, నిలయాలు, ఇళ్ళు

III. స్వీయ రచన

1. కింది ప్రశ్నలకు ఐదేసి వాక్యాల్లో జవాబులు రాయండి.

అ. “దేశపురోగతి” అంటే ఏమిటి ? దేశపురోగతికి తోడ్పడిన వారిలో మీకు తెలిసినవారి పేర్లు రాయండి.
జవాబు. దేశపురోగతి అంటే దేశం అభివృద్ధి చెందటం, పంచవర్ష ప్రణాళిక రచించిన పండిట్నెహ్రూ, ఆయన ఆశయ సాధనకు కృషిచేసి ప్రాజెక్టులు నిర్మించిన మోక్షగుండం విశ్వేశ్వరయ్య, కె.ఎల్.రావు వంటి ఇంజనీర్లు, వ్యవసాయంలో విప్లవం తెచ్చిన స్వామినాథన్, పాల ఉత్పత్తిలో విప్లవం తెచ్చిన కురియన్ మొదలైన వారంతా దేశ పురోగతికి తోడ్పడినవారే.

ఆ. దేశానికి నీతి కర్మశీలుర ఆవశ్యకత ఏమిటి ?
జవాబు.
నీతిశీలురు అంటే న్యాయమార్గంలో నడిచేవారు. మోసపు మార్గంలో నడవనివారు. న్యాయంగా ప్రవర్తిస్తే మన జీవితం ప్రశాంతంగా ఉంటుంది. ఎదుటివారు కూడా సంతృప్తిగా ఉంటారు. అవినీతి వల్ల ఎవ్వరికీ సుఖశాంతులుండవు. అందువల్ల ప్రతివారు నీతిమంతులై ఉండాలి. కర్మశీలురు అంటే తమ విధులను సక్రమంగా నెరవేర్చేవారు. ఎవరి పనులు వారు సకాలంలో చక్కగా నిర్వర్తిస్తే అన్నీ చక్కగా నెరవేరుతాయి. అలా ఎవరి పనులను వారు పద్ధతి ప్రకారం నెరవేరిస్తే దేశంతప్పకుండా ప్రగతి సాధిస్తుంది.

ఇ. అవిశ్రాంత సేద్యంతో ఆకలి మంటలు ఆర్పటం అంటే ఏమిటి ?
జవాబు.
అవిశ్రాంత సేద్యం అంటే కొంచెం కూడా విశ్రాంతి తీసుకోకుండా పొలంలో పనిచేసి పంటలు పండించటం. రైతు ఏ మాత్రం విరామం లేకుండా పంటలు పండిస్తూ ఉంటే కూడా సమయం చాలటం లేదు. ప్రజల అవసరానికి తగినంత పంట పండించి ఎవరూ ఆకలితో బాధపడకుండా చూస్తాడు రైతు. ఇదే ఆకలి మంటలు ఆర్పటం అంటే.

ఈ. ఈ గేయ రచయిత గురించి సొంతమాటల్లో రాయండి.
జవాబు.
(సూచన: ముందు పేజీల్లో ఇచ్చిన కవి పరిచయం రాయాలి.)

2. కింది ప్రశ్నకు 10 వాక్యాల్లో జవాబు రాయండి.

1. ‘అభినందన’ గేయ సారాంశాన్ని మీ సొంతమాటల్లో రాయండి.
(లేదా)
రైతులు, సైనికులు దేశానికి ఎలా సేవ చేస్తున్నారో తెలుపండి ?
(లేదా)
జన్మభూమికి ఎవరెవరు ఎట్లా సేవ చేస్తున్నారో వివరించండి.
జవాబు.
రైతులకు, సైనికులకు వందనాలు. మెచ్చుకోవడం అనే చల్లని చందనాలను వాళ్ళకు సమర్పిస్తున్నాం. కష్టాన్ని దాచుకోని రైతులకు, ఎవరికీ తలవంచని సైనికులకు దేశాభివృద్ధికి మూలాలైన ఈ గొప్పవారికి వందనాలు. అభినందనలు. నేలతల్లి సంతోషపడేటట్లుగా, నెత్తురు చెమటగా మారుతుండగా, బంగారాన్ని పండిస్తూ, అభివృద్ధికి బాటలు చూపే రైతులకు వందనాలు. కంటికి రెప్పవలె, చేనుచుట్టూ కంచెవలె, ఈ జన్మభూమికి కవచంవలె ఉండి కాపాడుతున్న గొప్ప వీరులైన జవానులకు వందనాలు.

దురాశ అనే మాయకు లోబడకుండా మంచి మనసుగలవారై నిమిషం కూడా తమ విధిని మరువకుండా నీతితో ప్రవర్తించే జవానులకు వందనాలు. విరామం లేకుండా పంటలను పండిస్తూ, ఇతరుల ఆకలి మంటలను చల్లారుస్తూ కష్టించి పనిచేసే రైతులకు వందనాలు. దేశభక్తినే ఖడ్గంగా ధరించి, శత్రుసైన్యాలను చంపి, దేశ కీర్తి పతాకాన్ని ఎగరేసిన గొప్ప వీరులగు జవానులకు అభినందనలు.

IV. సృజనాత్మకత/ప్రశంస

1. “వందనాలు వందనాలు అభినందన చందనాలివే మా అభినందన చందనాలివే” అని రైతులు, సైనికుల గురించి గేయం పాడుకున్నారు కదా! అట్లాగే తల్లి, తండ్రి, గురువు, మంచిమిత్రులు, గొప్పవాళ్ళు… ఇట్లా ఎవరి గురించైనా వందనాలు వందనాలు… అని అభినందనలు తెలుపుతూ ఒక చిన్న గేయాన్ని రాయండి.
జవాబు.
వందనం అభివందనం హరి చందనాలతో వందనం
మంచి చెడులు నేర్పించే మా దైవములు – తల్లిదండ్రులకు గురువులకు మా వందనం ॥వందనం॥
పలుకునేర్పి నడకనేర్పి – అడుగుఅడుగున తోడునిలిచి
నన్ను కాచిన ప్రేమమూర్తి – కన్నతల్లికి వందనం ॥వందనం॥
తప్పటడుగుల నాటి నుంచి – తప్పు అడుగులు వేయకుండా
ముందకడుగేయించినట్టి – కన్నతండ్రికి వందనం ॥వందనం॥
అక్షరాలను దిద్దబెట్టి – జ్ఞాన దీపము చేతికిచ్చి
మనిషిగా నను తీర్చిదిద్దిన – గురువుకు నా వందనం ॥వందనం॥

V. పదజాల వినియోగం:

1. కింది వాక్యాల్లో గీత గీసిన పదాలకు అదే అర్థం వచ్చే పదాలను ఖాళీలలో రాయండి.

అ) స్వాతంత్ర్యోద్యమంలో ఎందరో వీరులు తమ రుధిరం చిందించారు. ___________
జవాబు.
నెత్తురు

ఆ) పసిడి ఆభరణాలకు విలువ ఎక్కువ. ___________
జవాబు.
బంగారం

ఇ) వర్షం పడగానే హాలికులు పొలాలు దున్నుతారు. ___________
జవాబు.
రైతులు

ఈ) కార్మికులు తమ స్వేదం చిందించి కర్మాగారాల్లో వస్తువులను తయారుచేస్తారు. ___________
జవాబు.
చెమట

2. కింది వాక్యాలు చదువండి. ప్రతి వాక్యంలో ఒక పదానికి అదే అర్థం వచ్చే మరికొన్ని పదాలున్నాయి. వాటి కింద గీత గీయండి.

అ) భారతదేశానికి రైతు వెన్నెముక. కర్షకుడు కష్టపడి పంట పండిస్తేనే ప్రజల ఆకలి తీరుతుంది. హాలికుల శ్రమకు
దేశం ఋణపడి ఉన్నది.
జవాబు.
రైతు, కర్షకుడు, హాలికుడు.

ఆ) భారతీయులు స్వాతంత్య్రం సాధించి విజయ బావుటా ఎగుర వేశారు. నాటినుండి జాతీయ పండుగలకు పతాకాన్ని ఎగురవేసి ఆ జెండాకు వందనం చేస్తున్నారు.
జవాబు.
బావుటా, పతాకం, జెండా.

ఇ) పూర్వకాలంలో రాజులు ఖడ్గం ధరించేవారు. అసికి పదును పెట్టి యుద్ధరంగంలోకి వెళ్ళేవారు. ఆ కత్తితోనే యుద్ధం
చేసేవారు.
జవాబు.
ఖడ్గం, అసి, కత్తి.

VI. భాషను గురించి తెలుసుకుందాం.

ధ్వని అనే మాటకు చప్పుడు, శబ్దం అని అర్థం. భాషా విషయంలో మాత్రం ధ్వని అంటే నోటితో పలికేది అని అర్థం. భాషాధ్వనులకు చెందిన అక్షరపు గుర్తుల పట్టికను ‘వర్ణమాల’ లేదా ‘అక్షరమాల’ అని అంటారు.
ఉదా : ‘అ’ అనేది ఒక ధ్వనిని తెలిపే గుర్తు. అంటే అక్షరం.

• అ, ఆ, ఇ, ఈ వంటి వర్ణాలను అచ్చులు అంటారు.
• క, ఖ, గ, ఘ వంటి వర్ణాలను హల్లులు అంటారు.
• అక్షరమాలలో ఎట్లా ఉన్నా ‘హల్లు’ అనేది పొల్లుగా పలికే ధ్వని. ‘మ్’, ‘అ’ అనే ధ్వనులు కలిసి ‘మ’ అయింది. మొదటిది హల్లు, రెండోది అచ్చు.
• కొన్ని అక్షరాల్లో రెండేసిగాని, మూడేసిగాని హల్లులు కలిసి ఉండవచ్చు. ఇవి మూడు రకాలు.
  1. ద్విత్వాక్షరం
  2. సంయుక్తాక్షరం
  3. సంశ్లేషాక్షరం

1. ద్విత్వాక్షరం : ఒక హల్లుకు అదే హల్లుకు చెందిన ఒత్తు చేరితే దాన్ని “ద్విత్వాక్షరం” అంటారు.
ఉదా : ‘క్క’ = క్ +్క (క్) + అ = క్క – ఇక్కడ కకారం రెండుసార్లు వచ్చింది.

2. సంయుక్తాక్షరం : ఒక హల్లుకు వేరొక హల్లుకు చెందిన ఒత్తు చేరితే దాన్ని ‘సంయుక్తాక్షరం‘ అంటారు.
ఉదా : ‘న్య’ = న్ + య్ + అ – ఇక్కడ నకార, యకారాలనే రెండు హల్లులు వచ్చాయి.

3. సంశ్లేషాక్షరం : ఒక హల్లుకు ఒకటి కంటే ఎక్కువ హల్లులకు చెందిన ఒత్తులు చేరితే దాన్ని “సంశ్లేషాక్షరం” అంటారు.
ఉదా : క్ష్మి = క్ + ష్ + మ్ + ఇ – ఇక్కడ కకార, షకార, మకారాలనే హల్లులు మూడు కలిశాయి.

1. కింది అక్షరాల్లో రెండేసి వర్ణాలున్నాయి. వాటిని గుర్తించండి.

ఉదా : గా = గ్ + ఆ = (రెండు ధ్వనులు)

అ) య = య్ + అ = (రెండు ధ్వనులు)
ఆ) కా = క + ఆ (రెండు ధ్వనులు)
ఇ) వొ = వ్ + ఒ (రెండు ధ్వనులు)

2. కింది పదాల్లోని సంయుక్త, ద్విత్వాక్షరాల్లోని ధ్వనులు రాయండి.

ఉదా : పద్మ = ద్ + మ్ + అ (మూడు ధ్వనులు)

అ) ఎత్తండి = త్ + త్ + అ = త్త (మూడు ధ్వనులు)
ఆ) దుర్గతి = ర్ + గ్ + అ = ర్గ (మూడు ధ్వనులు)
ఇ) సాధ్వి = ధ్ + వ్ + ఇ = ధ్వి (మూడు ధ్వనులు)

వర్గాక్షరాలు: ‘క’ నుండి ‘మ’ వరకు ఉన్న అక్షరాలను ఐదు వర్గాలుగా విభజించారు. అవి :

• క-వర్గం : క – ఖ – గ – ఘ – ఙ్ఞ
• చ-వర్గం : చ – ఛ – జ – ఝ – ఞ
• టవర్గం : ట – ఠ – డ – ఢ – ణ
• త-వర్గం : త – థ – ద – ధ – న
• ప-వర్గం : ప – ఫ – బ – భ – మ

3. కింది వాక్యాల్లో ఒక వర్గపు అక్షరాలు దాగి ఉన్నాయి. వాటిని గీతగీసి గుర్తించండి.

1. “బలరాం మంచి ఫలాల కోసం పల్లెలో తోటకు పోయాడు. తోటలో పామును చూసి భయపడ్డాడు”
జవాబు.
“బలరాం మంచి ఫలాల కోసం పల్లెలో తోటకు పోయాడు. తోటలో పామును చూసి భయపడ్డాడు”.
ప-వర్గం : ప, ఫ, బ, భ, మ

ప్రాజెక్టు పని

మీ సమీపంలోని రైతులు/విశ్రాంత సైనికులను కలవండి. వారు చేస్తున్న సేవలను గురించి తెలుసుకొని నివేదిక రాయండి.

1. ప్రాజెక్టు శీర్షిక : విశ్రాంత సైనికులను కలిసి, వారు దేశానికి చేస్తున్న సేవలను గురించి తెలుసుకొని నివేదిక రాయడం.

2. సమాచార సేకరణ : సమాచారం సేకరించిన తేది: x x x x x సమాచార వనరు: గ్రామంలోని పరిసరాలు.

3. సేకరించిన విధానం : నేను ఈ మధ్య మా గ్రామంలో నివసించే ఒక విశ్రాంత సైనికుని కలిసి సమాచారం సేకరించాను.

4. నివేదక : ఈ మధ్య నేనొక విశ్రాంత సైనికుణ్ణి కలిశాను. ఆయన పేరు నరసింహరాజు. ఆయన సైన్యంలో మేజర్ ఇరవై ఏళ్ళు పనిచేసి స్వచ్ఛందంగా విశ్రాంతత తీసుకున్నాడు. కారణం ఏమిటని అడిగాను. ఇంతకాలం సైనికుడిగా దేశానికి సేవ చేశాను. కొంతకాలం పౌరుడిగా నా ఊరికి, చుట్టుపక్కల గ్రామాలలోను ప్రజలకు సేవ చేయాలనుకున్నాను. అందుకే రిటైరయ్యాను అని చెప్పాడు. ఆయన తనతోబాటు మరికొంతమంది యువకులను కూడగట్టుకొని ముందుగా పిల్లలు పనిలోకి కాదు బడిలోకి పోవాలి అనే విషయంపై అందరికీ అవగాహన కలిగిస్తూ పిల్లలను బడికి పోయేలా ప్రోత్సహిస్తున్నాడు.

అమాయకులైన ప్రజలకు కాలుష్యం గురించి తెలియజెప్పి పరిసరాల పరిశుభ్రత గురించి బోధించి చైతన్యవంతులను చేస్తున్నాడు. రాత్రిపూట బడికి వెళ్ళి చదువుకోమని పెద్దలను ప్రోత్సహిస్తున్నాడు. రైతులకు ఆధునిక వ్యవసాయ పద్ధతులను పాటించమని ప్రోత్సహిస్తున్నాడు. ఇలా విశ్రాంతుడై యుండి అవిశ్రాంతంగా సమాజ అభివృద్ధికి పాటుపడుతూ ఆ రకంగా దేశసేవ చేస్తున్నాడు. అటువంటి వారి జన్మ ధన్యం.

5. ముగింపు : సైనికులు దేశానికి ఏవిధంగా సేవ చేస్తున్నారో తెలుసుకున్నాను.

TS 6th Class Telugu 1st Lesson Important Questions అభినందన

ప్రశ్న 1.
మన రైతులు ఎటువంటి వారు ?
(లేదా)
రైతులు ఏవిధంగా కష్టపడుతున్నారు ? ప్రజలకు వారేమి చేస్తున్నారు?
జవాబు.
మన రైతులు శ్రమ దాచుకోకుండా కాయకష్టం చేస్తారు. పగలూ రాత్రీ అనకుండా పొలంలో పని చేస్తారు. తమ రక్తాన్ని చెమటగా మార్చి ఆ చెమటతో నేలను తడిపి బంగారు పంటను పండిస్తారు. సమాజ అభివృద్ధికి బాటలు వేస్తారు. తమ సేద్యంతో ప్రజలందరికి ఆకలి తీరుస్తారు.

ప్రశ్న 2.
రైతు ఆత్మకథ రాయండి.
జవాబు.
నేను రైతును. ఎండ-వాన, రాత్రి పగలూ తేడా లేకుండా ప్రతి నిత్యం కష్టపడి వ్యవసాయం చేస్తాను. దుక్కిదున్ని, నీరుపెట్టి, విత్తనాలు చల్లి ఆ మొలకలను పశువులు, పక్షులనుండి రక్షిస్తాను. పొలంలో కావలసిన ఎరువులు వేస్తూ, కలుపు మొక్కలను ఏరివేస్తూ ఉంటాను. చీడ పీడలనుండి కాపాడుతాను. నా నెత్తురును చెమటగా మార్చి, బంగారం లాంటి పంటలను పండిస్తాను.

దేశంలో ఆకలితో ఉన్నవారి ఆకలి మంటలను చల్లార్చడం కోసం నా ఆకలిని సైతం మరచిపోతాను. నాకు విరామం లేదు. విశ్రాంతి లేదు, విరమణ కూడా లేదు. రైతే రాజు అన్నవారు సహితం మా గొప్పదనాన్ని, వ్యవసాయం యొక్క అవసరాన్ని గుర్తించడం లేదు. ఎద్దు ఏడ్చిన ఎవుసం (వ్యవసాయం) రైతు ఏడ్చిన రాజ్యం బాగుపడవని గుర్తించండి. వ్యవసాయాన్ని పోత్సహించండి.

I. అ) క్రింది పద్యము చదివి ప్రశ్నలకు జవాబులు రాయండి.

బ్రతికినన్ని నాళ్ళు ఫలములిచ్చుటె గాదు
చచ్చిగూడ చీల్చియిచ్చు తనువు
త్యాగ భావమునకు తరువులే గురువులు
లలిత సుగుణజాల తెలుగు బాల.

ప్రశ్నలు: –

1. ‘తరువులు’ అంటే ఏమిటి ?
జవాబు.
తరువులు అంటే చెట్లు

2. చెట్లు మనకు ఏమేమి ఇస్తాయి ?
జవాబు.
చెట్లు మనకు పూలు, పండ్లు ఇస్తాయి.

3. తనువును చీల్చి ఇచ్చేవి ఏవి ?
జవాబు.
చెట్లు తనువును చీల్చి ఇస్తాయి.

4. త్యాగం అంటే ఏమిటి ?
జవాబు.
స్వార్థము లేకుండా సర్వస్వము సమర్పించుట

5. ఈ పద్యానికి శీర్షిక పెట్టండి.
జవాబు.
త్యాగ భావం

II. పదజాలం:

కింది వాక్యాల్లో గీత గీసిన పదాలకు సరైన అర్థాలను రాయండి.

1. కార్మికులు స్వేదం చిందించి, పనిచేస్తారు.
a) రక్తం
b) చెమట
c) కన్నీరు
d) శ్రమ
జవాబు.
b) చెమట

2. వానచినుకులకు పుడమి పులకరించింది.
a) శరీరం
b) మేఘం
c) భూమి
d) ఆమె
జవాబు.
c) భూమి

3. బిడ్డను చూసి తల్లి పులకించింది.
a) దుఃఖించింది
b) పాటపాడింది
c) గగుర్పాటు చెందింది
d) బాధపడింది
జవాబు.
c) గగుర్పాటు చెందింది

4. పసిబిడ్డల మనసులు నిర్మలమైనవి.
a) స్వచ్ఛం
b) సుందరం
c) చిన్నవి
d) పెద్దవి
జవాబు.
a) స్వచ్ఛం

5. మనమందరం దేశ ప్రగతికి పాటుపడాలి.
a) పేరు
b) సుఖం
c) మంచి
d) అభివృద్ధి
జవాబు.
d) అభివృద్ధి

III. కింది వాక్యాల్లో ఒకే అర్థంగల పదాలను గుర్తించి రాయండి.

1. పుడమిని దున్నిన రైతు ఆ భూమిలో విత్తనాలు చల్లితే ఆ ధరణి బంగారం లాంటి పంటనిస్తుంది.
a) భూమి, విత్తనాలు, బంగారం
b)పుడమి, విత్తనాలు, దున్నడం
c) రైతు, పుడమి, పంట
d) పుడమి, భూమి, ధరణి
జవాబు.
d) పుడమి, భూమి, ధరణి

2. మనం చేయవలసిన పని చక్కగా చేస్తే మన విధి నిర్వహణ బాగున్నదని మన కర్తవ్య నిర్వహణను అందరూ మెచ్చుకుంటారు.
d) పుడమి, భూమి, ధరణి
b) మెప్పు, కర్తవ్యం, పని
c) చేయవలసిన, నిర్వహణ, మెప్పు
d) మనం, విధి, అందరం
జవాబు.
d) పుడమి, భూమి, ధరణి

IV. వ్యాకరణం:

1. ‘అభినందన చందనాలివే’ – గీతగీసిన అక్షరంలోని వర్ణాలు
a) అ + భి
b) భ్ + ఇ
c) బ + హ + ఇ
d) భి + ఇ
జవాబు.
b) భ్ + ఇ

2. ‘నిర్మలమైన మనస్సుతో జన్మభూమిని ప్రేమించాలి’ – ఈ వాక్యంలోని సంయుక్తాక్షరాలు
a) ర్మ, మై, న్మ, స్సు
b) స్సు
c) ర్మ, న్మ, ప్రే
d) మై, స్సు, ప్రే
జవాబు.
c) ర్మ, న్మ, ప్రే

15. ‘తల్లి’ – గీతగీసిన అక్షరంలోని ధ్వనులు
a)త + ల్ + లి
b) ల్ + ల + ఇ
c) ల్ + ల్ + అ
d) ల్ + ల్ + ఇ
జవాబు.
d) ల్ + ల్ + ఇ

3. ‘తలపులలోని కథలు చెప్పే విధం గొప్పది’ ఈ వాక్యంలోని త వర్గాక్షరాలు
a) థ, ధ, ది
b) త. థ. ధ, ది
c) క, చె, త, ప్పే, ప్ప
d) తలపు, కథ, చెప్పే, విధం
జవాబు.
b) త. థ. ధ, ది

4. కింది వానిలో చ వర్గాక్షరాలేవి ?
a) క చ ట త ప
b) గ జ డ ద బ
c) చ-ఛ-జ-ఝ-ఞ
d) చ – ఛ -ఝ
జవాబు.
c) చ-ఛ-జ-ఝ-ఞ

1. పల్లవి:

వందనాలు వందనాలు అభినందన చందనాలివే
అభినందన చందనాలివే
శ్రమదాచని హాలికులకు
తలవంచని సైనికులకు
భరతమాత పురోగతికి
ప్రాతిపదికలగు ఘనులకు ॥వంద ॥
పుడమి తల్లి పులకింపగ
రుధిరం స్వేదమ్ము కాగ
పసిడిని పండించునట్టి
ప్రగతి మార్గదర్శకులకు ॥వంద ॥

అర్థాలు :
వందనాలు వందనాలు = ఎన్నెన్నో నమస్కారాలు
అభినందన = మెచ్చుకోలు, ప్రోత్సాహం
చందనాలు = మంచి గంధాలు
ఇవి + ఏ = ఇవిగో
శ్రమదాచని = కష్టం దాచుకోని
హాలికులకు = రైతులకు
తలవంచని = శత్రువులముందు ఓడిపోని
సైనికులకు = జవానులకు
భరతమాత = భారతమాత యొక్క
పురోగతికి = అభివృద్ధికి
ప్రాతిపదికలగు = పునాదులవంటివారైన
ఘనులకు = గొప్పవారికి
పుడమితల్లి = తల్లి
పులకింపగ = పులకరించేటట్లు
రుధిరం = రక్తం
స్వేదము కాగ = చెమటగా చేసి
పసిడిని = బంగారాన్ని
పండించునట్టి = పంటల రూపంలో పండించే
ప్రగతి = అభివృద్ధి
మార్గదర్శకులకు = మార్గాన్ని చూపించేవారికి
వందనాలు = నమస్కారాలు

భావం : రైతులకు, సైనికులకు వందనాలు. మెచ్చుకోవడం అనే చల్లని చందనాలను వాళ్ళకు సమర్పిస్తున్నాం. కష్టాన్ని దాచుకోని రైతులకు, ఎవరికీ తలవంచని సైనికులకు దేశాభివృద్ధికి మూలాలైన ఈ గొప్పవారికి వందనాలు. నేలతల్లి సంతోషపడేట్టు నెత్తురు చెమటగా మార్చి బంగారాన్ని పండిస్తూ అభివృద్ధికి బాటలు చూపే రైతులకు వందనాలు.

2. పల్లవి:

కంటికి కనురెప్పలాగ
చేనుచుట్టు కంచెలాగ
జన్మభూమి కవచమైన
ఘనవీరులు జవానులకు ॥వంద॥
ప్రలోభాల మాయలోన
పడిపోవని నిర్మలురకు
నిమిషమేని విధిమరువని
నీతి కర్మశీలురకు
అవిశ్రాంత సేద్యంతో ॥వంద॥
ఆకలి మంటలను ఆర్పి
దేశభక్తి ఖడ్గంగా, శత్రుమూకలను దున్మి
దేశకీర్తి బావుటాను ఎగరేసిన ఘనజనులకు ॥వంద॥

అర్థాలు :
కంటికి = కన్నులకు
కనురెప్పలాగ = కప్పిఉంచే రెప్పల్లాగా
చేనుచుట్టు = పొలంచుట్టూ
కంచెలాగ = రక్షణకోసం వేసే కంచెవలె
జన్మభూమి = మాతృభూమికి
కవచమైన = రక్షణకవచం వంటి
ఘనవీరులు = గొప్ప వీరులైన
జవానులకు = సైనికులకు
ప్రలోభాల = ఆశలు అనే
మాయలోన = భ్రమలో
పడిపోవని = లోనుకాకుండా ఉండే
నిర్మల = స్వచ్ఛమైన మనసుకలవారికి
నిమిషము + ఏని = ఒక్క క్షణం కూడా
విధి మరువని = తమ కర్తవ్యం మరిచిపోని
నీతి = న్యాయము
కర్మ = కర్తవ్యము
శీలురకు = స్వభావముగా గలవారికి
అవిశ్రాంత = విరామం లేకుండా
సేద్యంతో = వ్యవసాయంతో
ఆకలి మంటలను = ప్రజల ఆకలిని
ఆర్ప = తీర్చి
దేశభక్తి = దేశంమీద భక్తిని
ఖడ్గంగా = కత్తిగా చేసుకొని
శత్రుమూకలను = శత్రు సమూహాన్ని
దున్మి = నాశనంచేసి
దేశ కీర్తి = దేశము యొక్క గొప్పతనం అనే
బావుటాను = జెండాను
ఎగరేసిన = ఎగురవేసిన
ఘనజనులకు = గొప్పవారికి
వందనాలు = నమస్కారాలు

భావం: కంటికి రెప్పవలె, చేనుచుట్టూ కంచెవలె, జన్మభూమికి కవచంవలె ఉంటూ కాపాడుతున్న గొప్పవీరులైన జవానులకు వందనాలు. దురాశ అనే మాయకు లోనుకాకుండా మంచి మనసుకలవారై నిమిషం కూడా తమ విధిని మర్చిపోకుండా నీతితో ప్రవర్తించే జవానులకు వందనాలు. విరామం లేకుండా పంటలు పండిస్తూ, ఇతరుల ఆకలి మంటలను చల్లారుస్తూ కష్టించి పనిచేసే రైతులకు వందనాలు. దేశభక్తినే ఖడ్గంగా ధరించి శత్రు సైన్యాలను చంపి దేశ కీర్తి పతాకాన్ని ఎగరేసిన గొప్పవీరులగు జవానులకు అభినందనలు.

పాఠం ఉద్దేశం
ఈ దేశం బాగోగులు కోరుతూ, అందుకోసం నిరంతరం శ్రమించే కర్మవీరులు ఎంతోమంది ఉన్నారు. అట్లాంటి వారిలో ముందుండేది రైతులు, సైనికులు. వారిని స్మరించుకుంటూ వారి శ్రమను, గొప్పతనాన్ని తెలియజెప్పడమే ఈ పాఠం ఉద్దేశం.

పాఠ్యభాగ వివరాలు

ఈ పాఠం గేయ ప్రక్రియకు చెందినది. గేయం అనగా పాడగలిగేది అని అర్థం. ఈ గేయం శేషం లక్ష్మీనారాయణాచార్య రచించిన “స్వరభారతి” అనే గేయసంకలనం నుండి తీసుకోబడింది.

కవి పరిచయం

ప్రశ్న.
అభినందన పాఠం రచించిన కవిని గురించి రాయండి.
జవాబు.
శేషం లక్ష్మీనారాయణాచార్య సొంత ఊరు కరీంనగర్ జిల్లాలోని నగునూర్. కనకమ్మ, నరహరిస్వామి దంపతులకు జన్మించిన ఈయన చాలాకాలం రంగారెడ్డి జిల్లాలో తెలుగు భాషోపాధ్యాయునిగా పనిచేశాడు. ఈయన అనేక పద్య, వచన, గేయ కవితలను రచించాడు. అవి వివిధ పత్రికల్లో ప్రచురింప బడ్డాయి. టీవీ, రేడియోల్లో కూడా ప్రసారమయ్యాయి. అనేకమంది శ్రోతలను ఆకట్టుకున్నాయి. ఈయన రాసిన విమర్శనావ్యాసాలు దక్షిణ భారత హిందీ ప్రచారసభ వారి ‘స్రవంతి పత్రిక’లో ప్రచురింపబడ్డాయి. లలిత మనోహరమైన దైవభక్తి, దేశభక్తి గేయాలను రాయడంలో ఈయనది అందెవేసిన చేయి.

ప్రవేశిక

దేశానికి వెన్నెముక రైతు. దేశాన్ని కంటికి రెప్పలా కాపాడువాడు సైనికుడు. వారిద్దరూ లేకపోతే దేశ ప్రజలకు తిండి, దేశానికి రక్షణా ఉండదు. దేశం కోసం వాళ్ళిద్దరూ పడే శ్రమను వర్ణించడానికి ఎన్ని మాటలైనా సరిపోవు. అందుకే లాల్ బహదూర్శాస్త్రి “జై జవాన్ జై కిసాన్” అన్నాడు. అదే భావనను ప్రతిఫలింపజేస్తూ రచయిత సరళమైన మాటలతో వారిని ఎట్లా అభినందించాడో ఈ పాఠం చదివి తెలుసుకోండి.

నేనివి చేయగలనా?

• గేయాన్ని అభినయంతో పాడగలను. ప్రగతి మార్గదర్శకులను గురించి చెప్పగలను. – అవును/ కాదు
• అపరిచిత గేయాన్ని చదివి అర్థం చేసుకొని, ప్రశ్నలకు సరైన జవాబులు గుర్తించగలను. – అవును/ కాదు
• గేయ సారాంశాన్ని సొంతమాటల్లో రాయగలను. – అవును/ కాదు
• పాఠం ఆధారంగా కొత్త గేయాన్ని రాయగలను. – అవును/ కాదు

Telangana SCERT 6th Class Hindi Study Material Telangana Pdf 12th Lesson बच्चे चले क्रिकेट खेलने Textbook Questions and Answers.

TS 6th Class Hindi 12th Lesson Questions and Answers Telangana बच्चे चले क्रिकेट खेलने

सुनो-बोलो :

प्रश्न 1.
कहानी में आगे क्या हुआ होगा ?
उत्तर :
बारिश के काग्ण खेल बंद हुआ होगा और बच्चे-अपने घर चले गए होंगे ।

प्रश्न 2.
विजय रमेश को क्या समझा रहा था ?
उत्तर :
विजय रमेश को समझा रहा था कि जीत के लिए दस रन चाहिए। समझदारी से खेलना है। महेश की बालिंग में खेलना मुश्किल है और अब तक उसने चार विकट ले लिए हैं।

प्रश्न 3.
अगर तुम टीम के कप्तान होते तो क्या करते ?
उत्तर :
अगर मैं टीम के कप्तान हो तो मैं टीम के अन्य खिलाडियों से मित्रता का व्यवहार करूँगा । सबको समान रूप से देखता । जीतने के लिए जो अभ्यास चाहिए और उत्साह, प्रोत्साहन चाहिए मैं उन्हें दूँगा । मैच जीतने के लिए मैं अपनी ओर से जी जान से कोशिश करूँगा।

पढ़ो :

अ. पढ़ो-बताओ।

प्रश्न 1.
किसने चार विकेट लिए ?
उत्तर :
विजय ने चार विकेट लिए।

प्रश्न 2.
किसने चार रन किए ?
उत्तर :
रमेश ने चार रन किए।

प्रश्न 3.
रमेश के टीम का कप्तान कौन था ?
उत्तर :
रमेश के टीम का कप्तान विजय था।

आ. इसमें क्रिकेट से संबंधित शब्द कौन-से हैं? पहचानकर ‘◯’ लगाइए।

उत्तर :

इ. नीचे कुछ खेलों के चित्र दिये गये हैं।

अब बताओ

उत्तर :

ई. इन्हें भी जानिए।

उत्तर :

लिखो :

अ. खिलाड़ी में क्या – क्या गुण होने चाहिए ? आप अपने में किन अच्छा गुणों का विकास करना चाहेंगे? लिखिए।

उत्तर :

आ. नीचे दिये गये संकेतों के आधार पर वाक्य बनाइए।

उत्तर :

1. क्रिकेट मैंच खेलने के लिए दो टीम है ।
2. एक एक टीम मे ग्यारह खिल्नाडी है ।
3. एक टीम का कप्तान उदय है और दूस टीम का कप्तान संजय है ।
4. मैच मे उदय टीम जीत गया ।
5. टीम के हर एक खिलाडी को पाँच-पाँच हजार रूपये पुरस्कार में मिले ।

इ. गेंद और बल्ला आपस में क्या बातचीत कर रहे हैं? सोचकर लिखिए।

उत्तर :
गेंद : बल्ला भैया, कैसे हो?
बल्ला : मैं ठीक हूँ। तुम कैसी हो ?
गेंद : बल्ला भैया, मुझे जोर से मत मारो।
बल्ला : ठीक है ! जोर से नही मारूँगा ।

ई. अपने दोर्त के बारे में लिखिए। उसके कौन – से गुण तुम्हें अच्छे लगते हैं?
उत्तर :
साइना नेह्बाल मेरीप्रिय खिलाड़ी है।
बैडमिंटन में चीन, कोरिया, इंडोनेशिया
और जापान के धुरंधरों के बीच कोई भारतीय
इस कदर छा जाएगा, किसी ने सोचा नहीं होगा।
सायन औरों से कहीं अल्गग, कही ज्यादा दमदार, प्रतिभाशाली और आत्मविश्वास से लबरेज ऐसी ‘खास’ खिलाड़ी हैं जो जीत हासिल करने के लिए किसी भी हद तक जा सकती हैं। तीन अंतर्गाष्ट्रीय खिताब जीतना कोई मामूली बात नहीं है।

अभ्यासकार्य :

1. निम्नलिखित गद्यांश का वाचन कीजिए। प्रश्नों के जवाब दीजिए।
క్రింది గద్యభాగాన్ని చదవండి. ఫ్రశ్నలకు జవాబులు వ్రాయండి.
एक चिडिया और एक चिरींटा एक घर में रहते थे। एक दिन चिडिया लाई दाल के दाने, चिरौंटा लाया चाबल। दोनों ने मिलकर खिचडी बनाई। खिचडी गरम थी। चिरींटा बोला – चलो, थोडी देर सो जाते हैं। बाद में खाएँगे। दोनों सो गए। चिरौंटा चुपके से उठा और सारी खिचडी खाकर फिर सो गया। धोडी देर बाद चिडिया उठी तो देखा कि पतीले में खिचडी नहीं हैं।

प्रश्न 1.
चिडिया और चिरोंटा कहाँ रहते थे?
1) घर में
2) पेड में
3) नदी में
उत्तर :
1) घर में

प्रश्न 2.
एक दिन चिडिया क्या लाया?
1) चावल्न के दाने
2) दाल के दाने
3) गेहूं के दाने
उत्तर :
2) दाल के दाने

प्रश्न 3.
चिरोंटा क्या लाया?
1) चावल के दाने
2) दाल के दाने
3) गेहूँ के दाने
उत्तर :
1) चावल के दाने

प्रश्न 4.
दोनों ने मिलकर क्या बनायी?
1) खाना
2) खिचडी
3) खीर
उत्तर :
2) खिचडी

प्रश्न 5.
दोनों ने क्या किया?
1) खले
2) खाये
3) सो गए
उत्तर :
3) सो गए

सारांश-సారాంశం :

बच्चे मैच देख रहे थे । वे बहुत खुश थे। टीम का कप्तान बोला, “’गमेश अब तुम्हारी बैटिंग है, जीत के लिए और दस रन चाहिए। इसलिए समझदारी से खेलना। महेश की बौलिंग में खेलना मुश्किल है। उसने अब तक चार विकेट लिए हैं।”
रमेश हाँ-हाँ कहते हुए खड़ा हो गया। ग्लोज्ज पहना। बैट पकड़ा और क्रीज पर पहुँचा।
श्रीनु, वासु, रवि, अली, जानी सब महेश के पास पहुँचे। सब महेश को कुछ बता रहे थे। महेश ने तेजी से बौंसर गेंद फेंकी। ग्मेश ने बल्ला घुमाया।

భావం : పిల్లలు మాచ్ చూస్తున్నారు. వారు చాలా ఆనందంగా ఉన్నారు. టీమ్ కెప్టెన్ అన్నాడు. ‘రమేష్ ఇప్పుడు నీ బాటింగ్, గెలవడానికి పది పరుగులు కావాలి. అందుకని తెలివిగా ఆడాలి. మహెష్ బౌలింగ్లో ఆడటం కష్టం. అతడు ఇప్పటిదాకా నాలుగు వికెట్లు తీసుకున్నాడు.

Children were watching match. They were very happy. Team captain said, “Ramesh now it in your bating. We need ten runs to win the match. So you must play carefully (intelligently). It is very difficult to play in Mahesh bowling. Till now he has taken 4 wickets.”

और गेंद हवा में। गेंद बौंडड्र्री लाइन के पार। सबने तालियाँ बजायीं। रमेश का हौंसला कुछ और बढ़ा। वह अगली गेंद का सामना करने के लिए तैयार था। लेकिन यह क्या….। गेंद रमेश के पैर पर ही आ लगी। महेश जोर से चिल्लाया- “अम्पायर…!” अम्पायर ने इशारे से ना कहा।
महेश ने अगली गेंद डाली। रमेश ने बल्ला भी घुमाया। लेकिन गेंद बल्ले पर नहीं आयी। रमेश के स्टंप्स उखड़ गये। महेश खुशी से उछलने लगा।
अगला बैट्समैन खुद कप्तान विजय था। वह क्रीज पर पहुँचा। अपनी नज़ आगे. पीछे, दायें, बायें दौड़ायी। विजय बैटिंग कग्ने के लिए दौड़ा। तभी जोग्टाग बागिश शुरू हुई। बागिश इतनी हुई, इतनी हुई, इतनी हुई कि………..

భావం : బాలు గాలిలోకి లేచింది. బాలు బౌండ్రీలైన్ దాటింది. అందరూ చప్పట్లు కొట్టారు. రమేష్కి కొంచెం ధైర్యం పెరిగింది. ఇంకో బంతిని ఎదుర్కోవటానికి సిద్ధపడ్డాడు. కానీ ఇదేంటి…. బాలు రమేష్ కాలికి తగిలింది. మహేష్ పెద్దగా అంపైర్, అంపైర్ అని అరిచాడు. అంపైర్ కాదని సౌంజ్ఞ చేసాడు.
మహేష్ తర్వాతి బంతి వేసాడు. రమేష్ బాట్ని ఊపాడు. కాని బాల్ బాట్ మీదకు రాలేదు. రమేష్. స్టంపులు ఎగిరి పడ్డాయి. మహేష్ సంతోషంతో గంతులేసాడు.
తర్వాతి బేటింగ్ కొచ్చింది స్వయంగా కేప్టెన్ విజయ్. అతను క్రీజ్ వద్దకు వచ్చాడు. దృష్టిని వెనక్కి, ముందుకు, కుడి, ఎడమలకు పరిగెత్తించాడు. విజయ్ బాటింగ్ చేయడానికి పరిగెత్తాడు. అప్పుడే పెద్దగా వర్షం మొదలైంది. వర్షం ఎంత పడిందంటే, ఎంత పడిదంటే, ఎంత పడిందంటే ………….

Ball was in the air, crossed boundary line. All to face next ball. But what was this …… ball touched Ramesh leg. Mahesh shouted loudly ‘Umpire – Umpire’. Umpire indicated ‘No’.
Mahesh started bowling. Ramesh moved the bat. But could not hit the ball. Stumps jumped and fell down. Mahesh jumped happily.

Next captain Vijay himself came for bating. He came to creeze. He looked in all directions. Vijay ran for bating. Then suddenly it started raining. It rained so heavily, so heavily that ……

शब्दार्थ (అర్ధములు) (Meanings) :

विलोम शब्द – వ్యతిరేక పదాలు – Opposites :