Class 6

Telangana SCERT 6th Class Hindi Study Material Telangana Pdf 9th Lesson खुशियों की दुनिया Textbook Questions and Answers.

TS 6th Class Hindi 9th Lesson Questions and Answers Telangana खुशियों की दुनिया

सुनो-बोलो :

प्रश्न 1.
कोयल की आवाज़ कैसी होती है ?
उत्तर :
कोयल की आवाज मीठी और मधुर होती है ।

प्रश्न 2.
फल-फूलों के पेड़ लगाने से क्या लाभ हैं ?
उत्तर :
फल – फूलों के पेड लगाने से हमे कई लाभ हैं। कई प्रकार के फूल मिलते हैं। खाने के लिए फल मिलते हैं । इनसे प्रदूषण भी दूर होता है और ठंडी हवा भी मिलती है।

प्रश्न 3.
तुम्हारी समझ में भला काम क्या है ?
उत्तर :
मेरी समझ में भगवान की प्रार्थना करना, बडों का आदर कर्ना, पशु – पक्षियों के प्रति दया दिखाना, गरीबों की सहायता करना, पेड़ – पौधे लगाना भले काम हैं।

पढ़ो :

अ. जोडी बनाइए।

उत्तर :

आ. पाठ के आधार पर जोड़िए।

उत्तर :

इ. पढ़ो। अंतर समझो।

ई. गाओ। कक्षा में सुनाओ।

लिखो :

अ. अंकों की बात।

आ. इस कविता में आपकी
मनपसंद पंक्तियाँ कौनसी हैं ?
उत्तर :
बढ़ – बढ़ कर ना बात बनाना,
भले काम तू करते जाना। – मेरी मनपसंद पंक्तियाँ हैं।

इ. घड़ी हमें क्या सिखाती है?
उत्तर :
घडी हमें अंकों की गिनती सिखाती है।

ई. अपना मनपसंद चित्र उतारो नाम लिखो।

उत्तर :

अभ्यासकार्य :

1. निम्नलिखित गद्यांश का वाचन कीजिए। प्रश्नों के जवाब दीजिए।
క్రింది కవిత్వం చదవండి. ప్రశ్నలకు జవాబులు వ్రాయండి.

गरमी – सरदी या बरसात,
चलती रहती है दिन-रात,
हरदम चलते रहने का,
संदेश सुनाती है यह रेल
छुक – छुक छुक – छुक चलती रेल।
देखो कभी न थकती रेल।।

प्रश्न 1.
गरमी – सरदी या – चलती रहती है।
1) बरसात
2) गग्मी
3) सर्ग्दा
उत्तर :
1) बरसात

प्रश्न 2.
दिन-रात क्या करती रहती है?
1) दाडती
2) चत्लती
3) सोरी
उत्तर :
2) चत्लती

प्रश्न 3.
यह रेल क्या सुनाती है?
1) संदेश
2) बर्तमान
3) दूर
उत्तर :
1) संदेश

प्रश्न 4.
क्या करके चलती रेल?
1) घड-घड
2) सजन्सज
3) छुक-हुक
उत्तर :
3) छुक-हुक

प्रश्न 5.
न धकनेवाली क्या है?
1) गाड़ी
2) रेल
3) मोटार
उत्तर :
2) रेल

सारांश-సారాంశం :

क – क – क – क कोयल गाती,
खी खी खी खी हँसता बंदर,
गड़ गड़ गड़ गड़ गाड़ी चलती,
घुमड़ घुमड़ कर गरजे मेघ ।

భావం : కోయిల కూ – కూ మని పాడుతుంది.
కోతి ఖి ఖి అని నవ్వుతుంది.
రైలు బండి గడ-గడ మని వెళ్తంంది.
మోఘాలు కమ్ముకొని గర్జిస్తున్నాయి.

Cuckoo sings ku-ku
Monkey laughs khe – khee.
Train goes making ghad-ghad sound
Clouds roar.

चम चम चम चम चमके तारे,
छुक छुक छुक छुक चलती रेल,
जगमग जगमग करते जुगनू,
झर झर झरता झरन्ना देख।,

భావం : నక్షత్రాలు తళ తళమని మెరుస్తున్నాయి
ఛుక్ ఛుక్ వని రైలుబండి వెళుతుంది. మిణుగురు పురుగులు
ప్రకాశిస్తున్నాయి. జలపాతం ఝర్ – ఝర్ మని ప్రవహిస్తోంది చూడు.

Stars are twinkling
Train goes with chuk-chuk sound. Fire flies
are shining. Water fall is flowing with jhur
jhur sound.

टिक टिक टिक टिक चलती घड़ियाँ,
टक टक टक करता लोहार,
डम डम डम डम डमरू बाजे,
ढम ढम ढम ढोलक की मार।

భావం: టిక్ టిక్ మని గడియారాలు నడుస్తాయి.
కమ్మరివాడు టక టక మనన శబ్దాలు చేస్తున్నాడు.
డమ్ డమ్ అని ఢమరుకం మ్రోగింది.
ఢమ్ ఢమ్ అని చిన్నడోలు మ్రోగింది.

Watches make tik-tik sound.
Blacksmith is making sound tak-tak sound
tak-tak.
Dum- dum – damaru started to beat
dum-dum small drum beat started.

तुर तुर तुर तुर बजता बाजा,
थिरक थिरक कर नाच दिखाना,
दन दना दन दौड़ लगाना,
धूम धाम से खुशी मनाना।

భావం: తుర్ తుర్మని బాజా మోగింది.
ఊగుతూ నృత్యం చూపించు.
దనా దనా పరిగెత్తు.
ఆనందంగా సంతోషాన్ని అనుభవించు.

Tur tur musical instrument started.
Show dance, run fast and enjoy.

पल-पल हर पल बढ़ते जाना,
फल-फूलों के पेड़ लगाना,
बढ़-बढ़ कर ना बात् बनाना,
भले काम तुम करते जाना।

భావం : ప్రతిక్షణం ముందుకు వెళుతూనే ఉండు.
పండ్లు – పూల చెట్లను నాటుతుండు. చిన్న చిన్న విషయాలను
పెద్దగా చేయకు. మంచి పనులు చేస్తూ వెళ్ళు.

Move forward every second.
Plant trees and plants. Don’t make small

పోతన బాల్యం TS 6th Class Telugu 6th Lesson Questions and Answers Telangana

బొమ్మను చూడండి – ఆలోచించండి – మాట్లాడండి

ప్రశ్నలు

ప్రశ్న 1.
బొమ్మలో ఎవరెవరు ఏం చేస్తున్నారో చెప్పండి.
జవాబు.
బొమ్మలో ఇద్దరు బాలురు గిల్లీ దండ ఆడుతున్నారు. ముగ్గురబ్బాయిలు గోళీలాట ఆడుతున్నారు. కొంతమంది అబ్బాయిలు రెండు జట్లుగా కబడ్డీ ఆడుతున్నారు. ఇద్దరమ్మాయిలు వామనగుంటలాడుతున్నారు. ఒక అమ్మాయి, అబ్బాయి జారుడు బండ ఆట ఆడుతున్నారు.

ప్రశ్న 2.
వాటిలో మీరు ఆడేవేవి ? ఆడనివేవి ?
జవాబు.
పై ఆటలలో అన్ని ఆటలు నేను ఆడుతాను.

ప్రశ్న3.
మీకు ఏ ఆట అంటే ఇష్టం ? ఆ ఆటను ఎట్లా ఆడుతారో చెప్పండి.
జవాబు.
నాకు కబడ్డీ అంటే ఇష్టం. ఒక జట్టులో నుండి ఒకరు ఆపకుండా కూతపెట్టుకుంటూ వెళ్ళి రెండవ జట్టులోని వారిని అంటుకొని వారికి దొరకకుండా రావాలి. దొరికితే ఇతడు ఔటు. దొరక్కపోతే అవతలివాడు ఔటు. అలా పాయింట్సు నిర్ణయిస్తారు.

ఆలోచించండి – చెప్పండి (TextBook Page No. 56)

ప్రశ్న 1.
“తమ్మునిమీద ఈగను వాలనీయడు” అంటే మీకేమర్థమయింది ?
జవాబు.
“తమ్ముని మీద ఈగవాలనీయడు” అంటే తమ్ముడికి ఏరకమైన ఆపదను కలుగనివ్వడు అని అర్థం. ఈగ వాలితే బరువునొప్పి ఏమీ ఉండదు. రెప్పపాటులో ఎగిరిపోతుంది. అంత చిన్న ఈగ వాలినా సహించడంటే తమ్మునికి చిన్న ఆపదను కూడా రానీయడు అని అర్థం.

ప్రశ్న 2.
అన్న తన తినుబండారాలు తమ్మునికి ఇచ్చాడు. ఇట్లా తమ్ముని కోసం అన్న ఇంకా ఏమేమి చేయవచ్చు?
జవాబు.
అన్న తన తినుబండారాలు తమ్మునికిచ్చాడు. అలాగే తను ఆడుకొనే వస్తువులు ఇవ్వొచ్చు. తన దగ్గర తమ్ముడి కిష్టమైనవి ఏవైనా ఉంటే ఇవ్వొచ్చు. తమ్ముడికి చదువులోగాని, ఆటపాటల్లో గాని సాయం చెయ్యొచ్చు.

ప్రశ్న 3.
‘తిప్పన పోతన’ లకు తగువులాట అంటే ఏమిటో తెలియదట. మరి మీ ఇంట్లో మీరు మీ అన్నదమ్ముళ్ళతోటి లేదా అక్కజెల్లెళ్ళతోటి ఎట్లా ఉంటారు ?
జవాబు.
తిప్పన, పోతన ఎప్పుడూ తగువులాడుకొనేవారు కాదు. నేను మా తమ్ముడు కూడా ఎప్పుడూ పోట్లాడుకోం, మా తమ్ముడి కేది కావాలంటే అది చేస్తాను. వాడు బడికి తయారుకావడానికి సాయం చేస్తాను. మంచి విషయాలు మంచి ఆటలు నేర్పుతాను.

ఆలోచించండి – చెప్పండి (TextBook Page No. 57)

ప్రశ్న 1.
పోతనను ‘ఉక్కు బాలుడు’ అని కవి ఎందుకు అనవలసి వచ్చింది ?
జవాబు.
ఉక్కు గట్టిదనానికి సూచన. పోతన ఒక్కక్షణం కూడా కుదురుగా ఉండకుండా ఎగురుతూ దూకుతూ పరుగెత్తుతుంటాడు. ఒక్కోసారి ఎత్తుమీంచి కిందపడ్డా వెంటనే బంతిలా పైకి లేచి పరుగెత్తి పోతాడు. ఎక్కడైనా దెబ్బతగలిందేమో కూడా చూసుకోడు. అందుకే పోతనను ఉక్కు లాంటి గట్టి బాలుడు అనవలసి వచ్చింది.

ప్రశ్న 2.
పాడటంలో పోతనను కోకిలతో పోల్చాడు కదా! ఇంకా వేటిని వేటితో పోల్చవచ్చు?
(ఉదా: నడకను, మాటను, కళ్ళను, మనస్సును, ముఖాన్ని, చేష్టలను)
జవాబు.
పాడటాన్ని కోయిలతో పోల్చినట్లే వయ్యారంగా నడుస్తుంటే హంసతో పోలుస్తారు. మాట్లాడటాన్ని చిలుకతో పోలుస్తారు. కళ్ళను కలువలతోను, ముఖాన్ని పద్మంతోను పోలుస్తారు. పరుగును జింక పిల్లతోను, పౌరుషాన్ని సింహంతోను పోలుస్తారు. బుద్ధికి బృహస్పతి అంటారు.

ప్రశ్న 3.
‘వీడు అసాధ్యుడు!” అని ఎవరినైనా, ఏయే సందర్భాల్లో అంటారు ?
జవాబు.
ఎవరూ చెయ్యలేని పనులు చేసినప్పుడు, తన వయసుకు, శక్తికి మించిన పనులు చేసినపుడు, అందరూ ఆశ్చర్యపడేలా ప్రవర్తించినపుడు, అసామాన్యమైన ప్రతిభ చూపించినపుడు ఇలాంటి సందర్భాలలో “వీడు అసాధ్యుడు” అంటారు.

ఆలోచించండి – చెప్పండి (TextBook Page No. 58)

ప్రశ్న 1.
“దూకుతున్నాడ”న్నారు కదా! ఇవి కాక ఇంకా పిల్లలు ఏయే చేష్టలు చేస్తారో చెప్పండి.
జవాబు.
పిల్లలు దూకుతారు. ఎగురుతారు. పరుగెత్తుతారు. పైకెక్కి దిగుతారు. పక్షులను, జంతువులను అనుకరిస్తారు. ఆటల్లో ఎవరికీ కనబడకుండా దాక్కుంటారు. వెంటబడి తరుముతూ పట్టుకుంటారు. ఎదుటి వారిని సరదాగా వెక్కిరిస్తారు. ఇలా పిల్లలు ఎన్నో చేష్టలు చేస్తారు.

ప్రశ్న 2.
‘పెరుగసాగె వేరొక ప్రక్క బిడ్డ యెడద’ అంటే మీకేమి అర్థమయ్యింది ?
జవాబు.
పోతన చదువులో దిట్ట. ఆటలలో మేటి, పాటలు పాడటంలో నేర్పుగలవాడు. పిల్లలెంతమంది కలబడినా ఒక్కడే వారిని ఎదిరించి నిలబడగలడు. ఇవన్నీ ఒకవైపు, సాధు సత్పురుషులను ఆదరిస్తాడు. హరికథలు, పురాణాలు వింటాడు. శివపూజలు చేస్తాడు. ఇవన్నీ మరొకవైపు. రెండూ వేరు వేరు కోణాలు. అయినా పోతన అన్నీ చేయగలడు అంటే అతడు బహుముఖ ప్రజ్ఞాశాలి అని అర్థం.

ఇవి చేయండి

I. విని, అర్థం చేసుకొని, ఆలోచించి మాట్లాడడం

1. ఈనాటి కాలంలో సోదరుల మధ్య ప్రేమ ఎట్లా ఉంటున్నదని మీరు అనుకుంటున్నారు ? విశ్లేషించండి.
జవాబు.
పోతన కాలంలో వ్యక్తుల మధ్య బంధాలు, ప్రేమలు గట్టిగా ఉండేవి. అందుకే ఉమ్మడి కుటుంబాలు చక్కగా ఉండేవి. ఈ రోజుల్లో అవకాశాలు, వసతులు, సౌకర్యాలు పెరిగే కొద్దీ ప్రేమలు తగ్గుతున్నాయి. అనుబంధాలు దూరమౌతున్నాయి. అదీగాక బడి చదువుల భారంతో పిల్లలకు ఆటపాటలకు సమయం లేకుండా పోతోంది. ఎవరి పని వారు చేసుకొని అలిసిపోయి పడుకుంటారు. ఇంక సోదరులు కలిసి గడిపే సమయం ఉండడం లేదు. ఈనాటి కాలంలో సోదరుల మధ్య ప్రేమ తగ్గిపోతోంది.

II. ధారాళంగా చదువడం – అర్థం చేసుకొని, ప్రతిస్పందించడం

1. ‘ఈ చిన్నబాలుడు అసాధ్యుడు” అనే భావం వచ్చే పద్య పంక్తి ఏది ? ఆ పద్యాన్ని, దాని భావాన్ని రాయండి.

జవాబు.
“చిరుతఁ డసాధ్యుఁడంచు నెదఁ జే యిడి విస్మయమంద నందఱున్” అనేది ఆ పద్య పంక్తి.
గురినిడి కొట్టెనేని యొక గోలియుఁ దప్పదు కచ్చగట్టి బొం
గరమును వేయ వ్రేటు కొక కాయ పటుక్కను, బందెమూని తా
నుఱికిన లేడిపిల్లవలె నొక్కని యయ్యకుఁ జిక్కడద్దిరా!
చిఱుతఁ డసాధ్యుఁడంచు నెదఁ జే యిడి విస్మయమంద నందఱున్.

భావం : గురిచూసి కొట్టాడంటే ఒక్క గోలీకూడా గురితప్పదు. పోటీపడి బొంగరాన్ని విసిరితే వేటువేటుకు ఇతరుల బొంగరాలు ‘పటుక్కని’ పగులవలసిందే. పందెం పెట్టుకొని పరుగెత్తాడంటే లేడిపిల్లవలె ఏ ఒక్కనికీ చిక్కడు. దాన్ని చూసి అదిరా! ఈ చిఱుతడు అసాధ్యుడు సుమా! అంటూ అందరు గుండెలమీద చేయి వేసుకొని ఆశ్చర్యపడుతుంటారు.

2. కింది పద్యం చదవండి. భావంలోని ఖాళీలు పూరించండి.

కందుకము వోలె సుజనుడు
గ్రిందం బడి మగుడ మీదికి న్నెగయుఁ జుమీ!
మందుఁడు మృత్పిండము వలె
గ్రిందంబడి యడఁగి యుండు గృపణత్వమునన్.

ఖాళీలు :
అ. కింద పడ్డా పైకి లేచేవాడు ………………………
జవాబు.
సుజనుడు

ఆ. అపజయం పాలైనా తిరిగి సాధిస్తాడు. ………………………
జవాబు.
విజయం

ఇ. మందుడు అంటె ………………………
జవాబు.
తెలివిలేని వాడు

ఈ. బంతితో పోల్చబడినవాడు ………………………
జవాబు.
సుజనుడు

ఉ. ‘మట్టిముద్ద’ అనే పదానికి పద్యంలో వాడబడిన పదం ………………………
జవాబు.
మృత్పిండము

III. స్వీయ రచన

1. కింది ప్రశ్నలకు ఐదేసి వాక్యాల్లో జవాబులు రాయండి.

అ. ఊళ్ళోని పెద్దలందరూ అన్నదమ్ములిద్దరినీ మెచ్చుకునేవారట. మీ చుట్టుపక్కలవారు నిన్ను మెచ్చుకునేటట్లుగా నీవు ఏం చేస్తావు ?
జవాబు.
నేను మా చుట్టుపక్కల వాళ్ళందరితోనూ స్నేహంగా ఉంటాను. వాళ్ళ పిల్లలతో కలిసి మెలిసి ఆడుకుంటూ, చదువుకుంటూ ఉంటాను. నేనెవరింటికెళ్ళినా వారితో ఎంతో గౌరవంగా మాట్లాడుతాను. ఎవరితోనూ గొడవలు పెట్టుకోను. నా స్నేహితులెవరైనా బడికి రాకపోతే వారికి ఆ రోజు బడిలో జరిగిన పాఠాల గురించి, ముఖ్యమైన సంగతుల గురించి చెబుతాను. వారికి రాసుకోడానికి నా నోట్సులు ఇస్తాను. ఇలా చేస్తాను గనుక చుట్టుపక్కల వారు నన్ను ప్రేమగా చూస్తారు. మెచ్చుకుంటారు.

ఆ. ‘కాళ్ళలో పాదరసం’ అంటే మీకు ఏమి అర్థమయింది ?
జవాబు.
పాదరసం ద్రవం రూపంలో ఉండే లోహం. దానిని పట్టుకోవాలంటే చేతికి చిక్కదు. అటూ ఇటూ దొర్లిపోతుంది. గట్టిగా పట్టుకుంటే చిన్న చిన్న ముక్కలై దొర్లుతూనే ఉంటుంది. అలాగే పోతన ఆటలో ఎవరికీ దొరక్కుండా తేలికగా తప్పించుకొనేవాడు. తప్పించుకోవాలంటే కాళ్ళతోనే గదా పరుగెత్తాలి. అందుకే ‘కాళ్ళలో పాదరసం’ అని ఉంటారు.

ఇ. ‘తిప్పన – పోతన’ లను రామలక్ష్మణులతో ఎందుకు పోల్చారు ?
(లేదా)
తిప్పనకు, పోతన పై గల ప్రేమ సొంతమాటల్లో రాయండి.
జవాబు.
రామలక్ష్మణులు అన్నదమ్ములు. ఒకరంటే ఒకరికి ప్రేమ. తిప్పన, పోతన కూడా అన్నదమ్ములు. అన్నమీద తమ్ముడికి, తమ్ముడి మీద అన్నకు ఎంతో ప్రేమ. అన్న తిప్పన తమ్ముడి మీద చూపించే అనురాగానికి ఊరంతా ఎంతో మెచ్చుకొనేవారు. అన్న అంటే పోతనకెంతో గౌరవం. తనకెవరైనా తినడానికిస్తే తిప్పన తమ్ముడికిచ్చేవాడు. తమ్ముడు కావాలంటే తనకెంత ఇష్టమైన వస్తువైనా ఇచ్చేసేవాడు. ఒక్క నిమిషం తమ్ముడు కనబడకపోతే ఊరంతా వెతికేవాడు. తమ్ముడి మీద ఈగవాలనివ్వడు. అందుకే వారిద్దరినీ రామలక్ష్మణులతో పోల్చారు.

ఈ. ఈ పాఠం రాసిన కవి గురించి సొంతమాటల్లో రాయండి.
జవాబు.
‘పోతన బాల్యం’ అనే పాఠాన్ని రచించిన కవి డా॥ వానమామలై వరదాచార్యులు గారు. ఈ పాఠాన్ని చదివితే కవికి పోతనంటే ఎంత ఇష్టమో అర్థమౌతుంది. అంతేగాక పల్లెటూరి వాతావరణం, ఆటలు, పిల్లల కాలక్షేపాలు కళ్ళకు కట్టినట్లు వర్ణించాడు. పోతన జీవిత విశేషాలు చదువుతుంటే కవి బాల్యం ఇలాగే ఉండేదేమో అనిపిస్తుంది. కవి ఇందులో తేలికైన తేటతెలుగు పదాలు వాడాడు. అందులోనే చక్కని అలంకారాలు ప్రయోగించాడు. ఏ విషయాన్నైనా అలవోకగా రాయగల గొప్పకవి అని తెలుస్తోంది.
(గమనిక : పాఠం ఆధారంగా కవి గురించి రాయండి అన్నప్పుడు కవి రచనలు, బిరుదులు వగైరా రాయనక్కరలేదు.)

2. కింది ప్రశ్నకు పది వాక్యాల్లో జవాబు రాయండి.

పోతన బాల్యాన్ని మీ సొంతమాటల్లో రాయండి.
(లేదా)
ఆటలలో చదువులలో కూడా పోతనకు పోతనే సాటి అనవచ్చు- వివరించండి.
జవాబు.
తిప్పన, పోతన అన్నదమ్ములు. రామలక్ష్మణుల వలె ఒకరంటే ఒకరు ఎంతో ప్రేమగా ఉండేవారు. పోతనకు అన్న అంటే గౌరవం అన్నకు తమ్ముడంటే ప్రాణం. తిప్పన ఏదైనా పద్యాన్ని చదివితే పోతన ఒకసారి వినగానే అప్పజెప్పేవాడు. అంత సూక్ష్మబుద్ధి కలవాడు. పోతన ఆటలాడుతూ, దూకుతూ, ఎగురుతూ ఎవ్వరికీ దొరక్కుండా పరిగెత్తుతూ, కిందపడితే పట్టించుకోకుండా లేచి మళ్ళీ పరిగెత్తుతూ ఆడుతుండేవాడు.

ఆటల్లోనూ, పాటల్లోనూ, చదువులోనూ అన్నింటా పోతనదే పైచేయి. గోలీలాట, బొంగరాలాట, పరుగుపందెం అన్నిటా గెలుపు పోతనదే. ఊరివారంతా అతడి చురుకుదనానికి ఆశ్చర్యపోయేవారు. అమ్మతో పాటు గుడికెళితే ఏకాగ్రతతో దేవునికి నమస్కరించేవాడు. పరిసరాలుకూడా మర్చిపోయేవాడు. సాధు సజ్జనులను గౌరవించేవాడు. హరికథలను, పురాణాలను ఎంతో ఆసక్తితో వినేవాడు. శివారాధన చేయాలనే కోరిక మనసులో పెంచుకున్నాడు.

IV. సృజనాత్మకత/ప్రశంస

1. పోతన తన బాల్యంలో ఆడుకొనే ఆటలు తెలుసుకున్నారు కదా! అట్లాగే మీరు ఆడుకొనే ఆటలు ఏవి ? ఆటలు ఎందుకోసం ఆడాలో, వాటి ప్రాముఖ్యత ఏమిటో వివరిస్తూ వ్యాసం రాయండి.
జవాబు.
ఆటలు – ప్రాముఖ్యం
1. పూర్వరంగం : పోతన బాల్యంలో గోళీలు, బొంగరాలు, కోతి కొమ్మచ్చులు, వంగుడు దూకుళ్ళు, పరుగెత్తడాలు వంటి ఆటలు ఆడుకొనేవాడని పోతన ల పాఠంలో చెప్పబడింది.

2. ప్రస్తుతం : ఇప్పుడు ఆ ఆటలేవీ పిల్లలు ఆడటం లేదు. ఒక పరుగు పందాలు మాత్రం ఆడుతున్నారు. నేను మా స్నేహితులు పరుగు పందాలు, దాక్కునే ఆటలు ఆడతాం. జట్లుగా కబడ్డి ఆడతాం. ఇంట్లో ఉంటే చదరంగంగానీ, మెకానో సెట్స్లోని ఆడుకుంటాను.

3. ఆటలు ఎందుకు ఆడాలి : ఆటలు ఆడినందువల్ల శరీరం దృఢంగా ఉంటుంది. శరీరంలో రక్తప్రసరణ బాగా జరుగుతుంది. ఒంటికి బాగా చెమటలు పట్టి శరీరంలోని మలినాలు బయటికి పోతాయి. చురుకుదనం వచ్చి పనులు చకచకా చేసుకుంటారు. బుద్ధి కూడా చురుకుగా ఉంటుంది. ఇలా ఆటలు చక్కని వ్యాయామం. అంతేగాక అందరితో కలిసి ఆడటం వల్ల టీమ్ స్పిరిట్ అలవాటౌతుంది. సంఘీభావం, సర్దుకుపోవటం లాంటి మంచి అలవాట్లు వస్తాయి.

3. ఆటల ప్రాముఖ్యం : ఆటలు ఆడకపోతే పిల్లల్లో మందకొడితనం ఏర్పడుతుంది. టి.వి.లు చూస్తూ కూర్చుంటారు. కళ్ళు దెబ్బతింటాయి. ఒళ్ళు పెరిగిపోతుంది. అనవసరమైన రోగాలు చుట్టుకుంటాయి.

4. ముగింపు : కాబట్టి ఏ వయసు వారికైనా వ్యాయామం అవసరమే. అది పిల్లల విషయంలో ఆటలే మంచి వ్యాయామం.

2. పోతన ఆడుకునేటప్పుడు చూసినవాళ్ళు “ఈ బాలుడు అసాధ్యుడు” అని అనుకునేవారు కదా! మరి ఇప్పుడు ఆడుకొనే పిల్లల్ని చూసి పెద్దవాళ్ళు ఏం మాట్లాడుకుంటారో ఊహించి సంభాషణలు రాయండి.
జవాబు.
లలిత : చూశావా జానకీ! రాజు ఎంత బాగా పరిగెత్తుతున్నాడో !
జానకీ : ఔనౌను. తప్పకుండా ముందున్న ముగ్గుర్నీ దాటేస్తాడు.
లలిత : వాడి కాళ్ళలో మెరుపు వేగం ఉంది. నిజంగా వాడు అసాధ్యుడే సుమా!
జానకీ : ఔనౌను. అటుచూడు. ఆ పక్కనించి రవి దూసుకొచ్చేస్తున్నాడు.
లలిత : నిజమే. ఎవరు ముందొస్తారో!
జానకీ : రవి రాజుతో పాటు జానీ, జీవన్ కూడా వేగం అందుకున్నారు.
లలిత : చూసే వాళ్ళకు మనకే ఎంత ఉత్కంఠగా ఉందో ! ఇక పిల్లల సంగతి ఏం చెప్పాలి.
జానకీ : నిజమే లలితా! ఈ కాలం పిల్లలు అసాధ్యులమ్మా! మన రోజుల్లో ఇంత గంభీరంగా ఉండేదికాదు. ఇప్పుడు పిల్లల్లో పట్టుదల, స్పర్థ బాగా పెరిగిపోతున్నది.
లలిత : ఎవరికి వారే తామే మొదటిస్థానం గెలవాలని పట్టుదలగా ఆడుతున్నారు. రికార్డులు బద్దలు కొడుతున్నారు. ఇది మెచ్చుకోవలసిన విషయం.
జానకీ :ఔనౌను. అటుచూడు చివరగా పరుగెత్తుతున్న రాకేష్ అందర్నీ దాటి ఫస్టు వచ్చాడు. ఇది ఊహించని మలుపు.

V. పదజాల వినియోగం.

1. కింది వాక్యాల్లో గీత గీసిన పదాలకు అదే అర్థం వచ్చే పదాలను పాఠంలో వెతికి రాయండి.

ఉదా : భారతీయులు సోదరభావం కలిగి ఉంటారు.
జవాబు.
సౌభ్రాత్రము

అ. లక్ష్మి పుస్తకాన్ని తెరిచి పాఠం చదివింది.
జవాబు.
పొత్తము

ఆ. అర్జునుడు విలువిద్యయందు అధిపుడు.
జవాబు.
మేటి

ఇ. బలరాముని సోదరుడు శ్రీకృష్ణుడు.
జవాబు.
అనుజుడు/అవరజుడు/యవీయసుడు

ఈ. ప్రతిరోజు స్నానంచేసి శరీరాన్ని శుభ్రంగా ఉంచుకోవాలి.
జవాబు.
మెయి

2. కింది పట్టికలోని ప్రకృతి – వికృతి పదాలను జతపరచండి.

అ. భోజనం – క. నిద్ర
ఆ. నిదుర – ఖ. పుస్తకం
ఇ. పొత్త – గ. బోనం
జవాబు.
అ) భోజనం – గ. బోనం
ఆ) నిదుర – క. నిద్ర
ఇ) పొత్త – ఖ. పుస్తకం

3. కింది పదాలతో సొంతవాక్యాలు రాయండి.

అ) అనుజుడు : ___________
జవాబు.
అనుజుడు = తమ్ముడు
అర్జునుడు ధర్మరాజుకు అనుజుడు.

ఆ) గొంకుజంకులు : ___________
జవాబు.
గొంకుజంకులు = భయసందేహాలు
కిషోర్ గొంకుజంకులు లేకుండా చక్కగా ఉపన్యాసమిచ్చాడు.

ఇ) మేటి : ___________
జవాబు.
మేటి = శ్రేష్ఠుడు
ఏకలవ్యుడు విలువిద్యలో మేటి

ఈ) ఆసక్తి : ___________
జవాబు.
ఆసక్తి = ఇష్టము
పిల్లలకు ఆటలమీద ఆసక్తి ఎక్కువ.

ఉ) వెత : ___________
జవాబు.
వెత = బాధ
తుఫాన్లో సర్వం కోల్పోయిన వారి వెతలు చూస్తే మనసు కరిగిపోతుంది.

ఊ) అసాధ్యుడు : ___________
జవాబు.
అసాధ్యుడు = ఎవరికీ లొంగనివాడు
ఈ కాలంలో పిల్లలు తెలివితేటలలో అసాధ్యులుగా ఉన్నారు.

4. కింది వాక్యాలను చదవండి. ప్రతి వాక్యంలోనూ ఒక పదానికి అదే అర్థం వచ్చే మరికొన్ని పదాలున్నాయి. వాటి కింద గీత గీయండి.

అ) అరుణాస్పదమనే పురంలో ప్రవరుడు నివసించేవాడు. ఆ పట్టణం చాలా అందమైనది. ఆ నగరంలో ఆకాశాన్ని తాకే మేడలున్నాయి.
జవాబు.
అదే అర్థం వచ్చే పదాలు : పురం, పట్టణం, నగరం.

ఆ) సకాలంలో వర్షాలు పడితే ధరణి పులకరిస్తుంది. రైతు పుడమిని దున్ని విత్తనాలు చల్లుతాడు. పచ్చని పంటల తోటి అవని శోభిస్తుంది.
జవాబు.
అదే అర్థం వచ్చే పదాలు : ధరణి, పుడమి, అవని

ఇ) కార్తీక్ ఇంటిమీద కపి కూర్చున్నది. ఆ వానరం చేతిలో కొబ్బరి చిప్ప ఉన్నది. అదిచూసి మరో కోతి ఉరికొచ్చింది.
జవాబు.
అదే అర్థం వచ్చే పదాలు : కపి, వానరం, కోతి.

ఈ) మా గ్రామంలోని గుడి చాలా పెద్దది. నేను ప్రతినిత్యం కోవెలకు పోతాను. ఆ దేవాలయంలో ఎంతో ప్రశాంతత లభిస్తుంది.
జవాబు.
అదే అర్థం వచ్చే పదాలు : గుడి, కోవెల, దేవాలయం.

VI. భాషను గురించి తెలుసుకుందాం

1. కింది పట్టికలోని పదాలను చదివి, పుంలింగ, స్త్రీ లింగ, నపుంసకలింగ పదాలను, ఏకవచన బహువచనాలను, అవ్యయాలను గుర్తించండి.

అ. పుంలింగ పదాలు : ___________
జవాబు.
బాలుడు, బాలురు, చంద్రుడు, బలరాం, సుధాకర్, అతడు.

ఆ. స్త్రీలింగ పదాలు : ___________
జవాబు.
రచయిత్రి, సీత, మహిళలు

ఇ. నపుంసకలింగ పదాలు : ___________
జవాబు.
పుట్ట, రచనలు, ఆటలు, ఆకాశం.

ఈ. ఏకవచనం : ___________
జవాబు.
బాలుడు, రచయిత్రి, సీత, చంద్రుడు, బలరాం, సుధాకర్, పర్వతం.

ఉ. బహువచనం : ___________
జవాబు.
రచనలు, బాలురు, మహిళలు, ఆటలు

ఊ. అవ్యయం : ___________
జవాబు.
ఆహా, అట్లని, శభాష్, అమ్మో

2. కింది వాటిని జతపరచండి.

జవాబు.

3. కింది ఖాళీలను పూరించండి.

అ. నామవాచకానికి లేదా సర్వనామానికి ఉన్న గుణాన్ని తెలిపేది ___________
జవాబు.
విశేషణం

ఆ. నామవాచకానికి బదులుగా వాడేది ___________
జవాబు.
సర్వనామం

ఇ. పనిని తెలిపే మాట ___________
జవాబు.
క్రియ

ఈ. లింగ వచన విభక్తులు లేనివి ___________
జవాబు.
అవ్యయాలు

ఉ. పేరును తెలిపే పదం ___________
జవాబు.
నామవాచకం

ప్రాజెక్టు పని

మీ గ్రామంలో లేదా మీకు తెలిసిన కుటుంబంలో మంచిగా కలిసి ఉన్న అన్నదమ్ముల గురించి రాయండి. వారి గురించి మీకు ఏమనిపించిందో మీ అనుభూతుల్ని తెలుపుతూ నివేదిక రాయండి. ప్రదర్శించండి.

1. ప్రాజెక్టు శీర్షిక : మీ గ్రామంలో లేదా మీకు తెలిసిన కుటుంబంలో మంచిగా కలిసి ఉన్న అన్నదమ్ముల గురించి రాయడం. ఆ అనుభూతుల్ని తెలుపుతూ నివేదికరాయడం.

2. సమాచార సేకరణ : అ) సమాచారం సేకరించిన తేది : x x x ఆ) సమాచార వనరు : మాగ్రామ పరిసరాలు

3. సేకరించిన విధానం : మాగ్రామం సిరిపురం. మాగ్రామంలో మంచిగా కలసిమెలసి ఉండే అన్నదమ్ములు రమేష్, గణేష్. వారి నుండి సమాచారం సేకరించడం జరిగింది.

4. నివేదిక : మా గ్రామం సిరిపురం. మా గ్రామంలో రమేష్, గణేష్ అనే ఇద్దరు రైతు సోదరులు ఉన్నారు. ఇద్దరూ ఎంతో కష్టపడి వ్యవసాయం చేసి పంటలు పండిస్తారు. గణేష్ భూమిలోని బోర్లో నీరు రాలేదు. రమేష్ భూమిలోని బోర్నుండి గణేష్కు నీరిస్తాడు. రమేష్ భూమిలో కొంత మెరక నేల. నీళ్ళు సరిగా పారవు. గణేష్ తన వద్ద ఉన్న నీటిగొట్టాలను రమేష్కు ఇస్తూ ఉంటాడు.

ఆ నీటిగొట్టాల సాయంతో మెరకభూమికి నీరు నడిచేలా రమేష్ చూస్తాడు. రమేష్, గణేష్ ఒకరికి ఒకరు సాయంగా, చేదోడువాదోడుగా ఉంటారు. ఊరిలో ఎవరికి ఏ కష్టం వచ్చినా ఆదుకోవడానికి రమేష్, గణేష్ ముందు ఉంటారు. అన్నదమ్ములు ఎలా ఉండాలో రమేష్, గణేష్లను చూసి నేర్చుకోవాలని ఊరిలోని వారంతా అంటుంటారు.

5. ముగింపు : అన్నదమ్ములు ఎలా ఉండాలో వీరిని చూసి నేర్చుకోవాలి. అన్నదమ్ముల అనుబంధం, కష్ట సుఖాలలో పాలు పంచుకోవడం వంటివి చూస్తే నాకు కూడా వారిలాగే ఉండాలని అనిపిస్తుంది.

TS 6th Class Telugu 6th Lesson Important Questions పోతన బాల్యం

ప్రశ్న 1.
ఆటలలో పోతన నేర్పు వివరించండి.
జవాబు.
పోతన ఆటల్లో ఆరితేరినవాడు. గురిచూసి కొట్టాడంటే ఒక్క గోలీ కూడా గురి తప్పదు. స్నేహితులతో పోటీపడి బొంగరాన్ని విసురుతుంటే ఒక్కొక్క వేటుకు ఒక్కొక్క బొంగరం ముక్కలయ్యేది. పందెం పెట్టుకొని పరిగెత్తితే లేడిపిల్లలాగా ఎవరికీ చిక్కడు. చెట్ల కొనకొమ్మల నెక్కుతాడు. పక్షివలె దూకుతాడు. ఒక్క క్షణం కూడా నేలమీద కాలు నిలవదు.
పాదరసంలా జారిపోతాడు.

ప్రశ్న 2.
పోతన భక్తి ఎలాంటిది ?
జవాబు.
పోతన అమ్మ గుడికి పోతుంటే ఆమె వెంటే వెళతాడు. వేరే ఏ ధ్యాసకూడా లేకుండా దేవుని మీదే మనసు లగ్నం చేసి మళ్ళీ మళ్ళీ దేవుడికి నమస్కారాలు చేస్తాడు. సాధువులను, సజ్జనులను సేవిస్తాడు. హరికథలను, పురాణాలను ఆసక్తిగా వింటాడు. శివుని పాదాలను నిరంతరం పూజించాలనే కోరిక ఎక్కువగా కలవాడు.

పర్యాయపదాలు

• గతి = తీరు, పద్ధతి, మార్గము
• శంభుడు = శివుడు, హరుడు, శంకరుడు
• కోతి = కపి, మర్కటం, వానరం
• భూమి = ధరణి, పుడమి, నేల
• పాదము = అడుగు, చరణము
• గుడి = దేవాలయం, కోవెల
• పురి = పట్టణం, ఊరు, నగరం
• అనుజుడు = అవరజుడు, తమ్ముడు, యవీయసుడు.
• వెత = వ్యథ, బాధ
• సోదరులు = సహెూదరులు, అన్నదమ్ములు
• భోజనము = ఆహారము, కూడు, తిండి
• పొత్తము = పుస్తకము, గ్రంథము
• సరోజము = వారిజము, జలజము

ప్రకృతి – వికృతి

• వ్యథ – వెత
• పుస్తకము – పొత్తము
• భోజనము – భోనము
• విద్య – విద్దియ , విద్దె
• గుణము – గొనము
• నిద్ర – నిదుర
• ప్రాణము – పానము
• భక్తి – బత్తి
• పక్షి – పక్కి
• కథ – కత
• ధాటి – దాడి
• మతి – మది

నానార్థాలు

• గుణము = స్వభావము, అల్లెత్రాడు
• ప్రాణం = ఉసురు, గాలి, బలిమి
• దర్శనం = చూపు, శాస్త్రం, అద్దం
• గడియ = ఇరవై నాలుగు నిమిషాల కాలము, తలుపుకు వేయు గొళ్ళెము
• సాధువు = సజ్జనుడు, ముని

I. ఈ క్రింది పద్యాలను చదివి భావాలు రాయండి.

1. తిప్పన చదివేడు పద్యముఁ
జప్పున నొకసారి వినిన సరిపోతన తా
విప్పక పొత్తము నొప్పం
జెప్పును నద్దాని నేమి చెప్పుట తెలివిన్
జవాబు.
భావం : తిప్పన ఏదైన పద్యాన్ని చదువుతుంటే, పోతన దానిని ఒక్కసారి వినగానే అర్థం చేసుకొని దాంట్లోని సారాంశాన్ని వెంటనే చెప్పగలిగేవాడు. అంతగొప్ప తెలివిగలవాడు.

2. సాధు సజ్జన దర్శనోత్సాహ గతియు
హరికథాపురాణ శ్రవణాభిరతియు
శంభుపద సరోజార్చ నాసక్తమతియుఁ
బెరుగసాగె వేఱక ప్రక్క బిడ్డ యెడద.
జవాబు.
భావం : మరోవైపు పోతన మనసులో సాధుసజ్జనులను దర్శించాలనే ఉత్సాహం పెరుగసాగింది. హరికథలను, పురాణాలను వినాలనే కోరిక మొదలయ్యింది. శివుని పాదపద్మాలను పూజించాలనే ఆసక్తి పెరుగసాగింది.

3. ఈక్రింది పద్యాన్ని పాదభంగం లేకుండా రాయండి.

1. ఆటల మేటి విద్దియల ……….. చరించునాతఁడున్.
జవాబు.
ఆటల మేటి విద్దియల యందున వానికి వాఁడెసాటి కొ
టన బాలురంద తొకటైన నెదిర్చెడి ధాటి, తీయగా
బాటలు పాడుటందుఁ బికవాణికి వానికిఁ బోటి యెందు మో
మోటముఁ గొంకు జంకులను బొత్తుగ వీడి చరించు నాతఁడున్.

పదజాలం :

II. కింది పదాలతో సొంత వాక్యాలు రాయండి.

1. ప్రక్కలయ్యె
జవాబు.
ప్రక్కలయ్యే = పగిలిపోయింది
రాము పలక కింద పడి ప్రక్కలయింది.

2. పొత్తము
జవాబు.
పొత్తము = పుస్తకము
నేనింకా కొత్త పొత్తములు కొనలేదు.

3. తెలివి
జవాబు.
తెలివి = జ్ఞానము
రవి అద్భుతమైన తెలివి కలవాడు

4. తగువులాట
జవాబు.
తగువులాట = పోట్లాట
పిల్లలు తగువులాడుకున్నా మళ్ళీ కలిసిపోతారు.

III. సరైన సమాధానాన్ని గుర్తించండి.

1. మిక్కిలి, గొప్ప అనే అర్థాలనిచ్చే పదం ………………..
a) కడు
b) ఒప్పు
c) దూకులు
d) అండ్రు
జవాబు.
a) కడు

2. పోట్లాట, కయ్యం – అనే పదాలకు సమానార్థాన్నిచ్చేది
a) బిగువు
b) పట్టు
c) అనఘ
d) తగువు
జవాబు.
d) తగువు

3. ‘భూమి’ అనే అర్థాన్నిచ్చే మరో రెండు పదాలు
a) గడియ, గుడి
b) వడి, జడి
c) పుడమి, నేల
d) నింగి, నేల
జవాబు.
c) పుడమి, నేల

4. ‘అనుజుడు’ అనే మాటకు సమానార్థక పదాలు
a) తమ్ముడు, అన్న
b) తమ్ముడు, సోదరుడు
c) ప్రియమైనవాడు, నేస్తం
d) బంధువు, స్నేహితుడు
జవాబు.
d) బంధువు, స్నేహితుడు

5. సరి, సమానము అనే అర్థాలనిచ్చే పదం
a) సాటి
b) మేటి
c) పోటీ
d) ధాటి
జవాబు.
a) సాటి

IV. కింది పదాల నుండి సరైన ప్రకృతి – వికృతులను గుర్తించండి.

1. ‘విద్య’ అనే మాటకు వికృతి
a) ఒ
b) విజ్ఞ
c) విద్దె
d) విధ్య
జవాబు.
c) విద్దె

2. ‘బగితి’ అనే వికృతి పదానికి ప్రకృతి
a) భాతి
b) భక్తి
c) భగత్
d) భాగ్యం
జవాబు.
b) భక్తి

3. ‘భోజనం’ అనే పదానికి వికృతి
a) భుక్తి
b) నజభం
c) బోనం
d) జన్నం
జవాబు.
c) బోనం

4. ‘గొనము’ అనే పదానికి ప్రకృతి
a) గుణము
b) గణము
c) ఘనము
d) గానము
జవాబు.
a) గుణము

V. వ్యాకరణాంశాలు:

1. కోతి కొమ్మల మీద ఆడుకుంటున్నది. గీతగీచిన పదం
a) స్త్రీలింగం
b) పుల్లింగం
c) నపుంసకలింగం
d) క్రియ
జవాబు.
c) నపుంసకలింగం

2. పిల్లలు ఆడుకుంటున్నారు. గీతగీచిన పదం
a) విశేషణం
b) క్రియ
c) స్త్రీలింగం
d) నామవాచకం
జవాబు.
b) క్రియ

3. సాధువులు భజన చేస్తున్నారు. ఇందులో సాధువులు
a) ఏకవచనం
b) నపుంసకలింగం
c) క్రియ
d) బహువచనం
జవాబు.
d) బహువచనం

4. అమ్మ పాపకు జోలపాడుతున్నది. అమ్మ –
a) పుల్లింగం
b) బహువచనం
c) స్త్రీలింగం
d) క్రియ
జవాబు.
c) స్త్రీలింగం

5. సైనికులు దేశభక్తిని ప్రదర్శించారు. సైనికులు
a) నపుంసకలింగం
b) బహువచనం
c) క్రియ
d) విశేషణం
జవాబు.
b) బహువచనం

6. వాళ్ళు చాలా మంచివాళ్ళని తెలుసు. ఈ వాక్యంలో సర్వనామం
a) వాళ్ళు
b) చాలా
c) మంచి
d) తెలుసు
జవాబు.
a) వాళ్ళు

7. చెట్లు తీయని ఫలాలను ఇస్తాయి. ఈ వాక్యంలో క్రియ
a) ఇస్తాయి
b) చెట్లు
c) ఫలాలు
d) తీయని
జవాబు.
a) ఇస్తాయి

8. ఆమె గొప్ప నర్తకి అంటారు. ఇందులో గీతగీచిన పదం
a) సర్వనామం
b) విశేషణం
c) నామవాచకం
d) క్రియ
జవాబు.
b) విశేషణం

9. అది అందమైన పల్లెటూరు. ‘పల్లెటూరు’ ఏ భాషాభాగం ?
a) తెలుగు
b) నామవాచకం
c) సర్వనామం
d) విశేషణం
జవాబు.
b) నామవాచకం

10. కింది వానిలో నపుంసకలింగం కానిది
a) చెట్టు
b) పండు
c) కొడుకు
d) కోడి
జవాబు.
c) కొడుకు

పద్యాలు – ప్రతి పదార్ధాలు – తాత్పర్యాలు:

1వ పద్యం

కం. తిప్పన సౌభ్రాత్రమ్మున
న స్పురిఁ గల చిన్న పెద్ద లందరికిఁ గడున్
మెప్పనుజునకన్న యనన్
గొప్పగుఁ దమ్ముఁ డన నన్నకున్ బ్రాణంబౌ 

ప్రతిపదార్థం :

తిప్పన = అన్నయైన తిప్పన యొక్క
సౌభ్రాత్రమ్మునన్ = సోదర భావంతో
ఆ + పురిన్ + కల = ఆ ఊరిలో ఉన్న
చిన్న పెద్దలు = చిన్నవారు పెద్దవారు
అందరికిస్ = అందరికి
కడున్ = మిక్కిలి
మెప్పు = ఇష్టము
అనుజునకు = తమ్ముడైన పోతనకు
అన్న + అనన్ = అన్న అంటే
గొప్ప గ + అగున్ = చాల గౌరవం
అన్నకున్ = అన్నయ్యకు
తమ్ముడు + అనన్ = తమ్ముడంటే
ప్రాణంబు + ఔ = ప్రాణంతో సమానం

తాత్పర్యం : తిప్పన, పోతనలు అన్నదమ్ములు. తిప్పనకు తమ్ముడంటే చాలా ప్రేమ. తిప్పన తన తమ్ముడైన పోతనమీద చూపే సోదర భావంతో ఊరిలో అందరికి ఆదర్శంగా నిలిచాడు. అన్న అంటే పోతనకూ గౌరవం. తమ్ముడంటే అన్నకు పంచప్రాణాలు. ఈ విధంగా ఒకరిపై ఒకరు ఎంతో ప్రేమను కలిగి ఉండేవారు.

2వ పద్యం

సీ. తన కెవ్వ రేదేని తినుబండ మిడిలేని
యనుజుని కిడక తిప్పన తినండు
అనుజన్మ నెవ్వ రేమనిన తా నష్టమ్ము
వచ్చు మై నీఁగను వ్రాలనీఁడు.
గడియసేపింటఁ దమ్ముఁడు గానరాకున్న
వెదకుఁ గన్పడుదాఁక వెతను జెందుఁ
తన ప్రాణమున కెంతయును గూర్చు వస్తువే
నవరజుం డడిగినయంత నొసఁగు

తే. భోజన మొనర్చు తఱి నిద్రబోవు వేళ
లందును యవీయసుఁడు తన యండ నుండ
వలెను దగవులాటననేమొ తెలియ రనఘ
గుణులు సోదరుల్ రామలక్ష్మణులు మణులు.

ప్రతిపదార్థం:

తిప్పన = అన్నయైన తిప్పన
తనకు = తనకోసం
ఎవ్వరు = ఎవరైనా
ఏది + ఏని = ఏదైనా
తినబండము = తినే పదార్ధము
ఇడిరి + ఏని = ఇచినట్లైతే
అనుజునికి = తమ్మునికి
ఇడక = పెట్టకుండా
తినండు = తినడు.
అనుజన్మున్ = తమ్ముని
ఎవ్వరు + ఏమి + అనిన = = ఎవరైనా ఏమైనా అంటే
తాను = అన్న తిప్ప
అడ్డమువచ్చు = అడ్డుపడతాడు.
మైన్ = శరీరముపై
ఈగను = ఈగను కూడా
వాలనీడు = వాలనివ్వడు.
గడియ సేపు = ఒక్క గంట సేపు
తమ్ముడు = తమ్ముడైన పోతన
ఇంటన్ = ఇంటిలో
కానరాక+ ఉన్న = కనబడకపోతే
కన్పడుదాక = కనిపించేంత వరకు
వెదకున్ = వెతుకుతాడు.
వెతను + చెందు = బాధపడతాడు
తన ప్రాణమునకు = తనకు
ఎంతయును = మిక్కిలి
కూర్చు = కావలసిన
వస్తువు + ఏని = వస్తువైనప్పటికీ
అవరజుండు = తమ్ముడు.
అడిగిన + అంత = అడగగానే
ఒసంగు = ఇచ్చేస్తాడు.
భోజనము + ఒనర్చు తరి = అన్నం తినేటప్పుడు
నిద్రపోవు వేళలందును = నిద్ర పోయేటప్పుడు
యవీయసుడు = తమ్ముడు
తన + అండన్ = తనదగ్గరనే
ఉండవలెను = ఉండాలి.
తగువులాట పోట్లాట
అనన్ + ఏమొ = అంటే ఏమిటో
తెలియర = ఆ అన్నదమ్ములకు తెలియదు
సోదరుల్ = ఆ అన్నదమ్ములు
అనఘ గుణులు = మంచి గుణములు కలవారు
రామలక్ష్మణులు = రామలక్ష్మణుల వంటివారు
మణులు = రత్నాల్లాంటి వార

తాత్పర్యం:
తనకెవరైనా తినడానికి ఏదైనా ఇస్తే తమ్మునికి ఇవ్వకుండ తిప్పన తినడు. తమ్ముణ్ణి ఎవరైనా ఏమన్నా అంటే తాను అడ్డం వస్తాడు. తమ్ముడి మీద ఈగను కూడ వాలనీయడు. కొంచెంసేపు తమ్ముడు. కనబడకపోతే వెతకడం మొదలు పెడ్తాడు. కనిపించేదాకా ఆందోళన పడుతూనే ఉంటాడు. తనకు ప్రాణంతో సమానమైన వస్తువైనా తమ్ముడు అడిగితే వెంటనే ఇచ్చి వేస్తాడు. తినేటప్పుడు, నిద్రపోయేటప్పుడు కూడ తమ్ముడు తన పక్కనే ఉండాలి. కొట్లాటలంటే ఏమిటో వాళ్ళకు తెలియదు. ఆ అన్నదమ్ములిద్దరూ గొప్ప గుణాలు కలవారు. వారు మణులు, రామలక్ష్మణుల వంటివారు.

3వ పద్యం

కం. తిప్పన చదివెడు పద్యముఁ
జప్పున నొకసారి వినిన సరి పోతన తా
విప్పక పొత్తము నొప్పం
జెప్పును నద్దాని నేమి చెప్పుట తెలివిన్

ప్రతిపదార్థం :

తిప్పన = అన్నయైన తిప్పన
చదివెడు =చదువుతున్న
పద్యము = పద్యాన్ని
ఒకసారి వినిన = ఒకసారి వింటే
సరి = చాలు
పోతన= తమ్ముడైన పోతన
చప్పున = వెంటనే
తాను = తను
పొత్తము = పుస్తకము
విప్పక = తెరవకుండా
ఒప్పన్ + చెప్పును = అప్పజెప్పుతాడు
ఆ + దానిన్ = ఆ
తెలివిన్ = తెలివితేటలను
ఏమి చెప్పుట = ఏమని చెప్పాలి ?

తాత్పర్యం : తిప్పన ఏదైన పద్యాన్ని చదువుతుంటే, పోతన దానిని ఒక్కసారి వినగానే అర్థం చేసుకొని దాంట్లోని సారాంశాన్ని వెంటనే చెప్పగలిగేవాడు. అంత గొప్ప తెలివిగలవాడు పోతన.

4వ పద్యం

ఆ.వె. దూఁకు లెగురు లందుఁ దొండు మెండుగఁబడి
సరకుఁగొనఁడు లేచి యుఱుకు నపుడె
యరం! భూమి ప్రక్కలయ్యే నండ్రా యుక్కు
బాలు పాటుగాంచి ప్రక్కవారు

ప్రతిపదార్థం :

దూకులు = దూకటం
ఎగురులు + అందు = ఎగరటం అనే ఆటలలో
తొండు మెండుగన్ పడి = కింద పడిపోతే
సరకు గొనడు = లెక్కచేయడు
అపుడు + ఎ = వెంటనే
లేచి = పైకిలేచి
ఉరుకున్ = = పరుగెత్తుతాడు
ప్రక్కవారు = చుట్టు పక్కల నున్నవారు
ఆ ఉక్కు బాలు = ఉక్కులాంటి ఆ పిల్లవాడు
పాటు + కాంచి = పడటం చూసి
అరరె = అరె
భూమి = నేల
ప్రక్కలు + అయ్యే = పగిలిపోయిందే
అండ్రు = అంటూ ఉంటారు

తాత్పర్యం : పోతన ఆటలాడుతూ, దుంకుతూ, ఎగురుతు ఉన్నప్పుడు కిందపడితే పట్టించుకోకుండా వెంటనే లేచి మళ్ళీ పరుగెత్తుతాడు. పక్కన ఉండే పిల్లలు అది చూసి ‘అరెరే… ఈ ఉక్కులాంటి పిల్లగాడు పడితే భూమియే ముక్కలయిందే!’ అని అంటారు.

5వ పద్యం

ఉ. ఆటల మేటి విద్దియల యందున వానికి వాఁడె సాటి కొ
టను బాలు రంద డొకటైన నెదిర్చెడి దాటి, తీయగా
బాటలు పాడుటందుఁ బికవాణికి వానికిఁ బోటి యెందు మో
మోటముఁ గొంకుజంకులను బొత్తుగ వీడి చరించు నాతఁడున్

ప్రతిపదార్థం :

ఆతడున్ = ఆ పోతన
ఆటల = ఆటలలో
మేటి = గొప్పవాడు
విద్దియల + అందున = చదువులలో
వానికి = అతనికి
వాడు + ఎ = అతడే
సాటి = సమానము
కొట్లాటను =
బాలురు + అందరు = పిల్లలందరూ
ఒకటైన = గుంపుగా వచ్చినా
ఎదిర్చెడి = ఎదిరించగల
ధాటి = ధైర్యం కలవాడు
తీయగా = ఇంపుగా
పాటలుపాడుట + అందు = పాటలు పాడటంలో
పికవాణికి = కోయిల పాటకు
వానికి = పోతనకు
పోటి = పోటి
ఎందు = ఏ విషయంలోనైనా
మోమోటము = మొహమాటము
కొం కుజంకుల = అనుమానమును, భయమును
బొత్తుగ = పూర్తిగా
వీడి = వదిలేసి
చరించున్ = తిరుగుతాడు

తాత్పర్యం: ఆటల్లో ఆరితేరినవాడు. చదువులో అతనికి అతడే సాటి. కొట్లాటలలో పిల్లలందరూ ఒక్కటైనా ఎదిరించి నిలబడగల శక్తిమంతుడు. తియ్యగా పాటలు పాడటంలో కోకిలకు పోతనకు పోటీ. మొగమాటం, భయం, వెనకడుగు వేయడమంటూ ఎరుగడు.

6వ పద్యం

చ. గురినిడి కొట్టెనేని యొక గోలియుఁ దప్పదు కచ్చగట్టి బొం
గరమును వేయ వ్రేటు కొక కాయ పటుక్కను, బందెమూని తా
నుఱికిన లేడిపిల్లవలె నొక్కని యయ్యకుఁ జిక్కడద్దిరా!
చిఱుతఁ డసాధ్యుఁడంచు నెదఁ జేయిడి విస్మయమంద నందఱున్

ప్రతిపదార్థం :

గురిని +ఇ డి = గురి చూసి
కొట్టెను + ఏని = కొట్టినట్టైతే
ఒక గోలియు = ఒక్క గోలీకూడా
తప్పదు. = తగలకుండా ఉండదు
కచ్చగట్టి = పోటీపడి
బొంగరమును = బొంగరాన్ని
వేయన్ = విసిరితే
వ్రేటుకు = ప్రతి వేటుకు
ఒక కాయ = ఒక్కొక్కరి బొంగరం
పటుక్కును = ముక్కలై పోతుంది.
పందెము + ఊ ని = పందెం కాసి
లేడిపిల్లవలె = జింకపిల్లలాగా
ఉఱికిన = పరిగెత్తితే
ఒకని అయ్యకున్ = ఏ ఒక్కరికి కూడా
చిక్కడు = అందడు
అందరున్ = అందరూ
చిరుతడు = పిల్లవాడు.
అద్దిరా = ఆహా!
అసాధ్యుడు + అంచు = అసాధ్యుడు సుమా అంటూ
ఎదన్ = గుండెల పైన
చేయి + ఇడి = చేయి పెట్టుకొని
విస్మయము అందన్ = ఆశ్చర్యపడుచుండగా

తాత్పర్యం : గురిచూసి కొట్టాడంటే ఒక్క గోలీ కూడా గురితప్పదు. పోటీపడి బొంగరాన్ని విసిరితే వేటువేటుకు ఇతరుల బొంగరాలు ‘పటుక్కని’ పగులవలసిందే. పందెం పెట్టుకొని పరుగెత్తాడంటే లేడిపిల్లవలె ఏ ఒక్కనికీ చిక్కడు. దాన్ని చూసి అదిరా! ఈ చిఱుతడు అసాధ్యుడు సుమా! అంటూ అందరు గుండెలమీద చేయి వేసుకొని ఆశ్చర్య
పడుతుంటారు.

7వ పద్యం

ఆ.వె. కోఁతివోలెఁ జెట్ల కొనఁ గొమ్మ లెగబ్రాకుఁ
బక్షివోలెఁ గ్రిందఁబడఁగ దూఁకుఁ
గాలు భూమిపైన గడియైన నాఁగదు
పాదరసము గలదొ పాదయుగళి!

ప్రతిపదార్థం :

కోతివోలె = కోతి లాగ
చెట్ల కొనకొమ్మలు = చెట్ల చిటారు కొమ్మలు
ఎగబ్రాకు = పైకి పాకుతాడు.
పక్షి వోలె = పక్షిలాగా
క్రిందన్ = కిందికి
పడగ = పడునట్లుగా
దూకు = దూకుతాడు.
కాలు = పోతన కాళ్ళు
భూమిపైన = నేలమీద
గడియ + ఐనన్ = కొంచెం సేపు కూడా
ఆగదు = ఉండదు
పాదయుగళి = పాదాలకు
పాదరసము కలదొ = పాదరసం అంటుకొని ఉన్నదే!

తాత్పర్యం: కోతివలె చెట్ల కొనకొమ్మలు ఎగబాకుతాడు. పక్షివలె కిందికి దుంకుతాడు. భూమి మీద కాలు క్షణమైన నిలువదు. ఆ కాళ్ళలో పాదరసం ఉన్నదో ఏమో ? (పాదరసం నిలకడగా ఉండదు.)

8వ పద్యం

కం. గుడికిఁ జను జననిఁ గని వెం
బడిఁబడి చను జదువుకొనెడి బడి విడియైనన్
బడి పడి జేజే లిడు న
య్యెడ నెడమయుఁ గుడియు ననక నెంతయు భక్తిన్.

ప్రతిపదార్థం:

గుడికి = దేవాలయానికి
చను = వెళ్ళుచున్న
జననిన్ + కని = తల్లిని చూసి
చదువుకొనెడి = తను చదువుకొనే
బడి = పాఠశాల
విడి + ఐనన్ = విడిచిపెట్టి
వెంబడిపడి = వెంటపడి
చనున్ = వెళతాడు
ఆ + ఎడన్ = ఆ సమయంలో
ఎంతయు = మిక్కిలి
భక్తి న్ = భక్తితో
ఎడమయున్ = ఎడమవైపును
కుడియున్ = కుడివైపును
అనక = అనుకోకుండా
పడిపడి = మళ్ళీ మళ్ళీ
జేజేలు = నమస్కారాలు
ఇడున్ = పెడతాడు.

తాత్పర్యం: అమ్మ గుడికి పోతుంటె, పోతన బడికి పోకుండ అమ్మవెంట గుడికి పోతాడు. గుడిలో మళ్ళీ మళ్ళీ నమస్కారాలు చేస్తాడు. అట్లా నమస్కారాలు చేసేటప్పుడు కుడి ఎడమలు కూడా చూసుకోడు. (తన పరిసరాలను పట్టించుకోకుండా దేవునిపైనే దృష్టి పెడుతాడని భావం)

9వ పద్యం

తే.గీ. సాధుసజ్జన దర్శనోత్సాహ గతియు
హరికథాపురాణ శ్రవణాభిరతియు
శంభుపద సరోజార్చ నాసక్తమతియుఁ
బెరుగసాగె వేరొకప్రక్క బిడ్డ యెడద

ప్రతిపదార్థం :

సాధు = సన్న్యాసుల యొక్క
సజ్జన = మంచివారి యొక్క
దర్శన = దర్శనం చేసుకోవాలనే
ఉత్సాహగతియు = ఉత్సాహము కలిగి ఉండుట
హరికథా = హరికథలను
పురాణ = పురాణములను
శ్రవణ = వినాలనే
అభిరతియు = కోరికయు
శంభు = శివుని యొక్క
పదసరోజ = పాద పద్మములను
అర్చన = సేవించుటయందు
ఆసక్త = తగులుకున్న
మతియు = బుద్ధియు
బిడ్డ ఎడదన్ = పిల్లవాడైన పోతన మనసులో
వేఱొక ప్రక్క = మరొక కోణములో
పెరుగసాగన్ = వృద్ధి చెందసాగింది.

తాత్పర్యం: మరోవైపు పోతన మనసులో సాధు సజ్జనులను దర్శించాలనే ఉత్సాహం పెరుగసాగింది. హరికథలను, పురాణాలను వినాలనే కోరిక మొదలయ్యింది. శివుని పాదపద్మాలను పూజించాలనే ఆసక్తీ పెరగ సాగింది.

ఆ పాఠం నేపథ్యం/ఉద్దేశం

తిప్పన, పోతన ఇద్దరూ అన్నదమ్ములు. చిన్నప్పటి నుంచి వారిద్దరూ ఒకరిని విడిచి మరొకరు ఉండలేనంత ప్రేమతో మెలిగేవారు. వారిద్దరి మధ్య ప్రేమ ఎట్లా ఉండేది ? వారి బాల్యమెట్లా గడిచింది ? మొదలైన విషయాలు ప్రస్తుత పాఠ్యభాగంలో చూడవచ్చు. పిల్లల అభిరుచులను, ఆసక్తులను తెలియజెప్పడం ఈ పాఠం ఉద్దేశం.

పాఠ్యభాగ వివరాలు

ఈ పాఠం “కావ్య” ప్రక్రియకు చెందినది. కావ్యం అనగా వర్ణనతో కూడినది అని అర్థం. మహాకవి పోతన జీవితం ఆధారంగా డా|| వానమామలై వరదాచార్యులు రచించిన ‘పోతన చరిత్రము’ అనే మహాకావ్యంలోని ప్రథమాశ్వాసం నుండి తీసుకోబడింది.

కవి పరిచయం

ప్రశ్న.
పోతన బాల్యం పాఠం రచించిన కవిని గురించి రాయండి.
జవాబు.
20వ శతాబ్దపు మహాకవుల్లో ప్రముఖుడు డా॥ వానమామలై వరదాచార్యులు. ఈయన వరంగల్ అర్బన్ జిల్లాలోని మడికొండ గ్రామంలో జన్మించాడు. నేటి మంచిర్యాల జిల్లా చెన్నూరులో స్థిరనివాసం ఏర్పరచుకున్నాడు. అభినవ పోతన, అభినవ కాళిదాసు, మధురకవి, కవిచక్రవర్తి మొదలైన బిరుదులు పొందిన ఈయన సంస్కృతం, తెలుగు భాషల్లో చక్కని పాండిత్యం కలవాడు. పోతన చరిత్రము, మణిమాల, సూక్తివైజయంతి, జయధ్వజం, వ్యాసవాణి, కూలిపోయేకొమ్మ, రైతుబిడ్డ (బుర్రకథల సంపుటి) మొదలైన గ్రంథాలు రచించాడు. ఆంధ్రప్రదేశ్ సాహిత్య అకాడమీ పురస్కారం, వారణాసి వారి విద్యావాచస్పతి మొదలైన పురస్కారాలు అందుకున్నాడు.

ప్రవేశిక

అన్నదమ్ములు కలిసిమెలిసి ఉంటే రామలక్ష్మణులతోటి పోలుస్తారు. తిప్పన, పోతనలను కూడా రామలక్ష్మణులని అనేవాళ్ళు. వీళ్ళలో పోతనకు ఆటలంటే చాలా ఇష్టం. బాల్యంలో ఆ అన్నదమ్ములిద్దరినీ రామలక్ష్మణులని ఎందుకనేవాళ్ళో పోతన ఏయే ఆటలు ఆడేవాడో, అతణ్ణి చూసినవాళ్ళు ఏమనుకునేవాళ్ళో వానమామలై వరదాచార్యులు రాసిన పద్యాలను చదివి తెలుసుకోండి.

నేనివి చేయగలనా?

• నాకు ఇష్టమైన కాలం గురించి చెప్పగలను. – అవును/ కాదు
• అపరిచితమైన కవితను చదివి ప్రశ్నలకు జవాబులు రాయగలను. – అవును/ కాదు
• పాఠ్యభాగ సారాంశాన్ని సొంతమాటల్లో రాయగలను. – అవును/ కాదు
• నాకు నచ్చిన ప్రకృతి దృశ్యాన్ని వర్ణిస్తూ వ్యాసం రాయగలను. – అవును/ కాదు

Telangana SCERT 6th Class Hindi Study Material Telangana Pdf 8th Lesson बाल दिवस Textbook Questions and Answers.

TS 6th Class Hindi 8th Lesson Questions and Answers Telangana बाल दिवस

सुनो-बोलो :

प्रश्न 1.
विद्यालय में स्वतंत्रता दिवस, गणतंत्र दिवस, शिक्षक दिवस आदि मनाते हैं। तुम्हें कौन-सा दिवस पासंद है ? क्यों ?
उत्तर :
मुझे स्वतंत्रता दिवस पसंद है। उस दिन हम आठ बजे पाठशाला जाते हैं। प्रधानाध्यापक झंडा फहराते हैं। एक छात्र भापण देता है। बच्चे देश भक्ति के गाने गाते हैं, कुछ बच्चे नाचते भी हैं। बाद में मिठाइयाँ बाँटते है। दस बजे हम वापस घर लौटते हैं। इसलिए मुझे यह दिवस पसंद है।

प्रश्न 2.
बाल दिवस के दिन तुम्हारे विद्यालय में क्या-क्या किया जाता है ?
उत्तर :
बाल दिवस के दिन हम नेहमूजी के चित्र को फूलों की माला डालते है। एक छात्र नेहर्बजी के बारे में बताते है। बच्चे गाने गाते हैं, नाचते हैं, खेलों में भाग लेते हैं, इनाम पाते हैं। अंत में सब को मिठाइयाँ बाँटी जाती हैं ।

पढ़ो :

अ. ‘क्ष’ वाले शब्दों पर ‘◯’ ‘त्र’ वाले शब्दों पर ‘□’, ‘ज्ञ’ वाले शब्दों पर ‘✓’ और ‘श्र’ वाले शब्दों पर ‘( )’ लगाओ ।

उत्तर :

आ. शब्द पढ़ो । वर्ण पढ़ो । इन अक्षरों को वर्णमाला में पहचानो ।

उत्तर :

इ. पढ़ो – समझो।

उत्तर :
क् + ष = क्ष त् + = त्र
ज् + अ = ज्ञ श + र = श्र
ऊपर दिये गये वर्ण दो अलग वर्णों के मेल से बने हैं। ऐसे अक्षर संयुक्ताक्षर कहलाते हैं।
जैसे : क्षण, चित्र, यज्ञ, श्रम
पढ़ो – समझो।
क् + य = क्य ग् + व = ग्व म् + य = म्य स् + व = स्व
जैसे : क्या, क्यान, ग्वाला, स्वामी

ई. नीचे दिये गये शब्द पढ़ो।

उत्तर :

लिखो :

अ. सुंदर अक्षरों में लिखिए।

आ. बाल-दिवस कब मनाते है ?
उत्तर :
14 नवंबर में चाचा नेहरू का जन्मदिन है। इसलिए आज के दिन बालदिवस मनाते हैं।

इ. चित्र देखकर वाक्य परा करो।

उत्तर :
1. छात्र कक्षा में पढ़ते है ।
2. ऋषि यज़ करता है।

ई. तिरंगे में रंग भरो। इसके बारे में लिखो।

उत्तर :
यह तिंग्गा झंडा है।
सबसे ऊपर केस्यिा रंग होता है।
बीच में सफेद रंग होता है।
नीचे हरा रंग होता है।
बीच में अशोक चक्र भी है।

अभ्यासकार्य :

1. निम्नलिखित गद्यांश का वाचन कीजिए। प्रश्नों के जवाब दीजिए।
క్రింది గద్యభాగాన్ని చదవండి. ప్రశ్నలకు జవాబులు వ్రాయండి.
यह बगीचा है। इसमें बहुत पेड हैं, पौधे हैं। यहाँ हरी-हरी घास है। पौधों पर फूल लगे हैं। फूलों पर तितलियाँ आती है। रंग-बिरंगी तितलियाँ। तितलियाँ फूलों पर बैठती हैं, फिर उड जाती हैं। बगीचे में झूले भी हैं। शामको बच्चे यहाँ झूला झूलते हैं।

प्रश्न 1.
यह क्या है?
1) वगीचा
2) नाल्ला
3) पेड
उत्तर :
1) वगीचा

प्रश्न 2.
इसमें क्या-क्या है?
1) लता-पेड
2) पेड-पौधे
3) लता-मालाएँ
उत्तर :
2) पेड-पौधे

प्रश्न 3.
पौधों पर क्या लगे हैं?
1) भाग
2) त्लता
3) पूत्न
उत्तर :
3) पूत्न

प्रश्न 4.
फूलों पर क्या आती है?
1) चिडियाँ
2) कौआ
3) तितलियाँ
उत्तर :
3) तितलियाँ

प्रश्न 5.
बगीचे में क्या है?
1) आदमी
2) झूत्त
3) पाधा
उत्तर :
2) झूत्त

2. मिलाकर पढ़ो। लिखो।

उत्तर :
1. कक्ष दक्ष पक्ष
2. इत्र चित्र मित्र
3. आज्ञा संज्ञा
4. श्रम श्रमिक श्रवण

सारांश-సారాంశం :

(श्रावणी इसी साल पाटशाला आयी है। वह छठवीं कक्षा में पढ़ती है। रजिता उसकी सहेली है । पाठशाला में बाल दिवस मनाया जा रहा है ।)
(Sravani joined school this year. She is studying in 6th class. Rajitha is her friend. Children’s day is going to be celebrated. )

शब्दार्थ (అర్ధములు) (Meanings) :

लिंग :

• पुलिंग – स्त्री लिंग
• छात्र – छात्रा
• शिक्षक – शिक्षिका
• चाचा – चाची
• बाल – बाला

बचन :

• एक बचन – बहु बचन
• बात – बातं
• किताब – किताबं
• बच्चा – बच्चे
• कक्षा – कक्षाएँ
• सहेत्ली – सहेल्लियाँ

Telangana SCERT 6th Class Hindi Study Material Telangana Pdf 7th Lesson मैदान Textbook Questions and Answers.

TS 6th Class Hindi 7th Lesson Questions and Answers Telangana मैदान

सुनो-बोलो :

प्रश्न 1.
मैदान में क्या-क्या हैं ?
उत्तर :
मैदान में एक पेड है। दो फाटक हैं। कुछ लड़के और लड़कियाँ, बूढ़ा आदमी, एक बच्चा, एक औरत आदि हैं ।

There are one tree, two gates, some boys and girls, one old man, one child (boy) and one woman in the ground.

प्रश्न 2.
तुम्हें कौन-सा खेल पसंद है ? क्यों ?
उत्तर :
मुझे क्रिकेट खेल बहुत पसंद है । इसमें दो टीम होते हैं और एक एक टीम में ग्यागह खिलाडी होते हैं। इसे खेलने से शरीर को व्यायाम हो जाता है । विदेश जाने का अवसर भी मिलता है। भारत में लाखों लोग इसे पसंद कर्ते हैं। इसलिए मुझे यह खेल पसंद है ।

I like cricket very much. Two teams will be there in this game and eleven players will be in each group. It is very good exercise for the body. We get opportunity to go to foreign also. Lakhs of people in India like this game. That is why I like this game.

प्रश्न 3.
मैदान में कौन क्या कर रहा है ?
उत्तर :
मैदान में एक लड़की झूला झूल रही है। तीन लड़कियाँ रस्सी से खेल रही हैं। और्त चल रही है। बूढ़ा आदमी छोटे बच्चे के साथ चल रहा है। एक लड़का गेंद खेल रहा है। दो लड़के अंगूर खा गहे हैं।

In the ground one girl is sitting on swing and swinging. Three girls are playing with the rope. A lady is walking. An old man is walking along with the child. A boy is playing with the ball. Two boys are eating grapes.

पढ़ो :

अ. चित्र से जुडे शब्द पर ‘○’ ‘लगाओ।

उत्तर :

आ. दिये गये चित्र देखो। शब्द पढ़िए। वर्ण पढ़िए। इन वर्णों को वर्णमाला चार्ट में पहचानो।

उत्तर :

इ. नीचे दिये गये बक्से के वर्णों में  और  मात्रा के अंतर को समझते हुए पढ़िए।

उत्तर :

ई. जोडी बनाओ।

उत्तर :

लिखो :

अ. मात्रा जोडकर लिखिए।

उत्तर :

आ. शब्द पढ़िए और लिखिए।

ऊपर के शब्दों में से पहले अक्षर पहचानकर नीचे लिखो।

उत्तर :

इ. तालिका में से वर्ण चुनकर शब्द बनाइए। उन शब्दों को नीचे दी गयी तालिका के सही डिब्बों में लिखिए।

उत्तर :

ई. तुम्हें कौन-सा खेल पसंद है? उस खेल की सामग्री के चित्र बनाओ।

उत्तर :

अभ्यासकार्य :

1. निम्नलिखित गद्यांश का वाचन कीजिए। प्रश्नों के जवाब दीजिए।
క్రింది గద్యభాగాన్ని చదవండి. ప్రశ్నలకు జవాబులు వ్రాయండి.
मीना ने अमन के लिए राखी खरीदी। माताजी ने मेरे मामाजी के लिए राखी खरीदी। मिटाई भी खरीदी। आज माताजी ने खीर बनायी है। मीना और अमन सुबह नहाकर तैयार हो गए। मामाजी भी आ गए। मीना ने अमन को राखी बाँधी और मिठाई खिलाई। माताजी ने मामाजी को राखी बाँधी और मिठाई खिलाई। फिर हम सबने खीर खाई।

प्रश्न 1.
मीना ने अमन के लिए क्या खरीदी?
1) कपडा
2) घडी
3) गखी
उत्तर :
3) गखी

प्रश्न 2.
माताजी ने किसके लिए राखी खरीदी?
1) पिताजी
2) मामार्जा
3) चाचार्जा
उत्तर :
2) मामार्जा

प्रश्न 3.
आज माताजी ने क्या बनायी है?
1) खीग
2) मिठाई
3) हलवाई
उत्तर :
1) खीग

प्रश्न 4.
मीना और अमन कब नहाकर तैयार हो गए?
1) शाम को
2) गत को
3) सुबह को
उत्तर :
3) सुबह को

प्रश्न 5.
फिर हम सबने क्या खायी?
1) मिठाई
2) खीग
3) हलवाई
उत्तर :
2) खीग

Telangana SCERT 6th Class Hindi Study Material Telangana Pdf 6th Lesson चिड़ियाघर Textbook Questions and Answers.

TS 6th Class Hindi 6th Lesson Questions and Answers Telangana चिड़ियाघर

सुनो-बोलो :

प्रश्न 1.
तुम्हें चिड़ियाघर कैसा लगता है ?
उत्तर :
मुझे चिड़ियाघर बहुत अच्छा लगता है ।
I like zoo very much.

प्रश्न 2.
जंगल में कौन-कौन से जानवर दिखाई देते हैं ?
उत्तर :
चिड़ियाघर में गैडडा, मगग, कछुआ, बन्दर, जिगफ़, हिरण, भालू, हाथी, शेर दिखाई दे रहे हैं।
Rhinoceros, crocodile, tortoise, monkey, giraffe, deer, bear, elephant and lion are seen in zoo.

प्रश्न 3.
चिड़ियाघर में जानवरों को क्यों रखा जाता है ?
उत्तर :
जानवर जंगल में रहते हैं। लेकिन सब लोग जंगल जाकर जानबगों को देख नहीं सकते। बच्चों को भी जानवर अच्छे लगते हैं। बच्चों को जानवरों के बारे में जानना भी जरूरी है । इसलिए जानवरों को चिड़ियाघर में रखा जाता है ।
Animals live in forest. Everyone cannot go to zoo and see these animals. Animals are liked by children. It is important to know about animals. That is why animals are kept in zoo.

पढ़ो :

अ. चित्र देखिए। शब्द पढ़िए।

आ. चित्र वाले शब्द पर ‘○’ लगाइए।

उत्तर :

इ. चित्र देखिए। शब्द पढ़िए। वर्ण पढ़िए। इन वर्णों को वर्णमाला चार्ट में पहचानिए।

उत्तर :

ई. इन्हें पढ़िए।

उत्तर :

ई. नीचे दिये गये बक्से के अक्षरों में  मात्रा के अंतर समझते हुए पढ़िए।

उत्तर :

लिखो :

अ. शब्द पढ़ो। लिखो।

आ. मात्रा जोडिए और लिखिए।

उत्तर :

इ. पढ़िए और लिखिए।

उत्तर :

1. चौराहे पर पुलीस है। = నాలుగు వీధులు కలియు కూడలిలో పోలీసు ఉన్నాడు.
(చౌరాహే పర్ పులీస్ హై) There is a police at square ground.

2. औरत खाना बना रही है। = స్త్రీ భోజనము తయారుచేయుచున్నది.
(ఔరత్ ఖానా బనా రహీ హై।) The woman is preparing food.

ई. अपने मनपसंद पशु-पक्षियों के नाम लिखिए।

उत्तर :

Telangana SCERT 6th Class Hindi Study Material Telangana Pdf 3rd Lesson रेलवे स्टेशन Textbook Questions and Answers.

TS 6th Class Hindi 3rd Lesson Questions and Answers Telangana रेलवे स्टेशन

सुनो-बोलो :

प्रश्न 1.
चित्र में क्या-क्या दिखायी दे रहे हैं ?
उत्तर :
चित्र में रेलगाडी, पटरियाँ, घडी, टेलीविजन, कूडेदान, कुली, टिकट कलक्टर, दो औरतें, एक लड़की, दो सूटकेस, 10 रूपये का नोट, चायघर, छः कप, दो गिलास, दो जार, छतरी दिखाई दे रहे हैं।

प्रश्न 2.
यातायात के साधनों के नाम बताओ।
उत्तर :
रेलगाडी, बस, कार, लॉरी, नाव, जहाज, हवाईजहाज आदि।

प्रश्न 3.
गीत के बारे में बातचीत करो।
उत्तर :
रेलगाडी छुक छुक करती हुई आती है। घड-घड करती हुई जाती है। टन-टन घंटी बजने पर रेलगाडी स्टेशन में आती है। लोहे की पटरी पर यह चलती है। सब को इधर – उधर ले जाती है। इस प्रकार रेलगाडी सबकी सेवा करती है।

पढ़ो :

अ. चित्र देखिए। शब्द पढ़िए। इनके वर्ण वर्णमाला चार्ट में पहचानिए। ‘○’ लगाइए।

उत्तर :

आ. नीचे दिये गये बक्से में की मात्रा के अंतर पहचानते हुए पढ़िए।

इ. इन्हें पढ़ो।

ई. समान शब्दों की जोड़ी बनाइए।

उत्तर :

लिखो :

अ. मात्रा जोड़िए और लिखिए।

उत्तर :

आ. सुंदर अक्षरों में लिखिए।

इ. खाली स्थान भरो।

उत्तर :
1. यह ऊन है।
2 . यह आलू है।

ई. रंग भरो। नाम लिखो।

उत्तर :
नाम : छतरी

अभ्यासकार्य :

1. निम्नलिखित कविता का वाचन कीजिए। प्रश्नों के उत्तर दीजिए :
క్రింది కవిత్వాన్ని చదవండి. ప్రశ్నలకు సమాధానాలు వ్రాయండి.
बादल आए, बादल आए,
काले-काले बादल आए।
बिजली चमकी चम-चम-चम,
पानी बरसा छम-छम-छम,
छाता लेकर चलते हैं हम।।

प्रश्न 1.
कैसे बादल आए है?
1. नीला
2. लाल
3. काला
उत्तर :
3. काला

प्रश्न 2.
क्या आए?
1. पानी
2. बादल
3. सूर्य
उत्तर :
2. बादल

प्रश्न 3.
क्या चम-चम-चम चमकी?
1. बिजली
2. धर्ता
3. आसमान
उत्तर :
1. बिजली

प्रश्न 4.
छम-छम-छम कर क्या बरसा?
1. खून
2. पसीना
3. पानी
उत्तर :
3. पानी

प्रश्न 5.
हम क्या लेकर चलते हैं?
1. घडी
2. छाता
3. किताब
उत्तर :
2. छाता

सारांश-సారాంశం :

छुक- छुक – छुक – छुक आती रेल,
घड़ – घड़ – घड़ – घड़ जाती रेल ।
टन – टन – टन – टन घंटी बजती,
तब स्टेशन आती रेल।
लोहे की है पटरी इसकी,
जिसके ऊपर चलती रेल ।
इधर – उधर सबको ले जाती,
सबकी सेवा करती रेल।

Train comes with chuk – chuk – sound
Train goes with ghad – ghad – sound
Bell rings tun – tun – tun
Then comes train to station.
Its tracks are made of iron
On which the train moves
It takes every one here and there
Train serves all.

భావం : రైలు బండి ఛుక్ – ఛుక్ – ఛుక్ – ఛుక్ మంటూ వస్తుంది.
ఘడ – ఘడ – ఘడ – ఘడ మని వెళ్తుంది.
టన్ – టన్ – టన్ – టన్ మని గంట ద్రోగుతుంది.
అప్పుడు రెలలు బండి స్టేషన్లో కొస్తుంది.
ఇనుప పట్టాలపై ఇది నడుస్తుంది.
అక్కడికీ ఇక్కడికీ అందరినీ తీసుకువెళ్తుంది.
రైలు బండి అందరికీ సేవ చేస్తుంది.

अर्थ (అర్ధములు) (Meanings) :

Telangana SCERT 6th Class Hindi Study Material Telangana Pdf 2nd Lesson हमारा गाँव Textbook Questions and Answers.

TS 6th Class Hindi 2nd Lesson Questions and Answers Telangana हमारा गाँव

सुनो-बोलो :

प्रश्न 1.
चित्र में क्या दिखायी दे रहा है ?
उत्तर :
चित्र में दो औगतें, तीन लड़कियाँ, दो आदमी, दो लड़के, नल, बाल्टी, छोटा बच्चा, ट्रेक्टर, पेड, घर, पत्ते, कौआ, ईख कुत्ता, फसल दिखाई दे रहे हैं।

प्रश्न 2.
अपने गाँव के बारे में बताओ।
उत्तर :
मेर गाँव छोटा है। इसमें हजार लोग रहते हैं। गाँव में एक पाठशाला, पुस्तकालय और अस्पताल भी हैं। मनोरंजन के लिए सिनेमा हॉल भी है। पानी का एक बडा तालाब है। यहाँ हम सब प्यार से मिलजुलकर रहते हैं।

प्रश्न 3.
लड़के क्या कर रहे हैं ?
उत्तर :
एक लड़का नल के पास नहा रहा है और एक लडका पेड के नीचे बैठ कर पुस्तक पढ़ रहा है ।

प्रश्न 4.
गीत के बारे में बातचीत करो।
उत्तर :
हमारा गाँव हर – भर है। हमको बहुत अच्छा लगता है। हम नल के पास नहाते हैं। इमली और ईख़ाते हैं। किसान खेत में हल चलाता है। वह कई प्रकार के फसल उगाता है।

पढ़ो :

अ. गीत पढ़िए। मात्रा वाले शब्दों पर ‘○’ लगाइए।

हरा भरा है गाँव हमारा,
लगता हमको प्यारा – प्यारा।
नल के पास हम नहाते,
ईख और इमली हैं खाते।
किसान खेत में हल चलाते,
तरह – तरह के अन्न उगाते।
उत्तर :

आ. गीत पढ़िए। ‘इमली’ शब्द पर ‘○’ और ‘ईख’ शब्द पर ‘▭’ लगाइए।

हरा – भरा है गाँव हमारा,
लगता हमको प्यारा – प्यारा।
नल के पास हम नहाते,
ईख और इमली हैं खाते।
किसान खेत में हल चलाते,
तरह – तरह के अन्न उगाते।
उत्तर :

इ. चित्र देखिए। शब्द पढ़िए। इनके अक्षर वर्णमाला चार्ट में पहचानो। ‘○’ लगाइए।

उत्तर :

ई. जोड़ी बनाओ।

उत्तर :

लिखो :

अ. मात्राएँ जोड़कर लिखिए और पढ़िए।

उत्तर :

आ. शब्द पढ़िए और लिखिए।

इ. रानी को आम तक पहुँचाइए। रास्ते में मिलने वाली चीज़ों के नाम लिखिए।

उत्तर :

ई. रंग भरिए। नाम लिखिए।

उत्तर :
नाम : फूलों की माल्ना

अभ्यासकार्य :

1. निम्नलिखित कविता का वाचन कीजिए। प्रश्नों के उत्तर दीजिए :
క్రింది కవిత్వాన్ని చదవండి. ప్రశ్నలకు సమాధానాలు వ్రాయండి.
आसमान पर चढ जाएँ हम,
चाँद सितारे ले आएँ हम।
बोल उठी कलियों की सरगम
धरती पर आना न भूलें।

प्रश्न 1.
हम कहाँ पर चढ जाएँ?
1. धरती
2. आसमान
3. पाताल
उत्तर :
2. आसमान

प्रश्न 2.
हम क्या ले आएँ?
1. चाँद-सितारे
2. चाँद-धग्ती
3. चाँद-पाताल
उत्तर :
1. चाँद-सितारे

प्रश्न 3.
कौन बोल उठी?
1. तारे
2. चाँद
3. कलियाँ
उत्तर :
3. कलियाँ

प्रश्न 4.
चाँद-सितारे कौन ले आएँ?
1. हम
2. तुम
3. मैं
उत्तर :
1. हम

प्रश्न 5.
हम कहाँ पर आना न भूलें?
1. आसमान
2. धरती
3. पाताल
उत्तर :
2. धरती

2. इन वर्णों और मात्राओं से शब्द लिखिए।

उत्तर :

1. कमल
2. कलम
3. नर
4. अनार
5. कल
6. आम
7. लाल
8. साल
9. नाक
10. सिर
11. नीला
12. इमली
13. खर
14. मिल
15. आग
16. आकार
17. नीम
18. नाम

सारांश-సారాంశం :

अर्थ (అర్ధములు) (Meanings) :

Telangana SCERT 6th Class Hindi Study Material Telangana Pdf 1st Lesson आम ले लो आम! Textbook Questions and Answers.

TS 6th Class Hindi 1st Lesson Questions and Answers Telangana आम ले लो आम!

देखो-समझो-बोलो :
చూడండి-అర్ధంచేసుకోండి-చెప్పండి

प्रश्न 1.
यह कौन-सी कक्षा है ? कक्षा में क्या – क्या हैं ?
उत्तर :
यह छठी कक्षा है। इस कक्षा मे, एक श्यामपट है, अध्यापिका हैं, दग्वाजा है, पुस्तकें हैं, कुछ लडके और लड़कियाँ हैं ।

प्रश्न 2.
अध्यपिका क्या कर रही हैं ?
उत्तर :
अध्यपिका पाठ पढ़ा रही हैं।

प्रश्न 3.
जो बच्चे खड़े हैं, वे क्या कर रहे हैं ?
उत्तर :
जो बच्चे खड़े हैं, वे हिन्दी पढ़ रहे हैं।

प्रश्न 4.
जो बच्चे बैठे हैं, वे क्या कर रहे हैं ?
उत्तर :
जो बच्चे बैठे हैं, वे भी पढ़ रहे हैं ।

प्रश्न 5.
तुम्हारी क्क्षा में क्या – क्या हैं ?
उत्तर :
मेरी कक्षा में एक श्यामपट है, कुर्सी है, मेज है, बच्चों के बैठने के लिए कई बेंच हैं, एक अलमारी है और चार पंखे भी हैं।

प्रश्न 6.
तुम अपनी अध्यापिका से क्या बातें करते हो ?
उत्तर :
मैं अपनी अध्यापिका से पाठ के वारे में वातें कर्ता हूँ।

सुनो-बोलो :

प्रश्न 1.
चित्र में क्या – क्या दिखायी दे रहा हैं ?
उत्तर :
चित्र में – पेड, पप्ते, घर, खिडकी, दरवाजा, लड़की, पुस्तक, पौधे, पहाड़, औरत, टोकरी, फल, फाटक, आकाश दिखाई दे रहे हैं।

प्रश्न 2.
तुमको कौन – सा फल पसंद है ? क्यों ?
उत्तर :
मुझे आनार बहुत पसंद है क्योंकि यह वहुत मीटा होता है और स्वास्थ्य के लिए भी अच्छा है।

प्रश्न 3.
लड़की क्या कर रही है ?
उत्तर :
लड़की टोकरी को देख रही है।

प्रश्न 4.
गीत के बारे में बातचीत करो।
उत्तर :
इस गीत में एक लड़की है। वह घर के बाहर बैट कर पढ़ ग्ही है । एक औरत टोकरी में फल रख कर जा रही है। टोकरी में कई आम हैं।

पढ़ो :

अ. गीत में मात्रा वाले शब्दों पर ‘○’ लगाओ ।
उत्तर :
एक छोटी सी लड़की,
देख रही थी टोकरी।
टोकरी में क्या है ?
अनार हैं या आम ?
दिखने में हैं पीले – पीले,
नाम इसका आम है।

आ. ‘अनार’ शब्द पर ‘○’ और ‘आम’ शब्द पर ‘▭’ लगाओ ।
‘అనార్’ మీద ‘○’ చుట్టండి. మరియు ‘ఆమ్’ మీద ‘▭’ చుట్టండి.

उत्तर :

इ. चित्र देखिए। शब्द पढ़ए। इन्हें वर्णमाला चार्ट में पहचानिए ‘○’ लगाइए।

उत्तर :

ई. वर्ण बोलो और संख्याओं के अनुसार जोड़कर शब्द बनाइए।

उत्तर :
1. वर्ण 3 कौन – सा है ?
उत्तर :
र

2. वर्ण 5 कौन – सा है ?
उत्तर :
म

3. वर्ण 1 कौन – सा है ?
उत्तर :
अ

4. वर्ण 2,5 कौन – से हैं? इन्हें मिलाकर पढो।
उत्तर :
ना, म ; नाम

5. वर्ण 4,2 कौन – से हैं? इन्हें मिलाकर पढों।
उत्तर :
आ, ना ; आना

6. वर्ण 5,2 कौन – से हैं? इन्हें मिलाकर पढो।
उत्तर :
म, ना ; मना

लिखो :

अ. मात्रा जोडो और लिखो।

उत्तर :

आ. शब्द पढ़ो। लिखो।

इ. खाली स्थान भरिए।

उत्तर :
1. लडका आम खाता है।
2. अनार के दाने लाल – लाल हैं।

ई. अपने मनपसंद फल का चित्र बनाइए। नाम लिखिए।

उत्तर :

अभ्यासकार्य :

1. निम्नलिखित कविता का वाचन कीजिए। प्रश्नों के उत्तर दीजिए :
క్రింది కవిత్వాన్ని చదవండి. ప్రశ్నలకు సమాధానాలు వ్రాయండి.
चिडिया रानी! आओ, आओ
मुझको भी उडना सिखलाओ।
दूर देश को फिर हम जाएँ,
सबको अपना दोस्त बनाएँ।।

प्रश्न 1.
रानी कौन है?
1. तितली
2. मोग
2. चिडिया
उत्तर :
2. चिडिया

प्रश्न 2.
किसको आओ ……. आओ …….. कहते है?
1. चिडिया
2. तितली
2. मोर
उत्तर :
1. चिडिया

प्रश्न 3.
क्या सिखलाने को कहते हैं?
1. चढना
2. उडना
2. कूदना
उत्तर :
2. उडना

प्रश्न 4.
हम कहाँ जाएँ?
1. दूर शहर
2. दूर गाँव
2. दूर देश
उत्तर :
2. दूर देश

प्रश्न 5.
सबको अपना क्या बनाएँ?
1. दोस्त
2. शत्रु
2. दुश्मन
उत्तर :
1. दोस्त

2. न, म, र, अ, आ, ‘ ‘ से शब्द लिखिए।

उत्तर :

1. नर
2. मर
3. मन
4. नाम
5. गाम
6. अनाग
7. आम
8. ग्मा
9. मार
10. आलू

3. समान शब्दों की जोडी बनाओ।

उत्तर :

सारांश-సారాంశం :

एक छोटी सी लड़की,
देख रही थी टोकरी।
टोकरी में क्या है ?
अनार हैं या आम ?
दिखने में हैं पीले – पीले,
नाम इसका ……… है।

భావం : ఒక చిన్న బాలిక బుట్టకేసి చూచుచున్నది. బుట్టలో ఏమున్నాయి ? దానిమ్మా? లేక మామిడిపండ్లా ? చూడడానికి పసుపు పచ్చగా ఉన్నాయి. వీని పేరు మామిడిపండ్లు.

A girl is looking at the basket. What a e there in the basket ? Pomgranates or mangoes? They look yellow. They are mangoes.

अर्थ (అర్ధములు) (Meanings) :

TS 6th Class Hindi Study Material Pdf Download Telangana

Telangana SCERT Class 6 Hindi Solutions

• 1st Lesson आम ले लो आम!
• 2nd Lesson हमारा गाँव
• 3rd Lesson रेलवे स्टेशन
• 4th Lesson बाज़ार
• 5th Lesson मेरा परिवार
• 6th Lesson चिड़ियाघर
• 7th Lesson मैदान
• 8th Lesson बाल दिवस
• 9th Lesson खुशियों की दुनिया
• 10th Lesson चुक्की और जब्बार
• 11th Lesson उद्यान
• 12th Lesson बच्चे चले क्रिकेट खेलने

TS 6th Class Study Material

Regular practice with TS 6th Class Science Bits with Answers 1st Lesson Our Food improves students’ confidence and readiness for assessments and examinations.

TS 6th Class Science Bits 1st Lesson Our Food

Question 1.
These are common food items in our region as daily menu.
i) rice
ii) dal
iii) vegetables
iv) meat
v) palav
A) i, ii, iv
B) i, ii, iii
C) ii, iii, iv
D) iii, iv, v
Answer:
B) i, ii, iii

Question 2.
The following parts of the plant are widely used in food preparation
A) leaves
B) seeds
C) A and B
D) flowers
Answer:
C) A and B

Question 3.
Example of mineral source ( )
A) peanuts
B) rice
C) wheat
D) salt
Answer:
D) salt

Question 4.
Your mother adds the following ingredients for smell while cooking biryani
A) Dal-Chilli powder
B) Onions – Dal
C) Cloves – Cardamom
D) Salt-Chilli powder
Answer:
C) Cloves – Cardamom

Question 5.
We should daily eat a banana as it is rich in
A) Magnesium
B) Potassium
C) Iron
D) Calcium
Answer:
B) Potassium

Question 6.
Example of dry fruits
A) palmyrah fruit
B) cashew nut
C) apple
D) drumstick
Answer:
B) cashew nut

Question 7.
The part of cabbage used to eat:
A) Leaf
B) Root
C) Flower
D) Plant
Answer:
A) Leaf

Question 8.
Which of the following is not a condiment?
A) Ilaichi
B) Cinnamon
C) Jaggery
D) Cloves
Answer:
C) Jaggery

Question 9.
Cardamom, cloves and pepper are called
A) Condiments
B) Ingredients
C) Dry fruits
D) Minerals
Answer:
A) Condiments

Question 10.
Identify the part of carrot that we eat
A) Stem
B) Root
C) Leaves
D) Flowers
Answer:
B) Root

Question 11.
“Adding salt” is a type of preservation to preserve the
A) Pickles
B) Rice
C) Fruit salad
D) Jam
Answer:
A) Pickles

Question 12.
Edible part of drumstick plant.
A) Roots
B) Stem
C) Seeds & leaves
D) Leaves
Answer:
C) Seeds & leaves

Question 13.
Example of sugandha dravyalu (condiments).
A) Ilaichi
B) Cashew nuts
C) Almonds
D) Kismis
Answer:
A) Ilaichi

Question 14.
Cardamom and cloves are
A) Minerals
B) Spices
C) Pulses
D) Dry fruits
Answer:
B) Spices

Question 15.
The following food items are the common in daily menu in Andhra Pradesh
A) rice
B) dal
C) vegetables
D) above all
Answer:
D) above all

Question 16.
Wheat is produced more than rice in this state.
A) Rajasthan
B) Kerala
C) Andhra Pradesh
D) Kurnool
Answer:
A) Rajasthan

Question 17.
The flower of the following plants can be taken as food
A) Cabbage
B) Cauliflower
C) Cornflour
D) Coriander
Answer:
B) Cauliflower

Question 18.
Beetroots are high in levels
A) Proteins
B) Vitamins
C) Carbohydrates
D) Minerals
Answer:
C) Carbohydrates

Question 19.
The following is obtained from plant
A) Egg
B) Salt
C) Meat
D) Honey
Answer:
D) Honey

Question 20.
We use this as staple food.
A) rice
B) wheat
C) bajra
D) jute
Answer:
A) rice

Question 21.
Methods of preparing food
A) Boiling
B) Steaming
C) Fermentation
D) Above all
Answer:
D) Above all

Question 22.
Tomatoes are an excellent source of vitamin.
A) C
B) A
C) D
D) B
Answer:
A) C

Question 23.
The stem of the plant used as food
A) Carrot
B) Mustard
C) Asafoetida
D) Sugarcane
Answer:
D) Sugarcane

Question 24.
Good example of items which are preserved with sugar
A) jams
B) dal
C) flower
D) roots
Answer:
A) jams

Question 25.
The following preservatives are used to make pickle
A) Salt-water
B) Turmeric – cloves
C) Salt – oil
D) Water – turmeric
Answer:
C) Salt – oil

Question 26.
We need several to cook different types of food.
A) tools
B) ingredients
C) chemicals
D) powders
Answer:
B) ingredients

Question 27.
Making different types of designs and decorations with vegetables
A) Shaping
B) Carving
C) Canning
D) Drying
Answer:
B) Carving

Question 28.
Example of the food materials that are preserved by drying.
A) fish
B) dates
C) grapes
D) all
Answer:
D) all

Question 29.
What are the food products obtained from Hen and Emu?
A) Milk
B) Meat
C) Eggs
D) B & C
Answer:
D) B & C

Question 30.
Dry fruit
A) Almond
B) Dalchini
C) Lavang
D) Pepper
Answer:
A) Almond

Question 31.
One of the following is not used for preparing upma
A) Ravva
B) Taalimpu dinusulu
C) Tomato
D) Rice
Answer:
D) Rice

Question 32.
The taste of food depends on
A) ingredients
B) method of preparation
C) cultural practices of the region
D) above all
Answer:
D) above all

Question 33.
Find out dry fruits from the following
A) Almond, ilaichi, pepper
B) Cashew nuts, kismis, almond
C) Biyani leaves, ilaichi, daichini
D) Almond, ilaichi, cashew nuts
Answer:
B) Cashew nuts, kismis, almond

Question 34.
Read the following statements
a) We use condiments in biryani preparation
b) Condiments are grown in some places only
A) a & b are correct
B) a is correct b is wrong
C) bis correct a is wrong
D) a & b are wrong
Answer:
A) a & b are correct

Question 35.
This animal is not used as meat.
1. Goat, 2. Dog, 3. Sheep, 4. Fish
A) 2
B) 1
C) 3
D) 4
Answer:
A) 2

Question 36.
Match the following
1. Boiling — a) Prawn
2. Roasting — b) Idly
3. Fermentation — c) Eggs
A) 1-a, 2-b, 3-c
B) 1-b, 2-c, 3-a
C) 1-c, 2-a, 3-b
D) 1-c, 2-b, 3-a
Answer:
C) 1-c, 2-a, 3-b

Question 37.
Eatable part in groundnut?
A) Stem
B) Leaves
C) Seeds
D) Leaves & Seeds
Answer:
C) Seeds

Question 38.
If rice is meant for Telugu people what is important for North Indian states?
A) Roti
B) Chapathi
C) A & B
D) Pulav
Answer:
C) A & B

Question 39.
Find out the source of each ingredient. If it is a plant (P) mark. (or) Animal (A) (or) Something else (E).

A) 1-P, 2-A, 3-E
B) 1-A & P,2-P, 3-E
C) 1-E, 2-P, 3A
D)1-P, 2-E, 3-A
Answer:
B) 1-A & P,2-P, 3-E

Question 40.
Match the following
1. Fenugreek — a) root
2. Sugarcane — b) leaves & seeds
3. Carrot — c) stem
A) 1-b, 2-c, 3-a
B) 1-a, 2-c, 3-b
C) 1-a, 2-b, 3-c
D) 1-c, 2-b, 3-a
Answer:
A) 1-b, 2-c, 3-a

Question 41.
Read the following statements
a) Potatoes and eggs are cooked by steaming
b) Potatoes and eggs are prepared as curry
A) both ‘a’ and ‘b’ are true
B) ‘a’ is false, ‘b’ is true
C) ‘a’ is true, ‘b’ is false
D) both ‘a’ and ‘b’ are false
Answer:
A) both ‘a’ and ‘b’ are true

Question 42.
One of the following is not a leafy vegetable.
A) Spinach
B) Coriander
C) Cabbage
D) Garlic
Answer:
D) Garlic

Question 43.
What would happen If certain types of foods are not preserved carefully?
A) They will spoil
B) We can’t obtain them all the seasons
C) They will become toxic
D) All the above
Answer:
D) All the above

Question 44.
The following relevant question will be asked by you on ingredients for tomato curry
A) How do we use ingredients for curry?
B) Where shall we grow the tomatoes?
C) Is the curry very tasty?
D) What are the ingredients used for sambar?
Answer:
A) How do we use ingredients for curry?

Question 45.
Find the odd one out.
A) Pepper
B) Ilaichi
C) Cashew
D) Daichini
Answer:
C) Cashew

Question 46.
Find the mis-matched pair

Answer:
C.

Question 47.
Carrot can be eaten with or without cooking and tomato can be eaten cooking. ( )
A) only after
B) with or without
C) mild
D) steam
Answer:
B) with or without

Question 48.
If you want to eat plant origin food what will you take?
A) tomato
B) brinjal
C) carrot
D) all
Answer:
D) all

Question 49.
If you like jaggery or sugar, through which food item you can take them?
A) Kheer
B) Biryani
C) Veg. soup
D) Above all
Answer:
A) Kheer

Question 50.
Chicken is cooked as
A) fry
B) curry
C) roast
D) all the above
Answer:
D) all the above

Question 51.
What can you prepare from egg?
A) omelette
B) egg fry
C) egg soup and curry
D) all the above
Answer:
D) all the above

Question 52.
For making idly dough is followed by eating.
A) fermented
B) steamed
C) stored
D) cooked
Answer:
Answer:
B) steamed

Question 53.
The following plants are found in Ravi’s kitchen garden.
i) Mustard
ii) Gongoora
iii) Amaranth
iv) Spinach
Find the leafy vegetables:
A) i, ii
B) ii, iii, iv
C) i, iii
D) i, ii
Answer:
B) ii, iii, iv

Question 54.
Find the odd one out.
Based on the required veg and non-veg ingredients.
A) Payasam
B) Dum-biryani
C) Pallikarani
D) Pulihora
Answer:
B) Dum-biryani

Question 55.
Among these which of the following food items is prepared by means of steaming and fermentation.( )
A) Chapathi
B) Idly
C) Upma
D) Puri
Answer:
B) Idly

Question 56.
The food material prepared by fermentation
A) Upma
B) Poori
C) Chips
D) Dosa
Answer:
D) Dosa

Question 57.
If you are given wheat flour what food Items can be prepared by you?
A) Biscuits
B) Chapathi
C) Roti
D) All ( )
Answer:
D) All

Question 58.
What will you use to prepare jam?
A) Sugar syrup
B) Honey
C) A or B
D) Salt
Answer:
C) A or B

Question 59.
Arrange the correct sequence of procedure in the preparation of tomato curry.
1) Clean the vegetables
2) Adding salt
3) Chilli powder and turmeric
4) Pouring oil
5) Chopping vegetables
A) 1, 2, 3, 4, 5
B) 1, 5, 4, 3, 2
C) 5, 4, 3, 2, 1
D) 2, 3, 1, 4, 5
Answer:
B) 1, 5, 4, 3, 2

Question 60.
Generally what method do you follow to cook potato chips and fish?
A) Fry
B) Fermentation
C) Boiling
D) B & C
Answer:
A) Fry

Question 61.
What will you collect from Fenugreek for food preparation?
A) Leaves
B) Seeds
C) A & B
D) Roots
Answer:
C) A & B

Question 62.
One of the following is not a food preparation method?
A) Boiling
B) Steaming
C) Fermentation
D) Drying
Answer:
D) Drying

Question 63.
For making upma what do you use?
A) upma ravva & oil
B) water
C) taalimpu dinusulu
D) all the above
Answer:
D) all the above

Question 64.
Which of the following food material is preserved by drying
A) Pickles
B) Fish
C) Idly
D) Eggs
Answer:
B) Fish

Question 65.
The method used for perparation of idly.
A) Boiling
B) Steaming
C) Roasting
D) Fermentation
Answer:
B) Steaming

Question 66.
Read the table:

Who eats regular food items?
A) Neelima
B) Kiran
C) Both Kiran and Neelima
D) We cant say
Answer:
B) Kiran

Question 67.
The following ingredients is used for preservation of pickels
A) Sugar
B) Salt
C) Spices
D) Water
Answer:
B) Salt

Question 68.
When do people of Andhra Pradesh eat a larger variety of food?
A) Regularly
B) On special occasions
C) In alternative das
D) A.P. people dislike it
Answer:
B) On special occasions

Question 69.
Some of the following are not famous crops in Rajasthan.
i) bajra
ii) maize
iii) rice
iv) wheat
A) i & ii
B) iv
C) iii
D) ii & iv
Answer:
C) iii

Question 70.
Observe the following table and identify which one of the following set is not correct.

A) i
B) ii
C) iii
D) iv
Answer:
D) iv

Question 71.
In coastal areas the common method for preservation of fish.
A) Smoking
B) Fermentation
C) Hydrogenation
D) Mobilization
Answer:
A) Smoking

Question 72.
Read the following lines. Answer the questions.
When you purchase any food item in the market, don’t forget to read about its ingredients and manufacturing date. What should we observe before purchasing a packed food item in the market?
A) Date of manufacturing and ingredients
B) Type of packet
C) Date of eating
D) A & C
Answer:
A) Date of manufacturing and ingredients

Question 73.
What preservative methods are followed by your mother at home to store different food materials?
A) Drying, Salting, Canning etc.
B) Frying, Cooking, Canning etc.
C) Cooking, Fermenting, Deep frying etc.
D) Salting, Frying, Cooking etc.
Answer:
A) Drying, Salting, Canning etc.

Question 74.
Read the following lines and answer the question.
If you observe carefully you will notice that there are a number of sources from which we get different kinds of food. Table salt is a mineral and obtained from
A) the plants
B) the sea
C) the animals
D) All of these
Answer:
B) the sea

Question 75.
Which of the following is not a root vegetable?

Answer:
C.

Question 76.

Give an example for animal present in ‘B’
A) Hen
B) Duck
C) Goat
D) Rabbit
Answer:
C) Goat

Question 77.
Identify the spice given in the diagram.
A) Ilaichi
B) Cashew
C) Almond
D) Clove
Answer:
D) Clove

Question 78.
Meat and egg giving animals come under

A) 1
B) 3
C) 2
D) 1 & 3
Answer:
B) 3

Question 79.
Taste of food is based on its
A) Serving
B) Carving
C) Ingredients
D) Preservation
Answer:
C) Ingredients

Question 80.
Which of the following is not a dry fruit?
A) Cashew
B) Cinnamon
C) Almond
D) Kismis
Answer:
B) Cinnamon

Question 81.
We take food for our
A) Health and energy
B) Body growth
C) Satisfaction
D) A & B
Answer:
D) A & B

Question 82.
What is the common food item that is grown in our area?
A) Wheat
B) Maize
C) Rice / Paddy
D) A & B
Answer:
C) Rice / Paddy

Question 83.
What should we do before eating packaged food item
A) We should see date of manufacturing
B) We should find out date of expiry of food
C) Whether it is government certified food
D) Above all
Answer:
D) Above all

Question 84.
Find out the wrong pair
A) Chapathi – Steaming
B) Fish-Fry
C) Dosa – Fry on pan
D) Chicken – Fry / Curry
Answer:
A) Chapathi – Steaming

Question 85.
The following food material are not to be fermented
A) Dosa flour
B) idli ravva
C) Pun
D) Baking item
Answer:
C) Pun

Question 86.
Why should we check date of manufacturing and ingredients written on the packed food item before purchasing from the market?
A) Out – dated food spoils our health
B) Packet will he sold again
C) It is a good idea to sell everywhere
D) Out-dated food is good for health
Answer:
A) Out – dated food spoils our health

Question 87.
Why do farmers store the rice after it is harvested?
A) To protect from pests
B) To be used whenever they are needed
C) To keep the rice fresh for so long
D) All the above
Answer:
D) All the above

Question 88.
We should make a habit of eating all varieties of vegetable food items. This makes us
A) weak and feeble
B) weak and unhealthy
C) strong and energetic
D) strong and unhealthy
Answer:
C) strong and energetic

Question 89.
The following ones are used for preservation while making pickles.
A) salt and water
B) turmeric powder and ilaichi
C) salt and turmeric powder
D) water and turmeric powder
Answer:
C) salt and turmeric powder

The multiple-choice format of TS 6th Class Science Bits with Answers 12th Lesson Simple Electric Circuits allows students to practice decision-making and selecting the most appropriate answer.

TS 6th Class Science Bits 12th Lesson Simple Electric Circuits

Question 1.
A filament converts
A) heat energy to light energy
B) light energy to heat energy
C) attraction to repulsion
D) None
Answer:
A) heat energy to light energy

Question 2.
The part of the bulb that glows is
A) tube
B) metal rubber
C) fuse
D) filament
Answer:
D) filament

Question 3.
An electric cell is a source of
A) water
B) filament
C) electricity
D) light
Answer:
C) electricity

Question 4.
Electric generator was invented by
A) Edison
B) Godalming
C) Fardav
D) Oersted
Answer:
C) Fardav

Question 5.
A switch in an electric circuit is used to or the circuit.
A) open, close
B) speed up, shows down
C) move up, move down
D) B or C
Answer:
A) open, close

Question 6.
Electricity flows only in a circuit.
A) many
B) open
C) closed
D) double
Answer:
C) closed

Question 7.
Flow of electrons is called
A) electromotive force
C) static electricity
B) current
D) electrolysis
Answer:
B) current

Question 8.
…………. is the source of electricity in a torch light.
A) Solar power
B) Vire
C) Switch
D) Battery
Answer:
D) Battery

Question 9.
A good conductor among the following
A) wax candle
B) iron nail
C) piece of paper
D) pencil lead
Answer:
B) iron nail

Question 10.
An insulator among the following
A) wax candle
B) safety pin
C) iron nail
D) water
Answer:
A) wax candle

Question 11.
The electrical bulb was invented by
A) Marconi
B) Edison
C) Edward
D) Johnson
Answer:
B) Edison

Question 12.
Substances which allow electricity through them are called …………..
A) conductors
B) insulators
C) semi conductors
D) catalysts
Answer:
A) conductors

Question 13.
Substances which do not allow electricity through them are called
A) conductors
B) stoppers
C) insulators
D) rectifiers
Answer:
C) insulators

Question 14.
Thomas Alva Edison used wire as his first filament.
A) tungsten
B) platinum
C) iron
D) aluminium
Answer:
B) platinum

Question 15.
Many times in our houses we observe that though electricity is available some bulbs glow and some don’t glow. What could be the reason for that?
A) Connecting a fused bulb to the circuit.
B) Disconnecting a fused bulb to the circuit.
C) Switch OFF the hoard.
D) Problems in the electricity station.
Answer:
C) Switch OFF the hoard.

Question 16.
The amazing fact about Edison’s invention of electric bulb.
A) He used bamboo filament
B) He used cotton fibre as filament
C) He used tungsten as filament
D) A and B
Answer:
D) A and B

Question 17.
Static electricity was discovered by
A) Gilbert
B) Edison
C) Franklin
D) Thales of Miletus
Answer:
D) Thales of Miletus

Question 18.
Match the following.
1. Metal spring ( ) a) Conductor
2. Plastic ( ) b) Torch light
3. Copper wire ( ) c) Insulator
A) 1 – a, 2 – b, 3 – c
B) 1 – c, 2 – b, 3 – a
C) 1 – b, 2 – c, 3 – a
D)1 – b, 2 – a, 3 – c
Answer:
C) 1 – b, 2 – c, 3 – a

Question 19.
1. The flow of electricity is called current.
2. All the materials are good conductors of electricity.
3. Tungsten filament is used in electric bulb.
Correct sentences from the above
A) 1 & 3 sentences
B) 2 & 3 sentences
C) 1 & 2 sentences
D) All the sentences
Answer:
A) 1 & 3 sentences

Question 20.
The parts that do not belong to torch light.
1. cylindrical barrel
2. bulb
3. switch
4. rod
5. glass cover
6. switch board
7. metal spring
A) 1,2 & 3
B) 3,4,& 5
C) 4,5 & 6
D) 4 & 6
Answer:
D) 4 & 6

Question 21.
Match the following.
1. Live and neutral ( ) a) Insulator
2. Eraser ( ) b) Conductor
3. Safety pin ( ) c) Wire supply
A) 1 – a, 2 – b, 3 – c
B) 1 – c, 2 – a, 3 – b
C) 1 – b, 2 – a,3 – c
D) 1 – b, 2 – c, 3 – a
Answer:
B) 1 – c, 2 – a, 3 – b

Question 22.
One of the parts that do not belong to the electric bulb
1. Terminal cap
2. Switch
3. Metal cap
4. Fuse
5. Filament
6. Glass chamber
A) 1 & 2
B) 2 & 4
C) 5 & 4
D) 3 & 4
Answer:
B) 2 & 4

Question 23.
The difference between modern bulb and the bulb invented by Thomas Alva Edison.
A) Arranging fuse
B) Designing wires
C) Fixing switch board
D) Tungsten filament
Answer:
D) Tungsten filament

Question 24.
Why should we use copper or aluminium wires to make the electric circuit?
A) They are good conductors of electricity
B) They are moderate conductors of electricity
C) They are bad conductors of electricity
D) They are insulators of electricity
Answer:
A) They are good conductors of electricity

Question 25.
If you use eraser in the place of pen cell (small battery) as a source of electricity, the bulb …………
A) will glow
B) will glow with dimlight
C) never glow
D) will glow with bright light
Answer:
C) never glow

Question 26.
Find out the odd one regarding current of flow through the substances
A) piece of chalk
B) paper
C) match stick
D) iron nail
Answer:
D) iron nail

Question 27.
When the circuit is closed it provides
A) incomplete flow of electricity
B) complete open of electricity
C) complete path for electricity
D) irregular path for electricity
Answer:
C) complete path for electricity

Question 28.
Why do we cover the wires with plastic covering?
A) plastic is good conductor of electricity
B) plastic is good insulator
C) plastic doesn’t stop electricity
D) A and B
Answer:
B) plastic is good insulator

Question 29.
Why does the bulb not glow when the safety pin is left free at one end?
A) The circuit is connected
B) The switch is ON
C) The circuit is interconnected
D) The circuit is opened
Answer:
D) The circuit is opened

Question 30.
Find out the wrong sentence
A) Aluminium is a good insulator
B) Copper is a good conductor of electricity
C) Flow of electrons is called current
D) Tungsten is used as filament in bulbs
Answer:
A) Aluminium is a good insulator

Question 31.
Find the odd one out regarding conductors and insulators of electricity
A) Match stick
B) Divider from geometry box
C) Chalk piece
D) Paper
Answer:
B) Divider from geometry box

Reason : Divider from geometry box is a metal.
It works as good conductor of electricity remaining 3 are insulators.

Question 32.
1 – Substances which do not allow electricity through them are called insulators.
2 – All the materials are insulators
A) Both sentences are correct
B) Sentence – 1 is wrong, Sentence – 2 is correct
C) Sentence 1 & 2 are wrong
D) Sentence – 1 is correct, Sentence – 2 is wrong
Answer:
D) Sentence – 1 is correct, Sentence – 2 is wrong

Question 33.
If you want to ask any question about one of the following which one is relevant?
A) What makes the bulb glow?
B) What does a torch consist of?
C) A & B
D) Where do we see torch switches?
Answer:
C) A & B

Question 34.
Guess the reasons for not glowing the bulb in a torch light
1. Fuse in the bulb melted
2. Batteries discharged
3. Wires not working properly
4. Switch is not working properly
A) 1,2
B) 1,2,3
C) 3,2
D) All of the above
Answer:
D) All of the above

Question 35.
You have observed the torch cell. What were the parts observed by you?
1. carbon rod
2. metal cap
3. sealed can
4. chemicals
5. ‘+‘&‘—‘signs
A) 1, 2, 3, & 4 parts
B) 1, 2 & 5 parts
C) 1,2,3,4, & 5 parts
D) 2,4 & 5 parts
Answer:
C) 1,2,3,4, & 5 parts

Question 36.
If you want to make a simple electric circuit what are the materials required?
1 – cell holder
2 – wire
3 – bulb
4-fuse
5-board
A) 1,2 & 3
B) 2,3 & 4
C) 1,2 & 4
D) 1 & 4
Answer:
A) 1,2 & 3

Question 37.
You made an electric switch with the help of following material
A) wooden plank
B) safety pin
C) drawing pins
D) all the above
Answer:
D) all the above

Question 38.
Circuit is connected on a wooden plank as shown in the figure. One end of the safety pin is in contact with ‘B’ and the other end is left free.

A) The bulb will glow
B) The bulb will not glow
C) The bulbs never glows
D) The switch board will glow
Answer:
B) The bulb will not glow

Question 39.

What type of material is that iron nail ? Does the bulb glow while connecting with wire, cells and bulb ? Give answers for P and Q
A) P – metal, Q – Yes
B) P – Plastic, Q – Yes
C) P – metal, Q – No
D) P – rubber, Q – Yes
Answer:
A) P – metal, Q – Yes

Question 40.
What are the insulators you see in your school?
A) Eraser
B) Chalk piece
C) Paper
D) All the given
Answer:
D) All the given

Question 41.
If you want to find the material whether it is conductor or insulator what should you do?
A) To keep them in water
B) To keep them in light
C) To allow electric current through them
D) Not to allow electric current through them
Answer:
C) To allow electric current through them

Question 42.
Read the following lines and answer the question.
electric circuit provides a complete path for electricity to flow between cell andi the bulb. What provides flow of current? ( )
A) electric circuit
B) battery
C) bulb
D) wire
Answer:
A) electric circuit

Read the given paragraph. Answer the following questions (43-46)

Thomas Alva Edison began experimenting with different materials while searching for a better choice of filament. He tried cotton thread coated with soot. This filament burned continuously for 45 hours. He tried different kinds of thread. One summer day he saw a man fanning himself with a bamboo fan.

An idea striked his curious mind – “Well, why not try bamboo fiber as a filament?” He executed his idea and amazingly the bamboo filament burned continuously for a number of days. Finally he succeeded in making a cotton filament that was even better than the bamboo one.

Question 43.
What did Edison use as filament in his first experiment?
A) Tungsten
B) Cotton thread
C) Cotton thread with fuse
D) iron nail
Answer:
B) Cotton thread

Question 44.
What was coated on cotton thread used by Alva Edison in order to prepare the filament?
A) soot and oil
B) soot and metal
C) bamboo and soot
D) soot
Answer:
D) soot

Question 45.
How long did the cotton filament burn in the device?
A) For 45 hours
B) For 45 minutes
C) For 45 seconds
D) For 45 days
Answer:
A) For 45 hours

Question 46.
What made Edison to bring a good material for filament instead of using cotton thread?
A) Use of Tungsten by a man
B) Use of Mango leaves by a man
C) Use of Bamboo fan by a man
D) Use of Bamboo hut by a man
Answer:
C) Use of Bamboo fan by a man

Read the given table and answer the questions that follow.

Question 47.
What do you say about the given table?
A) All the materials are conductors of electricity.
B) All the materials are insulators of electricity.
C) All the materials are good heaters.
D) Some materials are good conductors and some materials are insulators.
Answer:
D) Some materials are good conductors and some materials are insulators.

Question 48.
What are good conductors of electricity based on the table?
A) metal bangle
B) glass bangle
C) chalk piece
D) paper
Answer:
A) metal bangle

Question 49.
Metal paper clip is a
A) good conductor of electricity
B) insulator
C) bad conductor of electricity
D) good restrictor of electricity
Answer:
A) good conductor of electricity

Read the given paragraph. Answer the questions that follow
Torch consists a hollow cylindrical barrel in which cells are fitted. At one end the lid with screw which can be opened and closed.

Question 50.
Where are the cells fitted in a torch?
A) on the switch board
B) in the hollow cylindrical barrel
C) A & B
D) in front of the barrel
Answer:
B) in the hollow cylindrical barrel

Question 51.
When does the bulb glow?
A) when switch is ON
B) completed the circuit
C) circuit is incompleted
D) A & B
Answer:
D) A & B

Question 52.
Label the part that is indicated with ’?’ mark

A) copper wire
B) iron filament
C) tungsten filament
D) aluminium wire
Answer:
C) tungsten filament

Question 53.
Observe the picture of electric circuit. Does the bulb glow as per the given figure?

A) Yes
B) Cant say
C) Yes or No
D) No
Answer:
D) No

Question 54.
See the picture and observe carefully, the given electric circuit is …………..

A) open
B) closed
C) open or closed
D) switch on
Answer:
A) open

Question 55.
In the given picture of torch light, name the part that indicates with ‘?’ mark.

A) closed circuit
B) open circuit
C) switch
D) cylinder
Answer:
C) switch

Question 56.

Label the parts of a bulb correctly
A) 1 – Glass chamber
2 – TerminaI
3 – Filament

B) 1 – Glass chamber
2 – Switch
3 – Terminai

C) 1 – Glass chamber
2 – Filament
3 – Terminal

D) 1 – Filament
2 – Glass chamber
3 – Terminal
Answer:
C) 1 – Glass chamber
2 – Filament
3 – Terminal

Question 57.
Which part is working as a switch in the given set up?

A) cell
B) wire
C) safety pin
D) wooden plank
Answer:
C) safety pin

Question 58.
Give the correct option based on the diagram

A) Edison’s first ball
B) Thomas Alva Edison’s first bulb
C) Bulb invented by an Italian
D) Edison’s first balloon
Answer:
B) Thomas Alva Edison’s first bulb

Question 59.
Find the name of the famous personality given in the photo

A) Thomas Alva Edison – Scientist of thousand inventions
B) Robert brown – Scientist of hundred inventions
C) George W shaw – A man of electricity
D) Foraden – A scientist of thousand inventions
Answer:
A) Thomas Alva Edison – Scientist of thousand inventions

Question 60.
Now a days the wires that are used in different colours. Because ………….
A) to give connection between bulb and cell with similar way
B) to give connection between bulb and cell to complete the circuit
C) to give switch off the connection completely
D) to give switch on the connection immediately
Answer:
B) to give connection between bulb and cell to complete the circuit

Question 61.
The inspiration for inventing different types of bulbs by modern scientists
A) Inventions of Thomas Alva Edison
B) Bulb invented by Thomas Alva Edison
C) Radio invented by Edison
D) Wires invented by Michael Faraday
Answer:
B) Bulb invented by Thomas Alva Edison

Question 62.
What was the speciality of Thomas Alva Edison?
A) Inquisitive nature from childhood.
B) Innovative ideas in the middle age
C) Late images at the age of 50
D) Richness of Edison
Answer:
A) Inquisitive nature from childhood.

Question 63.
Use of insulators
A) To protect from fire
B) To protect from electric shock
C) To give electric shock
D) To stop current
Answer:
B) To protect from electric shock