Telangana TSBIE TS Inter 2nd Year Telugu Study Material 6th Lesson సృజనశీలత Textbook Questions and Answers.
TS Inter 2nd Year Telugu Study Material 6th Lesson సృజనశీలత
అభ్యాసం
I. వ్యాసరూప ప్రశ్నలు
ప్రశ్న 1.
సృజనాత్మకత గురించి రచయిత అభిప్రాయం తెలుపండి.
జ.
సృజనాత్మకత గురించి సృజనశీలత అనే పాఠంలో రచయిత ఎ.పి.జె. అబ్దుల్ కలాం తన అభిప్రాయాలను కింది విధంగా వివరించాడు. సృజనాత్మకత నిష్కల్మషమైన హృదయాల నుండి పుడుతుంది. అది దేశంలో ఎక్కడి నుండైనా, ఏమూల నుండైనా వస్తుంది. జాలరి ఓడ, రైతుల గుడిసె, గొల్ల పల్లె, పశువుల కొట్టం, తరగతి గదులు, లేబరేటరీలు, పారిశ్రామిక వాడలు, పరిశోధనా నిలయాలు ఇలా ఎక్కడనుండైనా ప్రారంభం అవుతుంది. సృజనాత్మకత వివిధ కోణాలు : సృజనాత్మకతకు చాలా కోణాలున్నాయి. అవి నూతన ఆవిష్కరణలు కావచ్చు. కొత్త ప్రయోగాలు కావచ్చు. లేదా ఉన్న వాటినే కొత్తగా తెలుసుకోవడం కూడా కావచ్చు.
ఉన్న భావాలను తిరిగి ప్రయోగించడం ద్వారా, జతపరచడం ద్వారా, మార్చడం ద్వారా కొత్త విషయాలు కనుక్కోగలిగే సామర్థ్యం, ఊహించగలిగే సామర్థ్యాలను సృజనాత్మకత అంటారు. సృజనాత్మకత అనేది ఒక వైఖరి. అది కొత్తదనాన్ని, మార్పునీ అంగీకరించగలిగే భావాలతో, ఊహలతో కూడిన మానసిక స్థితి. మానవ జీవనాన్ని విజయవంతంగా గడపడం, మంచిదైన ప్రతిదాన్నీ అనందిస్తూనే దాన్ని మరింత మంచిగా చేయగలిగే అవకాశాలకోసం వెదకడాన్ని సృజనాత్మకత అంటారు. సృజనాత్మకత అంటే కష్టించి పనిచేయటం. మన భావాల్నీ, మనకు లభ్యమవుతున్న పరిష్కారాల్నీ క్రమంగా మార్చుకుంటూ, మరింత పదును పెట్టుకుంటూ నెమ్మదిగా ముందుకు వెళ్ళడం. దేన్నైనా అందరూ చూస్తున్నట్లే చూసి ఆ చూసిన దాని గురించి మిగిలిన వారికంటే భిన్నంగా ఆలోచించటమే సృజనాత్మకత ముఖ్యలక్షణం.
మానవుడి మేధస్సు అతడికి మాత్రమే లభించిన గొప్ప బహుమానం. మానవ జీవితంలో ఎటువంటి కష్ట నష్టాలైనా రానివ్వండి. ఆలోచించడం అత్యంత విలువైన ఆస్తి అని గుర్తించాలి. ఆలోచించడమే ప్రగతి. ఆలోచించ లేకపోవటం వ్యక్తుల్ని, సంస్థల్ని, దేశాన్ని నాశనం చేస్తుంది. ఆలోచించడం పనులకు దారితీస్తుంది. క్రియా రూపం పొందని ఆలోచనలు నిష్ప్రయోజనం, వ్యర్థం. కార్యరూపం దాల్చిన విజ్ఞానం మాత్రమే సౌభాగ్యాన్ని ఇస్తుంది.
సృజనాత్మకతను పెంపొందించడం : ప్రతి ఒక్కరిలో సృజనాత్మకత ఉంటుందనే విషయంలో సందేహంలేదు. కాని దాన్ని బహిర్గతం చేయాలంటే మాత్రం గట్టి ప్రయత్నం కావాలి. ప్రతి హృదయం సృజనాత్మకమైనది, ప్రతి హృదయంలో కొత్తవి నేర్చుకోవాలనే ఉత్సాహం ఉంటుంది. పిల్లలు చిన్నప్పట్నించి అడిగే ప్రశ్నలకు జవాబులు చెప్పగలిగితే పిల్లల్లో సృజనాత్మకత పెరుగుతుంది. సృజనాత్మకత మనసుల్లో భావాలను రేఖాచిత్రాలుగా, కథలుగా, కవితలుగా మారుస్తుంది. నేర్చుకోవడం సృజనాత్మకతను కలిగిస్తుంది. సృజనాత్మకత ఆలోచనలను ఇస్తుంది. ఆలోచన జ్ఞానాన్నిస్తుంది. జ్ఞానం మానవులను సమున్నత స్థానానికి చేరుస్తుంది.
ప్రశ్న 2.
ప్రపంచంలో రాబోయే పరిణామాలను రచయిత ఏవిధంగా ఊహిస్తున్నాడు ?
జ.
ది ఏజ్ ఆఫ్ ది స్పిరుట్యువల్ మెషిన్స్ అనే పుస్తకాన్ని రాసిన రే కురువైల్ చెప్పిన దాని ప్రకారం 2009 నాటికి 50,000 ఖరీదు చేయగల కంప్యూటరు ఒక్క సెకండులో కోటి లక్షల లెక్కలు చేయగలదు. 2019 నాటికి సెకండుకు 10 లక్షల కోట్ల లక్షల లెక్కలు చేయగలదు. అంటే అప్పటికి దాదాపుగా మానవ మేధకు సమానమైన సామర్థ్యాన్ని సాధించగలదు. 2029 నాటికి అది ఒక వెయ్యి మానవ మేధస్సులకు సమానమైన సామర్థ్యాన్ని పొందుతుంది.
అంటే భవిష్యత్తులో మానవులు నేడు తాము చేసే పనులు కొన్నింటిని కంప్యూటర్లతో నడిచే రోబోట్స్కి అప్పజెప్పి తమ మెదడుల్ని మరింత ప్రయోజనకరమైన పనులకు అప్పజెప్పే అవకాశం ఉంటుంది. అప్పుడు వాళ్లు తమ భావనా సామర్థ్యంతో ప్రయోగశీల ఆలోచనతో తిరిగి మళ్లీ కంప్యూటర్లను ఓడించగలిగే స్థాయికి చేరుకుంటారు.
ఈ శతాబ్దం చివరికి మానవ ఆలోచనలను, యంత్రాల తెలివితేటలను విలీనం చేసే ధోరణి బలంగా పెరుగుతుంది. అప్పుడు మానవుడు ఒకప్పుడు రూపొందించిన యంత్రాలకూ, మానవ మేధాశక్తికీ మధ్య సరిహద్దులు చెరిగిపోతాయి. అటువంటి పరిస్థితిలో యంత్రాల బారినుండి మానవుడి ప్రత్యేకతను మనం ఏవిధంగా నిలబెట్టుకోగలుగుతామో తెలియదు. నిస్సందేహంగా కంప్యూటర్లు ఒక సవాలుగా మారుతున్నాయి.
ఈ సమస్య కేవలం జీవశాస్త్రవేత్తలదీ, జీవసాంకేతికవేత్తలదీ మాత్రమేకాదు. మొత్తం శాస్త్రవేత్తలు అందరు మనుష్యులు రూపొందించిన కంప్యూటర్లకన్నా మానవ జాతిని ఒక మెట్టు పైనే ఉంచవలసిన గొప్ప బాధ్యత తలకెత్తుకోవలసి ఉంది. అదృష్టవశాత్తూ మానవ మేధ సృజనాత్మకత, ప్రయోగశీల పార్శ్వాలు ఎంత గొప్పవంటే అవి మనిషిని ఎన్నటికి యంత్రం ముందు ఓడిపోనివ్వవు. మానవజాతిలో సహజసిద్ధమైన, అంతర్గతమైన మహాశక్తిని పరిపూర్ణంగా ఆవిష్కరించే దిశగా హ్యూమన్ జీనోమ్ సాఫ్ట్వేర్ను మనమింకా అభివృద్ధి చేయవలసి ఉంది. అని ప్రపంచంలో రాబోయే పరిణామాలను కలాం ఉహించాడు.
II సంగ్రహరూప ప్రశ్నలు
ప్రశ్న 1.
సృజనాత్మకతకు ఉన్న పార్శ్వాలను వివరించండి. జతపరచడం
జవాబు:
సృజనాత్మకతకు చాలా కోణాలున్నాయి. అవి నూతన ఆవిష్కరణలు కావచ్చు. కొత్త ప్రయోగాలు కావచ్చు. లేదా ఉన్న వాటినే కొత్తగా తెలుసుకోవడం కూడా కావచ్చు. ఉన్న భావాలను తిరిగి ప్రయోగించడం ద్వారా, ద్వారా, మార్చడం ద్వారా కొత్త విషయాలు కనుక్కోగలిగే సామర్థ్యం, ఊహించగలిగే సామర్థ్యాలను సృజనాత్మకత అంటారు. సృజనాత్మకత అనేది ఒక వైఖరి.
అది కొత్తదనాన్ని, మార్పునీ అంగీకరించగలిగే భావాలతో, ఊహలతో కూడిన మానసిక స్థితి. జీవనాన్ని విజయవంతంగా గడపడం, మంచిదైన ప్రతిదాన్నీ అనందిస్తూనే దాన్ని మరింత మంచిగా చేయగలిగే అవకాశాలకోసం వెదకడాన్ని సృజనాత్మకత అంటారు. సృజనాత్మకత అంటే కష్టించి పనిచేయటం. మన భావాల్నీ, మనకు లభ్యమవుతున్న పరిష్కారాల్నీ క్రమంగా మార్చుకుంటూ, మరింత పదును పెట్టుకుంటూ నెమ్మదిగా ముందుకు వెళ్ళడం. దేన్నైనా అందరూ చూస్తున్నట్లే చూసి ఆ చూసిన దాని గురించి మిగిలిన వారికంటే భిన్నంగా ఆలోచించటమే సృజనాత్మకత ముఖ్యలక్షణం.
ప్రశ్న 2.
‘సృజనాత్మకత’ ఎలా పెంపొందుతుంది ? (V. Imp) (M.P.)
జవాబు:
ప్రతి ఒక్కరిలో సృజనాత్మకత ఉంటుందనే విషయంలో సందేహంలేదు. కాని దాన్ని వ్యక్తీకరింపచేయాలంటే మాత్రం గట్టి ప్రయత్నం అవసరం. ప్రతి హృదయం సృజనాత్మకమైనది, ప్రతి హృదయంలో కొత్త విషయాలపట్ల ఆసక్తి, ఉత్సాహం ఉంటాయి. పిల్లలు చిన్నప్పటి నుంచి అడిగే ప్రశ్నలకు జవాబులు చెప్పగలిగితే పిల్లల్లో సృజనాత్మకత పెరుగుతుంది. సృజనాత్మకత మనసుల్లోని భావాలను చిత్రాలుగా, కథలుగా, కవితలుగా మారుస్తుంది. నేర్చుకోవడం సృజనాత్మకతను కలిగిస్తుంది. సృజనాత్మకత ఆలోచనలను ఇస్తుంది. ఆలోచన జ్ఞానాన్నిస్తుంది. జ్ఞానం మానవులను సమున్నత స్థానానికి చేరుస్తుంది.
ప్రశ్న 3.
బలమైన సంకల్పంతో చేసే కృషి ఎలాంటి ఫలితమిస్తుంది ?
జవాబు:
ఒక చిన్న తుమ్మెద ఆకారానికి ఏరోడైనమిక్ సూత్రాల ఆధారంగా చూస్తే ఆ తుమ్మెద ఎగరడం అసాధ్యమని తెలుస్తుంది. కాని తుమ్మెదలో ఎగరాలనే కోరిక, సంకల్పం ఎంత బలంగా ఉంటాయంటే అది ఎప్పుడూ తన రెక్కలు అల్లాడిస్తూనే ఉంటుంది. అలా పదేపదే తన రెక్కలు కొట్టుకుంటున్నందువల్ల వచ్చే ఉన్నత తరంగదైర్ఘ్య సంవేదనలు ఒక ఆవర్తనాన్ని సృష్టించి దాన్ని ముందుకు తోస్తాయి.
ఆవిధంగా తుమ్మెదకు ఎగరడం సాధ్యమవుతుంది. కాబట్టి బలమైన సంకల్పాలతో చేపట్టే కృషివల్ల సువ్యస్థిత విశ్వాసాలకు (ఎన్నో ఏళ్ల నుండి పాతుకు పోయిన నమ్మకాలకు) నిస్సందేహంగా ఎదురీదగలమని కలాం ప్రబోధించాడు.
ప్రశ్న 4.
ఆర్ద్రకృష్ణ ఊహించిందేమిటి ?
జవాబు:
పదమూడేళ్ల ఆర్రాకృష్ణ తన ఆలోచన అనే ఆకాశంలో స్వేచ్ఛగా విహారించింది. క్రీ.శ. 3000 సంవత్సరంలో ఈ భూమి ఎలా ఉంటుందో ఊహించే ప్రయత్నం చేసింది. అప్పుడు ఈ ప్రపంచ పౌరులు, అంగారక గ్రహానికి వలసపోయి అక్కడొక కొత్త నాగరికతను నిర్మించుకుంటారనీ, అంతలో బృహస్పతి గ్రహంనుండి అంగారకుడి మీదికి రాబోయే ఒక ఏస్టరాయడ్ వల్ల మొత్తం మానవాళి నశించే ప్రమాదమేర్పడుతుందనీ ఆమె ఊహించింది.
అప్పుడు అంగారక గ్రహంమీద ఉండే శాస్త్రవేత్తలు తమ మీద విరుచుకుపడబోతున్న ఏస్టరాయడును అణు శర పరంపర ద్వారా విచ్ఛేదపరుస్తారని ఆమె చెప్పింది. ఆవిధంగా క్రీ.శ. 3000 లలో అంగారక నాగరికత ప్రాకృతిక ఆగ్రహానికి ఎదురునిలిచి జీవించగలుగుతుందనీ ఆమె విశ్వాసం ప్రకటిస్తుంది. ‘ఆర్ద్రకృష్ణ శాస్త్రీయ ఆలోచన ఎంత సుందరంగా కొత్తగా ఉంది అని అబ్దుల్ కలాం గుర్తు చేసుకున్నారు.
III ఏకపద / వాక్య సమాధాన ప్రశ్నలు
ప్రశ్న 1.
భారతదేశపు ‘మిస్సైల్ మ్యాన్’ అని ఎవరికి పేరు ? (V. Imp) (Model Paper)
జవాబు:
ఎ.పి.జె. అబ్దుల్ కలాంకు.
ప్రశ్న 2.
ఎ.పి.జె. అబ్దుల్ కలాం పూర్తి పేరు ఏమిటి ?
జవాబు:
అవుల్ ఫకీర్ జైనులాద్దీన్ అబ్దుల్ కలాం.
ప్రశ్న 3.
‘వింగ్స్ ఆఫ్ ఫైర్’ పుస్తక రచయిత ఎవరు ?
జవాబు:
ఎ.పి.జె. అబ్దుల్ కలాం.
ప్రశ్న 4.
‘సృజనాత్మకత’ ఎక్కడి నుండి ప్రభవిస్తుంది ?
జవాబు:
సుందర హృదయాల నుండి.
ప్రశ్న 5.
మానవునికి మాత్రమే లభించిన అద్వితీయ బహుమానం ఏది ?
జవాబు:
మానవుని మేధ.
ప్రశ్న 6.
సృజనాత్మకత దేనికి దారితీస్తుంది ?
జవాబు:
నూతన ఆలోచనలకు.
ప్రశ్న 7.
“అనారోగ్యం గురించి ఆలోచించకు” కవిత రాసిందెవరు ?
జవాబు:
రష్యాకు చెందిన పన్నెండేళ్ళ అన్నా సిన్య కోవ.
ప్రశ్న 8.
“నాకే గనక అధికారముంటే నిఘంటువుల్లోంచి అసాధ్యమనే పదాన్ని తీసేస్తాను” అన్నది. ఎవరు ?
జవాబు:
రాకెట్ రూపశిల్పి వాన్ బ్రౌన్.
కఠిన పదాలకు అర్ధములు
81వ పుట మిస్సైల్
మిస్సైల్ = క్షిపణి
చేదోడు వాదోడు
(జాతీయం) = సహాయకారి
ఆచార్యులు = ప్రొఫెసర్
అత్యన్నత = గొప్ప
అనువాద = భాషాంతరీకరణ
82వ పుట
మేధాశక్తి = తెలివి
సృజనాత్మకత = కొత్తగా ఆలోచించడం
నిలబడదు = నిలువదు
దార్శనిక దృష్టి = దూర దృష్టి
సుందర = అందమైన, కల్మషం లేని
ప్రభవిస్తుంది = పుడుతుంది
తలెత్తగలదు = ప్రారంభం కావచ్చు
జాలరి = చేపలు పట్టేవారు
కొట్టం = పశువుల పాక
లేబరేటరీ = ప్రయోగశాల
పార్శ్వాలు = కోణాలు
ఆవిష్కరణ = కొత్తగా కనుగొనడం
నవీన ప్రయోగాలు = కొత్త ప్రయోగాలు
అనువర్తింపచేయడం = అనుసరించేలా చేయడం, ప్రయోగపూర్వకంగా పరిశీలించడం
సామర్థ్యం = శక్తి
సంభావించ గలిగే = ఊహించ గలిగే
వైఖరి = వక్తిత్వ పద్ధతి
క్రీడించ గలిగే = ఆనందంగా చేయగలిగే
మనః స్థితి = మానసిక స్థితి
దృక్పథం = చూసే తీరు
సారళ్యం = సులభం
మంగళ ప్రదమైన = మంచిని కోరే
వెతుకులాడటం = అన్వేషించడం
లభ్యమవుతున్న = అందుబాటులో ఉన్న, దొరుకుతున్న
పరిష్కారం = సమస్యను అధిగమించడం
క్రమేపి = క్రమంగా
పురోగమనం = ముందుకు వెళ్ళడం
తక్కిన వారు = మిగిలిన వారి
భిన్నంగా = కొత్తగా
అద్వితీయ = గొప్ప, సాటిలేని
బహుమానం = బహుమతి
ఒడిదొడుకులకైనా = ఎత్తుపల్లాలు, కష్టనష్టాలు
83వ పుట
తొలచివేస్తుంది
(జాతీయం) = చెడగొడుతుంది
కార్యాలకు = పనులకు
దారితీస్తుంది
(జాతీయం) = ప్రారంభిస్తుంది
=
నిష్ప్రయోజనం = ప్రయోజనం లేకపోవడం
నిరర్థకం = అర్థం లేని
కార్యశీలం = పనిరూపంలోకి రావడం
విజ్ఞానం = శాస్త్రీయ జ్ఞానం
సౌభాగ్య = సంపద
సందేహం = అనుమానం
వ్యక్తీకరింప చేయడం = వ్యక్త పరచడం
ఏకాగ్ర ప్రయత్నం = ఒకే విషయంపై కృషి చేయడం
కుతూహలం = ఉత్సాహం
వికసిస్తుంది = పెరుగుతుంది
నిలయం = నివాసమైనది
చిత్తరువు = రేఖా చిత్రం
అభ్యసనం = నేర్చుకోవడం
సమున్నతపరచడం = అభివృద్ధిని కలిగించడం
అవధి = హద్దు
సంపుటి = పుస్తకం
చిత్ర లేఖనాల సమాహారం = చిత్రాలతో కూడినది
ప్రతిభ = తెలివి
అబ్బుర పరిచింది = ఆశ్చర్యపరిచింది
అవధులకు అతీతం = హద్దులు లేకుండా
విశుద్ధ౦ = పరిశుభ్రం, నిర్మలం
విభజన శీల = విడగొట్టేతత్వం
గోచరించింది = కనిపించింది
ప్రోది = పోషించు, పెంచు
భద్రంగా = సురక్షితంగా
భావ గగనం = ఆలోచనలు అనే ఆకాశం
స్వేచ్ఛా విహారం = స్వేచ్చగా తిరగడం
84వ పుట
పౌరులు = ప్రజలు
వలసపోయి = జీవించడానికి మరొక్కచోటికి పోవడం
వర్థమాన నాగరికత = పెరుగుతున్న నాగరికత
ఏస్టరాయిడ్ = గ్రహశకలం
కనుమరుగయ్యే = అంతరించే
అణుశరపరంపర = అణుశక్తితో నడిచే బాణాలతో
విచ్చేద పరిచే = ముక్కలు చేసే
ప్రాకృతిక = ప్రకృతికి సంబంధించిన
ఆగ్రహం = కోపం
‘మనగలుగుతుంది = జీవిస్తుంది.
విశ్వాసం = నమ్మకం
శాస్త్రీయ చింతన = శాస్త్ర బద్దమైన ఆలోచన
శాసించ కూడదు = అదుపు చేయకూడదు
అధిగమించండి = దాటండి
విజయం సాధించండి = విజయాన్ని పొందండి
భావాలు = ఆలోచనలు
ప్రతిధ్వనించాయి = వినిపించాయి
వ్యాధి = జబ్బు
ఎదుర్కొనే = ఎదిరించే
పరిణామం = మార్పు
ఆవిర్భావం = ప్రారంభం
టెక్నాలజీ = సాంకేతికత
జాతి వివక్ష = = జాతిని బట్టి భేదాన్ని చూపడం
అహింస = హింస లేని
సంఘటనలు = సన్నివేశాలు, జరిగిన అంశాలు
అసాధ్యం = సాధ్యం కానిది
85వ పుట
వైమానిక రంగం = విమానాలకు సంబంధించిన రంగం
అంతరిక్ష = ఆకాశానికి సంబంధించిన
బహుశ = కావచ్చు కాకపోవచ్చు, అంచనా
భూమి + ఆకర్షణ = భూమికి గల ఆకర్షణ శక్తి
సమన్వయ పరచి = ఒక క్రమంలో ఉంచి
ఏకీకృత = = ఒకటే దిశగా
జన + ఆవాసం = మనుషులు ఉండే చోటు
నెలకొల్పే = స్థాపించే
శిలాజ నిక్షేపాలు = భూమి అంతర్భాగంలో దొరికే పెట్రోల్ మొదలైన ఇంధనాలు
అరుదై పోయె = అంతరించి పోయె
తిరిగితిరిగి
ప్రయోగించగల = పునర్వినియోగ శక్తి గల
అంతరిక్ష నౌక = రాకెట్ లాంచర్
సౌరశక్తి = సూర్యుని నుండి వచ్చే శక్తి
ఉపగ్రహాలు = మానవులు ప్రయోగించిన కృత్రిమ గ్రహాలు
సృజనశీల = కొత్తగా కనిపెట్టే స్వభావం గల
ఏరోడైనమిక్ = చలన సిద్ధాంతం
ఇచ్ఛ = కోరిక
సంకల్పం = గట్టి ఆలోచన
సదా = ఎల్లప్పుడు
అల్లాడిస్తూనే = కదిలిస్తూనే
పదేపదే = మళ్ళీ మళ్ళీ
ప్రభవించే = ఉత్పన్నమయ్యే
తరంగదైర్ఘ్యం = తరంగాల వేగం
ఆవర్తనం = వలయం
సువ్యవస్థిత = చక్కగా ఏర్పాటు చేసిన
నిస్సందేహంగా = అనుమానం లేకుండా
ఎదురీదగలవు = ఎదుర్కోగలవు, విజయం సాధించగలవు
తేల్చేశాడు = నిశ్చయించాడు, తీర్మానించాడు.
రెండు దశాబ్దాలు = ఇరవై సంవత్సరాలు
తిరగకుండానే = గడవకముందే
కొట్టిపారేశారు = తప్పు అని నిరూపించారు
మానవ + ఆవిష్కరణ = మానవునిచే కనిపెట్టబడింది
అనూహ్య = ఊహించలేని
రవాణా విప్లవం = రవాణాలో వచ్చిన వేగవంతమైన మార్పు
కుగ్రామం = చిన్నపల్లెటూరు
సులువు = సులభం
86వ పుట
ప్రయోగనౌక = = అంతరిక్షంలోకి తీసుకువెళ్ళే వాహనం
వ్యోమగాములు = అంతరిక్షంలో ప్రయాణించే వారు
ఆరోహణ = దిగడం
నిఘంటువులు = అక్షర క్రమంలో అర్థాలు తెలిపే పుస్తకం
రోబోట్స్ = కృత్రిమ మానవులు.
భావనా సామర్థ్యం = ఆలోచించే శక్తి
ప్రయోగశీల = ప్రయోగించే స్వభావం
వివేచన = మంచి చెడుల ఆలోచన
శతాబ్ద + అంతానికి = వంద సంవత్సరాల కాలం ముగిసే సరికి
విలీనం = కలిసిపోయి
ధోరణి = వైఖరి, మానసిక స్థితి
తలకెత్తుకోవాలి
(జాతీయం) = బాధ్యత తీసుకోవాలి
తలవాల్చనీయవు
(జాతీయం) = ఓడిపోనియ్యవు
అంతః గర్భితమైన = అంతర్గతంగా (లోపల) ఉన్న
పరిపూర్ణంగా = పూర్తిగా
దిశ = మార్గం వైపు
దోహదం = అనుకూలించు, సహకరించు
87వ పుట
అంకురార్పణ
(జాతీయం) = ప్రారంభం
హేతుబద్ధంగా = కారణం తెలుసుకొని
సాహసం = తెగువ
అపజయాలను = ఓటములను
అణగదొక్కుట
(జాతీయం) = పెరగకుండా చేయడం
వ్యవస్థాపరమైన = సౌకర్యాల పరంగా
తక్షణ = వెంటనే
కొల్లగొట్టు (జాతీయం) = ఏకమొత్తంగా లాభంపొందు
సముపార్జన = సంపాదన
జీర్ణం చేసుకొను
(జాతీయం) = జీర్ణించుకొను, ఆలోచనల్లో కలిసిపోవడం
అంతిమం = చివరికి
దుర్భేద్య దుర్గం = ప్రవేశించలేని దృఢమైన కోట
సృజనశీలత Summary in Telugu
రచయిత పరిచయం
పాఠం పేరు : సృజనశీలత
దేనినుండి గ్రహింపబడినది : అబ్దుల్ కలాం ప్రసంగ వ్యాసాల సంపుటి “ఇన్ డామిటబుల్ స్పిరిట్” (Indomitable Spirit) అనే ఆంగ్ల పుస్తకం.
తెలుగు అనువాదం : వాడ్రేవు చినవీరభద్రుడు – “ఎవరికీ తలవంచకు” అనే పుస్తకం.
రచయిత పేరు : ఎ.పి.జె. అబ్దుల్ కలాం.
పూర్తి పేరు : అవుల్ ఫకీర్ జైనులాబ్దిన్ అబ్దుల్ కలాం.
కాలం : జననం : అక్టోబర్ 15, 1931 – మరణం : జూలై 27, 2015
తల్లిదండ్రులు : ఆషియమ్మ, జైనులబ్దిన్.
స్వస్థలం : తమిళనాడు రామేశ్వరం.
విశేషతలు : పేదరికంలో పేపర్ బాయ్గా చేసి రాష్ట్రపతి స్థాయికి చేరుకున్నారు. భారతదేశపు రక్షణ రంగంలో ‘మిస్సైల్ మ్యాన్’గా పేరుపొందారు.
కలాం శాస్త్రవేత్తగా : అంతరిక్ష రంగంలో విశిష్టసేవలు అందించారు. “డిఫెన్స్ రీసెర్చ్ అండ్ డెవలప్మెంట్ ఆర్గనైజేషన్” (DRDO) లో చేరి సైన్యం కోసం చిన్న హెలికాఫ్టర్ను తయారు చేయడం ద్వారా తన వృత్తిని ప్రారంభించాడు. భారతీయ అంతరిక్ష పరిశోధనాసంస్థలో, రక్షణరంగ పరిశోధనాసంస్థలో వివిధ పదవులు నిర్వహించాడు. భారత ప్రభుత్వానికి ప్రధాన వైజ్ఞానిక సలహాదారుగా పనిచేశాడు. కొంతకాలంపాటు చెన్నైలో అన్నా విశ్వవిద్యాలయంలో ఆచార్యులుగా పనిచేశాడు.
పురస్కారాలు : భారత ప్రభుత్వం అత్యున్నత పౌరసత్కారాలు పద్మభూషణ్ (1981), పద్మవిభూషణ్ (1991), . భారతరత్న (1997) లతో గౌరవించింది.
రచనలు : ఇండియా 2020 : ఎ విజన్ ఫర్ న్యూ మిలీనియం”, “వింగ్స్ ఆఫ్ ఫైర్”, “ఇగ్నైటెడ్ మైండ్స్”, “ఎన్విజనింగ్ యాన్ ఎంపవర్డ్ నేషన్”, ఇన్ డామిటబుల్ స్పిరిట్ మొదలైనవి.
పాఠ్యభాగ ఉద్దేశం
మానవ మేధాశక్తి, సృజనాత్మకతల ముందు ఏ కంప్యూటరూ నిలవదు. ఈ సమస్త విశ్వం మనతో స్నేహపూర్వకంగా ఉంటుంది. మనలో కలలు కనేవారికి, కష్టించి పనిచేసే వారికి అత్యుత్తమైనదాన్ని ఇస్తుంది. దానికోసం యువత కొత్తగా ఆలోచించాలి. నూతన ఆవిష్కరణలకు సిద్ధం కావాలి అని విద్యార్థులకు తెలియజేయడం, అబ్దుల్ కలాం దార్శనిక దృష్టిని, ఆలోచనలను, ఆదర్శాలను అందివ్వడం ఈ పాఠ్యాంశ ఉద్దేశం.
పాఠ్యభాగ సారాంశం
సుందర హృదయాలే సృజనాత్మకతా నిలయాలు : సృజనాత్మకత నిష్కల్మషమైన హృదయాల నుండి పుడుతుంది. అది దేశంలో ఎక్కడ నుంచైనా, ఏ మూలనుండైనా వస్తుంది. జాలరి ఓడ, రైతుల గుడిసె, గొల్ల పల్లె, పశువుల కొట్టం, తరగతి గదులు, లేబరేటరీలు, పారిశ్రామిక వాడలు, పరిశోధనా నిలయాలు ఇలా ఎక్కడనుండైనా ప్రారంభం కావచ్చు.
సృజనాత్మకత వివిధ పార్శ్వాలు : సృజనాత్మకతకు చాలా కోణాలున్నాయి. అవి నూతన ఆవిష్కరణలు కావచ్చు. కొత్త ప్రయోగాలు కావచ్చు. లేదా ఉన్న వాటినే కొత్తగా తెలుసుకోవడం కూడా కావచ్చు. ఉన్న భావాలను తిరిగి ప్రయోగ పూర్వకంగా పరిశీలించడం ద్వారా, జతపరచడం ద్వారా, మార్చడం ద్వారా కొత్త విషయాలు కనుక్కోగలిగే సామర్థ్యం, ఊహించగలిగే సామర్థ్యాలను సృజనాత్మకత అంటారు. సృజనాత్మకత అనేది ఒక వైఖరి. అది కొత్తదనాన్ని, మార్పునీ అంగీకరించగలిగే భావాలతో, ఊహలతో కూడిన మానసిక స్థితి.
మానవ జీవనాన్ని విజయవంతంగా గడపడం, మంచిదైన ప్రతిదాన్నీ అనందిస్తూనే దాన్ని మరింత మంచిగా చేయగలిగే అవకాశాలకోసం వెదకడాన్ని సృజనాత్మకత అంటారు. సృజనాత్మకత అంటే కష్టించి పనిచేయటం. మన భావాల్నీ, మనకు లభ్యమవుతున్న పరిష్కారాల్నీ క్రమంగా మార్చుకుంటూ, మరింత పదును పెట్టుకుంటూ నెమ్మదిగా ముందుకు వెళ్ళడం. దేన్నైనా అందరూ చూస్తున్నట్లే చూసి ఆ చూసిన దాని గురించి మిగిలిన వారికంటే భిన్నంగా ఆలోచించటమే సృజనాత్మకత ముఖ్యలక్షణం.
మానవుడి మేధస్సు అతడికి మాత్రమే లభించిన గొప్ప బహుమానం. మానవ జీవితం ఎటువంటి ఒడిదుడుకులకైనా లోనుకానివ్వండి, ఆలోచించడం అత్యంత విలువైన ఆస్తి అని గుర్తించాలి. ఆలోచించడమే ప్రగతి. ఆలోచించ లేకపోవటం వ్యక్తుల్ని, సంస్థల్ని, దేశాన్ని నాశనం చేస్తుంది. ఆలోచించడం పనులకు దారితీస్తుంది. క్రియారూపం పొందని ఆలోచన నిష్ప్రయోజనం, వ్యర్థం. కార్యరూపం దాల్చిన విజ్ఞానం సౌభాగ్యాన్ని ఇస్తుంది.
సృజనాత్మకతను పెంపొందించడం : ప్రతి ఒక్కరిలో సృజనాత్మకత ఉంటుందనే విషయంలో సందేహంలేదు. కాని దాన్ని వ్యక్తీకరింపచేయాలంటే మాత్రం గట్టి ప్రయత్నం చేయాలి. ప్రతి హృదయం సృజనాత్మకమైనది, ప్రతి హృదయంలో కుతూహలముంటుంది. పిల్లలు చిన్నప్పట్నించి అడిగే ప్రశ్నలకు జవాబులు చెప్పగలిగితే పిల్లల్లో సృజనాత్మకత పెరుగుతుంది. సృజనాత్మకత మనసుల్లో భావాలను చిత్రాలుగా, కథలుగా, కవితలుగా మారుస్తుంది.
నేర్చుకోవడం సృజనాత్మకతను కలిగిస్తుంది. సృజనాత్మకత ఆలోచనలను ఇస్తుంది. ఆలోచన జ్ఞానాన్నిస్తుంది. జ్ఞానం మానవులను సమున్నత స్థానానికి చేరుస్తుంది.
సృజనాత్మకతకు అవధుల్లేవు : 1949 నుండి శంకర్స్ అంతర్జాతీయ విద్యార్థుల పోటీ ప్రతి ఏడాదీ జరుగుతుంది. శంకర్స్ పోటీలో 68 దేశాలకు చెందిన పిల్లలు పాల్గొన్నారు. వారు చిత్రించిన చిత్రలేఖనాలతో ఉన్న 55వ సంపుటిని కలాం చూసి ఆశ్చర్యపోయారు. ఆ పిల్లలు తమ చిత్రలేఖనాల్లో, కవితల్లో, కథల్లో, వ్యాసాల్లో చూపించిన ప్రతిభ ఆయన్ని అబ్బురపరచింది. ప్రపంచంలో పెద్దవాళ్లు, వయోజనులు దేశాల గురించి, సరిహద్దుల గురించి, కులాల గురించి, మతాల గురించి, పేదల గురించి, ధనికుల గురించి మాట్లాడుతుండగా పిల్లలు చేసిన కృషి మాత్రం సరిహద్దులకూ, అవధులకూ అతీతంగా ఆయనకు కనిపించింది.
పిల్లల హృదయం అత్యంత పరిశుద్ధంగా, అన్ని విభజనశీల మనస్తత్వాలకూ అతీతంగా కనిపించింది. మానవాళి భవిష్యత్తుకు మనలో ఆశను పెంచేది పిల్లల ప్రపంచం మాత్రమే అని, వాళ్ల చేతుల్లో ఈ భూగోళం భద్రంగా ఉండగలదని వారికి నమ్మకం కలిగింది.
పదమూడేళ్ల అర్ధాకృష్ణ తన ఆలోచన అనే ఆకాశంలో స్వేచ్ఛగా విహరించింది. క్రీ.శ. 3000 సంవత్సరంలో ఈ భూమి ఎలా ఉంటుందో ఊహించే ప్రయత్నం చేసింది. అప్పుడు ఈ ప్రపంచ పౌరులు, అంగారక గ్రహానికి వలసపోయి అక్కడొక కొత్త నాగరికతను నిర్మించుకుంటారనీ, అంతలో బృహస్పతి గ్రహంనుండి అంగారకుడి మీదికి రాబోయే ఒక ఏస్టరాయడ్ వల్ల మొత్తం మానవాళి నశించే ప్రమాదమేర్పడుతుందనీ ఆమె ఊహించింది. అప్పుడు అంగారకగ్రహంమీద ఉండే శాస్త్రవేత్తలు తమమీద విరుచుకుపడబోతున్న ఏస్టరాయడును అణుశరపరంపర ద్వారా విచ్ఛేదపరుస్తారని ఆమె చెప్పింది. ఆవిధంగా క్రీ.శ. 3000 లలో అంగారక నాగరికత ప్రాకృతిక ఆగ్రహానికి ఎదురు నిలిచి జీవించగలుగుతుందనీ ఆమె విశ్వాసం ప్రకటిస్తుంది. అర్ధాకృష్ణ శాస్త్రీయ ఆలోచన ఎంత సుందరంగా కొత్తగా ఉంది అని అబ్దుల్ కలాం గుర్తు చేసుకున్నారు.
రష్యాకు చెందిన పన్నెండేళ్ల అన్నాసిన కోవ రాసిన ‘అనారోగ్యం గురించి ఆలోచించకు’ కవితకూడా వారిని అబ్బురపరచింది. ఏమైనా ముఖ్యమైన పనులు చేపట్టినప్పుడు సమస్యలు తప్పనిసరిగా వస్తూ ఉంటాయి. కాని ఆ సమస్యలు శాసించకూడదని అబ్దుల్ కలాం నమ్ముతారు. దానినే మీరు సమస్యలు అధిగమించండి విజయం సాధించండి అని యువతీయువకులకు చెప్తారు.
ఇటువంటి భావాలే అన్నాసిన్యకోవ కవితలో కూడా ప్రతిధ్వనించాయి. ఆరోగ్యవంతమైన జీవితాల్ని నిలబెట్టుకోవటం కోసం ఎటువంటి వ్యాధినైనా, అనారోగ్యాన్నైనా ఎదుర్కొనే ధైర్యం ఉండాలనే బలమైన సందేశం ఆమె కవితలో కలాంకు కనబడింది.
సృజనాత్మకత జీవనసరళుల్ని మారుస్తుంది : ప్రకృతిసిద్ధంగా జరిగే పరిణామ క్రమంలో ప్రకృతి చేసుకునే ఎంపిక గురించి చార్లెస్ డార్విన్ వివరించాడు. మానవజాతి పుట్టుక గురించి కొత్తగా ఆలోచించేటట్టు చేశాడు. విద్యుచ్ఛక్తి కనుగొనడం ద్వారా థామస్ ఆల్వా ఎడిసన్ సైన్సుకూ, టెక్నాలజీకి చెందిన ప్రతి రంగాన్ని పూర్తిగా మార్చాడు. దక్షిణాఫ్రికాలో జాతి విచక్షణతకు వ్యతిరేకంగా తన అహింసా ధర్మ ఉద్యమాన్ని ప్రారంభించిన మహాత్మాగాంధీ అహింస ద్వారా భారతదేశాన్ని బ్రిటిష్ పాలననుండి విడిపించి స్వాతంత్ర్యాన్ని సంపాదించాడు. 20వ శతాబ్దానికి చెందిన ఈ మూడు ప్రధాన సంఘటనలు సృజనాత్మక ఆలోచనల ఫలితాలు అని కలాం చెప్పాడు.
సృజనాత్మకత అసాధ్యాన్ని సాధ్యం చేస్తుంది : గత 60 ఏళ్లుగా సైన్సులో, టెక్నాలజీలో వస్తున్న మార్పుల ద్వారా రెండు విషయాలు తెలుస్తున్నాయి. మొదటిది ఒకప్పుడు అసాధ్యమనుకున్నది నేడు సాధ్యమవుతుంది. అలాగే సులభసాధ్యమనుకున్నది ఇంకా సాధ్యం కాలేదుకాని, తప్పక సాధ్యమై తీరుతుంది. ముఖ్యంగా వైమానిక రంగం, అంతరిక్ష సాంకేతిక శాస్త్రం, ఎలక్ట్రానిక్స్ వస్తు పరిశోధన, కంప్యూటర్ సైన్స్, సాఫ్ట్వేర్ ఉత్పత్తులు వంటి రంగాలలో ప్రపంచం కొత్త కోణాలవైపు ప్రయాణిస్తుంది. రాబోయే దశాబ్దాలలో బహుశా భూమ్యాకర్షణ శక్తుల్నీ, విద్యుదయస్కాంత శక్తుల్నీ, సాధారణ సాపేక్షతా సిద్ధాంతాన్ని సమన్వయపరిచి కాలాన్నీ, స్థలాన్ని అర్థం చేసుకోగలిగే ఏకీకృత శక్తి క్షేత్ర సిద్ధాంతాన్ని ఆవిష్కరిస్తారు. సౌరకుటుంబంలో ఏదో ఒక గ్రహం మీద, లేదా చంద్రుని మీద మానవజాతి జనావాసాన్ని లేదా ఏదో ఒక పరిశ్రమను నెలకొల్పే అవకాశాన్ని మన చిన్నారులు వాళ్ల జీవితకాలంలోనే చూడవచ్చునని అబ్దుల్ కలాం అనుకున్నారు.
రాబోయే కాలంలో అంటే 50 ఏళ్లనుంచి 100 ఏళ్లలోపే మనకు ప్రస్తుతం లభ్యమవుతున్న ఇంధన వనరులు అంతరించి పోయే పరిస్థితి ఏర్పడవచ్చు. అప్పుడు విద్యుత్ అవసరాలకోసం తిరిగి ఉపయోగించగల అంతరిక్షనౌకల ఆధారంగా సౌరశక్తి ఉపగ్రహాలు ప్రయోగిస్తామేమో. ఇటువంటివన్నీ సృజనశీల ఆలోచనలవల్ల మాత్రమే సాధ్యపడతాయని కలాం అన్నారు.
ఒక చిన్న తుమ్మెద ఆకారానికి ఏరోడైనమిక్ సూత్రాల ఆధారంగా చూస్తే ఆ తుమ్మెద ఎగరడం అసాధ్యమని తెలుస్తుంది. కాని తుమ్మెదలో ఎగిరే ఇచ్ఛ, సంకల్పం ఎంత బలంగా ఉంటాయంటే అది ఎప్పుడూ తన రెక్కలు అల్లాడిస్తూనే ఉంటుంది. అలా పదేపదే తన రెక్కలు కొట్టుకుంటున్నందువల్ల వచ్చే ఉన్నత తరంగదైర్ఘ్య సంవేదనలు ఒక ఆవర్తనాన్ని సృష్టించి దాన్ని ముందుకు తోస్తాయి.
ఆవిధంగా తుమ్మెదకు ఎగరడం సాధ్యమవుతుంది. కాబట్టి బలమైన సంకల్పాలతో చేపట్టే కృషివల్ల సువ్యస్థిత విశ్వాసాలకు నిస్సందేహంగా ఎదురీదగలము అని కలాం ప్రబోధించాడు. సృజనాత్మకశక్తి
తుమ్మెద ఎగరడమేకాదు, అసలు ఒకప్పుడు మానవుడు తను కూడా ఆకాశంలో ఎగరడమనేది అసాధ్యమని నమ్మాడు. 1890లో అప్పటి రాయల్ సొసైటీ ఆఫ్ లండన్ అధ్యక్షుడుగా ఉన్న ప్రఖ్యాత శాస్త్రవేత్త లార్డ్ కెల్విన్ బరువుగా ఉండేవేవీ కూడా ఆకాశంలో ఎగరడం అసాధ్యమని తేల్చేశాడు. కాని అతడి మాటల్ని రెండు దశాబ్దాలు తిరగకుండానే రైట్ సోదరులు కొట్టి పారేశారు.
వారి సంకల్పంవల్ల, కృషివల్ల మనిషి కూడా ఆకాశంలో ఎగరగలడని నిరూపితమైంది. పట్టినపట్టు విడవకుండా సృజనాత్మకంగా ఆలోచించగలిగితే మనిషి విజయం ఎట్లా సాధిస్తాడో చెప్పే ఒక విజయగాథ ఇది. ఈ ఒక్క మానవావిష్కరణను తీసుకున్నా కూడా అది ఒక అనూహ్య రవాణా విప్లవానికి దారి తీసిందనీ, ప్రపంచాన్ని ఒక కుగ్రామంగా మార్చివేసిందనీ నేడు మనం సులువుగా గుర్తించవచ్చు.
శాటర్న్-V ప్రయోగనౌకను నిర్మించి దానిద్వారా వ్యోమగాముల్ని అంతరిక్షంలోకి పంపించి. చంద్రుడిపై మానవ ఆరోహణను సాధ్యంచేసిన ప్రఖ్యాత రాకెట్ రూపశిల్పి వాన్ బ్రౌన్ “నాకే గనక అధికారముంటే నిఘంటువుల్లోంచి అసాధ్యమనే పదాన్ని తీసేస్తాను” అన్నాడు.
రాబోయే పరిణామాలు : ది ఏజ్ ఆఫ్ ది స్పిరిట్యువల్ మెషిన్స్ అనే పుస్తకాన్ని రాసిన రే కురువైల్ చెప్పిన దాని ప్రకారం 2009 నాటికి 50,000 ఖరీదు చేయగల కంప్యూటరు ఒక్క సెకండులో కోటి లక్షల లెక్కలు చేయగలదు. 2019 నాటికి సెకండుకు 10 లక్షల కోట్ల లక్షల లెక్కలు చేయగలదు. అంటే అప్పటికి దాదాపుగా మానవ మేధకు సమానమైన సామర్ధ్యాన్ని సాధించగలదు. 2029 నాటికి అది ఒక వెయ్యి మానవ మేధస్సులకు సమానమైన సామర్థ్యాన్ని పొందుతుంది. అంటే భవిష్యత్తులో మానవులు నేడు తాము చేసే పనులు కొన్నింటిని కంప్యూటర్లతో నడిచే రోబోట్స్కి అప్పజెప్పి తమ మెదడుల్ని మరింత ప్రయోజనకరమైన పనులకు అప్పజెప్పే అవకాశం ఉంటుంది. అప్పుడు వాళ్లు తమ భావనా సామర్థ్యంతో ప్రయోగశీల ఆలోచనతో తిరిగి మళ్లీ కంప్యూటర్లను ఓడించగలిగే స్థాయికి చేరుకుంటారు.
ఈ శతాబ్దం చివరికి మానవ ఆలోచనలను, యంత్రాలు తెలివితేటలను విలీనం చేసే ధోరణి బలంగా పెంపొందుతుంది. అప్పుడు మానవుడు ఒకప్పుడు రూపొందించిన యంత్రాలకూ, మానవ మేధాశక్తికీ మధ్య సరిహద్దులు చెరిగిపోతాయి. అటువంటి పరిస్థితిలో యంత్రాల బారినుండి మానవుడి ప్రత్యేకతను మనం ఏవిధంగా నిలబెట్టుకోగలుగుతాం ? నిస్సందేహంగా కంప్యూటర్లు ఒక సవాలుగా మారుతున్నాయి.
ఈ సమస్య కేవలం జీవశాస్త్రవేత్తలదీ, జీవసాంకేతికవేత్తలదీ మాత్రమేకాదు. మొత్తం శాస్త్రవేత్తలు అందరు మనుష్యులు రూపొందించిన కంప్యూటర్లకన్నా మానవ జాతిని ఒక మెట్టు పైనే ఉంచవలసిన గొప్ప బాధ్యత తలకెత్తుకోవలసి ఉంది. అదృష్టవశాత్తూ మానవ మేధ సృజనాత్మకత, ప్రయోగశీల పార్శ్వాలు ఎంత గొప్పవంటే అవి మనిషిని ఎన్నటికీ యంత్రం ముందు తల వాల్చనివ్వవు. మానవజాతిలో సహజసిద్ధమైన, అంతఃగర్భితమైన మహాశక్తిని పరిపూర్ణంగా ఆవిష్కరించే దిశగా హ్యూమన్ జీనోమ్ సాఫ్ట్వేర్ను మనమింకా అభివృద్ధి చేయవలసి ఉందని కలాం ఉహించాడు.
సృజనాత్మకత నూతన ఆవిష్కరణలకు, సరికొత్త సంపదలకు దారితీస్తుంది. : నిలకడగా ఉండే సమాచారం ఎదుగుదలను ప్రోత్సహించదు. నేటి సరికొత్త డిజిటల్ ఆర్థిక వ్యవస్థలో ఒకరితో మరొకరు ఇచ్చిపుచ్చుకునే సమాచారం కొత్త ఆవిష్కరణలకు దారితీసి తద్వారా జాతీయ సంపద పెరుగుదలకు దోహదం చేస్తుంది. కొత్త ఆవిష్కరణలకు అంకురార్పణ చేయడం ద్వారా విజ్ఞానం సంపదగా రూపొందుతుంది. నూతన ఆవిష్కరణ అనేది ఒక పద్ధతి ప్రకారం సువ్యవస్థితంగా, హేతుబద్దంగా చేసే పని. అది విశ్లేషణలు, ప్రయోగాలు, ప్రయోగ పరీక్షలు వంటి వివిధ దశలద్వారా చేపట్టబడే పని.
నూతన ఆవిష్కరణలకు కొత్తగా ఆలోచించే సాహసం, కొత్తవి కనుగొనే సాహసం, అసాధ్యాన్ని ఆవిష్కరించే సాహసం, అపజయాలను అణగదొక్కే సాహసం కావాలి. నూతన ఆవిష్కరణలు సాధారణంగా పరిశోధనాత్మక అభివృద్ధిపై ఆధారపడి ఉంటాయి. కొన్ని సందర్భాల్లో వ్యవస్థాపరమైన మార్పు వంటి ఇతర అంశాలపైన కూడా ఆధారపడి ఉంటాయి.
కాబట్టి దేశంలో సమర్థవంతమైన నూతన ఆవిష్కరణల వ్యవస్థను నెలకొల్పవలసిన తక్షణ అవసరముంది. అటువంటి వ్యవస్థ సాధ్యంకావాలంటే ప్రయోగశీలమైన విశ్వవిద్యాలయాలు, కళాశాలలు, పరిశోధనా సంస్థలు, సాంకేతిక పరిజ్ఞానాన్ని అందించే సంస్థలు ఏవైనా సముదాయాలు పెంపొందవలసి ఉంటుంది.
వాటికీ, వాటి వినియోగదారులకూ, వారిద్దరినీ అనుసంధానపరిచే సంస్థలకూ మధ్య పరస్పర ఆధారిత అనుసంధాన వ్యవస్థలు అభివృద్ధి చెందవలసి ఉంటుంది. ఆ విధంగా నెలకొల్పబోయే పరిశోధనా వ్యవస్థ తన వైజ్ఞానిక సముదాయాల ఆధారంగా విశ్వవ్యాప్త విజ్ఞానాన్ని కొల్లగొట్టుకో గలుగుతుంది. ఆవిధంగా సముపార్జించుకున్న విజ్ఞానాన్ని జీర్ణం చేసుకుని స్థానిక అవసరాలకు తగ్గట్టుగా మలుచుకొని చివరికి కొత్త విజ్ఞానాన్ని, సాంకేతిక పరిజ్ఞానాన్ని రూపొందించుకోగలుగుతుంది.
మానవ వివేచనా ప్రాతిపదిక : సృజనాత్మకత పునాదులపైనే మానవ వివేచన నిలిచి ఉంది. ఎంత వేగవంతమైన కంప్యూటర్లు ఎంత తీవ్రమైన జ్ఞాపకశక్తి కలిగిన కంప్యూటర్లు వృద్ధి చెందినప్పటికీ సృజనాత్మకత ఆ శక్తులన్నిటి పైనా సదా అత్యున్నత స్థానంలో నిలిచే ఉంటుంది. సృజనశీలమైన మానవమేధ కంప్యూటర్లు అందిస్తున్న అపార సాంకేతిక పరిజ్ఞానం సహాయంతో ఈ ప్రపంచాన్ని మరింత సుఖంగా జీవించే దిశగా తన ప్రణాళికలను అమలుచేస్తూనే ఉంటుంది.