Telangana TSBIE TS Inter 2nd Year Sanskrit Study Material Grammar वाक्यशुद्धीकरणम् Questions and Answers.
TS Inter 2nd Year Sanskrit Grammar वाक्यशुद्धीकरणम्
सुबन्तशब्देभ्यः वचनानुगुणं लट् लकारस्य तिङ्प्रत्ययानां विधिः अधः मञ्जूषायां प्रदर्शितः । छात्राः तं विधिं सम्यक् अधीत्य वाक्यानि शुद्धीकर्तुं शक्रुवन्ति ।
- वाक्यं पदैः निर्मीयते । वाक्ये कर्तृपदस्य वचनम् अनुसृत्य क्रियापदं प्रयुज्यते ।
- कर्तृपदम् अनुसृत्य ‘पठ्’ धातोः क्रियापदरूपाणि कथं प्रयुज्यन्ते इति अधः मञ्जूषायां प्रदर्शितानि ।
- एतेषाम् आदर्शवाक्यानाम् अध्ययनेन छात्राः वाक्यशुद्धीकरणे कुशलाः भवन्ति ।
उदाहरणवाक्यानि
1. ‘बालकः’ इति कर्तृपदं एकवचनम् अस्ति । अतः ‘पठ्’ धातोः ‘ति’ इति प्रथमपुरुषैकवचनप्रत्ययः विहितः ।
2. ‘बालकौ’ इति कर्तृपदं द्विवचनम् अस्ति । अतः ‘पठ्’ धातोः ‘तः’ इति प्रथमपुरुषद्विवचनप्रत्ययः विहितः ।
3. ‘बालकाः’ इति कर्तृपदं बहुवचनम् अस्ति । अतः ‘ पठ्’ धातोः ’न्ति’ इति प्रथमपुरुषबहुवचनप्रत्ययः विहितः ।
4. ‘त्वम्’ इति कर्तृपदं एकवचनम् अस्ति । अतः ‘ पठ्’ धातोः ‘सि’ इति मध्यमपुरुषैकवचनप्रत्ययः विहितः ।
5. ‘युवाम्’ इति कर्तृपदं द्विवचनम् अस्ति । अतः ‘ पठ्’ धातोः ‘थः’ इति मध्यमपुरुषद्विवचनप्रत्ययः विहितः ।
6. ‘यूयम्’ इति कर्तृपदं बहुवचनम् अस्ति । अतः ‘ पठ्’ धातोः ’थ’ इति मध्यमपुरुषबहुवचनप्रत्ययः विहितः ।
7. ‘अहम्’ इति कर्तृपदं एकवचनम् अस्ति । अतः ‘पठ्’ धातोः ‘मि’ इति उत्तमपुरुषैकवचनप्रत्ययः विहितः ।
8. ‘आवाम्’ इति कर्तृपदं द्विवचनम् अस्ति । अतः ‘पट्’ धातोः ‘वः’ इति उत्तमपुरुषद्विवचनप्रत्ययः विहितः ।
9. ‘वयम्’ इति कर्तृपदं बहुवचनम् अस्ति । अतः ‘पठ्’ धातोः ’मः’ इति उत्तमपुरुषबहुवचनप्रत्ययः विहितः ।
क्रियापदस्य पुरुषानुगुणं वचानुिगुणञ्च अधो रेखाङ्कितानि कर्तुपदानि शुद्धीकृत्य वाक्यानि लिखत ।
క్రియాపదానికి పురుషను అనుసరించి వచనానుగుణంగా క్రింద గీతగీసిన కర్తృ పదాలను సరిచేసి వ్యాక్యాలు రాయండి.
प्रश्न 1.
बालकाः फलानि खादति ।
उत्तर:
बालकः फलानि खादति ।
प्रश्न 2.
कविः काव्ये लिखतः ।
उत्तर:
कवी काव्ये लिखतः ।
प्रश्न 3.
भानवः आकाशे विचरति ।
उत्तर:
भानुः आकाशे विचरति ।
प्रश्न 4.
गौः वत्सान् पश्यन्ति ।
उत्तर:
गावः वत्सान् पश्यन्ति ।
प्रश्न 5.
भक्ती मुक्तिं यच्छति ।
उत्तर:
भक्तिः मुक्तिं यच्छति ।
प्रश्न 6.
नदीं परोपकाराय वहन्ति ।
उत्तर:
नद्यः परोपकाराय वहन्ति ।
प्रश्न 7.
वध्वः विवाहमण्डपम् गच्छति ।
उत्तर:
वधू विवाहमण्डपम् गच्छति ।
प्रश्न 8.
वनं वायुप्रदूषणं परिहरन्ति ।
उत्तर:
वनानि वायुप्रदूषणं परिहरन्ति ।
प्रश्न 9.
वारीणि मलिनं प्रक्षालयति ।
उत्तर:
वारि मलिनं प्रक्षालयति ।
प्रश्न 10.
मधूनि रोगनाशकं भवति ।
उत्तर:
मधु रोगनाशकं भवति ।
प्रश्न 11.
विद्वान् वादे जयन्ति ।
उत्तर:
विद्वांसः वादे जयन्ति ।
प्रश्न 12.
त्वचः देहं रक्षति ।
उत्तर:
त्वक् देहं रक्षति ।
प्रश्न 13.
मरुत् गन्धं वहन्ति ।
उत्तर:
मरुतः गन्धं वहन्ति ।
प्रश्न 14.
मनांसि चञ्चलं भवति ।
उत्तर:
मनः चञ्चलं भवति ।
प्रश्न 15.
गुणिनः लोकम् उपकरोति ।
उत्तर:
गुणी लोकम् उपकरोति ।
प्रश्न 16.
सरितः समुद्रं प्रविशति ।
उत्तर:
सरित् समुद्रं प्रविशति ।
प्रश्न 17.
प्राचीदिशः मार्गं दर्शयति ।
उत्तर:
प्राक्दिक् मार्गं दर्शयति ।
प्रश्न 18.
ते दुग्धं पिबति ।
उत्तर:
सः दुग्धं पिबति ।
प्रश्न 19.
अहं विद्यालयं गच्छामः ।
उत्तर:
वयं विद्यालयं गच्छाभः ।
प्रश्न 20.
युयं विदूषकं परिहससि ।
उत्तर:
त्वं विदूषकं परिहससि ।