Telangana TSBIE TS Inter 1st Year Sanskrit Study Material उपवाचकम् 1st Lesson उद्योगिनं पुरुषसिंहमुपैति लक्ष्मीः Textbook Questions and Answers.
TS Inter 1st Year Sanskrit उपवाचकम् 1st Lesson उद्योगिनं पुरुषसिंहमुपैति लक्ष्मीः
प्रश्नौ
प्रश्न 1.
वणिजः सखा वणिक्पत्नीं किमिति आश्वासयामास ?
उत्तर:
वणिजः पत्नीतु आत्मनः शिशोः च त्रातारम् अपश्यन्ती स्वपतेः सखयां कञ्चित वणिजमेत्य “भ्रातः निश्शरणा अस्मि” इति निवेदयामास । सः तामालोक्य ‘भवति पुत्रवत्याः तव कुतः शोकः । त्वत्पुत्रः यावत् त्वद्रक्षणे क्षमः स्यात् तावत् मद्गृहे वस । मा भौषीः” इति आश्वासयामास । सा सती तत्रैव निवसन्ती पुत्रस्य विद्याभ्यासं कारयामास ।
प्रश्न 2.
कुण्डिनफ्त्तने धनपालकः नाम श्रेष्ठी किं करोति ?
उत्तर:
कुण्डिनपत्तने धनपालको नाम श्रेष्ठी आत्मानम् आश्रितवद्भ्यः वृद्धिं विना मूलधनं दत्वा तान् वाणिज्ये व्यापारयतीति साहायं करोतिस्म ।
कवि परिचय (Introduction) (కవి పరిచయం)
एषा कथा मण्डिकल् रामस्वामिवर्येण विरचितात् “संस्कृत कथा- सप्ततिः” इत्यस्मात् पुस्तकात् स्वीकृता ।
This story is extracted from ‘Samskrutha kathasaptathi’ written by Mandikal Ramashastri.
ఈ కథ మండికల్ రామస్వామి గారిచే రచించబడిన “సంస్కృత కథాసప్తతి” అనే పుస్తకం నుండి స్వీకరించబడింది.
अनुवादः (Translation) (అనువాదం)
महिलापुरनाम्नि राजधान्यां कश्चित् वणिक् अवसत् । तस्य चन्द्रमुखी इति पत्नी संमभवत् । तयोः सुमतिः नाम पुत्रः समजनि । तस्य पञ्जमे वर्षे अपश्यन्ती सः वणिक् अम्रियत । तत्पत्नी तु आत्मनः शिशोः च त्रातारम् स्वपतेः सख्यायं कञ्चित् वणिजमेत्य भ्रातः निश्शरणा अस्मि” इति निवेदयामास । सः तामालोक्य ” भवति पुत्रवत्याः तव कुतः शोकः । त्वत्पुत्रः यावत् त्वद्रक्षणे क्षमः स्यात् तावत् मगृहे वस । मा भैषीः” इति आश्वासयामास । सा सती तत्रैव निवसन्ती पुत्रस्य विद्याभ्यासं कारयामास । दिने दिने सः विद्यामभ्यस्य क्षिप्रमेव पठने लेखने च निपुणः अभवत् ।
In the capital city Mahilapuram there lived a businessman. He married a woman named Chandramukhi. They were blessed with a boy child named Sumati. When Sumati was 5 years old, the businessman died. The businessman’s wife went to her husband’s friend who is also a businessman for protection and shelter. She said to the businessman “Brother ! I don’t have any where to go”, for which the businessman replied “Why are you grieving ? You can live in my home until your son is capable of protecting you. Please don’t be afraid.” The widow stayed there under the business man’s roof and educated her son. As days passed Sumati’s expertise in reading and writing has grown very well.
మహిళాపురం రాజధానిలో ఒక వ్యాపారి నివసిస్తూ ఉన్నాడు. అతనికి చంద్రముఖి అనే ఆమెతో పెండ్లి అయ్యింది. వారికి సుమతి అనే పుత్రుడు కలిగాడు. సుమతికి 5 సం||ల వయసులో తండ్రి చనిపోయాడు. వ్యాపారి భార్య తనను, కుమారుణ్ణి . రక్షించేవాడి గురించి చూస్తూ తన భర్త స్నేహితుడైన ఒక వ్యాపారి దగ్గరకు వెళ్ళి “అన్నా ! దిక్కులేనిదాన్ని అయ్యాను” అని చెప్పింది. ఆ వ్యాపార ఆమెను చూసి “నీకు కొడుకు ఉండగా ఎందుకు బాధపడతావు ? నీ కొడుకు నిన్ను రక్షించేవాడిగా అయ్యేంతవరకు నా ఇంట్లోనే ఉండు. భయపడకు” అని అన్నాడు. ఆ ఇల్లాలు అక్కడే ఉంటూ కొడుకుకి విద్యాభ్యాసం చేసింది. రోజులు గడిచేకొద్దీ ఆ పిల్లవాడు అతను నేర్చుకున్న విద్యను వెంటనే చదవడం రాయడంలో నిష్ణాతుడయ్యాడు.
अथ कौमारे वयसि वर्तमानं योग्यतमं पुत्रमालोक्य सा नारी “वत्स विद्यावानिसि । इतः परं अत्रैव स्थितिः आवयोः न उचिता । अस्मत्पौर्विकाः सर्वे अपि वाणिज्येनैव जीवन्ति स्म । त्वमपि तत्रैव यतस्व । श्रुणु । कुण्डिनपत्तने धनपालको नाम श्रेष्ठी आत्मानम् आश्रितवद्भ्यः वृद्धिं विना मूलधनं दत्वा तान् वाणिज्ये व्यापारयतीति श्रुतवत्यस्मि । गच्छा । तमाश्रित्य तस्मात् धनमादाय यत्र कुत्रापि वा स्वातन्त्र्येण वर्ताव है’ इति अवदत् ।
Then one day she said to her son, now you are educated and , talented youth. It is not appropriate to stay here any longer. Our ancestors earned their living through business. You should also start your own business. I’ve heard that there is a businessman named Dhanapala in the city of Kundini who lends money without any interest for starting a business. So, go meet him and take some money from him to start a business somewhere independently.”
తరువాత యుక్త వయసులోనే సమర్థుడైన కొడుకును చూసి నీవు విద్యావంతుడవు అయితివి. ఇంక ఇక్కడే ఉండటం మనకు తగదు. మన పూర్వీకులు అందరూ . వ్యాపారము చేసి జీవనము చేసిరి. నీవు అలాగే జీవనము చేయుము. కుండిన నగరంలో ధనపాలుడను వ్యాపారి తనను ఆశ్రయించిన వారికి వడ్డీ లేకుండా మూలధనము ఇచ్చి వ్యాపారము చేసుకొనుమని బ్రతుకమని చెప్పియున్నారని వింటిమి. అక్కడికి వెళ్ళి వారిని ఆశ్రయించి వారివద్ద ధనము తీసుకొని ఎక్కడో అక్కడ స్వతంత్రముగా బ్రతుకమని చెప్పెను.
सः बालः तथेति अङ्गीकृत्य धनपालकसमीपम् अगात् । तावत् सः धनपालकस्तु स्वदत्तम् अखिलं धनं व्ययतित्वा पुनः पुनः धनं देहीति याचमानं वणिजमेकम् अवलोक्य – “अये दत्तं सर्वं नाशयसि । किञ्चदपि न प्रत्यर्पयसि । . कथं पुनः पुनः मां बाधसे । निपुणः चेत् वणिक् मृतेन मूषकेणापि वाणिज्यं कृत्वा सुखी भवति । त्वं पुनः मूढतमः” इति धिक्कुर्वन् आस्ते ।
Then the boy agreed and went to meet Dhanapala. At that time Dhanapala was irritated by a businessman who spent all the money and is coming back for more, he said to the businessman ‘You wasted all the money I gave. You didn’t return even some of it. Why are you troubling me repeatedly. A talented businessman can live happily by making money even with a dead mouse.”
ఆ బాలుడు అలాగే అని అంగీకరించి ధనపాలకుని దగ్గరకు వెళ్ళెను. అంతలో ఆ ధనపాలకుడు తాను ఇచ్చిన మొత్తము ధనమును ఖర్చుచేసి మరల మరల ధనమును ఇమ్ము అని అడుగుచున్న ఒక వ్యాపారిని చూచి “ఇచ్చిన డబ్బంతయు నాశనము చేసితివి. కొంచెము కూడా తిరిగి ఇవ్వలేదు. ఎందుకు మళ్ళీ మళ్ళీ నన్ను ఇబ్బంది పెట్టుచున్నావు. నేర్పరితనము కల్గిన వ్యాపారి చచ్చిన ఎలుకతో కూడా వ్యాపారము చేసి సుఖపడతాడు. నీవు మూర్ఖుడవు” అని చీదరించుకొనుచుండెను.
अयं बालः तमालोक्य – “मे मृतं मूषकमेव दापय” इति तमयाचत । सः श्रेष्ठी तु अयं माम् उपहसति इति मत्वा तस्मै मृतं मूषकमेकम् अदात् । सः सुमतिः तमादाय कुत्राचित् वीथ्याम् उपनिषत् । तत्र एकः समागत्य स्वपालितस्य मार्जारस्य आहारार्थम् एकमानपरिमितेन चणकाभ्यूषेण मूषकं अक्रीणात् । सः सुमतिः क्वचित् मार्गे उपनिय काष्ठभाराहर्तॄणां किञ्चित् अभ्यूषं जलं च अदात् । तत्र तैः एकैकं काष्ठं प्रदत्तम् । सः तत् सर्व विक्रिय, लब्धैः धनैः काष्ठभारान् क्रीत्वा क्वचित् निक्षिपति स्म । ततस्तु एकमासं अतिवृष्टिवशात् काष्ठभावे सति जनाः तदीयानि काष्ठानि बहुमूल्येन अक्रैषुः । तस्मात् सः बहूनि धनानि सम्पाद्य सुखेन अवर्तत । तस्मात् जनः नैपुण्यशाली चेत् येन केनापि प्रकारेण सुखी भवेदेव ।
This boy heard the whole conversation and asked for a dead mouse to start, business. The businessman thought that the boy was making fun of him and gave the boy a dead mouse. Sumati took the mouse and sat in a street to trade it. A cat owner bought the dead mouse and paid a handful of Chana. Sumati traded these handful of Chana to the people who carry logs for living.
They gave him a log of tree in return. He sold all those logs, bought extra logs and stored them. After that there were heavy rains throughout a month due to which there were no logs and people bought the logs at higher prices. Because of which Sumati earned higher profits and lived happily. Hence if a person is talented he can be happy in one way or the other.
ఈ బాలుడు వారిని చూచి “నాకు చనిపోయిన ఎలుకను ఇవ్వమని” అతనిని అడిగెను. ఆ వ్యాపారవేత్త ఇతడు నన్ను పరిహసించుచున్నాడు అని తలచి అతనికి చనిపోయిన ఎలుకను ఇచ్చెను. ఆ సుమతి దానిని తీసుకొని ఒక వీధిలో కూర్చొనేను. అక్కడికి ఒక పిల్లిని పెంచు యజమాని వచ్చి ఒక మానిక శనగలను ఇచ్చి ఎలుకను కొనుక్కొనెను.
ఆ సుమతి ఒక మార్గములో కూర్చొని కట్టెలు మోయుచున్నవారికి శనగ గుగ్గిళ్ళను, నీటిని ఇచ్చెను. అక్కడివారు ఒక్కొక్క కట్టెను ఇచ్చిరి. అతడు వాటిని అన్నిటిని అమ్మి వచ్చిన ధనముతో కట్టెల మోపులను కొని నిలువ ఉంచెను. ఆ తరువాత ఒక నెల అంతా ఎక్కువగా వానలు కురవడంచేత కట్టెలు లేకపోవుటచే జనులు ఎక్కువ ధరకు ఆ కట్టెలను కొనిరి. దానితో అతడు ఎక్కువ ధనము సంపాదించి సుఖముగా ఉండెను. అందువలన మనిషి తెలివిగలవాడు అయితే ఏదో ఒక విధముగా సుఖమును పొందవచ్చు.